Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 13: Văn bản Những câu hát than thân và những câu hát châm biếm - Năm học 2020-2021

NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾMVăn bản1.Khái quát chủ đề;-Nhân vật trữ tình: những người có tình cảnh đáng thương , chịu nhiều thiệt thòi trong XHPK->người thấp cổ bé họng, những người không có quyền quyết định cuộc đời và số phận của mình-Hoàn cảnh sáng tác:Nhân vật mỗi khi đau khổ họ không biết bấu víu vào đâu chỉ biết than thở để rồi cam chịu số phận như 1 điều tất yếu-Nôi dung:+than thân đồng cảm+Tố cáo đanh thép đối với XHPK-Nghệ thuật :+Thể thơ lục bát trữ tình+Hình ảnh so sánh , ẩn dụ , cụm từ quen thuộcTiết 13Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM 2. Đọc – hiểu chú thích 3.Thể loại: trữ tình Bài 2: Thương thay thân phận con tằm,Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Thương thay lũ kiến li ti,Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi. Thương thay hạc lánh đường mây,Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi. Thương thay con cuốc giữ trời,Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.Bài 3: Thân em như trái bần trôi,Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.Tiết 13Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM Thương thay thân phận con tằm,Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Thương thay lũ kiến li ti,Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi. Thương thay hạc lánh đường mây,Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi. Thương thay con cuốc giữ trời,Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.Tiết 13Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM Thương thay thân phận con tằm,Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Thương thay lũ kiến li ti,Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi. Thương thay hạc lánh đường mây,Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi. Thương thay con cuốc giữ trời,Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.Tiết 13Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM Thương thay thân phận con tằm,Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Thương thay lũ kiến li ti,Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi. Thương thay hạc lánh đường mây,Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi. Thương thay con cuốc giữ trời,Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.Bài 3: Thân em như trái bần trôi,Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.Một số bài ca dao - dân ca có nội dung tương tự* Thân em như tấm lụa đào,Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.* Thân em như củ ấu gai,Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen* Thân em như hạt mưa sa,Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.* Thân em như hạt mưa rào,Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.* Thân em như ớt chín cây,Càng tươi ngoài vỏ càng cay trong lòng.-Thân em như con hạc đầu đinhfMuốn bay không cất nổi mình mà bay* Thân em như miếng cau khô,Người thanh tham mỏng, kẻ thô tham dày.* Thân em như thể cánh bèo,Ngược xuôi xuôi ngược theo chiều nước trôi.* Thân em như giếng giữa đàng,Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân.-Cây bần soi bóng ghe nghèoQua sông gặp gió em trèo giùm anh-Bướm vàng đậu ngọn cây bầnTôi với mình lân cận chẳng cần ông mai.Tiết 13Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM II. Đọc – hiểu văn bảnB.NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾMBài 1 : Cái cò lặn lội bờ aoHỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng ? Chú tôi hay tửu hay tămHay nước chè đặc hay nằm ngủ trưa Ngày thì ước những ngày mưaĐêm thì ước những đêm thừa trống canh 1/ Bài 1 Chú tôi :+Hay: tửu, tăm, nước chè đặc, nằm ngủ trưa .+Ước : ngày mưa , đêm thừa trống canh .-> Điệp từ, liệt kê .=>Châm biếm hạng người nghiện ngập , người lao động . Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự. Một số bài có nội dung tương tự :- Đời người có một gang tayAi hay ngủ ngày còn được nửa gang - Ăn no rồi lại nằm khoèoNghe giục trống chèo bế bụng đi xem - Giàu đâu đến kẻ ngủ trưaSang đâu đến kẻ say sưa tối ngày..Bài 2 : Số cô chẳng giàu thì nghèo Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà Số cô có mẹ có cha Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông Số cô có vợ có chồng Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai. Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự. Một số bài có nội dung tương tự : Tử vi xem số cho người Số thầy thì để cho ruồi nó bâu - Số cậu là số đào hoaVợ cậu con gái, đàn bà mà thôi - Nhà bà có con chó đenNgười lạ nó cắn, người quen nó mừng ..Tiết 13Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM III. Tổng kếtNghệ thuật : so sánh , ẩn dụ , nói nước đôi .Nội dung : Diễn tả thân phận khổ đau của người lao động .- Phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội .Tiết 13Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM IV. Luyện tập: Về nhà làm các bài tập SGK.V. Hướng dẫn về nhà :Về nhà học thuộc 4 bài ca dao , nêu nội dung nghệ thuật .Sưu tầm thêm một số bài ca dao có nội dung tương tự .- Soạn bài tiếp theo : Đại từ . .Cảm ơn quý thầy côvà các em học sinh!