Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tuần 23 - Tiết 23 - Bài 20 : Chất dẫn điện và chất cách điện dòng điện trong kim lọai

Tuần 23 Tiết 23 Ngày dạy…………… BÀI 20 : CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LỌAI 1 Mục tiêu a.Kiến thức - Nhận biết trên thực tế chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua;chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua -Nêu được dòng điện trong kim lọai là dòng các electron tự do dịch chuyển có hướng b.Kỹ năng -Kể tên một số vật dẫn điện(hoặc vật liệu dẫn điện) và vật cách điện(hoặc vật liệu cách điện)thường dùng c.Thái độ -Tích cực tìm hiểu về những vật dẫn điện và vật cách điện 2.Chuẩn bị a.Giáo viên -Kiến thức:Sgk và Sgv Vật lý 7 -Thiết bị dạy học:bảng phụ viết sẵn C 1 và phần kết luận của C 6 -Đồ dùng dạy học:bóng đèn đui xóay,bóng đèn đui cài,phích cắm điện với dây dẫn(6bộ) Một pin,1bóng đèn pin,5đọan dây nối có vỏ bọc cách điện,2mỏ kẹp dạng hàm cá sấu,1đọan dây đồng,1đọan dây thép,1đọan dây nhôm,thanh thủy tinh,vỏ nhựa bút bi (6bộ);tranh vẽ hình 20.3 và hình 20.4sgk b.Học sinh -Đọc trước bài 20 Sgk -Quan sát trước cấu tạo của bóng đèn tròn(đèn sợi đốt),phích cắm điện với dây dẫn -Mỗi nhóm chuẩn bị 1 bảng nhóm có kẻ trước bảng”vật dẫn điện-vật cách điện” 3.Phương pháp dạy học Trực quan,vấn đáp,thảo luận nhóm 4.Tiến trình 4.1Ổn định-Tổ chức Xem xét sỉ số lớp 7A 1 7A 2 7A 3 7A 4 7A 5 4.2 Kiểm tra bài cũ -Nêu khái niệm dòng điện?(2đ) Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng -Nêu tên và cấu tạo của nguồn điện một chiều thường dùng ?(3đ) Nguồn điện một chiều thường dùng là pin và acquy.Mỗi nguồn điện đều có hai cực,hai cực của pin hay acquy là cực dương(+) và cực âm(-) -Với thiết bị sử dụng điện như:bóng đèn,bàn ủi,quạt điện.Làm sao biết được có dòng điện chạy qua các thiết bị điện trên?(5đ) Bóng đèn sáng lên,cánh quạt quay,bàn ủi nóng lên cho biết có dòng điện chạy qua các thiết bị này 4.3 Giảng bài mới Họat động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học *Họat động 1(3’)Tổ chức tình huống học tập -Gv:có điện thật là ích lợi và thuận tiện,nhưng nếu dòng điện ở mạch điện gia đình chạy trực tiếp vào cơ thể con người thì rất nguy hiểm tới tính mạng Vì vậy tất cả dụng cụ và thiết bị điện đều phải được chế tạo đảm bảo an tòan cho người sử dụng -Gv:các thiết bị và dụng cụ điện bao gồm những bộ phận gì? -Hs:bộ phận dẫn điện và bộ phận cách điện -Gv:các bộ phận này được chế tạo từ chất dẫn điện và chất cách điện,sau đây các em cùng tìm hiểu *Họat động 2(7’) Tìm hiểu chất dẫn điện và chất cách điện -Gv:yêu cầu hs đọc thông tin sgk về chất dẫn điện và chất cách điện -Hs:đọc thông tin sgk -Gv:chất dẫn điện và chất cách điện là những chất có đặc tính gì? -Hs:chất cho dòng điện đi qua;chất không cho dòng điện đi qua -Gv:phát cho các nhóm:bóng đèn đui xóay,bóng đèn đui cài,phích cắm điện với dây dẫn Gv hướng dẫn hs quan sát,trả lời C 1 trong 3’ -Hs:quan sát các bóng đèn,phích cắm điện,trả lời C 1 theo nhóm -Hs:đại diện nhóm trình bày kết quả quan sát qua C 1 -Gv:yêu cầu hs nhóm khác nhận xét,bổ sung C 1 -Hs:nhận xét,bổ sung C 1 -Gv:kết luận chung *Họat động 3(12’) Xác định vật dẫn điện-vật cách điện -Gv:yêu cầu hs đọc thông tin sgk về thí nghiệm -Hs:đọc thông tin sgk -Gv:phát dụng cụ thí nghiệm và hướng dẫn các nhóm tiến hành thí nghiệm Yêu cầu các nhóm tiến hành thí nghiệm và ghi kết quả vào bảng nhóm trong 6’ -Hs:thí nghiệm theo nhóm -Gv:quan sát,hướng dẫn -Hs:đại