Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài: Gió lạnh đầu mùa

Khởi động Khởi động Khởi động GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA - Thạch Lam - I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả (1910 - 1942) Nguyễn Tường Vinh, Nguyễn Tường Lân Hà Nội Văn của Thạch Lam khắc họa tâm trạng cùng cực, đau đớn của nhân vật khi phải đối diện với hiện thực cuộc sống. Các tác phẩm của ông thường đi vào cuộc sống của những người dân nghèo, ông khai thác nội tâm nhân vật một cách sâu sắc. Gió lạnh đầu mùa (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đời nay, 1937) Nắng trong vườn (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đời nay, 1938) Ngày mới (truyện dài, Nhà xuất bản Đời nay, 1939) GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA - Thạch Lam - I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm a. Đọc, tóm tắt và tìm hiểu chú thích * Đọc * Tóm tắt GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA - Thạch Lam - I. TÌM HIỂU CHUNG II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Bối cảnh của câu chuyện Thời gian Cảnh vật Hôm trước Hôm sau 1. Bối cảnh của câu chuyện Khi chốt kiến thức, Cảnh vật GV bình giảng Thời gian Hôm trước Hôm sau - Thiên nhiên: - Thiên nhiên: - Buổi sáng đầu + Trời nắng ấm và hanh + đất khô trắng tiên của mùa đông + Nứt lẻ đất ruộng, làm khô + gió vi vu bốc lên những làn bụi những chiếc lá rơi. + trời không u ám, toàn một màu - Con người: Sơn và chị chơi trắng đục cỏ gà ngoài đồng còn thấy + những cây lan sắt lại vì rét nóng bực, chảy mồ hôi. - Con người: + Chị và mẹ Sơn ngồi quạt hỏa lò + Mọi người đã mặc áo rét → NT: miêu tả, liệt kê => Trong cái giá lạnh khắc nghiệt của đầu đông chợt đến và con người cần sự ấm áp. GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA - Thạch Lam - I. TÌM HIỂU CHUNG II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Bối cảnh của câu chuyện => Trong cái giá lạnh khắc nghiệt của đầu mùa đông chợt đến và con người rất cần sự ấm áp. 2. Cách xây dựng nhân vật trong truyện 1. Nhân vật Sơn * HĐ nhóm (7 phút) Thái độ, tình cảm của Sơn khi chơi ngoài xóm chợ Thái độ và hành động của Sơn khi về nhà Đối với các bạn Đối với Hiên Quan sát về Hiên: .. Quan sát về các bạn: Tâm? Sơn trạng đã : có ý nghĩ ? Tìm những chi tiết tái hiện sự quan sát của Sơn về gì? Khi đợi chị Lan các bạn và về em HiênÝ trong nghĩ :buổi sớm gió lạnh ấy? . .. về lấy áo, tâm trạng .. ? Sơn đã có những lời nói, suy nghĩ, hành động gì với Sơn như thế nào? Thái độ, hành động: Lời nói: HànhCảm xúcđộng ấy: giúp em các bạn và với Hiên? .. hiểu gì về ý nghĩa . Tâm trạng khi đợi chị về lấy áo: của sự chia sẻ? Nhận xét: - Về nghệ thuật xây dựng nhân vật Sơn ? Nhân vật Sơn được tái hiện qua những phương diện nào? . ? Em cảm nhận được điều gì về nhân vật này? . - Về đặc điểm tính cách nhân vật Sơn . . * HĐ nhóm (7 phút) Thái độ, tình cảm của Sơn khi chơi ngoài xóm chợ Thái độ và hành động của Sơn khi Đối với các bạn Đối với Hiên về nhà Quan sát về các bạn: Quan sát về các bạn: Quan sát sát về về Hiên Hiên: : .. TâmTâm trạng trạng: : - Các bạn mặc không khác gì mọi ngày, Hiên co ro đứng bên cột quán”, chỉ mặc có “manh áo + Lo sợ bị mẹ mắng những bộ quần áo nâu đã vá nhiều chỗ; rách tả tơi hở cả lưng và tay”; Ý nghĩ: Hành động: môi. chúng tím tái, da thịt thâm đi.., người Ý nghĩ: + Vội vã đi tìm Hiên để run lên, hàm răng va đập vào nhau; - Sơn chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề .. đòi lại chiếc áo bông cũ. -Thái Chúng độ vui, mừnghành khi động thấy: chị em Sơn, mò cua bắt ốc; động lòng thương; nhưng vẫn đứng xa, không dám vồ vập; -Lời Một nóiý nghĩ: tốt thoáng qua trong trí. Hành động: Thái độ, hành động: Lời nói: .. Sơn và chị vẫn thân mật chơi đùa., chứ Tâm “Hay làtrạng chúng khi ta đem đợi cho chị nó về cái lấy áo bông áo: cũ, chị ạ.” không kiêu kỳ và khinh khỉnh như các em Tâm trạng khi đợi chị về lấy áo: họ của Sơn. Lòng tự nhiên thấy ấm áp, vui vui.” Nhận xét xét: : - VềVề nghệ nghệ thuật thuật xây dựngxây dựngnhân vật nhân Sơn :vật Sơn Nhân vật Sơn được xây dựng qua nhiều phương diện như hành động, lời nói nhưng chủ yếu qua từng cảm xúc, tâm trạng . (tâm lí nhân vật Sơn được miêu tả tự nhiên, chân thực: hiểu lòng mẹ, thương bé Hiên rét lạnh, cho Hiên áo nhưng sợ mẹ . mắng nên tìm Hiên để đòi lại áo ) - VềVề đặc đặc điểm điểm tính tínhcách cáchnhân vật nhân Sơn vật Sơn + Là một cậu bé nhân hậu, sống tình cảm, giàu lòng trắc ẩn, biết quan tâm và yêu thương bạn bè. . + Là một cậu bé hồn nhiên, trong sáng ngây thơ. . Những người mẹ trong gió lạnh đầu mùa * Mẹ Hiên: Mang trả mẹ Sơn chiếc áo bông → Cách ứng xử thể hiện đức tính "đói cho sạch, rách cho thơm" của một người mẹ tuy nghèo nhưng giàu lòng tự trọng. Những người mẹ trong gió lạnh đầu mùa - Mẹ Sơn: + Nhìn con nghiêm nghị: “Kìa, hai cô cậu đã về kia. Thế áo bông của tôi đâu mà tự tiện đem cho đấy?” + Cho mẹ Hiên mượn tiền để may áo cho Hiên. + Vẫy hai con lại gần, rồi âu yếm ôm vào lòng mà bảo "Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta không sợ mẹ mắng ư?" → Một người mẹ vừa nghiêm khắc, vừa ấm áp yêu thương, một người phụ nữ tế nhị và nhân hậu. TỔNG KẾT Nghệ thuật Cốt truyện nhẹ nhàng, hấp dẫn; bố cục theo dòng cảm xúc của nhân vật. Xây dựng nhân vật qua nhiều phương diện. Quan sát, miêu tả tinh tế để tái hiện sự đổi thay của thời tiết, cảnh vật lúc giao mùa thể hiện được tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của Sơn. TỔNG KẾT Nội dung và ý nghĩa Truyện kể về những con người trong xóm chợ khi gió lạnh đầu mùa về. Qua đó, Thạch Lam ca ngợi tình yêu thương chia sẻ ấm áp, trong trẻo của con người với con người. Truyện gửi gắm bài học về tình yêu thương, chia sẻ. Nhắc nhở mỗi người về đạo lí tốt đẹp của dân tộc: “Thương người như thể thương thân”. TỔNG KẾT Chiến thuật đọc hiểu truyện ngắn hiện đại Đọc kĩ truyện Tóm tắt được nội dung văn bản Xác định nhân vật chính là ai? Nhân vật được nhà văn thể hiện qua những phương diện nào? Truyện giúp em hiểu được điều gì và tác động đến tình cảm của em như thế nào? III. Luyện tập * HĐ cặp đôi 2 phút Bài tập 1. Một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán diêm (Cô bé bán diêm - An-đec-xen) và Hiên (Gió lạnh đầu mùa- Thạch Lam) về hoàn cảnh sống, về số phận, Nhân vật So sánh Cô bé bán diêm (Cô bé bán diêm – An-đec-xen) Hiên (Gió lạnh đầu mùa) Giống nhau Đều là những cô bé có hoàn cảnh nghèo khó, thiếu thốn, không được hưởng một cuộc sống có "cơm no áo ấm". Có cuộc sống bất hạnh, không có sự yêu Em vẫn có mẹ bên cạnh thương, bảo vệ của gia đình. Em phải tự mình chăm sóc, vẫn có bạn bè, kiếm tiền mang về cho bố, nếu không có tiền có hai chị em Sơn quan Khác nhau sẽ không được về nhà. Số phận của em là một tâm, yêu thương và đùm số phận đầy bi kịch khi em đã không thể chống bọc, được sống trong sự chọi được sự khắc nghiệt của cuộc sống, đã ấm áp của tình người. chết đi, về với vòng tay yêu thương của bà