Bài giảng Tiết 01 mở đầu môn hoá học

Ngµy So¹n: 09/ 8 /09 Ngµy d¹y: 11/ 8 Tiết 1 më ®Çu m«n ho¸ häc A. Mục tiêu : H/s biết hh là khoa học nghiên cứu các chất, sự biến đổi của chất và ứng dụng của chúng; H/h là một môn học quan trọng và bổ ích Bước đầu các em h/s biết rằng : H/h có v/trò quan trọng trong c/s của chúng ta .Chúng ta phải có k/t về các chất để biết cách phân biệt và sử dụng chúng . HS biết sơ bộ về pp học tập bộ môn và biết phải làm thế nào để có thể học tốt môn hoá học . B . Chuẩn bị : 4 nhóm HS, mỗi nhóm gồm: dd CuSO4, dd NaOH, dd HCl, miếng nhôm, đinh sắt ống hút, kẹp gỗ, ống nghiệm => Sử dụng cho các thí No 1, 2 SGK và thêm t/no cho sắt td dd CuSO4 A. Mục tiêu : C. Hoạt động dạy học : Hoạt động của GV và HS Nội dung GV- Giới thiệu qua về bộ môn hoá và cấu trúc bộ môn ở THCS Em hiểu hoá học là gì? GV làm một số TN giúp h/s hiểu sơ bộ hh là gì HS hoạt động nhóm - Nhận xét sự biến đổi của chất trong Ô/No (ở các TN trên đều có sự biến đổi các chất) GV: - Người ta sử dụng cốc nhôm để đựng : Nước Nước vôi trong Giấm ăn Theo các em cách nào sử dụng đúng , vì sao ? (Đáp án a) nhưng HS ko giải thích được vì sao => Cần phải có kiến thức về các chất hh GV : Kết luận I. Hoá học là gì ? (22p) 1. Thí nghiệm : 2. Kết luận : Hoá học là khoa học nghiên cứu các chất , sự biến đổi các chất và ứng dụng của chúng æn ®Þnh líp: Bµi míi: GV cho HS tr¶ lêi c©u hái môc 1, gäi ®¹i diÖn HS tr¶ lêi HS: C¸c ®å dïng, vËt dông sinh ho¹t trong gia ®×nh nh­: Soong, nåi, dao, cuèc, xÎng, Êm, b¸t ®Üa, x«, chËu… C¸c s¶n phÈm cña ho¸ häc dïng trong n«ng nghiÖp lµ: Ph©n bãn ho¸ häc, thuèc trõ s©u, chÊt b¶o qu¶n thùc phÈm Nh÷ng s¶n phÈm ho¸ häc phôc vô cho viÖc häc tËp cña em: S¸ch vë, bót, mùc, tÈy, hép bót, cÆp s¸ch… Nh÷ng s¶n phÈm phôc vô b¶o vÖ søc khoÎ: C¸c lo¹i thuèc ch÷a bÖnh… GV cho HS xem tranh vÒ øng dông cña mét sè chÊt cô thÓ: øng dông cña hi®rro, oxi, gang thÐp, chÊt dÎo, p«lime… GV ? Em cã kÕt luËn g× vÒ vai trß cña ho¸ häc trong cuéc sèng cña chóng ta. GV yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm ®Ó tr¶ lêi c©u hái: ? Muèn häc tèt m«n ho¸ häc , c¸c em ph¶i lµm g× GV gîi ý c¸c nhãm th¶o luËn theo 2 phÇn: 1/ C¸c ho¹t ®éng cÇn chó ý khi häc tËp m«n ho¸ häc 2/ Ph­¬ng ph¸p häc tËp m«n ho¸ häc nh­ thÕ nµo lµ tèt HS th¶o luËn ghi l¹i ý kiÕn cña m×nh Nªu ý kiÕn cña nhãm vµ nhËn xÐt bæ sung GV: ? VËy thÕ nµo th× ®­îc coi lµ häc tèt m«n ho¸ häc Häc tèt m«n ho¸ häc lµ n¾m v÷ng vµ cã kh¶ n¨ng vËn dông thµnh th¹o c¸c kiÕn thøc ®· häc II . Ho¸ häc cã vai trß nh­ thÕ nµo trong cuéc sèng cña chóng ta ? KL: Ho¸ häc cã vai trß rÊt q/träng trong ®êi sèng cña chóng ta III/ Ph¶i lµm g× ®Ó häc tèt m«n ho¸ häc? 1/ C¸c ho¹t ®éng cÇn chó ý khi häc tËp m«n ho¸ häc: SGK/5 2/ Ph­¬ng ph¸p häc tËp m«n ho¸ häc nh­ thÕ nµo lµ tèt: SGK/5 IV/ Cñng cè: HS nh¾c l¹i nh÷ng n/d c¬ b¶n cña bµi - H/häc lµ g×? - Vai trß cña h/h trong c/s - C¸c em cÇn ph¶i lµm g× ®Ó cã thÓ häc tèt m«n ho¸ ? V. Bµi tËp: Ko cã Ngµy So¹n: 