Bài giảng Tuần 24 tiết 47 : axetilen

Tuần 24 tiết 47 : axetilen Ngày soạn : Ngày dạy : A . Mục tiêu Học sinh nắm được công thức cấu tạo , tính chất vật lí , tính chất hoá học của axetilen Học sinh nắm được khái niệm và đặc điểm của liên kết ba Củng cố các kiến thức chung về hiđrocacbon : Không tan trong nước , dễ cháy tạo ra CO2 và H2O đồng thời toả nhiệt mạnh . Hs biết một số ứng dụng quan trong của axetilen Rèn luyện kĩ năng viết phương trình phản ứng cộng , bước đầu biết dự đoán tính chất của các chất dựa vào thành phần cấu tạo . B . Chuẩn bị Gv : Mô hình phân tử axetilen ( cả hai dạng ) , bảng phụ , giá sắt , ống nghiệm có nhánh ( có ống dẫn khí ) , đèn cồn , chậu thuỷ tinh , bình thu khí , giá ống nghiệm , panh , diêm , lọ thu sẵn khí C2H2 , nước , đất đèn , dung dịch brom. Hs : Đọc trước bài mới . C . Các hoạt động trên lớp 1 . ổn định tổ chức ( 1 phút ) 2 . Kiểm tra bài cũ ( 6 phút ) Gv : Nêu đặc điểm cấu tạo và tính chất hoá học của etilen ? Hs 1 : Trả lời lí thuyết như sách giáo khoa Gv : Gọi hai học sinh lên bảng chữa bài tập Hs2 : Chữa bài tập 2 /119 sgk Hs3 : Chữa bài tập 4 /119 sgk Đáp án bài tập 4 /119 sgk Phương trình phản ứng : t0 C2H4 + 3 O2 2 CO2 + 2 H2O Số mol etilen là : 4,48 : 22,4 = 0,2 ( mol ) a . Theo phương trình phản ứng ta có số mol ciủa oxi là : 3 . 0,2 = 0,6 ( mol ) Thể tích của oxi là : 0,6 . 22,4 = 13 ,44 ( lit ) b . Thể tích của không khí là : ( 13,44 . 100 ) : 20 = 67,2 ( lit ) Gv : Cho học sinh nhận xét bài làm của từng học sinh và phần trả lời lí thuyết 3 . Bài mới Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 I . Tính chất vật lí của axetilen ( 3 phút ) Gv : ( Vào bài ) giới thiệu mục tiêu của tiết học , giới thiệu công thức phân tử , phân tử khối của C2H2 Gv: Yêu cầu học sinh quan sát lọ đựng C2H2 Gv : Cho biết tính chất vật lí của C2H2 Hs : Nghe và ghi bài Hs :Nêu tính chất vật lí của axetilen : Là chất khí , không màu , không mùi , ít tan trong nước . Nhẹ hơn không khí Hoạt động 2 II . Cấu tạo phân tử ( 7 phút ) Gv : Hướng dẫn học sinh các nhóm hoạt động với các nội dung sau : Sử dụng đồ lắp ráp mô hình phân tử để biểu diễn mô hình phân tử của axetilen , viết công thức cấu tạo của axetilen , nhận xét đặc điểm cấu tạo . Gv : Gọi hai học sinh lên bảng viết công thức cấu tạo của axetilen và nhận xét đặc điểm cấu tạo của nó . Gv : Giới thiệu liên kết ba Hs : Hoạt động theo nhóm lắp ráp công thức cấu tạo của axetilen . Hs : Lên bảng viết công thức cấu tạo H- C = C- H Viết gọn : CH CH Đặc điểm : Giữa hai nguyên tử cacbon có liên kết ba Trong liên kết ba có hai liên kết kém bền , dễ đứt ra trong phản ứng hoá học Hoạt động 3 III . Tính chất hoá học ( 15 phút ) Gv : Đặt câu hỏi : Dựa vào đặc điểm cấu tạo của nó em hãy cho biết