Bài giảng Môn Vật lý lớp 9 - Tuần 33 - Tiết 63 - Bài 56 : Các tác dụng của ánh sáng

Tuần : 33 Ngày soạn : 12/04/2013 Tiết : 63 Ngày dạy : 22 /04/2013 Bài 56 : CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG I.Mục tiêu: 1.Kiến thức : - Nêu được ví dụ thực tế về tác dụng nhiệt của ánh sáng và chỉ ra sự biến đổi năng lượng đối với tác dụng này? - Tiến hành được thí nghiệm để so sánh tác dụng nhiệt của ánh sáng lên 1 vật có màu trắng và 1 vật màu đen . - Nêu được ví dụ thực tế về tác dụng sinh học của ánh sáng và chỉ ra sự biến đổi năng lượng trong tác dụng này. - Nêu được ví dụ thực tế về tác dụng quang điện của ánh sáng và chỉ ra sự biến đổi năng lượng trong tác dụng này. 2. Kĩ năng : - Thu thập thông tin về tác dụng của ánh sáng trong thực tế để thấy vai trò của ánh sáng. 3. Thái độ : - Nghiêm túc,chú ý nghe giảng. II. Chuẩn bị : 1. Giáo viên: - Nội dung kiến thức bài học - 1 tấm kim loại một mặt sơn trắng một mặt sơn đen ( hoặc hai tấm kim loại cùng loại một tấm sơn trắng , một tấm sơn đen , hai nhiệt kế ; 1 bóng đèn 25 W ; 1 chiếc đồng hồ ; 1 dụng cụ sử dụng pin mặt trời. 2. Học sinh : - Đọc bài trước khi lên lớp. III.Tổ chức hoạt động dạy và học : 1. Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp . 9A1……….. 9A2…………. 9A3………….. 9A4………….. 2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra 15 phút Câu 1: Giải thích tại sao ban ngày lá cây thường có màu xanh, ban đêm có màu đen?(5đ) Câu 2: Nêu kết luận về khả năng tán xạ ánh sáng của các vật?(5đ) Đáp án: Câu 1: Ban ngày lá cây ngoài đường thường có màu xanh vì chúng tán xạ tốt ánh sáng màu xanh trong chùm sáng trắng của mặt trời . Trong đêm tối ,ta chúng có màu đen vì kông có ánh sáng chiếu đến chúng và chúng chẳng có gì để tán xạ(5đ) Câu 2: Nêu đúng kết luận (5đ) THỐNG KÊ CHẤT LƯỢNG 15 PHÚT STT >5 <5 0 - 3 8-10 SL % SL % SL % SL % 9A1 9A2 9A3 9A4 3. Tiến trình: GV tổ chức các hoạt động Hoạt động của học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1 :Giới thiệu bài mới Trong thực tế người ta đã sử dụng ánh sáng vào công việc nào? Vậy ánh sáng có tác dụng gì?=>Bài mới - HS lắng nghe Hoạt động 2 : Tìm hiểu tác dụng nhiệt của ánh sáng : - Yêu cầu hs đọc SGK trả lời câu C1 , C2 ? - Nhận xét đúng sai về ví dụ hs cho tác dụng nhiệt của ánh sáng - Hướng dẫn hs xây dựng tác dụng nhiệt của ánh sáng - Tổ chức cho hs làm việc theo mục đích TN Hướng dẫn hs tìm hiểu dụng cụ TN và làm TN . Đặc biệt chú ý không thây đổi khoảng cách từ dây tóc bóng đèn đến tấm kim loại để TN được chính xác . Nếu làm TN với một tấm kim loại thì làm nguội nhiệt độ của tấm kim loại đến nhiệt độ phòng trước khi làm tiếp theo . Nếu làm TN với hai tấm kim loại giống nhau thì phải đảm bảo hai tấm kim loại được chiếu sáng như nhau , chú ý đến cả hình dạng của dây tóc bóng đèn . - Nhận xét câu trả lời C3 cuả hs , tổ chức hợp thức hoá kết luận . a)Đọc SGK và trả lời C1 , C2 C1:Ví dụ về chứng tỏ ánh sáng chiếu vào mọi vật sẽ làm cho vật đó nóng lên : Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó sẽ nóng lên ; khi chạy điện ở bệnh viện ta chiếu ánh sáng vào cơ thể , chỗ bị chiếu sáng sẽ nóng lên ….. C2:Một số ví dụvề ứng tác dụng nhiệt của ánh sáng :Phơi khô các vật ngoài nắng , làm muối , ngồi sưởi nắng trong mùa đông . b) nêu mục đích TN và tìm hiểu dụng cụ TN nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên các vật màu trắng và vật màu đen - Tiến làm TN -Ghi kết quả TN vào bảng kết quả C3:Trong cùng một thời gian , với cùng một nhiệt độ ban đầu vào cùng một điều kiện chiếu sáng thì nhiệt độ của ấm kim loại khi bị chiếu sáng mặt đen tăng nhanh hơn nhiệt độ của tấm kim loại đó , khi bị chiếu sáng vào mặt trắng . Điều đó có nghĩa là , trong cùng một điều kiện thì vật màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều hơn vật màu trắng . - Phát biểu kết luận chung về tác dụng này . I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng : 1) Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì : C1:Ví dụ về chứng tỏ ánh sáng chiếu vào mọi vật sẽ làm cho vật đó nóng lên : Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó sẽ nóng lên ; khi chạy điện ở bệnh viện ta chiếu ánh sáng vào cơ thể , chỗ bị chiếu sáng sẽ nóng lên ….. C2:Một số ví dụvề ứng tác dụng nhiệt của ánh sáng :Phơi khô các vật ngoài nắng , làm muối , ngồi sưởi nắng trong mùa đông . Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lean . Khi đó năng lượng ánh sáng đã biến thành nhiệt năng . Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng 2) Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen : C3:Trong cùng một thời gian , với cùng một nhiệt độ ban đầu vào cùng một điều kiện chiếu sáng thì nhiệt độ của ấm kim loại khi bị chiếu sáng mặt đen tăng nhanh hơn nhiệt độ của tấm kim loại đó , khi bị chiếu sáng vào mặt trắng . * Kết luận : Điều đó có nghĩa là , trong cùng một điều kiện thì vật màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều hơn vật màu trắng Hoạt động 3: Tìm hiểu về tác dụng sinh học của ánh sáng : - Yêu hs đọc mục II SGK và phát biểu tác dụng sinh học của ánh sáng ? - Nhận xét đánh giá câu trả lời của hs vể C4 , C5 ? - Đánh giá nhận xét kết luận . a) Đọc tài liệu b) Cá nhân phát biểu tac dụng sinh học của ánh sáng và ghi vào vở c) Trả lời C4, C5 và trình bày trước lớp trước yêu cầu của GV C4:Ví dụ: Các cây cới thường ngã hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời . C5:Ví dụ : Nên cho trẻ nhỏ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp II. Tác dụng sinh học của ánh sáng : Ánh sáng có thể gây ra 1 số biến đổi nhất định ở sinh vật , Đó là tác dụng sinh lí của ánh sáng C4:Ví dụ: Các cây cối thường ngã hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời . C5:Ví dụ : Nên cho trẻ nhỏ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp . Hoạt động 4 : Tìm hiểu về tác dụng quang điện của ánh sáng : - Yêu cầu hs đọc mục II SGK ? - Nêu câu hỏi về khái niệm pin quang điện và tác dụng quang điện ? - Nhận xét đánh giá các câu trả lời C6 , C7 ? - Tổ chức hợp thức hoá kết luận về tác dụng điện và pin quang điện ? a) Đọc mục II SGK và trả lời câu hỏi thế nào là pin quang điện . b)Trả lời C6 , C7 C6:Ví dụ một vài dụng cụ chạy bằng pin mặt trời : máy tính bỏ túi , đồ chơi trẻ em . C7:+Muốn cho pin phát điện , phải chiếu ánh sáng vào pin . +Khi pin hoạt động thì nó không nóng lên hoặc chỉ nóng lên không đáng kể . Do đó , pin hoạt động được không phải là do tác dụng nhiệt của ánh sáng .Muốn khảng định kết luận này thì ta đem pin vào chổ tối lờ mờ rồi áp tay vào pin cho nó nóng hơn cả lúc chiếu sáng vào nó . Ta sẽ thâý pin không hoạt động III. Tác dụng quang điện của ánh sáng : 1) Pin mặt trời :SGK 2) Tác dụng quang điện của ánh sáng : Tác dụng của ánh sáng đèn pin quang điện gọi là tác dụng quang điện Hoạt động 5 :Vận dụng - Yêu cầu hs đọc phần ghi nhớ trong SGK và chỉ định phát biểu - Yêu cầu hs làm việc cá nhân trả lời C8,C9,C10 ? - Giảng và hướng dẫn hs làm bài. Đọc SGK và phát biểu theo yêu cầu của GV C8: Ac-simét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời . C9:Bố mẹ muốn nói tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời . C10: Về mùa đông nên mặc quan áo màu tối vì quần aó màu tối hấp thụ nhiều năng lượng ánh sáng mặt trời và sưởi ấm cho cơ thể . Về mùa hè , trái lại , nên mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng ánh sáng của ánh sáng mặt trời , được giảm sự nóng bức khi ta ra ngoài nắng IV . Vận dụng : C8: Ac-simét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời . C9:Bố mẹ muốn nói tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời . C10: Về mùa đông nên mặc quan áo màu tối vì quần aóa màu tối hấp thụ nhiều năng lượng ánh sáng mặt trời và sưởi ấm cho cơ thể . Về mùa hè , trái lại , nên mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng ánh sáng của ánh sáng mặt trời , được giảm sự nóng bức khi ta ra ngoài nắng . xanh IV. Củng cố : - Yêu cầu hs nhắc lại nội dung chính của bài trong phần ghi nhớ ? - Nêu VD về các tác dụng của ánh sáng? - Đọc mục có thể em chưa biết? V. Hướng dẫn về nhà : - Về nhà học thuộc phần ghi nhớ - Cho hs đọc phần có thể em chưa biết - Làm bài tập SBT - Xem trước bài 57 SGK