11/8 / 09 Ngµy d¹y: 13/8 Ch­¬ng I: chÊt-Nguyªn tö-ph©n tö TiÕt 2 : chÊt A. Môc tiªu: - HS ph©n biÖt ®­îc vËt thÓ,vËt liÖu vµ chÊt; ë ®©u cã vËt thÓ lµ ë ®ã cã chÊt - HS biÕt c¸ch q/s¸t lµm TN, biÕt dùa vµo t/c cña chÊt ®Ó nhËn biÕt vµ gi÷ an toµn khi dïng ho¸ chÊt B .ChuÈn bÞ : - MÉu P ®á, nh«m, ®ång, muèi tinh - Chai n­íc kho¸ng cã nh·n ; 5 èng n­íc cÊt - Dông cô lµm TN ®o nhiÖt ®é nãng ch¶y cña S; ®un nãng h/hîp n­íc muèi - D/cô thö tÝnh dÉn ®IÖn B. Ho¹t ®éng d¹y-häc : KiÓm tra: 5p Em h·y cho biÕt h/h lµ g× ? vai trß cña h/h trong c/s cña chóng ta ? p/ph¸p häc tËp tèt m«n h/h ? BµI míi: Ho¹t ®éng cña g/v vµ h/s Néi dung HS - KÓ tªn mét sè vËt thÓ xung quanh - Ph©n lo¹i c¸c vËt thÓ ®ã thµnh v/thÓ tù nhiªn vµ v/thÓ nh©n t¹o. GV: Em h·y cho biÕt tõng lo¹i vËt thÓ vµ chÊt cÊu t¹o nªn vËt thÓ trong b¶ng sau: tt Tªn gäi th«ng th­êng VËt thÓ tù nhiªn V/thÓ nh©n t¹o ChÊt c/t¹o nªn v/t 1 Kh«ng khÝ + Oxi, nit¬, cacb nic… 2 Êm ®un n­íc 3 Hép bót 4 s¸ch vë 5 Th©n c©y mÝa 6 cuèc,xÎng HS: Th¶o luËn nhãm lµm b/t GV vµ c¶ líp nhËn xÐt kÕt qu¶ cña c¸c nhãm vµ chÊm ®iÓm I. ChÊt cã ë ®©u? 15p VËt thÓ V/thÓ tù nhiªn V/thÓ nh©n t¹o (C©y cá,s«ng suèi (Bµn ghÕ, kh«ng khÝ….) th­íc kÎ,kom pa….) tt Tªn gäi th«ng th­êng VËt thÓ tù nhiªn V/thÓ nh©n t¹o ChÊt c/t¹o nªn v/t 1 Kh«ng khÝ + O xi, ni t¬, cac bo nic… 2 Êm ®un n­íc + Nh«m 3 Hép bót + Nhùa 4 s¸ch vë + Xenlulo z¬ 5 Th©n c©y mÝa + N­íc, ®­êng, chÊt b· 6 cuèc,xÎng + S¾t GV ? Qua c¸c vÝ dô trªn c¸c em thÊy chÊt cã ë ®©u GV th«ng b¸o mçi chÊt cã nh÷ng t/c nhÊt ®Þnh GV thuyÕt tr×nh HS h/® nhãm lµm TN tù t×m hiÓu t/c cña muèi ¨n vµ s¾t , ghi k/q vµo b¶ng nhãm ChÊt C¸ch thøc tiÕn hµnh TN TÝnh chÊt cña chÊt S¾t(nh«m) -Quan s¸t ChÊt r¾n mµu tr¾ng b¹c -Cho vµo n­íc Kh«ng tan trong n­íc C©n ®o thÓ tÝch(b»ng c¸ch cho vµo cèc n­íc cã v¹ch -Khèi l­îng riªng: m D= V m:Khèi l­îng V:ThÓ tÝch Muèi ¨n -Quan s¸t -ChÊt r¾n mµu tr¾ng -Cho vµo n­íc,khuÊy ®Òu -Tan trong n­íc -§èt -Kh«ng ch¸y ®­îc GV- cïng h/s tæng kÕt l¹i ? Em h·y tãm t¾t c¸ch ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc t/c cña chÊt HS th¶o luËn nhãm P/p ph©n biÖt hai chÊt láng n­íc vµ r­îu (§èt) - VËy t¹i sao chóng ta ph¶i biÕt t/c cña c¸c chÊt? GV:- Do ko hiÓu biÕt khÝ CO cã tÝnh ®éc => Mét sè ng­êi sö dông bÕp than trong phßng kÝn, g©y ngé ®éc - Mét sè ng­êi ko hiÓu biÕt CO2 ko duy tr× sù sèng, ®ång thêi nÆng h¬n kk nªn ®· xuèng vÐt bïn ë ®¸y giÕng mµ ko ®Ò phßng , g©y hËu qu¶ ®¸ng tiÕc … ChÊt cã trong mäi vËt thÓ, ë ®©u cã vËt thÓ n¬I ®ã cã chÊt TÝnh chÊt cña chÊt: 13p 1. Mçi chÊt cã nh÷ng t/c nhÊt ®Þnh a. T/c vËt lÝ gåm: - Tr¹ng th¸i mµu s¾c mïi vÞ. - TÝnh tan trong n­íc. - NhiÖt ®é s«i , to nãng ch¶y, tÝnh dÉn ®iÖn , dÉn nhiÖt…. - Khèi l­îng riªng. b. TÝnh chÊt hh; - Kh¶ n¨ng bÕn ®æi chÊt nµy thµnh chÊt kh¸c:VÝ dô Kh¶ n¨ng bÞ ph©n huû,t Ýnh ch¸y ®­îc… 2.ViÖc hiÓu biÕt t/c cña chÊt cã lîi g×? Gióp chóng ta ph©n biÖt ®­îc chÊt nµy víi chÊt kh¸c (NhËn biÕt ®­îc chÊt) BiÕt c¸ch sö dông chÊt BiÕt