Bài giảng Silic . công nghiệp silicat tuần 20 tiết 38

Tuần : 20 Tiết:38 Ngày dạy: SILIC . CÔNG NGHIỆP SILICAT 1. Mục tiêu: a. Kiến thức: Học sinh biết được: Ÿ Silic là phi kim hoạt động hóa học yếu( tác dụng với oxi, khơng phản ứng trực tiếp với hiđro ), Silic đioxit là một oxit axit( tác dụng với kiềm, muối cacbonat kim loại kiềm ở nhiệt độ cao) Ÿ Một số ứng dụng quan trọng của Silic, Silic đioxit, muối silicat Ÿ Sơ lược về thành phần và các cơng đoạn chính sản xuất : đồ gốm, sứ, thủy tinh, ximăng. b. Kĩ năng: ŸĐọc và tĩm tắt được thông tin về Silic, Silic đioxit, và muối silicat,sản xuất : đồ gốm, sứ, thủy tinh, ximăng. Ÿ Rèn kĩ năng viết PTHH minh họa cho tính chất Silic, Silic đioxit, và muối silicat. c. Thái độ: Giáo dục HS chăm, giúp nhau trong học tập. 2. Trọng tâm - Si, SiO2 và sơ lược về đồ gốm , sứ , xi măng thủy tinh. 3.Chuẩn bị: a. GV: SGK, giáo án, Mẩu vật : về đồ gốm, sứ, thủy tinh, đất sét, cát trắng, xi măng. Tranh Sơ đồ lị quay sản xuất Clanke ( TRÌNH CHIẾU) b. HS: Mẩu vật: sưu tầm( đồ gốm) Kiến thức: - Tính chất hĩa học của muối cacbonat - Trạng thái tự nhiên, tính chất của Silic - Silic đioxit thuộc loại oxit gì - Vẽ sơ đồ tư duy Sơ lược về công nghiệp Silicat 4. Tiến trình day học: 4.1. Ổn định tổ chức: Kiểm diện HS 9A1: ………………………………… 9A2: …………………………………….. 9A3: ……………………………… 9A4: ………………………………. 9A5: …………………………………… 4.2. Kiểm tra miệng : Câu hỏi Đáp án điểm 1. Nêu tính chất hóa học của muối Cacbonat ?Viết PTHH minh họa( 8đ) SiO2 thuộc loại oxit gì ? Thương hiệu sản xuất đồ gốm sứ nổi tiếng nhất ở miền Nam là thương hiệu tên gì (2đ) M Tính chất hóa học của muối Cacbonat: Ÿ Tác dụng với dung dịch axit: NaHC03 + HCl ® NaCl + H20 + C02. Na2C03 + 2HCl ® 2NaCl + H20 + C02. Ÿ Tác dụng với dung dịch bazơ: NaHC03 + Na0H ® Na2C03 + H20. Ÿ Tác dụng với dung dịch muối. Na2C03 + CaCl2 ® CaC03 ¯.+ NaCl Ÿ Muối Cabonat bị nhiệt phân hủy: CaC03 Ca0 + C02 SiO2 là oxit axit Gốm sứ Minh Long –Tỉnh Bình Dương 2 2đ. 2 2 1 1 4.3. Giảng bài mới:Cho học sinh quan sát sản phẩm gốm Minh Long ( nguyên liệu sản xuất gốm ?) dẫn vào bài mới SILIC . CÔNG NGHIỆP SILICAT HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI HỌC Hoạt động 1: Tìm hiểu về Silic. § Cho học sinh quan tranh tỉ lệ ( %) về thành phần khối lượng các nguyên tố trong vỏ trái đất ? Nguyên tố Si chiếm bao nhiêu % khối lượng các nguyên tố trong vỏ trái đất HS nêu GV giới thiệu Silic là nguyên tố phổ biến thứ 2 sau 0xi. GV giới thiệu : Trong thiên nhiên, Silic không tồn tại ở dạng đơn chất mà chỉ ở dạng hợp chất. ? Trong tự nhiên nguyên tố Si có ở đâu HS nêu § Cho HS quan