Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tuần 21 - Tiết 20: Bài 18 - Hai loại điện tích (tiết 1)

Ngày d¹y TuÇn 21 - Tiết 20: Bµi 18 HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH. I.MỤC TIÊU. 1.Kiến thức: -Biết có hai loại điện tích là điện tích dương và điện tích âm, hai điện tích cùng dấu thì đẩy nhau, trái dấu thì hút nhau. -Nêu được cấu tạo nguyên tử gồm: hạt nhân mang điện tích dương và các êlectrôn mang điện tích âm quay xung quanh hạt nhân, nguyên tử trung hoà về điện.-Biết vật mang điện tích âm thừa êlectrôn, vật mang điện tích dương thiếu êlectrôn. 2.Kĩ năng: Làm thí nghiệm về nhiễm điện do cọ xát. 3.Thái độ: Trung thực, hợp tác trong hoạt động nhóm. B. CHUẨN BỊ: -Tranh phóng to mô hình đơn giản của nguyên tử (tr 51). -Bảng phụ ghi sẵn nội dung: Điền từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành phần sơ lược về cấu tạo nguyên tử. Ở tâm nguyên tử có một …………………mang điện tích dương. Xung quanh hạt nhân có các ……………..mang điện tích âm chuyển động tạo thành lớp vỏ của nguyên tử. Tổng điện tích âm của các êlêctrôn có trị số tuyệt đối…………..bằng điện tích dương hạt nhân. Do đó bình thường nguyên tử trung hoà về điện. ……………….có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác, từ vật này sang vật khác. -Phô tô bài tập trên bảng phụ cho các nhóm. Mỗi nhóm. -Hai mảnh nilon kích thước khoảng 70mm x 12mm hoặc một mảnh 70mm x 250mm. -1 bút chì gỗ hoặc đũa nhựa + 1 kẹp nhựa. -1 mảnh len hoặc dạ cỡ 150mm x 150mm, 1 mảnh lụa cỡ 150mm x 150mm. -1 thanh thuỷ tinh hữu cơ kích thước (5 x 10 x 200)mm. -2 đũa nhựa có lỗ hổng ở giữa kích thước φ 10, dài 20mm + 1 mũi nhọn đặt trên đế nhựa. D.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. ỔN ĐỊNH (1 phút) H. Đ.1: KIỂM TRA BÀI CŨ-TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG HỌC TẬP (6 phút) Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh 1.Kiểm tra bài cũ: Có thể làm cho một vật nhiễm điện bằng cách nào? Vật nhiễm điện có tính chất gì? Nếu hai vật đều bị nhiễm điện thì chúng hút hay đẩy nhau. Muốn kiểm tra được điều này thì ta phải tiến hành như thế nào? -GV nhận xét phương án TN kiểm tra mà HS đưa ra. Đánh giá cho điểm HS. 2.Tổ chức tình huống học tập: Ở bài trước ta đã biết có thể làm cho các vật nhiễm điện bằng cách cọ xát. Các vật nhiễm điện có thể hút được các vật nhẹ khác. Vậy nếu 2 vật nhiễm điện để gần nhau chúng có khả năng tương tác với nhau như thế nào? Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm câu trả lời cho câu hỏi này. -HS trả lời, HS khác nhận xét. -HS nêu phương án kiểm tra. H. Đ.2: LÀM TN TẠO HAI VẬT NHIỄM ĐIỆN CÙNG LOẠI VÀ TÌM HIỂU LỰC TÁC DỤNG GIỮA CHÚNG (10 phút). I. HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH. -GV yêu cầu HS đọc TN 1 tìm hiểu các dụng cụ cần thiết và cách tiến hành TN. -Nêu cách tiến hành TN –Chú ý cọ xát mỗi mảnh nilon theo một chiều với số lần như nhau. -Quan xát hiện tượng xảy ra, rút ra nhận xét. -Hai mảnh nilon khi cùng cọ xát vào mảnh len thì nó sẽ nhiễm điện giống nhau hay khác nhau? Vì sao? -Với hai vật giống nhau khác hiện tượng có như vậy không? Chúng ta tiến hành tiếp TN hình 18.2. Thống nhất ý kiến hoàn thành nhận xét. -GV thông báo người ta đã tiến hành nhiều TN khác nhau và đều rút ra nhận xét như vậy. Yêu cầu HS ghi vở nhận xét. ĐVĐ: Hai vật nhiễm điện khác nhau chúng hút nhau hay đẩy nhau. Chúng ta cùng tiến hành TN để kiểm tra điều này. -HS đọc TN 1, các nhóm chọn dụng cụ và tiến hành TN. -Nêu hiện tượng xảy ra, nhận xét ý kiến của các nhóm khác. +Trước khi cọ xát: 2 mảnh nilon không có hiện tượng gì. +Sau khi cọ xát: 2 mảnh nilon đẩy nhau. Hai vật giống nhau cùng là nilon cùng cọ xát vào một vật do đó hai mảnh nilon phải nhiễm điện giống nhau. -HS đọc TN hình 18.2, chọn