øng dông chÊt thÝch hîp trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt IV. Cñng cè: 2p GV cho HS nh¾c l¹i träng t©m cña bµi V. DÆn dß, bµi tËp: BT : 1,2,3,4,5,6 (11) Ngµy So¹n: 16/8/09 Ngµy d¹y: 18/8 TiÕt3: CHÊT (TiÕp) A. Môc tiªu: 1. HS hiÓu ®­îc chÊt tinh khiÕt vµ hh. Th«ng qua c¸c TN tù lµm, HS biÕt ®­îc chÊt tinh khiÕt cã nh÷ng t/c nhÊt ®Þnh, cßn hh th× ko cã t/c nhÊt ®Þnh 2. BiÕt dùa vµo t/c kh¸c nhau cña c¸c chÊt cã trong hh ®Ó t¸ch riªng mçi chÊt ra khái hh 3. HS tiÕp tôc ®­îc lµm quen víi mét sè dông cô TN vµ tiÕp tôc ®­îc rÌn luyÖn mét sè thao t¸c TN ®¬n gi¶n B. ChuÈn bÞ: - Muèi ¨n , n­íc cÊt, n­íc tù nhiªn - Bé d/cô ch­ng cÊt n­íc tù nhiªn , ®Ìn cån, kiÒng s¾t, cèc tt, nhiÖt kÕ, tÊm kÝnh kep. gç, ®òa tt, èng hót C. Ho¹t ®éng d¹y häc : I. æn ®Þnh líp: II. KiÓm tra : - Lµm thÕ nµp ®Ó biÕt ®­îc t/c cña chÊt? ViÖc hiÓu b iÕt t/c cña chÊt cã lîi g× ? III.Bµi míi : HS lµm TN c« c¹n mét giät n­íc cÊt, n­íc tù nhiªn, n­íc kho¸ng N/x hiÖn t­îng GV giíi thiÖu c¸ch ch­ng cÊt n­íc tù nhiªn® N­íc cÊt HS lÊy 5 VD hh vµ 1 VD chÊt tinh khiÕt III. ChÊt tinh khiÕt 1. ChÊt tinh khiÕt vµ hh ChÊt tinh khiÕt hçn hîp - T/phÇn: ChØ gåm mét chÊt(Ko lÉn chÊt nµo kh¸c ) - T/chÊt: Cã t/c vËt lÝ vµ hh nhÊt ®Þnh - Gåm nhiÒu chÊt trén lÉn víi nhau - Cã t/c thay ®æi(Phô thuéc vµo thµnh phÇn cña hh GV ? Muèn t¸ch ®­îc muèi ra khái n­íc biÓn ho¹c n­íc muèi ta lµm t/nµo HS lµm TN theo nhãm ? Lµm t/n ®Ó t¸ch ®­îc ®­êng tinh khiÕt ra khái hh ®­êng kÝnh vµ c¸t => ? H·y cho biÕt nguyªn t¾c ®Ó t¸ch riªng mét chÊt ra khái hh GV: Tõ c¸c vÝ dô t¸ch n­íc tinh khiÕt ra khái n­íc tù nhiªn T¸ch s¹n c¸t lÉn trong dd muèi T¸ch n­íc, dÇu ¨n ra khái hçn hîp T¸ch muèi ¨n ra khái n­íc biÓn => Gióp HS biÕt c¸c ph­¬ng ph¸p t¸ch 2. T¸ch chÊt ra khái hh §Ó t¸ch riªng mét chÊt ra khái hh ta cã thÓ dùa vµo sù kh¸c nhau vÒ t/c vËt lÝ C¸c ph­¬ng ph¸p t¸ch: + Ch­ng cÊt + G¹n läc + ChiÕt + C« c¹n IV. Cñng cè : 5p - HS nh¾c l¹i träng t©m cña bµi + ChÊt tinh khiÕt vµ hh cã t/p vµ t/c kh¸c nhau ntn? + Nguyªn t¾c ®Ó t¸ch riªng mét chÊt ra khái hh? V.Bµi tËp : - Bµi 7,8 SGK ChuÈn bÞ : ChËu n­íc, hh c¸t vµ muèi ¨n Xem tr­íc néi dung bµi thùc hµnh, chuÈn bÞ b¶n t­êng tr×nh thÝ nghiÖm theo mÉu (Ghi tr­íc néi dung c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm vµo b¶n t­êng tr×nh) TT Môc ®Ých thÝ nghiÖm C¸ch tiÕn hµnh HiÖn t­îng quan s¸t ®­îc Ghi chó ********************************************************************************** Ngµy So¹n: 18/8/09 Ngµy d¹y: 20 / 8 TiÕt 4 bµi thùc hµnh sè mét A. Môc tiªu: 1. HS ®­îc lµm quen vµ biÕt c¸ch sö dông mét sè d/cô TN. BiÕt ®­îc mét sè thao t¸c lµm TN ®¬n gi¶n (VD lÊy ho¸ chÊt vµo «/nghiÖm, ®un ho¸ chÊt , l¾c …) N¾m ®­îc mét sè quy t¾c an toµn trong TN 2. Thùc hµnh: §o To nãng ch¶y cña pa ra fin, l­u huúnh. Qua ®ã rót ra ®­îc: c¸c chÊt cã To n/ch¶y kh¸c nhau BiÕt c¸ch t¸ch riªng c¸c chÊt tõ hh (dùa vµo t/c vËt lÝ ) B. ChuÈn bÞ - Mét sè ®å dïng TN cho HS lµm quen - Bét l­u huúnh , pa