Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Bài 6: Văn bản Chị em Thúy Kiều - Năm học 2020-2021 - Ngô Thị Thủy

Văn bản:  CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều”- Nguyễn Du)Họ và tên: Ngô Thị ThủyTrường THCS Long BiênNăm học 2020 - 2021CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du)   2. Vị trí đoạn trích: Trích trong phần mở đầu của “Truyện Kiều” có tên là: “Gặp gỡ và đính ước” (từ câu 15 đến câu 38) trong tổng số 3254 câu thơ của truyện. 3.Bố cục: I. Tìm hiểu chung: 1. Đọc- chú thích:Đầu lòng hai ả tố nga,Thúy Kiều là chị em là Thúy VânMai cốt cách tuyết tinh thần,Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.Vẻ đẹp chung của chị em Thuý Kiều.Vân xem trang trọng khác vời,Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.Hoa cười ngọc thốt đoan trang,Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.Vẻ đẹp của Thuý Vân. Kiều càng sắc sảo mặn mà,So bề tài sắc lại là phần hơn:Làn thu thủy, nét xuân sơnHoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.Một hai nghiêng nước nghiêng thành,Sắc đành đòi một tài đành họa hai.Thông minh vốn sẵn tính trời,Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.Cung thương lầu bậc ngũ âm,Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.Khúc nhà tay lựa nên chương,Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) Vẻ đẹp của Thúy Kiều.Phong lưu rất mực hồng quần,Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.Êm đềm trướng rủ màn che,Tường đông ong bướm đi về mặc ai.Cuộc sống của hai chị emBố cục: 4 phần -4 câu đầu: Giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều. -4 câu kế: Gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân -12 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Kiều -4 câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em. CHỊ EM THÚY KIỀUCHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:  1. Đọc- chú thích: 2. Vị trí đoạn trích: Trích trong phần mở đầu của “Truyện Kiều” có tên là: “Gặp gỡ và đính ước” (từ câu 15 đến câu 38) trong tổng số 3254 câu thơ của truyện 3.Bố cục: 4 phần -4 câu đầu: Giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều.- 4 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Vân-12 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Kiều-4 câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em. => Bố cục hoàn chỉnh, chặt chẽ trong một thể thống nhất chứng tỏ bút pháp cổ điển điêu luyện của tác giả.CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:  1. Đọc- chú thích 2. Vị trí đoạn trích: 3.Bố cục: 1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy KiềuĐầu lòng hai ả tố nga,Thuý Kiều là chị em là Thuý Vân.Mai cốt cách tuyết tinh thần,Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười. Từ HánViệtƯớc lệTiểu đối+ Tố nga+ Mai cốt cách+ tuyết tinh thần+ Mười phân vẹn mườiNgười con gái đẹpVóc dáng thanh tao(cốt cách như mai)Tâm hồn trắng trong (tinh thần như tuyết)Vẻ đẹp hoàn hảoII. Phân tích CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:  1. Đọc- chú thích: 2. Vị trí đoạn trích: 3.Bố cục: 1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy KiềuĐầu lòng hai ả tố nga,Thuý Kiều là chị em là Thuý Vân.Mai cốt cách tuyết tinh thần,Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười. Từ HánViệtƯớc lệTiểu đối+ Tố nga+ Mai cốt cách+ tuyết tinh thần+ Mười phân vẹn