Bài giảng Ngữ văn 10 Tiết 164: Tôi và chúng ta

Nhiệt liệt chào mừng cỏc em học sinh Tiết 164: Tôi và chúng ta Lưu Quang Vũ I.Tìm hiểu chung : 1.Tác giả: - Lưu Quang Vũ : Sinh năm 1948 tại Phú Thọ, quê gốc ở Quảng Nam, sống ở Hà Nội Năm 1965 tham gia kháng chiến chống Mĩ > Thuộc thế hệ những nhà thơ trẻ trưởng thành trong KCCM => Là người đa tài và giàu tình cảm - Mất ngày 29/8/1988 Lưu Quang Vũ ( 1948 – 1988 ) Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh - Là nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch lớn của đất nước từ những năm 65 của thế kỉ trước. Tỏc phẩm chọn lọc - Hương cõy - Bếp lửa (thơ, in chung, 1968), - Diễn viờn và sõn khấu (tiểu luận, in chung, 1979); - Mựa hố đang đến (truyện, 1983); - Người kộp đúng hổ (truyện, 1984), - Mõy trắng của đời tụi (thơ, 1989 );- Bầy ong trong đờm sõu (thơ, 1993)- Tuyển tập kịch Lưu Quang Vũ (1994); - Thơ tỡnh Xuõn Quỳnh - Lưu Quang Vũ (1994); - Lưu Quang Vũ - thơ và đời ( 1997);- Lưu Quang Vũ - Thơ và truyện ngắn (1998). * Cỏc giải thưởng:- Bảy Huy chương vàng trong cỏc kỳ hội diễn sõn khấu chuyờn nghiệp toàn quốc- Hai lần được Giải thưởng của Hội Văn nghệ Hà Nội - Hai lần được Giải thưởng của Tổng Liờn đoàn Lao động - Tặng thưởng Văn học của Bộ Quốc phũng 1992.- Giải thưởng Hồ Chớ Minh năm 2000 * Lưu Quang Vũ cú hơn 50 vở kịch đó cụng diễn: - Sống mói tuổi 17 ( 1979), - Người tốt nhà số 5 (198l); - Tụi và chỳng ta (1985); - Cụ gỏi đội mũ nồi xỏm (1984);- Khoảnh hhắc và vụ tận (1986); - Quyền được hạnh phỳc (1986); - Hồn Trương Ba da hàng thịt (1984); - Nàng Si ta (198l); - Nguồn sỏng trong đời (1985); - Bệnh sĩ (1988); - Hoa cỳc xanh trờn đầm lầy (1986), - Đụi dũng sữa mẹ (1985); - Trỏi tim trong trắng (1988); - Lời thề thứ 9 (1988); - Điều khụng thể mất (1988) v.v. . . 2. Tác phẩm: -Xuất xứ: Viết năm 1985 Hoàn cảnh : Sau đại thắng mùa xuân năm 1975, đất nước hoà bình thống nhất => chuyển sang một thời kì lịch sử mới. Nhiệm vụ chính trị hàng đầu của nước ta từ đây là: Khôi phục, cải tạo và không ngừng phát triển nền kinh tế để xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội phồn vinh. Một cảnh trong vở Tôi và chúng ta do nhà hát Tuổi trẻ dàn dựng (Diễn viên Thu Hà - vai Thanh; Thanh Tùng vai Hoàng Việt) Nghệ thuật cốt lõi của kịch là: Mâu thuẫn xung đột thể hiện trong những tình huống kịch trong đối thoại, độc thoại và hành động của nhân vật kịch Tóm tắt Lấy bối cảnh là xí nghiệp Thắng Lợi trong những năm 80, Tôi và chúng ta phản ánh cuộc đấu tranh gay gắt để thay đổi phương thức tổ chức, lề lối hoạt động ở xí nghiệp Thắng Lợi: Giữa một bên là tư tưởng bảo thủ khư khư giữ lấy những nguyên tắc, quy chế