Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 48+49, Bài: Đồng chí

TIẾT 48,49: ĐỒNG CHÍ (CHÍNH HỮU) ĐỒNG CHÍ -CHÍNH HỮU- Đồng chí - Chính Hữu - Chính Hữu (1926) Đồng chí I. TÌM HIỂU CHUNG: 1 -Tên thật là Trần Đình Đắc, 1. Tác giả: 2 Quê quán: Can Lộc, Hà Tĩnh. Năm 1946, ông gia nhập Trung đoàn Thủ đô và 3 hoạt động trong quân đội suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ông bắt đầu làm thơ năm 1947, thơ ông hầu như chỉ viết về người lính và chiến tranh.Thơ Chính Hữu giàu 4 hình ảnh, cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ giản dị, hàm súc. Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ 5 Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000. ĐỒNG CHÍ Quê hương anh nước mặn, đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau. Súng bên súng, đầu sát bên đầu Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ Đồng chí! Ruộng nương anh gửi bạn thân cày Gian nhà không mặc kệ gió lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh, Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi. ĐỒNG CHÍ Áo anh rách vai Quần tôi có vài mảnh vá Miệng cười buốt giá Chân không giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay! Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. 2-1948 2. Tác phẩm: - Xuất xứ: + Sáng tác đầu năm 1948, sau khi tác giả vừa cùng đồng đội tham gia chiến dịch Việt Bắc Thu Đông năm 1947. + Được in trong tác phẩm “Đầu súng trăng treo” - Thể thơ tự do. - Hoàn cảnh sáng tác: cuối năm 1948 (thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp), in trong tập “Đầu súng trăng treo” - Chính Hữu tâm sự: Tôi bị ốm, sốt rét ác tính nhưng không có thuốc men gì cả. Đơn vị vẫn hành quân và để lại một đồng chí chăm sóc tôi. Không có đồng chí đó, có lẽ tôi đã bỏ mạng. Sự ân cần của đồng chí đó khiến tôi nhớ những lần đau ốm được mẹ, được chị chăm sóc. Đấy là những gợi ý đầu tiên của bài thơ Đồng chí ĐỒNG CHÍ I. TÌM HIỂU CHUNG: 2. Tác phẩm: Đề tài, Biểu cảm kết Tự do chủ đề hợp miêu tả, 01 02 nghị03 luận Thể thơ NgợiNgợi caca ttìnhình đồngđồng chí,chí, đồngđồng độiđội PTBĐ thắmthắm thiết,thiết, sâusâu nặngnặng của những người lính cách mạng dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lí tưởng chiến đấu. ĐỒNG CHÍBố cục : 7 câu thơ đầu Đồng chí 10 câu tiếp 3 câu cuối I. TÌM HIỂU CHUNG: 2. Tác phẩm: Bố cục 7 câu đầu Cơ sở hình thành tình đồng chí 10 câu tiếp theo Biểu hiện của tình đồng chí 3 câu cuối Biểu tượng đẹp về tình đồng chí ĐỒNG CHÍ II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN: 1. Cơ sở của tình đồng chí: Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. 1. Cơ sở của tình đồng chí: Hình ảnh thơ - Nước mặn đồng chua: vùng đất nhiễm mặn ven biển, nào giới thiệu đất xấu khó trồng trọt. về quê hương - Đất cày lên sỏi đá: vùng đồi núi trung du đá sỏi , đất bạc của các anh màu khó canh tác. →là những vùng đất nghèo, cằn cỗi, xác xơ. - Sử dụng thành ngữ: giàu sức gợi tả, biểu cảm. Biện pháp - Nghệ thuật đối xứng ( sóng đôi) : nghệ thuật quê hương anh - làng tôi nước mặn đồng chua - nghèo đất cày lên sỏi đá. Nhận xét về - Họ cùng chung nguồn gốc xuất thân – cùng nguồn gốc chung giai cấp - cùng cảnh ngộ.( người nông dân xuất thân: chân lấm tay bùn khoác áo lính ra trận) II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN 1. Cơ sở của tình đồng chí: - Tương đồng về cảnh ngộ nghèo khó. Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. quê hương anh làng tôi thành ngữ: nước mặn đồng chua đất cày lên sỏi đá => Câu thơ sử dụng thành ngữ dân gian, giàu hình ảnh, ĐỒNG CHÍcó sức gợi: Những người lính ở những miền quê khác nhau về địa giới nhưng giống nhau về cái nghèo khổ, lam lũ => cùng giai cấp Tương đồng về hoàn cảnh xuất thân. Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN: 1. Cơ sở của tình đồng chí: Các anh quen nhau - Họ nhập ngũ và cùng đứng dưới lá quân trong bối kì của cách mạng. cảnh: - Chung nhau về lí tưởng cách mạng, Điều gì đã lòng yêu nước: Thôi thúc họ lên đường, khiến cho những người cùng một chiến tuyến để chống lại kẻ thù. xa lạ rồi trở + Từ xa lạ, trở nên gắn kết. thành thân Anh – tôi quen: Anh với tôi – đôi ĐỒNG CHÍ1. Cơ sở hình thành tình đồng chí: * Điều gì đã khiến các anh từ những phương trời xa lạ tập hợp lại trong hàng ngũ cách mạng? Họ cùng chung 1 mục đích, 1 lí tưởng chiến đấu vì nền độc lập của tổ quốc.