ra fin , - 2 nhiÖt kÕ, 2 cèc tt, 3èng nghiÖm, 2kÑp gç, 1®òa tt, 1®Ìn cån, giÊy läc, ®òa tt C. Ph­¬ng ph¸p: Trùc quan C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng I. æn ®Þnh líp: II. KiÓm tra: - KT sù chuÈn bÞ cña h/s - KT ®å dïng ho¸ chÊt III. Bµi míi : Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung GV nªu c¸c h/® trong mét bµi TH : - GV h­íng dÉn c¸ch tiÕn hµnh TN - HS tiÕn hµnh TN - HS b¸o c¸o k/q TN vµ lµm t­êng tr×nh - Hs vÖ sinh phßng , röa d/cô GV giíi thiÖu mét sè d/cô ®¬n gi¶n vµ c¸chd sö dông c¸c d/cô ®ã GV giíi thiÖu mét sè qui t¾c an toµn trong phßng TN C¸ch sö dông ho¸ chÊt : - Kh«ng ®­îc dïng tay trùc tiÕp cÇm h/chÊt - Kh«ng ®æ ho¸ chÊt nµy vµo h/chÊt kh¸c =>Em h·y rót ra nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý khi sö dông h/chÊt ? GV h­íng dÉn TN HS tiÕn hµnh t/no,n/x h/t => Qua TN, em h·y rót ra nhËn xÐt vÒ nhiÖt ®é nãng ch¶y cña c¸c chÊt (- Pa ra fin nãng ch¶y ë 42 ®é - Khi n­íc s«i l­u huúnh ch­a n/ch¶y.VËy S n/ch¶y ë trªn 100 ®é => C¸c chÊt kh¸c nhau cã nhiÖt ®é nãng ch¶y kh¸c nhau) GV h­íng dÉn TN HS quan s¸t nhËn xÐt hiÖn t­îng - ChÊt láng ch¶y xuèng «/no lµ ® d trong suèt - C¸t ®­îc gi÷ l¹i trªn mÆt giÊy läc C« c¹n d d trong suèt – so s¸nh chÊt r¾n thu ®­îc ë ®¸y è/no víi hh ban ®Çu - ChÊt r¾n thu ®­îc lµ muèi s¹ch (tinh khiÕt) ko cßn lÉn c¸t (Ngoµi chØ dÉn) - Kh«ng ®æ h/chÊt cßn thõa trë l¹i lä , b×nh chøa ban ®Çu - Kh«ng dïng h/chÊt khi ko râ lµ h/chÊt g× - Kh«ng ®­îc nÕm hoÆc ngöi h/chÊt I. TiÕn hµnh TN: 1. ThÝ nghiÖm 1: HS ghi kÕt qu¶ vµ nhËn xÐt thÝ nghiÖm vµo b¶n t­êng tr×nh thÝ nghiÖm 2. ThÝ nghiÖm 2: HS ghi kÕt qu¶ vµ nhËn xÐt thÝ nghiÖm vµo b¶n t­êng tr×nh thÝ nghiÖm II.T­êng tr×nh: 12p GV: H­íng dÉn HS hoµn thµnh t­êng tr×nh thÝ nghiÖm theo mÉu cho tr­íc TT Môc ®Ých thÝ nghiÖm C¸ch tiÕn hµnh HiÖn t­îng quan s¸t ®­îc Ghi chó HS: Thùc hiÖn GV: Yªu cÇu HS thu dän vµ röa dông cô V. Bµi tËp: 1p HS ®äc tr­íc bµi nguyªn tö Ngµy So¹n23/8 / 09 Ngµy d¹y: 25/ 8 / 09 TiÕt5 NGUY£N Tö A. Môc tiªu: 1. HS biÕt ®­îc nguyªn tö lµ h¹t v« cïng nhá vµ trung hoµ vÒ ®iÖn , vµ tõ ®ã t¹o ra mäi chÊt - BiÕt ®­îc s¬ ®å cÊu t¹o ng/tö - BiÕt ®Æc ®iÓm cña h¹t ª lec t ron 2. HSbiÕt ®­îc h¹t nh©n t¹o bëi p ro ton vµ notron vµ ®® cña 2 lo¹i h¹t trªn - BiÕt ®­îc nh÷ng ng/tö cïng lo¹i lµ nh÷ng ng/tö cã cïng sè proton 3. BiÕt ®­îc trong ng/tö,sè electron b»ng sè p;.Electron lu«n chuyÓn ®éng vµ s¾p xÕp thµnh tõng líp. Nhê electron mµ c¸c ng/tö cã kh/n¨ng lk ®­îc víi nhau B. ChuÈn bÞ : - Tranh vÏ s¬ ®å nguyªn tö cña: Hi®ro, oxi, magie, heli, nit¬, neon, silic, kali, can xi, nh«m C. Ho¹t ®éng d¹y häc: I. æn ®Þnh líp : Ktss II. KiÓm tra: ko Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung GV thuyÕt tr×nh: C¸c chÊt ®Òu ®­îc t¹o nªn tõ nh÷ng h¹t v« cïng nhá,trung hoµ vÒ ®iÖn gäi lµ nguyªn tö =>VËy nguyªn tö lµ g×? GV th«ng b¸o ®® cña h¹t electron GV th«ng b¸o ® ® cña tõng lo¹i h¹t GV giíi thiÖu k/n ng/tö cïng lo¹i - Em cã n/x g× vÒ sè p vµ sè e trong ng/tö? 1/ Nguyªn tö lµ g× ? 