mườiNgười con gái đẹpVóc dáng thanh tao,mảnhdẻ cao sangTâm hồn trong sáng đẹp đẻVẻ đẹp hoàn hảo, chuẩn mựcII. Phân tích: Bút pháp ước lệ tượng trưng của tác giả đã làm nổi bật hai chị em Thúy Kiều đẹp hoàn hảo từ hình thức,tâm hồn nhưng mỗi người lạo có một nét riêng.CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều2. Vẻ đẹp của Thúy Vân Vân xem trang trọng khác vời,Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang Hoa cười ngọc thốt đoan trangMây thua nước tóc tuyết nhường màu da.Khuôn trăng: Nét ngài: Hoa cười: Ngọc thốt:Mây thua nước tóc: Tuyết nhường màu da:Gương mặt đầy đặn như mặt trăng trònĐường lông mày sắc nét, hơi đậmMiệng cười tươi thắm như đóa hoa mới nởGiọng nói trong như ngọcMái tóc xanh và óng ả hơn mâyLàn da trắng mịn màng hơn tuyếtHình ảnh ước lệ tượng trưngSự dụng bút pháp ước lệ, tượng trưng, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, liệt kê.Thúy Vân đẹp đoan trang phúc hậu.Tác giả trân trọng ca ngợi vè đẹp của Vân,dư cảm số phận của nàng(mây thua, tuyết nhừơng) cuộc sống hạnh phúc.3. Vẻ đẹp của Thúy KiềuII. Phân tích: Bút pháp ước lệ tượng trưng của tác giả đã làm nổi bật hai chị em Thúy Kiều đẹp honaf hảo từ hình thức,tâm hồn nhưng mỗi người lạo có một nét riêng.Câu hỏi: Theo em, tại sao khi giới thiệu gia cảnh Thuý Kiều, tác giả lần lượt giới thiệu từ chị đến em nhưng khi miêu tả vẻ đẹp của hai nàng, tác giả lại tả Vân trước, Kiều sau? Phải chăng là vì Vân đẹp hơn Kiều ? Đáp án: Tác giả muốn lấy Vân làm nền để nêu bật lên vẻ đẹp và tài năng của Kiều : Vân đã đẹp hoàn mỹ như vậy nhưng Kiều còn xuất sắc hơn. Thảo luận nhómCHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy KiềuDùng từ Hán Việt, bút pháp ước lệ, so sánh, ẩn dụ, tiểu đối.Vẻ đẹp thanh tao, trong trắng, vẹn toàn nhưng cũng rất khác biệt của Thúy Kiều và Thúy Vân2. Vẻ đẹp của Thúy VânBút pháp ước lệ, tượng trưng, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, liệt kê, tiểu đối, dùng từ Hán Việt.Đoan trang, phúc hậu dự báo một cuộc đời bình yên, hạnh phúc.3. Vẻ đẹp của Thúy KiềuII. Phân tích: Kiều càng sắc sảo mặn mà,So bề tài sắc lại là phần hơn: Làn thu thủy nét xuân sơnHoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanhMột hai nghiêng nước nghiêng thành,Sắc đành đòi một tài đành họa hai. Làn thu thuỷ Nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm Liễu hờn kém xanhMột hai nghiêng nước nghiêng thànha. Sắc:Hình ảnh ước lệ tượng trưngSử dụng điển tíchĐôi mắt trong xanh như làn nước mùa thu; Lông mày đẹp như nét núi mùa xuânBởi kém thắm tươi, rực rỡ như nàngBởi thấy mình không tràn trề sức sống tươi trẻ như nàngTuyệt thế giai nhânẨn dụNhân hóaCHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:2. Vẻ đẹp của Thúy Vân3. Vẻ đẹp của Thúy KiềuII. Phân tích:1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy KiềuCHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều2. Vẻ đẹp của Thúy Vân3. Vẻ đẹp của Thúy Kiềua. Sắc:Bút pháp ước lệ tượng trưngẨn dụ, nhân hóa, điển cố.Kiều là một tuyệt thế giai nhân.Kiều càng sắc sảo mặn mà,So bề tài sắc lại là phần hơn: Làn thu thủy nét xuân sơnHoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanhMột hai nghiêng nước nghiêng thành,Sắc đành đòi một tài đành họa hai.II. Phân tích:CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều2. Vẻ đẹp của Thúy Vân3. Vẻ đẹp của Thúy