sát vật mẫu và nêu tính chất lí học. Gọi HS trả lời Cho HS quan sát tinh thể Silic tính khiết là chất bán dẫn ( linh kiện điện tử) Cho các phản ứng sau: Cl2 + H2 2 HCl C + H2 CH4 Si + H2 không phản ứng Hãy so sánh tính chất phi kim của Si với Clo và cacbon? Từ đó dự đoán tính chất hóa của Si HS nêu Ÿ Silic được dùng làm vật liệu bán dẫn trong kĩ thuật điện tử và để chế tạo pin mặt trời. Lưu ý HS : Si không phản ứng trực tiếp với H2 . Hợp chất của Si với hiđro tạo ra bằng con đường gián tiếp Hoạt động 2: Tìm hiểu về Silic đi0xit Nêu tính chất hóa học của oxit axit SiO2 là một oxit axit Si02 có thể có những tính chất nào HS: -Tác dụng với kiềm ở nhiệt độ cao -Tác dụng với 0xit bazơ ở nhiệt độ cao Gọi HS viết PTHH GV lưu ý Si02 không phản ứng với nước tạo thành axit. Hoạt động 3:Tìm hiểu sơ lược về công nghiệp Silicat. ? Công nghiệp chế biến các hợp chất tự nhiên của Silic gọi là công nghiệp Silicat. Vây công nghiệp Silicat gồm những ngành nào ? § GV dùng tranh cho cả lớp quan sát hoặc mẫu vật HS nêu GV dùng sơ đồ tư duy Cho HS quan sát tranh một số hình ảnh hoặc mẩu vật ? Kể tên một số đồ gốm mà em biết HS: gạch ngói, gạch chịu lửa, sành, sứ. ?Nguyên liệu chính để sản xuất đồ gốm là gì HS: đất sét, thạch anh, fenpat GV giới thiệu sơ đồ và hướng dẫn các công đoạn chính Cho học sinh quan sát một số cơ sở sản xuất đồ gốm HS nêu ? Nêu thành phần chính của ximăng. HS :Canxi silicat(CaSi03) và Canxi aluminat Ca(Al02)2. ?Nguyên liệu chính để sản xuất xi măng là gì. HS: Đất sét ,đá vôi ,cát GV giới thiệu tranh sơ đồ lị quay sản xuất clanke GV giới thiệu các cơng đoạn chính Gọi HS nêu Ÿ Cơ sở sản xuất ximăng ở nước ta. HS: Nhà máy ximăng ở Hải Dương. Nhà máy ximăng ở Hải Phòng, Hà Nam, Hà Tiên. Liên hệ thực tế: Nhà máy sản xuất xi măng tại xã Tân Hịa huyện Tân Châu tỉnh Tây Ninh GV nêu thành phần của thủy tinh gồm hỗn hợp của Na2Si03 và CaSi03. Ÿ Nguyên liệu chính. Ÿ GV giới thiệu các sơ đồ về công đoạn chính. Ÿ Các cơ sở sản xuất. Gọi HS đọc em cĩ biết và mở rộng cho học sinh axit flohiđric hịa tan dễ dàng silic đioxit vì vây dùng để khắc chữ hoặc các họa tiết trên thủy tinh. I. Silic: 1. Trạng thái tự nhiên: Ÿ Silic chiếm khối lượng vỏ trái đất. Ÿ Trong thiên nhiên, Silic không tồn tại ở dạng đơn chất mà chỉ ở dạng hợp chất. Ÿ Các hợp chất của Silic tồn tại nhiều là cát trắng, đất sét (cao lanh). 