Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Bài 6: Thuật ngữ - Dương Thị Hồng Nhung

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬTRƯỜNG THCS LONG BIÊNMÔN NGỮ VĂN 9GIÁO VIÊN: DƯƠNG THỊ HỒNG NHUNGÔCHỮBÍMẬT1/ Điền từ còn thiếu vào ô trống: Phương châm về lượng là nói đúng, đủ, không thiếu và không........THIẾU2/ Từ nào còn thiếu trong câu sau: .....úp......mở.NỬA3/ Trong giao tiếp ta .........nói những điều mà mình......tin là có thật. Từ nào còn thiếu trong câu trên?KHÔNG4/ ......là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó..ẨN DỤ5. Để giao tiếp đạt hiệu quả chúng ta cần phải nói ........vào đề tài giao tiếpĐÚNGT(2)HỪANỬAKHÔNGẨNDỤĐÚNGTHUẬT NGỮThuậtngữI.Khái niệmSo sánh hai cách giải thích về nghĩa của từ nước và từ muối:Cách thứ nhất- Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển- Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường được tách ra từ nước biển, dùng để ăn.Cách thứ hai- Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đrô và ô-xi, có công thức là H20.- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít. Nêu lên đặc tính bên ngoài, dựa trên cơ sở kinh nghiệm, tính chất cảm tính.  Dựa vào đặc tính bên trong của sự vật, nhận biết qua nghiên cứu khoa học.Cách 1Cách 2 TỪ NGỮ THÔNG THƯỜNG THUẬT NGỮSiêu trí nhớCho biết các định nghĩa này ở những bộ môn nàoNhững từ in đậm chủ yếu được dùng trong loại văn bản nào?Đọc những định nghĩa sau đâyThạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hòa tan trong nước có chứa a-xít các-bô-nícBa-dơ là hợp chất mà phân tử gồm một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xítNaOH 1 bazơ phổ biếnẨn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó. Dưới trăng quyên đã gọi hè, Đầu tường lửa lựu lập lòe đâm bông (Truyện Kiều - Nguyễn Du)Phân số thập phân là phân số mà mẫu là lũy thừa của mười.Biểu thị 1 khái niệm khoa học, công nghệThường dùng trong văn bản khoa học, công nghệ.THUẬT NGỮGHI NHỚBài tập nhanh:Tìm thuật ngữ phù hợp với mỗi chỗ trống. Cho biết đó là thuật ngữ trong môn học nào?- là tác dụng đẩy kéo của vật này lên vật khác (vật lý)Lực- là quá trình phá hủy lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân như gió, sóng biển, băng hà, nước chảy (địa lý)Xâm thực là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.Trường từ vựng: - là những dấu vết của người xưa đã cư trú và sinh sống.(Lịch sử).Di chỉ - là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy. (sinh học)Thụ phấn  là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ. (Địa lí).Lưu lượng - là lực hút của trái đất (địa lý)Trọng lực - là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa đoạn ấy (toán học).Đường trung trực là sức nén của khí quyển lên bề mặt trái đất (địa lý)Khí áp là những chất do một nguyên tố hóa học cấu tạo nên.(hóa học)Đơn chất là thị tộc theo dòng họ người cha, trong đó nam có quyền hơn nữ.(lịch sử)Thị tộc phụ hệ - là hiện tượng sinh ra chất mới.Phản ứng hóa học II.Đặc điểmThử tìm xem những thuật ngữ vừa tìm được có thêm các nghĩa khác không?Trong 1 lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, 1 thuật ngữ chỉ biểu thị 1 khái niệm Thảo luận nhóm – 2 bàn là 1 nhóm - Bài 5 – sgk tr90Thị trường: nơi thường xuyên tiêu thụ hàng hóa. (Thị: chợ - yếu tố Hán Việt)Thị trường: Chỉ phần không gian mà mắt có thể quan sát được. (Thị: thấy - yếu tố Hán Việt)Thuật ngữ trong Kinh tế họcThuật ngữ trong Vật lí Không vi phạm vì hai thuật ngữ này được dùng ở hai lĩnh vực khoa học riêng biệt chứ không phải ở cùng một lĩnh vực.Cho biết từ in đậm nào trong những câu sau là thuật ngữ, từ nào mang tính biểu cảma/ Muối là một hợp chất có thể hòa tan trong nước.b/ Tay nâng chén muối đĩa gừngGừng cay, muối mặn xin đừng quên nhauc/ “Nỗi mình thêm tức nỗi nhàThềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng.d/ Hoa là cơ quan sinh sản hữu tính của cây hạt kín, thường có màu sắc và hương thơm.e/ Mùa xuân là mùa đầu tiên trong năm, kéo dài từ tháng 1 đến tháng 3 dương lịch, có không khí ấm áp chuyển tiếp từ mùa đông sang mùa hạ.g/ Mùa xuân là Tết trồng câyLàm cho đất nước càng ngày càng xuân.THUẬT NGỮMANG TÍNH BIỂU CẢMa/ Muối là một hợp chất có thể hòa tan trong nước.b/ Tay nâng chén muối đĩa gừngGừng cay, muối mặn xin đừng quên nhaud/ Hoa là cơ quan sinh sản hữu tính của cây hạt kín, thường có màu sắc và hương thơm.c/ “Nỗi mình thêm tức nỗi nhàThềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng.e/ Mùa xuân là mùa đầu tiên trong năm, kéo dài từ tháng 1 đến tháng 3 dương lịch, có không khí ấm áp chuyển tiếp từ mùa đông sang mùa hạ.g/ Mùa xuân là Tết trồng câyLàm cho đất nước càng ngày càng xuân.Nếu được làm hạt giống để mùa sauNếu lịch sử chọn ta làm điểm tựaVui gì hơn làm người lính đi đầuTrong đêm tối, tim ta làm ngọn lửa!  (Chào xuân 67, Tố Hữu)Bài tập nhanh: Từ “điểm tựa” có phải là thuật ngữ không? Nó có nghĩa là gì?- Điểm tựa là điểm cố định của một đòn bẩy, thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản.- Là được tin tưởng, được gánh vác trọng trách.Trong 1 lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, 1 thuật ngữ chỉ biểu thị 1 khái niệm Thuật ngữ không có tính biểu cảmĐẶC ĐIỂMGHI NHỚPhần kiểm tra gồm 10 câu hỏi với hình thức trắc nghiệm và tự luận. Mỗi câu hỏi có 10 giây để người chơi suy nghĩ và trả lời bằng cách giơ bảng.Mỗi câu đúng được một điểm. Điểm số sẽ được ghi vào sổ điểm.THỂ LỆTrả lời đúng từ 8 câu, ngoài điểm số hấp dẫn, người chơi sẽ được thông báo đến tận gia đình và tuyên dương rộng rãi. Là những từ ngữ biểu thị các khái niệm được dùng trong lời ăn tiếng nói, ngôn ngữ sinh hoạt hàng ngày. Là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.Là những từ ngữ được sử dụng trên báo chí, các phương tiện thông tin để cung cấp kiến thức về các lĩnh vực trong đời sống. Là những từ ngữ thường được dùng trong các tác phẩm văn học nghệ thuật, có tính hình tượng và biểu cảm cao.ABCDThuật ngữ là gì? Thuật ngữ có đặc điểm gì? Mang tính biểu cảm cao. Ít khi mang tính biểu cảm.Không mang tính biểu cảm.ABCĐể đảm bảo tính đơn giản trong diễn đạt các khái niệm khoa học.Để đảm bảo tính chính xác trong diễn đạt các khái niệm khoa họcĐể đảm bảo tính biểu cảm trong diễn đạt các khái niệm khoa học.ABCVì sao thuật ngữ phải đơn nghĩa? Hiện tượng từ đồng âm.Hiện tượng đa nghĩa.Cả hai hiện tượng trên.ABC4Khi đặt thuật ngữ cần tránh mắc phải lỗi gì?Điền thuật ngữ đúng vào chỗ trống: “..là đối chiếu sự vật này với sự vật khác nhằm tìm ra nét tương đồng”.So sánhHoán dụẨn dụABC Trường từ vựngLỗi lặpĐiệp từ ngữABC6Điền thuật ngữ đúng vào chỗ trống: “..là lặp đi lặp lại một từ hoặc một cụm từ nhằm mục đích nhấn mạnh hoặc gây ấn tượng”.Từ “hỗn hợp” trong câu nào dưới đây là thuật ngữ?- Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển . là một hỗn hợp.- Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục.7Cả 2 câuCâu 2Câu 1ABCCho biết các thuật ngữ sau: áp thấp nhiệt đới, bán đảo, bán hoang mạc, cách mạng xanh được sử dụng trong lĩnh vực nào?8Địa líSinh họcLịch sửABC6Em hãy liệt kê năm thuật ngữ thuộc lĩnh vực môn Ngữ văn?910Chỉ có tác dụng để nghiên cứu chuyên sâu một lĩnh vực. Giúp tăng hiểu biết và diễn đạt chính xác.Giúp cách diễn đạt sinh động gợi cảm.Giúp giao tiếp không bị gián đoạn, hiểu lầm.ABCD10Theo em, việc hiểu biết về thuật ngữ có tác dụng gì? Hướng dẫn tự họcVẽ SĐTD/ Infographic tổng kết bài học.Viết đoạn văn ngắn nhận xét về tác phẩm “Truyện Kiều” trong đó sử dụng các thuật ngữ: tác phẩm, giá trị hiện thực, kiệt tác, giá trị nhân đạo.Chuẩn bị bài “Miêu tả trong văn bản tự sự”Thanks for watching!