diện nhóm trình bày kết quả thí nghiệm -Gv:nhận xét chung -Gv:yêu cầu hs thảo luận C 2,C 3trong 3’ -Hs:thảo luận theo nhóm C 2,C 3 -Gv:quan sát -Hs:đại diện nhóm trình bày C 2,C 3 -Gv:nhận xét chung Chất cách điện tốt là thủy tinh,sứ,nhựa,cao su… ngòai ra nước nguyên chất,không khí khô… cũng là chất cách điện *Họat động 4(8’)Tìm hiểu dòng điện trong kim lọai -Gv:kim lọai là chất dẫn điện,kim lọai cũng được cấu tạo từ nguyên tử -Gv:yêu cầu hs trả lời C 4 -Hs:trả lời C 4 Hs khác nhận xét,bổ sung -Gv:trong kim lọai có các electron thóat ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong kim lọai.Chúng được gọi là các electron tự do.Phần còn lại của nguyên tử dao động xung quanh các vị trí cố định -Gv:treo tranh vẽ hình 20.3 cho hs quan sát,trả lời C 5 -Hs:trả lời C 5 Hs khác nhận xét,bổ sung -Gv:kết luận chung về C 5 -Gv:cho hs quan sát hình 20.4 trả lời C 6 -Hs:trả lời C 6 Hs khác nhận xét,bổ sung -Gv:kết luận chung Chiều mũi tên đi ra từ cực âm,đi vào cực dương của nguồn điện -Gv:yêu cầu hs hòan thành phần kết luận -Hs:hòan thành phần kết luận -Gv:kết luận cuối cùng *Mở rộng Khi có dòng điện trong dây dẫn kim lọai,các electron tự do dịch chuyển có hướng với vận tốc khỏang 0,1mm/s *Họat động 5(4’)Vận dụng -Gv:yêu cầu hs lần lượt trả lời C 7,C 8,C 9 -Hs:lần lượt trả lời C 7,C 8,C 9 Hs khác nhận xét,bổ sung -Gv:nhận xét cuối cùng II Chất dẫn điện và chất cách điện Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua - Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua C 1 1. Các bộ phận dẫn điện là:dây tóc,dây trục,hai đầu dây đèn,hai chốt cắm,lõi dây 2. Các bộ phận cách điện là:trụ thủy tinh,thủy tinh đen,vỏ dây,vỏ nhựa của phích cắm * Thí nghiệm Vật dẫn điện Vật cách điện Dây đồng Dây nhôm Dây thép Thanh thủy tinh Vỏ nhựa bút bi C 2 -Các vật liệu thường dùng làm vật dẫn điện:đồng,sắt,nhôm,chì….(kim lọai) -Các vật liệu thường dùng làm vật cách điện:nhựa(chất dẻo),thủy tinh,sứ,cao su,không khí… C 3 -Trong mạch điện thắp sáng bóng đèn pin,khi công tắc ngắt,giữa hai chốt công tắc là không khí,đèn không sáng.Vậy bình thường không khí là chất cách điện. -Tương tự,khi ngắt công tắc đèn chiếu sáng ở lớp học hay ở gia đình -Các dây tải điện đi xa,không có vỏ bọc cách điện,tiếp xúc trực tiếp với không khí.Giữa chúng không có dòng điện nào chạy qua không khí II. Dòng điện trong kim lọai 1.Êlectron tự do trong kim lọai C 4 Trong nguyên tử,hạt nhân mang điện tích dương,các electron mang điện tích âm C 5 Các electron tự do là các vòng tròn nhỏ có dấu “-“,phần còn lại của nguyên tử Là những vòng tròn lớn có dấu “+”.Phần này mang điện tích dương.Vì nguyên tử khi đó thiếu(mất bớt)electron. 2.Dòng điện trong kim lọai C 6 Các electron tự do mang điện tích âm bị cực âm đẩy,bị cực dương hút *Kết luận Các electron tự do trong kim lọai dịch chuyển có hướng tạo thành dòng điện chạy qua nó. III. Vận dụng C 7 b. Một đọan ruột bút chì C 8 c. Nhựa C 9 c. Một đọan dây nhựa  4.4 Củng cố và luyện tập -Ta biết các lim lọai đều dẫn điện,nhưng tại sao người ta thường làm dây điện bằng đồng? Vì đồng là chất dẫn điện khá tốt(sau bạc),nhưng lại rẻ hơn bạc rất nhiều 4.5 Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà -Học thuộc ghi nhớ sgk -Đọc phần:”Có thể em chưa biết” -Giải bài tập 20.1;20.2;20.3 và 20.4 s bt -Đọc trước bài 21:Sơ đồ mạch điện-chiều dòng điện -Quan sát cấu tạo của chiếc đèn pin có ở gia đình 5.Rút kinh nghiệm ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………