Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 81+82: Văn bản Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh)

MỘT SỐ TÁC PHẨM CỦA TẠ DUY ANH- Trũ đựa của số phận (2008); Lóo Khổ (tiểu thuyết, 1992); Hiệp sĩ ỏo cỏ (truyện vừa thiếu nhi, 1993), Con dế ma (1999),Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :Câu chuyện kể về hai anh em Kiều Phưương ( còn gọi là mèo ) qua lời kể của người anh. Mèo là một cô bé hay nghịch ngợm nhưưng lại có năng khiếu vẽ đặc biệt. Sau một thời gian theo dõi, nhất là khi nghe chú Tiến Lê khen tranh của em gái, ngưười anh rơi vào trạng thái mặc cảm. Trạng thái tâm lý này khiến ngưười anh thưường gắt gỏng với Mèo mặc dù cô bé chẳng có tội tình gì. Nhưng thật bất ngờ, bức tranh đoạt giải của Kiều Phưương lại là bức tranh vẽ về ngưười anh thân yêu của mình. Trước bức tranh, ngưười anh nhận ra tấm lòng nhân hậu của em gái và hối hận vì đã có lúc mình đã đối xử không đúng với em . * Tóm tắt tác phẩm :CỐT TRUYỆNMở đầu: Giới thiệu cụ em gỏiThắt nỳt: Phỏt hiện tài năng hội hoạPhỏt triển: Anh ganh ghột, đố kịMở nỳt: Bức vẽ “Anh trai tụi” đạt giảiKết thỳc: Hiểu được tõm hồn và lũng nhõn hậu của em gỏiTiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm : Thảo luận Cõu 1 : Nhõn vật chớnh trong truyện là ai ? ( Kiều Phương, người anh traihay cả hai ?) Vỡ sao em lại cho đú là nhõn vật chớnh ? Câu 2 : Truyện đưược kể theo lời của nhân vật nào ? Việc lựa chọn vai kể như vậy đó có tác dụng gì ? Câu 1 Câu 2 Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Cả 2 đều là nhõn vật chớnh. Nhõn vật trung tõm: là người anh : Vỡ truyện khụng nhằm khẳng định năng khiếu hay ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của cụ em gỏi mà chủ yếu muốn hướng người đọc tới sự thức tỉnh (lũng đố kị, ganh ghét) của nhõn vật người anh. Người anh trai (nhõn vật xưng “tụi”)- Tỏc dụng: + Cho phộp tỏc giả miờu tả tõm trạng của nhõn vật một cỏch tự nhiờn (mang tớnh chủ quan) + Tự soi xột tỡnh cảm, ý nghĩ của chớnh mỡnh để tự vươn lờn. Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :1, Nhân vật ngưười anh :a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : Trong cuộc sống hàng ngày, người anh đối với cô em gái của mình như thế nào ? Coi thường, gọi em là Mèo Ngạc nhiên, bí mật theo dõi những việc làm của em Thái độ tò mò, kẻ cả của đứa anh trai hơn tuổi, coi việc làm của em là trò trẻ con Khi phát hiện Kiều Phương chế thuốc vẽ thái độ của người anh nhưư thế nào ? Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :1, Nhân vật người anh :a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : Diễn biến tâm trạng của ngưười anh khi tài năng của em gái được phát hiện ? b, Khi tài năng của em gái đưược phát hiện : - Mọi người : xúc động, mừng rỡ- Riêng anh có tâm trạng không vuiTiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :1, Nhân vật ngưười anh :a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : b, Khi tài năng của em gái được phát hiện : trao đổi Vì sao người anh lại không vui khi em gái có tài ?- Mọi ngưười vui mừng, riêng người anh không vui. Người anh không vui vì :A, Ghen tuông, đố kị trước tài năng của em gáiB, Buồn bực, mặc cảm, cay đắng vì cảm thấy mình bất tài. C, Cả 2 ý trên đều đúng. câu hỏi trắc nghiệm Theo em sự ghen ghét , đố kị với em của người anh đã mang đến hậu quả gì?Làm cho bản thân luôn khổ sở, dằn vặt.B. Làm cho tình cảm anh em xa cách.C. Làm cho con người nhỏ nhen, không đáng tôn trọng. D. Cả ba ý trên đúng Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :1, Nhân vật người anh :a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : b, Khi tài năng của em gái đưược phát hiện : c, Trước bức chân dung mình do em gái vẽ : trao đổi1, Bức chân dung của chú bé được miêu tả như thế nào ?2, Tại sao tác giả viết : “Mặt chú bé toả ra một thứ ánh sáng rất kì lạ”. Theo em, đó là thứ ánh sáng gì ? Trong tranh, một chú bé đang ngồi nhìn ra cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú bé toả ra một thứ ánh sáng rất lạ. Toát lên từ cặp mắt, tưư thế ngồi của chú không chỉ sự suy tưư mà còn rất mơ mộng nữa.- > Nhân vật trong tranh thật đẹp : Cặp mắt suy tưư, mơ mộng. ánh mắt toả ánh sáng lạ. Đó là ánh sáng của lòng mong ưước, của sự mộng mơ của một tâm hồn trẻ thơ trong sáng. Rõ ràng : Ngưười em gái vẽ chân dung anh trai bằng tất tình yêu, lòng nhân hậu, bao dung, tin tưưởng vào bản chất tốt đẹp của anh trai mình.Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :1, Nhân vật người anh :a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : b, Khi tài năng của em gái được phát hiện : c, Trước bức chân dung mình do em gái vẽ : Diễn biến tâm lí của người anh trước bức tranh của cô em gái ?- Giật sững - > Ngỡ ngàng - > Hãnh diện - > Xấu hổ - > Muốn khóc Ngưười anh đã nhận ra thói xấu của mình và cũng đã nhận ra tình cảm trong sáng mà em gái đã giành cho mình. Tại sao tác giả lại để cho bức tranh cảm hoá, làm thay đổi người anh?-> Qua bức tranh "Anh trai tôi" tác giả đã khẳng định sức mạnh của nghệ thuật : hưướng con ngưười tới cái thiện, cái đẹp. Theo em, ngưười anh có thể trở thành ngưười tốt đưược không? Tại sao? Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :1, Nhân vật người anh : Hình ảnh Kiều Phương hiện lên như thế nào qua lời kể của người anh?2, Nhân vật Kiều Phưương:- Ngoại hình:Mặt luôn bị bẩn, lọ lem - Cử chỉ, hành động:+ Lục lọi đồ vật+ Tự chế màu vẽ,... - Tài năng:Vẽ rất đẹp- Thái độ:Hồn nhiên, gần gũi, yêu quý anh,... Rất đáng yêu, đáng mến và trân trọng Là cô bé hồn nhiên, hiếu động, có tài năng, tâm hồn trong sáng và trái tim nhân hậuEm nhận thấy Kiều Phương là cô bé như thế nào ?Bức tranh “Anh trai tôi” không chỉ thể hiện tài năng đặc biệt của Mèo mà còn thể hiện tâm hồn trong sáng, nhân hậu của cô bé. Soi vào bức tranh ấy là người anh soi vào tấm gương sáng để tự nhận rõ hơn chính mình, tự vượt lên tính tự ái, tự ti, đố kị cá nhân.Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :1, Nhân vật người anh :2, Nhân vật Kiều Phương:3, ý nghĩa của truyện: Kết thúc câu chuyện này là một kết thúc mở, mở ra cho người đọc nhiều suy ngẫm. Theo em điều mà Tạ Duy Anh muốn chúng ta suy nghĩ ở đây là gì? - Tình cảm trong sáng, nhân hậu luôn chiến thắng sự ghen ghét đố kị.- Tình cảm chân thành, nhân ái sẽ làm cho con người tốt hơn, tình người đẹp hơn.Thảo luận nhóm:1, Em học tập được gì về nghệ thuật xây dựng nhân vật qua văn bản này?2, Học xong văn bản, em tự rút ra được những bài học quý báu gì cho mình?Iii – tổng kết :Ghi nhớ : Sgk - 35 Nghệ thuật nội dung Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh - Kể chuyện theo ngôi thứ nhất. - Miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật hợp lí, tinh tế. - Ghen ghét, đố kị trước tài năng hay thành công của người khác là tính xấu.- Cần vượt qua mặc cảm, tự ti để có sự trân trọng và niềm vui thực sự chân thành trước tài năng hay thành công của người khác.-Tình cảm trong sáng, lòng nhân hậu có thể giúp con người tự vượt lên bản thân mình, hoàn thiện mình.Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung :Ii – đọc và tìm hiểu tác phẩm :1, Nhân vật người anh :2, Nhân vật Kiều Phương:3, ý nghĩa của truyện:Iii – tổng kết :VI – luyện tập :1, Nhận xét nào sau đây không đúng với nhân vật Kiều Phương?A, Hồn nhiên, hiếu động B, Tài năng hội họa hiếm có C, Tình cảm trong sáng, nhân hậu D, Không quan tâm đến anh.2, Có hai bạn tranh luận như sau về nhân vật người anh:A, Người anh thật xấu xa, đáng ghét vì đố kị với chính em gái mình. Lỗi của người anh không thể tha thứ.B, Đúng là người anh có lúc không phải với em nhưng sau đó đã biết hối hận, xấu hổ vì hành động của mình. Vì thế người anh có thể trở thành người tốt. Em đồng ý với ý kiến nào?Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Tỡm những cõu tục ngữ, ca dao núi về tỡnh cảm anh chị em trong gia đỡnh ?Anh em như thể tay chõnRỏch lành đựm bọc, dở hay đỡ đần Chị ngã, em nângTiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Khụn ngoan đối đỏp người ngoài Gà cựng một mẹ chớ hoài đỏ nhau Hình ảnh này khiến em liên tưởng tới bài ca dao nào nói về tình cảm anh chị em trong gia đình ? ô chữ bí mậtTÂMLÍNGỠNGÀNGKIỀUPHƯƠNGTẠDUYANHBÍMẬTNHẤTNHè34176521 – Tên người em gái trong truyện ?2 – Truyện Bức tranh của em gái tôi đạt giải gì trong cuộc thi viết “ Tương lai vẫy gọi” ?3 - Truyện Bức tranh của em gái tôi đã miêu tả tinh tế điều gì của nhân vật ?4 – Cảm giác thoạt tiên của người anh khi đứng trước bức chân dung mình do em gái vẽ ?5 – Bức cghân dung người anh của Mèo đạt giải này ?6 – Mọi điều gì của Mèo cuối cùng cũng bị lộ ?7 – Tác giả truyện ngắn “Bức tranh của em gái tôi’ ?LÍNGỠGÀNGKIỀUPHƯƠGTẠDYANHBÍMTNẤTNè3417652NUẬHNÂHTMChỳc mừng bạn ! ô chữ bí mậtNUẬHNÂH hướng dẫn học sinh học bài - Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em sau khi học truyện “ Bức tranh của em gái tôi”- Tập kể tóm tắt truyện Chuẩn bị bài : Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong bài văn miêu tả.