Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Bài 43: Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật - Vũ Nguyễn Huyền Trang

THCS LONG BIÊNGV: VŨ NGUYỄN HUYỀN TRANGSINH HỌC 9Sơ đồ giới hạn sinh thái của 3 loài sinh vật A, B,CEm hãy cho biết loài nào có vùng phân bố rộng nhất qua sơ đồ trên, vì sao? Em hãy cho biết đa số sinh vật có giới hạn sinh thái là bao nhiêu?- Đa số các sinh vật sống trong phạm vi nhiệt độ từ 0 - 50°C- Tuy nhiên + Có một số sinh vậy sống ở nhiệt độ rất cao. Ví dụ + Có 1 số sinh vật sống ở nơi có nhiệt độ rất thấp. Ví dụẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬTBÀI 43I/ ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT1. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống thực vật.Thảo luận trong thời gian 2 phútThực vật có những hoạt động sinh lý nào? Em hãy cho biết nhệt độ có ảnh hưởng tới các hoạt động sinh lý của thực vật như thế nào? So sánh cấu tạo và hình thái của thực vật ở môi trường nhiệt đới (khí hậu nóng và khô) và môi trường ôn đới (khí hậu lạnh, đống băng quanh năm)?Ở thực vật cây chỉ quang hợp và hô hấp ở nhiệt độ từ 20 - 30°C. Nhiệt độ trên 40°C và dưới 0°C cây ngừng quang hợp và hô hấpCây sống ở vùng nhiệt đới và ôn đới có đặc điểm về hình thái khác nhauCây ở vùng nhiệt đớiCây ở vùng ôn đới+ Lá biến thành gai, bề mặt có tầng cutin dày: hạn chế sự thoát hơi nước khi nhiệt độ không khí cao+ Thân mọng nước+ Về mùa đông, cây thường rụng lá: giảm diện tích tiếp xúc với không khí lạnh+ Thân và rễ có lớp bần dày tạo thành lớp vỏ bảo vệ cây.Lớp bần ở thân cây vùng ôn đới.Cây vào mùa thuCây vào mùa đôngI/ ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT1. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống thực vật.Nhiệt độ làm thay đổi hoạt động sinh lý của thực vật: Quá trình quang hợp, hô hấp và thoát hơi nước.Nhiệt độ làm thay đổi hình thái cấu tạo của thực vật như: Lá biến thành gai, lá chuyển vàng hặc đỏ, thân mọng nước, lớp bần dày.I/ ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬTThảo luận trong thời gian 2 phútEm hãy lấy VD, và phân tích VD đó để thấy được sự ảnh hưởng của nhệt độ lên đời sống của động vật?2. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống động vật.*Ví dụ ảnh hưởng của nhiệt độ đến cấu tạo động vật: Động vật ở vùng lạnh và vùng nóng có nhiều đặc diểm khác nhau + Lông của thú sống ở vùng lạnh dày hơn so với lông của thú sống ở vùng nóng. + Ở chim, thú cùng loài (hoặc loài gần nhau): ở vùng lạnh có kích thước lớn hơn ở vùng nóng.Gấu Bắc Cực có bộ lông dày, cơ thể lớn hơn gấu ngựa ở Việt Nam*Ví dụ ảnh hưởng của nhiệt độ đến tập tính động vật: Nhiều loại động vật có tập tính lẩn tránh nơi nóng hoặc lạnh quá bằng cách: chiu vào hang, ngủ đông hoặc ngủ hè...Chim di cưChuột đào hang tránh nóngÕch chui vào hốc bùn ngủ đôngGấu Bắc Cực ngủ đôngSư tử tránh nóng trong hang đáI/ ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT2. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống động vật.Nhiệt độ làm thay đổi hoạt động sinh lý của động vật: ngủ đông, di cư tránh rét.Nhiệt độ làm thay đổi hình thái cấu tạo của động vật như: lớp mỡ dạy, bộ lông rậm, kích thước cơ thể lớn, có bướu mỡ dự trữ nước, chân cao...*Dựa vào sự ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật. Người ta chia sinh vật thành 2 nhóm:+ Sinh vật biến nhiệt: Có nhiệt độ phụ thuộc nhiệt độ môi trường. VD: vi sinh vật, thực vật, động vật không xương sống, cá, ếch, bò sát.