10p Nguyªn tö lµ nh÷ng h¹t v« cïng nhá, trung hoµ vÒ ®iÖn */ CÊu t¹o nguyªn tö - Nguyªn tö gåm: + H¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d­¬ng + Vá t¹o bëi mét hay nhiÒu electron mang ®iÖn tÝch ©m 2/ H¹t nh©n ng/tö: 10p H¹t nh©n ng/tö t¹o bëi proton vµ n¬tron * H¹t proton: - KÝ hiÖu : p - §iÖn tÝch +1 - Khèi l­îng : 1,6726.10-24 g * H¹t n¬tron : - KÝ hiÖu: n - §iÖn tich: Kh«ng mang ®iÖn - Khèi l­îng: 1,6748.10-24 g + C¸c nguyªn tö cã cïng sè proton trong h¹t nh©n ®­îc goi lµ nguyªn tö cïng lo¹i + Sè p = sè e 3/ Líp elec tron: 20p - H¹t Electron + KÝ hiÖu : e + §iÖn tÝch: -1 + Khèi l­îng v« cïng nhá (9,1095.10-28 g ) + m nguyªn tö » m h¹t nh©n - Elec tron ch/® rÊt nhanh quanh h¹t nh©n vµ s¾p xÕp thµnh tõng líp III. Bµi míi : GV giíi thiÖu s¬ ®å nguyªn tö o xi (Sè e, sè líp e, sè e líp ngoµi) HS lµm bµi tËp1 ®iÒn sè thÝch hîp vµo « trèng (MÉu T15 SGK) víi c¸c nguyªn tö : hi®ro , magie , nit¬ , canxi GV ?H·y nhËn xÐt sè e ë líp 1, líp 2 lµ bao nhiªu? HS lµm BT 2 H·y ®iÒn vµo « trèng ë b¶ng sau: Ng/tö Sè p trong h/nh©n Sè e trong ng/tö Sè líp e Sè e líp ngoµi Nh«m Cac bon Si lic He li e b¾t ®Çu chiÕm tõ líp 1, råi ®Õn líp 2, líp 3…. ë mçi líp chØ nhËn mét sè e nhÊt ®Þnh, cô thÓ lµ + Líp 1 nhËn tèi ®a 2e Líp 2 nhËn tèi ®a 8e Líp 3 cã thÓ nhËn tèi ®a nhiÒu h¬n, nh­ng t¹m thêi dõng ë 8e VÝ dô : Nguyªn tö o xi cã 8e, s¾p xÕp thµnh 2 líp : Líp trong cã 2 electron Líp ngoµi cã 6 electron - Sè e tèi ®a ë líp 1 lµ : 2e - Sè e tèi ®a ë líp 2 lµ : 8e §¸p ¸n Ng/tö Sè p trong h/nh©n Sè e trong ng/tö Sè líp e Sè e líp ngoµi Nh«m 13 13 3 3 Cac bon 6 6 2 4 Si lic 14 14 3 4 He li 2 2 1 2 IV. Cñng cè: 3p 1. Nguyªn tö lµ g×? 2. Nguyªn tö ®­îc cÊu t¹o b»ng nh÷ng h¹t nµo? 3. H·y nãi tªn,kÝ hiÖu, ®iÖn tÝch cña nh÷ng h¹t ®ã 4. Nguyªn tö cïng lo¹i lµ g×? 5. V× sao c¸c ng/tö cã kh/n¨ng liªn kÕt ®­îc víi nhau ? V. Bµi tËp : 2p - §äc bµi ®äc thªm - BT : 1,2,3,4,5 SGK Ngµy So¹n: 25/8 / 09 Ngµy d¹y: 27/8 TiÕt 6 Nguyªn tè ho¸ häc : A. Môc tiªu : 1. N¾m ®­îc ng/tè hh lµ tËp hîp c¸c ng/tö cïng lo¹i , nh÷ng ng/tö cã cïng sè p trong h¹t nh©n - BiÕt ®­îc kÝ hiÖu hh dïng ®Ó biÓu diÔn ng/tè ,mçi kÝ hiÖu cßn chØ mét ng/tö cña ng/tè - BiÕt c¸ch ghi vµ nhí ®­îc kÝ hiÖu cña mét sè ng/tè th­êng gÆp 2. BiÕt ®­îc tØ lÖ vµ t/phÇn kh/l­îng c¸c ng/t¬ trong vá tr¸i ®Êt 3. HS ®­îc rÌn luyÖn vÒ c¸ch viÕt kÝ hiÖu cña mét sè ng/tè hh B. ChuÈn bÞ: - Tranh vÏ: TØ lÖ thµnh phÇn kh/l­îng c¸c nguyªn tè trong vá tr¸i ®Êt - B¶ng mét sè ng/tè hh C. Ho¹t ®éng d¹y häc: I. æn ®Þnh líp: II. KiÓm tra: 15p 1. Ng/tö lµ g×? Ng/tö ®­îc cÊu t¹o bëi nh÷ng lo¹i h¹t nµo? ¸p dông : H·y cho biÕt sè p, sèe, sè líp e, sè e líp ngoµi cïng cña ng/tö ma giª 2.V× sao nãi kh/l­îng h¹t nh©n ®­îc coi lµ kh/l­îng ng/tö? V× sao ng/tö lk ®­îc víi nhau? 3. Gäi HS ch÷a bt 1,2 SGK III. Bµi míi; Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung HS ®äc ®/nghÜa GV: C¸c ng/tö thuéc cïng mét ng/tè hh cã t/c hh nh­ nhau Bµi tËp 1: a. H·y ®iÒn sè thÝch hîp vµo c¸c « trèng trong b¶ng sau: Sè p Sè n Sè e Ng/tö1 19 20 Ng/tö 2 20 20 Ng/tö3 19 21 Ng/tö4 17 18 Ng/tö5 17 20 b. Trong 5 cÆp ng/tö trªn, nh÷ng cÆp ng/tö nµo thuéc cïng mét ng/tè hh?V× sao? c.Tra b¶ngT42 ®Ó biÕt tªn c¸c ng/tè HS th¶o luËn nhãm lµm bµi tËp GV tæ chøc cho HS nhËn xÐt söa sai GV giíi thiÖu c¸ch viÕt kÝ hiÖu hh HS tËp viÕt kÝ hiÖu cña mét sè ng/tè hh o xi , s¾t , b¹c , kÏm , ma gie , nat ri , ba ri …. GV : Mçi kÝ hiÖu cña ng/tè cßn chØ mét ng/tö cña ng/tè ®ã VD : ViÕt H : ChØ mét ng/tö hi ® r« Fe : ChØ mét ng/tö s¾t NÕu viÕt 2Fe chØ 2 ng/tö s¾t I. Nguyªn tè ho¸ häc lµ g×? 15p 1. §Þnh nghÜa 5p Nguyªn tè hh lµ tËp hîp nh÷ng ng/tö cïng lo¹i , cã cïng sè p trong h¹t nh©n Bµi gi¶i bµi tËp 1 Sè p Sè n Sè e Ng/tö1 (Ka li) 19 20 19 Ng/tö 2 (Can xi) 20 20 20 Ng/tö3 (Ka li) 19 21 19 Ng/tö4 (Clo) 17 18 17 Ng/tö5 (Clo) 17 20 17 C¸c nguyªn tö 1 vµ 3; 4 vµ 5 thuéc cïng mét nguyªn tè ho¸ häc 2. KÝ hiÖu ho¸ häc : 8p - Mçi nguyªn tè ®­îc biÓu diÔn b»ng mét kÝ hiÖu hh - C¸ch viÕt kÝ hiÖu ho¸ häc - VD: KÝ hiÖu cña ng/tè can xi lµ Ca KÝ hiÖu ………..nh«m lµ Al KÝ hiÖu hh ®­îc qui ®Þnh thèng nhÊt trªn toµn tg GV- giíi thiÖu (SGK) - Hi ® ro chiÕm 1% vÒ k/l vá tr¸i ®Êt nh­ng nÕu xÐt vÒ sè ng/tö th× nã chØ sau o xi - Trong sè 4 ng/tè thiÕt yÕu cho SV lµ C,H,O,N th× C vµ N lµ hai ng/tè kh¸ Ýt trong vá tr¸i ®Êt (C: 0,08%; N : 0,03%) II. Cã bao nhiªu ng/tè hh? 5p - Cã trªn 110 ng/tè hh 4 ng/tè cã nhiÒu nhÊt trong vá tr¸i ®Êt lµ: + O xi : 49,4% + Si lic : 25,8% + Nh«m :7,5% + S¾t : 4,7% IV. Cñng cè: 8p BT2: (HS lµm vµo vë) H·y cho biÕt trong c¸c c©u sau , c©u nµo ®óng, c©u nµo sai: a. TÊt c¶ c¸c ng/tö cã sè n¬tron b»ng nhau thuéc cïng mét ng/tè hh b. TÊt c¶ nh÷ng ng/tö cã sè proton nh­ nhau thuéc cïng mét ng/tè hh c. Trong h¹t nh©n ng/tö: Sè p lu«n b»ng sè n d. Trong mét ng/tö , sè p lu«n b»ng sè e.v× vËy ng/tö trung hoµ vÒ ®iÖn (C©u ®óng:b,d : C©u sai : a,c ) BT3: (HS h® nhãm) Em h·y ®iÒn tªn , kÝ hiÖu hh vµ c¸c sè thÝch hîp vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng sau: Tªn ng/tè kÝ hiÖu hh tæng sè h¹t trong ng/tö Sè p Sèe Sèn 34 12 15 16 18 6 16 16 §¸p ¸n ®óng Tªn ng/tè kÝ hiÖu hh tæng sè h¹t trong ng/tö Sè p Sèe Sèn Nat ri Na 34 11 11 12 Ph«t pho P 46 15 15 16 Cac bon C 18 6 6 6 L­u huúnh S 48 16 16 16 V. Bµi tËp: - BT 1,2,3SGK - Häc thuéc kÝ hiÖu hh cña mét sè ng/tè th­êng gÆp : Ngµy So¹n: 30/8 / 09 Ngµy d¹y: 1/9 TiÕt 7 nguyªn tè ho¸ häc (TiÕp) A. Môc tiªu: 1. HS hiÓu ®­îc nguyªn tö khèi lµ kh/l­îng cña ng/tö tÝnh b»ng ®¬n vÞ cac bon - BiÕt ®­îc mçi ®/vÞ cac bon b»ng 1/12 kh/l­îng cña nguyªn tö cac bon - BiÕt mçi ng/tè cã mét ng/tö khèi riªng biÖt .BiÕt NTK , sÏ x/®Þnh ®­îc ng/tè nµo - BiÕt sö dông b¶ng1(42) ®Ó: + T×m kÝ hiÖu vµ NTK khi biÕt tªn ng/tè + BiÕt NTK, hoÆc biÕt sè pro ton th× x/®Þnh ®­îc tªn hoÆc kÝ hiÖu ng/tè 2. HS rÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt kÝ hiÖu hh , ®ång thêi rÌn luyÖn kh/n¨ng lµm bµi tËp x¸c ®Þnh tªn ng/tè B. ChuÈn bÞ : B¶ng 1(42)_ C. Ho¹t ®éng d¹y häc : I. æn ®Þnh líp II. KiÓm tra+ ch÷a BT: 1.