đã thành cứng đờ, lạc hậu đại diện là Phó giám đốc Nguyễn Chính, quản đốc Trương,thanh tra Trần Khắc với một bên là tư tưởng đổi mới, dám nghĩ, dám làm, khát khao đổi mới vì lợi ích của mọi người, đại diện là Giám đốc Hoàng Việt, kíp trưởng phân xưởng Thanh, kĩ sư Lê Sơn và đa số anh chị em công nhân... - Thuộc cảnh 3 của vở kịch có 9 cảnh: * Đọc: Phân biệt giọng của từng nhân vật: + Hoàng Việt: Bình tĩnh, tự tin, cương quyết + Lê Sơn: giọng rụt rè, lúng túng, sau bắt đầu chắc chắn, tự tin hơn + Nguyễn Chính: ngọt nhạt, thủ đoạn vừa tỏ ra thông cảm, vừa có vẻ đe doạ 3. Thể loại: Kịch Túm tắt cảnh 3: Tại một cuộc họp, giỏm đốc mới của xớ nghiệp là Hoàng Việt cho cụng bố "Kế hoạch mở rộng sản xuất và phương ỏn làm ăn mới của xớ nghiệp. Kế hoạch này lập tức bị một số người trong đú cú Phú giỏm đốc Nguyễn Chớnh phản đối, nhưng lại được cỏc cụng nhõn và kỹ sư ủng hộ" * Mâu thuẫn xung đột kịch II. PHÂN TÍCH: 1. Tình huống truyện và những mâu thuẫn cơ bản: Cái cũ Cái mới Tình huống: Tình trạng lạc hậu của xí nghiệp dẫn đến kết quả sản xuất rất thấp -> đời sống cán bộ công nhân viên khó khăn. Yêu cầu đổi mới toàn diện và cơ bản đồng bộ là bức thiết, là tất yếu. Một số người tha thiết đổi mới . Nhưng một số người khư khư bảo thủ => Giám đốc mới công bố kế hoạch sản xuất mới đã vấp phải sự phản kháng của những người bảo thủ. Bắc Sơn Tôi và chúng ta Ta Địch Mới Cũ Trong cuộc đấu tranh giành độc lập tự do của dân tộc đầu những năm 40 Trong nội bộ nhân dân , trong đời sống sản xuất khi đất nước hoà bình thống nhất những năm 80 => Đều là những mâu thuẫn gay gắt một mất một còn Câu hỏi hoạt động nhóm Để giải quyết mâu thuẫn trên, tác giả đã nêu lên vấn đề gì? Đặt vào những năm 80 của thế kỉ XX, vấn đề có ý nghĩa thực tiễn lớn lao: Đó là vấn đề cấp thiết từ thực tế đời sống xã hội và có ý nghĩa trực tiếp đối với sự phát triển của đất nước - Mối quan hệ giữa cá nhân với tập thể - Cái chung và riêng cần được nhìn nhận mới: Không có thứ chủ nghĩa tập thể chung chung. Cái chúng ta được tạo thành từ những cái tôi cá nhân cụ thể. Khi quyền lợi và nghĩa vụ của cá nhân được đảm bảo và thống nhất với quyền lợi và nghĩa vụ của tập thể -> Sẽ tạo ra sức mạnh tổng hợp và chắc chắn. - Trong chúng ta có cái tôi. Tôi thống nhất với chúng ta, nhưng mỗi cái tôi phải được tôn trọng và đảm bảo về đời sống vật chất và tinh thần. Cần quan tâm thiết thực đến cuộc sống, quyền lợi của mỗi cá nhân con người. III. Luyện tập: Rốn đọc diễn cảm Chuẩn bị về nhà: Đọc lại tỏc phẩm - Soạn cỏc cõu hỏi trong phần đọc hiểu văn bản [?] Nhận xột về nhõn vật Hoàng Việt, Nguyễn Chớnh, Lờ Sơn Xin chõn thành cảm ơn, chỳc cỏc em học giỏi