+ Sinh vật hằng nhiệt: Có nhiệt độ không phụ thuộc nhiệt độ môi trường. VD: chim, thú, con người.I/ ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT2. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống động vật.1. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống thực vật.II/ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬTĐộ ẩm không khí và độ ẩm của đất ảnh hưởng nhiều đến sinh trưởng và phát triển của sinh vật. Có những sinh vật thường xuyên sống trong nước hoặc trong môi trường ẩm ướt ven các bờ suối, dưới tán cây rừng rậm. Ngược lại có những sinh vật sống nơi có khí hậu khô như hoang mạc, vùng núi đá.Dựa vào ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật, người ta chia sinh vật thành các nhóm: + Thực vật+ Động vật ưa ẩmchịu hạnưa ẩmưa khôI/ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT1. Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống thực vật.Thảo luận trong thời gian 2 phútThực vật có những hoạt động sinh lý nào? Em hãy cho biết nhệt độ có ảnh hưởng tới các hoạt động sinh lý của thực vật như thế nào? So sánh cấu tạo và hình thái của thực vật ở môi trường nhiệt đới (khí hậu nóng và khô) và môi trường ôn đới (khí hậu lạnh, đống băng quanh năm)?Cây sống nơi ẩm ướt, thiếu ánh sángCây sống nơi ẩm ướt, nhiều ánh sáng Cây ráyCây lan ýPhiến lá mỏng, bản lá rộng, Mô giậu kém phát triển. Phiến lá mỏng, bản lá hẹp, Mô giậu phát triển. Nhóm thực chịu hạnCơ thể mọng nướcLá và thân tiêu giảm, lá biến thành gai.Thảo luận 2 phútEm hãy cho biết dưới ảnh hưởng của độ ẩm thì thực vật ưa ẩm sống nơi ít ánh sáng và nơi nhiều ánh sáng và thực vật chịu hạn có đặc điểm cấu tạo như thế nào?Giun đấtLạc đàĐộng vật ưa ẩmĐộng vật ưa khôDa trần, ẩm ướtHô hấp qua daDa khô có vảy sừng bao bọc, có bướu mỡHô hấp bằng phổi.Thảo luận 2 phútEm hãy cho biết dưới ảnh hưởng của độ ẩm thì động vật ưa ẩm và động vật ưa khô có đặc điểm cấu tạo như thế nào?Trong nông nghiệp, người ta gieo trồng đúng thời vụ nhằm mục đích gì?Đáp ứng được nhu cầu về nhiệt độ và độ ẩm cho cây trồng.“Mồng chín tháng chín có mưa,Thì con sắm sửa cày bừa làm ăn.”“Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa”“Tháng giêng trồng trúc, tháng lục trồng tiêu”Câu 1: Nhóm nào gồm những sinh vật hằng nhiệt.A/ Cá, Tảo lam, Nấm rơm.B/ Bồ câu, Lợn rừng, Kì nhông.C/ Cá voi, Gà nhà, Dơi.D/ Vi khuẩn suối nước nóng, Ấu trùng sâu ngô.Câu 2: Lá của thực vật ưa ẩm mọc dưới tán rừng có đặc điểm gì?A/ Phiến lá to, mô giậu phát triển, nhạt màu.B/ Phiến lá nhỏ, mô giậu kém phát triển, sậm màu.C/ Phiến lá nhỏ, mô giậu phát triển, nhạt màu.D/ Phiến lá to, mô giậu kém phát triển, sậm màuCâu 3: Câu nào sau đây là đúng khi nói về thực vật vùng ôn đới ?1/ Thân cây có lớp bần dày.2/ Cây mọng nước, lá tiêu biến thành gai.3/ Tầng cutin của lá dày để hạn chế thoát hơi nước.4/ Rụng lá khi nhiệt độ môi trường xuống thấp.A. 1; 3B. 1; 3; 4C. 2; 4D. 1; 4Câu 1: Trong hai nhóm sinh vật hằng nhiệt và biến nhiệt, sinh vật thuộc nhóm nào có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt độ của môi trường?Câu 3: Ở động vật biến nhiệt, nhân tố sinh thái nào ảnh hưởng rõ rệt đến tốc độ phát triển và số thế hệ trong năm?Câu 2: Nhiệt độ của môi trường ảnh hưởng như thế nào đến sinh vật? Hướng dẫn tự họcTìm hiểu sự ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm đến virut corona? Nhiệt độ thích hợp để vi rút này phát triển? Vì sao virut corona lại gây hại cho con người trong thời gian ngắn nếu không được chữa trị kịp thời? Em hãy nêu biện pháp để phòng tránh virut corona?