- §Þnh nghÜa ng/tè hh - ViÕt kÝ hiÖu hh cña nh÷ng ng/tè sau: nh«m , can xi, kÏm, ma gie, b¹c, s¾t, ®ång, ph«t pho, clo. 2. Gäi 2 HS ch÷a BT 1,3 GV n/x, cho ®iÓm III. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung GV thuyÕt tr×nh, giíi thiÖu ®¬n vÞ cac bon. LÊy vÝ dô GV: C¸c gi¸ trÞ kh/l nµy cho biÕt sù nÆng, nhÑ gi÷a c¸c ng/tö® VËy trong c¸c ng/tö trªn, ng/tö nµo nhÑ nhÊt ; ng/tö cac bon , ng/tö o xi nÆng gÊp bao nhiªu lÇn ng/tö hi®ro? GV : Khèi l­îng tÝnh b»ng ®.v.c chØ lµ kh/l t­¬ng ®èi gi÷a c¸c ng/tö ® Ng­êi ta gäi kh/l nµy lµ nguyªn tö khèi VËy : Nguyªn tö khèi lµ g×? GV h­íng dÉn HS tra b¶ng(42) ®Ó biÕt ng.t.k cña c¸c ng/tè III. Nguyªn tö khèi: 20p - Nguyªn tö cã khèi l­îng v« cïng bÐ, nÕu tÝnh b»ng gam th× sè trÞ qu¸ nhá, rÊt kh«ng tiÖn sö dông => Quy ­íc: Khèi l­îng cña mét ng/tö hi®ro b»ng 1 ®.v.c (Qui ­íc viÕt lµ : H = 1 ®.v.c) - Dùa theo ®¬n vÞ nµy ®Ó tÝnh khèi l­îng nguyªn tö + Kh/l cu¶ 1 ng/tö cacbon lµ: C = 12 ®.v.c + Kh/l cña 1ng/tö o xi lµ: O = 16 ®.v.c + …. - Khèi l­îng tÝnh b»ng ®¬n vÞ cacbon chØ lµ khèi l­îng t­¬ng ®èi gi÷a c¸c nguyªn tö, gäi lµ nguyªn tö khèi Nguyªn tö khèi lµ khèi l­îng cña ng/tö tÝnh b»ng ®.v.c Bµi tËp 1: H/s lµm bµi vµo vë Nguyªn tö cña ng/tè R cã kh/l nÆng gÊp 14 lÇn ng/tö hi ® r« . Em h·y tra b¶ng(42) vµ cho biÕt a. R lµ ng/tè nµo? b. Sè p vµ sè e trong ng/tö GV: Ta cÇn x¸c ®Þnh yÕu tè nµo ®Ó t×m ra ng/tè R? CÇn x¸c ®Þnh ntk cña R GV gäi HS lªn b¶ng lµm bµi GV tæ chøc cho HS nhËn xÐt, söa sai Bµi tËp 2: Nguyªn tö cña ng/tè X cã 16 p trong h¹t nh©n . Em h·y xem b¶ng 1(42) vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: a. Tªn vµ kÝ hiÖu cña X? b. Sè e trong ng/tö cña ng/tè X? c. Nguyªn tö X nÆng gÊp bao nhiªu lÇn ng/tö hi®ro, ng/tö oxi? BG: - Ng/tö khèi cña R lµ: R = 14. 1=14 ®.v.c R lµ Ni t¬, kÝ hiÖu : N b. Sè pro ton lµ 7 V× sè p = sè e ® Sè elµ: 7e BG: a. X lµ l­u huúnh ( KÝ hiÖu S) b. Nguyªn tö S cã 16e c. Ng/tö S nÆng gÊp 32 lÇn ng/tö H vµ nÆng gÊp 2 (32: 16 ) lÇn so víi ng/tö Oxi IV. Cñng cè, luyÖn tËp : 8p 1. HS ®äc bµi ®äc thªm (21) 2p 2. HS th¶o luËn nhãm lµm BT 3 : Xem b¶ng(42) em h·y hoµn chØnh cho b¶ng d­íi ®©y: TT Tªn ng/tè KÝ hiÖu Sè p Sè e Sè n Tæng sè h¹t trong ng/tö Ng/tö khèi 1 Flo 10 2 19 20 3 12 36 4 3 4 -T/gian th¶o luËn : 4p - Treo b¶ng cña mét nhãm HS, c¸c nhãm kh¸c n/x chÊm ®iÓm - NhËn xÐt rót ra mèi liªn hÖ gi÷a NTK víi tæng sè h¹t n vµ p trong h¹t nh©n ng/tö TT Tªn ng/tè KÝ hiÖu Sè p Sè e Sè n Tæng sè h¹t trong ng/tö Ng/tö khèi 1 Flo F 9 9 10 28 19 2 Ka li K 19 19 20 58 39 3 Ma gie Mg 12 12 12 36 24 4 Li ti Li 3 3 4 10 7 V. Bµi tËp: 2p 4,5,6,7,8 SGK Ngµy So¹n: 5/ 9/ 09 Ngµy d¹y: 8 / 9 TiÕt 8 ®¬n chÊt vµ hîp chÊt-ph©n tö A.Môc tiªu: 1. HiÓu ®­îc kh/niÖm ®¬n chÊt, hîp chÊt - Ph©n biÖt ®­îc kim lo¹i vµ phi kim - BiÕt ®­îc: Trong mét mÉu chÊt ( c¶ ®¬n chÊt vµ h/c) ng/tö ko t¸ch rêi mµ ®Òu cã l/kÕt víi nhau hoÆc s¾p xÕp liÒn nhau . 