Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Bài 41: Môi trường và các nhân tố sinh thái - Vũ Nguyễn Huyền Trang

THCS LONG BIÊNGV: VŨ NGUYỄN HUYỀN TRANG1SINH HỌC 9 SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNGCHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG BÀI 41MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII/ Môi trường sống của sinh vật? Quan sát hình cho biết Thỏ sống trong rừng chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào?Nhiệt độĐộ ẩm Ánh sángThức ănThợ sănThú dữ Môi trường sống là gì?..... là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên sự sống, phát triển, sinh sản của sinh vật. I Môi trường sống của sinh vật 1. Môi trường sống là gì ?2. Các loại môi trường. Hình 41.1: Các môi trường sống của sinh vật 4444213 HS quan sát và chú thích hình 41.11) Môi trường nước2) Môi trường Trên mặt đất-Không khí3) Môi trường trong đất4) Môi trường sinh vậtI/ Môi trường sống của sinh vật: Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh chúng,có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên sự sống, phát triển, sinh sản của sinh vật. I Môi trường sống của sinh vật 1. Môi trường là gì ?2. Các loại môi trường. - Môi trường nước. - Môi trường trong đất. - Môi trường trên mặt đất - không khí . - Môi trường sinh vật.8/29/2021TRẦN THỊ THU HỒNG7MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT MÔI TRƯỜNG NƯỚCCá ngừ Cá nục Cá đối Cá thu SúĐước8/29/20218 MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT MÔI TRƯỜNG ĐẤT - KHÔNG KHÍTrâuVịtGàCòChim8/29/2021TRẦN THỊ THU HỒNG9MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT MÔI TRƯỜNG TRONG ĐẤTKiếnChuột chũiGiun đấtRết8/29/202110 MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT MÔI TRƯỜNG SINH VẬTCây tầm gửi sống ký sinh trên nhiều cây khác Bọ chétký sinhMối ong ký sinh trên nhộng ong I/ Môi trường sống của sinh vật:STT Tên sinh vậtMôi trường sống1Cây hoa hồng2Cá chép3Sán lá gan4.Bài tập về nhà: Quan sát các hình ảnh trong tự nhiên, điền nội dung phù hợp vào các ô trống trong bảng 41.1 – Trang 119 - SGK)Mỗi HS kể 5 sinh vật.Nhiệt độ Thức ăn Độ ẩm Thợ sănÁnh sáng Thú ăn thịtThỏ rừngII/ Các nhân tố sinh thái của môi trườngNhân tố sinh thái là gì?- Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật.Nhiệt độ Thức ăn Độ ẩm Thợ sănÁnh sáng Thú dữThỏ rừngII/ Các nhân tố sinh thái của môi trườngNhân tố vô sinhNhân tố hữu sinhNhân tố các sinh vật khác:(Các vi sinh vật, nấm, thực vật, động vật)Nhân tố con ngườiNhiệt độ, độ ẩm, nước. - Có 2 nhóm nhân tố sinh thái: + Nhân tố vô sinh (không sống): + Nhân tố hữu sinh (sống) Tại sao nhân tố con người tách thành một nhân tố sinh thái độc lập ?Một số hình ảnh về sự tác động của con người đến môi trường.Tác động tích cựcTác động tiêu cựcXử lí nước thảiVứt rác xuống sôngKhí thải từ nhà máyQuét rác? Em hãy nhận xét về sự thay đổi của các nhân tố sau: 1) Trong một ngày ( từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào? 2) Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau? 3) Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào?II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:Nghiên cứu thông tin SGK Trả lời mục ▼ của phần II (tr.120) Trong một ngày ( từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào?  Trong một ngày cường độ ánh sáng mặttrời chiếu trên mặt đất tăng dần từ sáng tới trưa và sau đó giảm dần vào buổi chiều cho đến tối.II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:2) Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau? Mùa hè có ngày dài hơn mùa đông. II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:3) Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào? Trong năm nhiệt độ thay đổi theo mùa: + Mùa xuân ấm áp. + Mùa hè nhiệt độ không khí cao (nóng nực) + Mùa thu nhiệt độ không khí giảm (mát mẻ) + Mùa đông nhiệt độ xuống thấp (lạnh)II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:Nhận xét: Các nhân tố sinh thái tác động lên sinh vật thay đổi theo từng môi trường và từng thời gian.Bài tập về nhà: Bài 1 đến bài 3 – Tr.121 - SGK - Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật. - Có 2 nhóm nhân tố sinh thái: + Nhân tố vô sinh (không sống): + Nhân tố hữu sinh (sống) I/ Môi trường sống của sinh vật:II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:Nhân tố các sinh vật (Các vi sinh vật, nấm, thực vật, động vật)Nhân tố con ngườiNhiệt độ, độ ẩm, nước.III/ Giới hạn sinh thái:1. Cá rô phi ở Việt Nam sống và phát triển ở nhiệt độ nào ?2. Nhiệt độ nào thuận lợi để cá rô phi sinh trưởng và phát triển?3. Nhiệt độ nào thuận lợi nhất để cá rô phi sinh trưởng và phát triển?50 CĐiểm gây chết420 C Điểm cực thuận Giới hạn chịu đựngHình 41.2 Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt NamKhoảng thuận lợi t0 CGiới hạn dướiGiới hạn trên300CĐiểm gây chếtQuan sát hình vẽ và cho biết :Giới hạn sinh thái là gì? Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định.420C50CGiới hạn dướiGiới hạn trênKhoảng thuận lợi300C440C20CGiới hạn dướiGiới hạn trênKhoảng thuận lợi280CCá rô phiCá chépLoài nào có giới hạn sinh thái rộng hơn ?Mỗi loài sinh vật đều có giới hạn sinh thái riêng đối với từng nhân tố sinh thái.Bài tập về nhà: Vẽ sơ đồ giới hạn sinh thái – Bài 4. Tr.121 - SGK - Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật. - Có 2 nhóm nhân tố sinh thái: + Nhân tố vô sinh (không sống): + Nhân tố hữu sinh (sống) I/ Môi trường sống của sinh vật:II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:Nhân tố các sinh vật (Các vi sinh vật, nấm, thực vật, động vật)Nhân tố con ngườiNhiệt độ, độ ẩm, nước.III/ Giới hạn sinh thái: Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định. - Môi trường là nơi sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh vật. - Có 4 loại môi trường chủ yếu: + Môi trường nước + Môi trường trên mặt đất – không khí ( môi trường trên cạn) + Môi trường trong đất + Môi trường sinh vật