dụng cụ TN và tiến hành TN, thảo luận kết quả TN: Hai thanh nhựa cùng cọ xát vào mảnh vải khô → đẩy nhau. -HS các nhóm cùng thống nhất hoàn thành nhận xét tr 50. Nhận xét: Hai vật giống nhau, được cọ xát như nhau thì mang điện tích cùng loại và khi được đặt gần nhau thì chúng đẩy nhau. H. Đ.3: LÀM TN 2, PHÁT HIỆN HAI VẬT NHIỄM ĐIỆN HÚT NHAU VÀ MANG ĐIỆN TÍCH KHÁC LOẠI (10 phút). -Yêu cầu HS đọc TN 2, chuẩn bị đồ dùng, tiến hành TN. -Yêu cầu HS hoàn thành nhận xét tr 51 và ghi vở. -Tại sao em lại cho rằng thanh thuỷ tinh và thanh nhựa nhiễm điện khác loại? -HS đọc TN 2, làm TN theo nhóm: + Đũa nhựa, thanh thuỷ tinh chưa nhiễm điện: Chưa tương tác với nhau. + Thanh thuỷ tinh nhiễm điện lại gần thước nhựa: Thanh thuỷ tinh hút thước nhựa. + Nhiễm điện cả thanh thuỷ tinh và thước nhựa: Thanh thuỷ tinh hút thước nhựa mạnh hơn. → + 1 vật nhiễm điện có thể hút vật khác không nhiễm điện: Hút yếu. + 2 vật nhiễm điện khác loại hút nhau mạnh hơn. Nhận xét: Thanh nhựa sẫm màu và thanh thuỷ tinh khi cọ xát thì chúng hút nhau do chúng mang điện tích khác loại. -Thanh thuỷ tinh và thước nhựa nhiễm điện khác loại vì nếu nhiễm điện cùng loại nó phải đẩy nhau. *H. Đ.4: HOÀN THÀNH KẾT LUẬN VÀ VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH VÀ LỰC TÁC DỤNG GIỮA CHÚNG (5 phút) -Yêu cầu HS hoàn thành kết luận. -GV thông báo quy ước về điện tích. -Yêu cầu HS vận dụng trả lời C1-Thảo luận cả lớp – Ghi vở. Kết luận: Có hai loại điện tích. Các vật mang điện tích cùng loại thì đẩy nhau, mang điện tích khác loại thì hút nhau. -Có hai loại điện tích: Điện tích dương (+) và điện tích âm (-). -C1: Cọ xát mảnh vải và thanh nhựa mảnh vải và thanh nhựa đều nhiễm điện. +Chúng hút nhau → mảnh vải và thanh nhựa nhiễm điện khác loại. + Mảnh vải mang điện tích (+) → thước nhựa mang điện tích (-). H. Đ.5: TÌM HIỂU SƠ LƯỢC VỀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ (10 phút) + + + + + + II. SƠ LƯỢC VỀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ. -GV treo tranh vẽ mô hình đơn giản của nguyên tử hình 18.4. -Yêu cầu HS đọc phần II (SGK tr 51) - Nguyªn tö cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo ? - H¹t nh©n vµ electron mang ®iÖn tÝch g×? - T¹i sao b×nh th­êng nguyªn tö trung hoµ vÒ ®iÖn? - H¹t nµo trong nguyªn tö cã thÓ chuyÖn ®éng tõ nguyªn tö nµy sang nguyªn tö kh¸c, tõ vËt nµy sang vËt kh¸c ? - Nguyªn tö trong h×nh vÏ 18.4 mÊt bít 1 e th× sÏ mang ®iÖn tÝch g× ? NÕu nhËn thªm 1e th× sÏ mang ®iÖn tÝch g×? -GV hướng dẫn HS vận dụng trả lời C2, C3,C4. - T¹i sao sau khi cä x¸t c¸c vËt bÞ nhiÔm ®iÖn? -HS đọc phần II - Nguyªn tö gåm h¹t nh©n(+) vµ electr«n(-) - §iÖn tÝch cña h¹t nh©n cã trÞ sè tuyÖt ®èi b»ng ®iÖn tÝch cña c¸c e - e cã thÓ dÞch chuyÓn tõ nguyªn tö nµy sang nguyªn tö kh¸c hoÆc tõ vËt nµy sang vËt kh¸c L­u ý: VËt mÊt bít e sÏ mang ®iÖn tÝch + VËt nhËn thªm e sÏ mang ®iÖn tÝch - III.VẬN DỤNG. C2: Trước khi cọ xát, thước nhựa và miếng vải đều có điện tích dương và điện tích âm vì chúng đều có cấu tạo từ các nguyên tử. Trong nguyên tử: Hạt nhân mang điện tích dương, êlectron mang điện tích âm. C3: Trước khi cọ xát, các vật chưa nhiễm điện → không hút mẩu giấy nhỏ. C4: Sau khi cọ xát: +Mảnh vải mất êlectrôn → nhiễm điện dương. +Thước nhựa nhận thêm êlectrôn → mang điện tích âm. -Một vật nhiễm điện âm nếu nhận thêm êlectrôn, nhiễm điện dương nếu mất bớt êlectrôn. H. Đ.6:CỦNG CỐ-HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ (2 phút) - Cã mÊy lo¹i ®iÖn tÝch ? - C¸c ®iÖn tÝch t­¬ng t¸c lªn nhau nh­ thÕ nµo? - T¹i sao vËt mang ®iÖn tÝch d­¬ng , ©m -H­íng dÉn về nhà hoàn thành bài tập 18.1, 18.2, 18.3, 18.4 (SBT tr 19) C1 ®Õn C4 - Hs tr¶ lêi c©u hái cña gv E. RÚT KINH NGHIỆM. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………