2. RÌn luyÖn kh/n¨ng ph©n biÖt ®­îc c¸c lo¹i chÊt . B. ChuÈn bÞ : Tranh H1.10, 1.12, 1.13. C. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc: I/ æn ®Þnh líp: II/ KiÓm tra 15p C©u 1: (4 ®iÓm) Chän nh÷ng c©u ph¸t biÓu ®óng trong sè c¸c c©u sau: a) C¸c chÊt ®Òu ®­îc t¹o nªn tõ nh÷ng h¹t v« cïng nhá, trung hoµ vÒ ®iÖn gäi lµ nguyªn tö. b) Nguyªn tö ®­îc t¹o bëi nh÷ng h¹t nhá h¬n vµ kh«ng mang ®iÖn lµ proton, n¬tron vµ electron c) H¹t nh©n nguyªn tö t¹o bëi proton vµ n¬tron. Sè proton b»ng sè n¬tron d) Vá nguyªn tö t¹o bëi mét hay nhiÒu electron mang ®iÖn tÝch ©m e) C¸c nguyªn tö cïng lo¹i ®Òu cã cïng sè proton vµ sè n¬tron trong h¹t nh©n g) Trong nguyªn tö, sè proton b»ng sè electron h) C¸c h¹t proton, n¬tron vµ electron ®Òu cã cïng khèi l­îng i) Trong nguyªn tö, electron lu«n chuyÓn ®éng rÊt nhanh xung quanh h¹t nh©n vµ s¾p xÕp thµnh tõng líp, mçi líp cã mét sè electron nhÊt ®Þnh C©u 2: (4 ®iÓm) H·y hoµn chØnh b¶ng sau: TT Tªn nguyªn tè KÝ hiÖu Sè p Sè e Sè n Tæng sè h¹t trong nguyªn tö 1 flo 10 2 19 20 3 12 36 4 3 4 BiÕt ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña mét sè nguyªn tè lµ: flo (9+) ; kali (19+) ; Magie (12+) ; Liti (3+); Neon (10+); Canxi (20+); Beri (4+) C©u 3: (2 ®iÓm) VÏ s¬ ®å nguyªn tö cña nguyªn tè l­u huúnh (sè p = 16 ) C©u §¸p ¸n s¬ l­îc §iÓm C©u 1 (4,0 ®iÓm) Chän mçi c©u ®óng: a,d,g,i ®­îc 1 ®iÓm 4,0 C©u 2: (4 ®iÓm) §iÒn ®ñ, ®óng mçi néi dung 1,2,3,4 ®­îc 1 ®iÓm 4,0 C©u 3 (2 ®iÓm) VÏ ®­îc s¬ ®å nguyªn tö S, ghi ®iÖn tÝch h¹t nh©n 16+ 2,0 (§iÓm toµn bµi lµ tæng ®iÓm thµnh phÇn) 10,0 ®¸p ¸n, biÓu ®IÓm III/ Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung GV giíi thiÖu tranh h1.10,11,12,13- S¬ ®å t­îng tr­ng cña mét sè ®¬n/ch vµ h/c - C¸c ®/c vµ h/c cã ®® g× kh¸c nhau vÒ t/phÇn? - VËy ®¬n chÊt lµ g×, hîp chÊt lµ g×? GV giíi thiÖu ph©n lo¹i ®/c gåm kl vµ p/k - Giíi thiÖu b¶ng(42) mét sè KL vµ mét sè PK th­êng gÆp y/cÇu h/s vÒ nhµ häc thuéc GV giíi thiÖu phÇn ph©n lo¹i hîp chÊt gåm hîp chÊt v« c¬ vµ h/c h÷u c¬ HS lµm bµi tËp 3 (T26 SGK) mét h/s lªn b¶ng ch÷a GV thuyÕt tr×nh ®® cña ®¬n chÊt vµ hîp chÊt I. §¬n chÊt vµ hîp chÊt: 18p 1. §¬n chÊt 2. Hîp chÊt a. §Þnh nghÜa §¬n chÊt lµ nh÷ng chÊt ®­îc t¹o nªn tõ mét ng/tè hh. + Ph©n lo¹i : Kim lo¹i vµ phi kim b. §Æc ®iÓm cÊu t¹o: (SGK) a. §/n Hîp chÊt lµ nh÷ng chÊt t¹o nªn tõ hai ng/tè hh trë lªn. + P/l : Hîp chÊt v« c¬ vµ hîp chÊt h÷u c¬ b. §Æc ®iÓm cÊu t¹o (SGK) Bµi 3 (26) - C¸c ®¬n chÊt lµ: b. Photpho (P) f. Kim lo¹i magie (Mg) V× mçi chÊt ®­îc t¹o nªn tõ mét lo¹i ng/tö ( do mét ng/tè hh t¹o nªn) - C¸c hîp chÊt lµ: KhÝ amoniac axit clohi®ric Canxi cacbonat. Glucoz¬. V× mçi chÊt trªn ®Òu do 2 (hay nhiÒu ) ng/tè hh t¹o nªn. IV. LuyÖn tËp – cñng cè. 10p HS th¶o luËn nhãm lµm BT: Bµi luyÖn tËp 1: ChÐp vµo vë bµi tËp c¸c c©u sau ®©y víi ®Çy ®ñ c¸c tõ thÝch hîp : - KhÝ hi ® ro, khÝ oxi vµ khÝ clo lµ nh÷ng …(1) …®Òu t¹o nªn tõ mét… …(2)… N­íc, muèi ¨n (Nat ri clo rua),a xit clo hi ® ric lµ nh