2. Tính chất : a/ Tính chất vật lý: Ÿ Silic là chất rắn màu xám, khó nóng chảy, có vẻ sáng của kim loại, dẫn điện kém. Ÿ Tinh thể Silic tính khiết là chất bán dẫn. b/ Tính chất hóa học: Ÿ Là phi kim hoạt động yếu hơn C, Cl2. Ÿ Tác dụng với 0xi ở nhiệt độ cao: Si (r)+ 02 (k) Si02(r). Silic đioxit II. Silic đi0xit: Ÿ Si02 là 0xit axit. 1. Tính chất hóa học của Si02: Ÿ Tác dụng với kiềm ở nhiệt độ cao Si02 + 2Na0H Na2Si03 + H20. (Natri silicat) Ÿ Tác dụng với 0xit bazơ ở nhiệt độ cao: Si02 + Ca0 CaSi03. (Canxi silicat). Ÿ Si02 không phản ứng với nước tạo thành axit. III. Sơ lược về công nghiệp Silicat: 1. Sản xuất đồ gốm, sứ: Tên các sản phẩm đồ gốm: gạch ngói, gạch chịu lửa, sành, sứ. a. Nguyên liệu chính: đất sét, thạch anh, fenpat b. Các công đoạn chính: Nhào đất sét, thạch anh và fenpat với nước để tạo thành bột dẻo rồi tạo hình, sấy khô các đồ vật. § Nung các đồ vật ở trong lò ở nhiệt độ cao thích hợp. c. Tên các cơ sở sản xuất đồ gốm, sứ ở Việt Nam: § Bát Tràng (Hà Nội), công ty Hải Dương, Đồng Nai, Bình Dương . 2. Sản xuất ximăng Thành phần chính của ximăng là : Canxi silicat(CaSi03) và Canxi aluminat Ca(Al02)2. b. Nguyên liệu chính: Đất sét (có Si02). Đá vôi (CaC03 ), cát. c. Các công đoạn chính: § Nghiền nhỏ hỗn hợp đá vôi rồi trộn vơí cát và nước thành dạng bùn. § Nung hỗn hợp trên lò quay (hoặc lò đứng) nhiệt độ khoảng 1400 - 1500oC ta thu được clanhke rắn. § Nghiền clanhke nguội và phụ gia thành bột mịn, đó là ximăng. d. Các cơ sở ản xuất ximăng ở nước ta : § Nhà máy ximăng ở hải Dương. § Nhà máy ximăng ở Hải Phòng, Hà Nam, Hà Tiên. 3. Sản xuất thủy tinh: Thành phần của thủy tinh Gồm hỗn hợp của Na2Si03 và CaSi03. Ÿ Nguyên liệu chính. Cát thách anh (cát trắng). Đá vôi (CaC03 ), sôđa ( Na2C03). Ÿ Các công đoạn chính. § Trộn hỗn hợp cát, đá vôi, sôđa theo tỉ lệ thích hợp. § Nung trong lò khoảng 900oC thành thủy tinh dạng nhão. § Làm nguội từ từ, sau đó ép, thổi thủy tinh thành các đồ vật. Ÿ Các cơ sở sản xuất Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh. 4.4 Củng cố, luyện tập 1/ Cho học sinh quan sát hình ảnh( trình chiếu) Cho các hình vẽ : Hình nào có đồ vật làm bằng sứ 2/ Những cặp chất nào dưới đây có thể tác dụng với nhau ? Viết các PTHH nếu có a) SiO2 và CO2 b) SiO2 và KOH c) SiO2 và BaO d) SiO2 và H2SO4 d) SiO2 và H2O Cặp chất ở câu b và câu c tác dụng được với nhau 3/ Tổng kết kiến thức bằng sơ đồ tư duy 4.5 Hướng dẫn HS tự học ở nhà: Đối vời tiết học này § Học bài và làm bài tập theo các câu hỏi 1,2,3,4 trang 95 SGK. Làm bài tập 30.2, 30.3, 30.4 / 34 Đối với tiết học sau CB: “ Sơ lược về bảng tuần hoàn của các nguyên tố hóa học ” - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn - Nắm được cấu tạo bảng tuần hoàn: ô nguyên tố chu kỳ , nhóm - Một em chuẩn bị 1 bảng tuần hồn. 5. Rút kinh nghiệm: Nội dung Phương pháp Sử dụng ĐDDH,TBDH