Kiềua. Sắc:Ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, điển cố.Kiều là một tuyệt thế giai nhân.II. Phân tích:b. Tài:Thông minh vốn sẵn tính trời,Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.Cung thương lầu bậc ngũ âm,Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.Khúc nhà tay lựa nên chương,Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân. thi họa pha nghề ca ngâm đủ mùi ngũ âm lầu hồ cầm ăn đứtĐa tài - Bạc mệnh não nhân Đa cảmKiều đẹp vẹn toàn: sắc- tài- tìnhBạc mệnhLiệt kêTài năng tuyệt đỉnh.* Tiểu kết:THẢO LUẬN? Trong hai bức chân dung Thúy Vân và Thúy Kiều, em thấy bức chân dung nào nổi bật hơn, vì sao?( Gợi ý: - So sánh số câu thơ tả Thúy Vân với số câu thơ tả Thúy Kiều - Những vẻ đẹp nào có ở Thúy Kiều mà không có ở Thúy Vân?)Đáp án: Trọng tâm của đoạn trích là vẻ đẹp tài năng của Thúy Kiều và bức chân dung của Kiều nổi bật hơn. Số câu thơ tả Thúy Vân chỉ có 4 trong khi số câu thơ tả Thúy Kiều đến 16 . Khi tả Thúy Vân, tác giả chỉ miêu tả nhan sắc, đến Thúy Kiều nàng không chỉ đẹp bởi nhan sắc, tâm hồn mà còn đẹp bởi tài năng.CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du )CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều.2. Vẻ đẹp của Thúy Vân.3. Vẻ đẹp của Thúy Kiều.a. Sắc:Ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, điển cố.Kiều là một tuyệt thế giai nhân.II. Phân tích:b. Tài:Bức tranh dung Thúy Kiều đẹp thật hoàn hảpLiệt kêTài năng tuyệt đỉnh.Phong lưu rất mực hồng quần,Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.Êm đềm trướng rủ màn che,Tường đông ong bướm đi về mặc ai.4. Cuộc sống của hai chị em.Từ ngữ chọn lọc, ẩn dụ, thành ngữThúy Kiều và Thúy Vân có nếp sống gia phong khuôn phép, đúng đắn, chuẩn mực.CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) I. Tìm hiểu chung:1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy KiềuDùng từ Hán Việt, bút pháp ước lệ, so sánh, ẩn dụ, tiểu đối.Vẻ đẹp thanh tao, trong trắng, vẹn toàn nhưng cũng rất khác biệt của Thúy Kiều và Thúy Vân2. Vẻ đẹp của Thúy VânBút pháp ước lệ, tượng trưng, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, liệt kê, tiểu đối, dùng từ Hán Việt.Đoan trang, phúc hậu dự báo một cuộc đời bình yên, hạnh phúc.3. Vẻ đẹp của Thúy KiềuII. Phân tích: a. Sắc:Ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, điển cố.Kiều là một tuyệt thế giai nhân.b. Tài:* Kiều đẹp vẹn toàn: sắc- tài- tìnhBạc mệnhLiệt kêTài năng tuyệt đỉnh.4. Cuộc sống của hai chị em.Thành ngữ, ẩn dụThúy Kiều và Thúy Vân có nếp sống gia phong khuôn phép, đúng đắn, chuẩn mực.  2. Vị trí đoạn trích: Trích trong phần mở đầu của “Truyện Kiều” có tên là: “Gặp gỡ và đính ước” (từ câu 15 đến câu 38) trong tổng số 3254 câu thơ của truyện. 3.Bố cục: 4 phần 1. Đọc- chú thích: Bố cục hoàn chỉnh, chặt chẽ trong một thể thống nhất chứng tỏ bút pháp cổ điển điêu luyện của tác giả.III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật:Sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người.2. Nội dung:Đoạn trích ca ngợi vẻ đẹp, tài năng của con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh là biểu hiện của cảm hứng nhân văn ở Nguyễn Du.Mười phân vẹn mườiTrang trọngSắc sảo, mặn màNhan sắc Tài năngLàn thu thuỷNét xuân sơn“Bạc mệnh”Hoa ghen Liễu hờnTrướng rủ màn che Mặc aiKhuôn trăng Nét ngàiHoa cườiNgọc thốt Mây thua Tuyết nhườnglàm thơVẽ tranhca ngâmHồ cầmTÂM – TÀIChị em Thúy Kiều