axetilen có những tính chất hoá học nào ? Giải thích ngắn gọn . Gv: Gọi một số học sinh nêu ( gợi ý : so sánh công thức cấu tạo với một số hợp chất hữu cơ đã học ) Gv : Đặt vấn đề – Chúng ta sẽ dùng thí nghiệm để kỉêm tra các dự đoán của các em Gv : Làm thí nghiệm điều chế và đốt cháy axetilen Gv ? Hãy nêu hiện tượng xảy ra . Gv ? Hãy viết phương trình phản ứng xảy ra ? Gv : Cho nhận xét phương trình phản ứng của học sinh vừa viết . Gv : Liên hệ - đây là phản ứng toả nhiều nhiệt do đó axetilen được dùng làm nhiên liệu của đèn xì oxi – axetilen Gv : Treo bảng phụ và hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm để kiểm tra dự đoán Gv : Gọi đại diện vài nhóm nhận xét hiện tượng Gv : Treo bảng phụ phương trình phản ứng của thí nghiệm thể hiện bản chất của phản ứng cộng brom trong dd để học sinh dễ viết phương trình phản ứng và thể hiện rõ : - Liên kết đứt - Nguyên tử brom liên kết với các nguyên tử cacbon có liên kết đứt . Gv : Yêu cầu một học sinh lên bảng viết phương trình phản ứng . Gv : Bổ sung thêm tiếp phương trình thứ hai Gv : Có thể cho học sinh sử dụng mô hình phẳng để thể hiện công thức cấu tạo của các chất tham gia và các sản phẩm Gv : Giới thiệu : Trong điều kiện thích hợp , axetilen cũng có phản ứng cộng với hiđro và một số chất khác . Gv : Dựa vào đặc điểm cấu tạo và tính chất hoá học của axetilen , các em hãy so sánh : Cấu tạo phân tử của axetilen , metan , etilen Tính chất hoá học của metan , etilen , axetilen Gv : Yêu cầu học sinh thảo luận theo nhóm và trình bày ra bảng nhóm ( có sẵn bảng để so sánh ) Gv : Thu bảng nhóm sau đó cho đại diện nhóm nhận xét Hs : Có thể dự đoán một số tính chất sau : Có phản ứng cháy Có phản ứng cộng 1 . Axetilen có cháy không Hs : Quan sát thí nghiệm và nêu hiện tượng ( đúng như dự đoán của chúng ta ) Axetilen cháy trong không khí với ngọn lửa sáng Phản ứng toả nhiều nhiệt Hs : Viết phương trình phản ứng : t0 2 C2H2 + 5 O2 4 CO2 + 2 H2O 2 . Axetilen có làm mất màu dung dịch brom không Học sinh làm thí nghiệm theo nhóm Hs : Nêu hiện tượng và nhận xét Hiện tượng : dd brom bị nhạt màu . Nhận xét : Đúng như dự đoán của ta , axetilen có phản ứng cộng với brom Hs : Viết phương trình phản ứng xảy ra theo như sách giáo khoa . Phương trình : CH CH+Br – Br BrCH CHBr ( k ) ( dd ) ( l ) ( không màu ) ( da cam ) ( không màu ) Thu gọn : C2H2 + Br2 C2H2Br2 Sản phẩm sinh ra có liên kết đôi trong phân tử nên có thể cộng tiếp với phân tử brom nữa Br-CH=CH-Br + Br-Br Br2CH– CHBr2 Viết gọn : C2H2Br2 + Br2 C2H2Br4 Hs : Ghi và ghi bài Hs : Hoạt động theo nhóm Metan ( CH4 ) Etilen (C2H4 ) Axetilen ( C2H2) Đặc điểm cấu tạo Liên kết đơn Liên kết đôi Liên kết ba Tính chất hoá học giống nhau Phản ứng cháy Phản ứng cháy Phản ứng cháy Tính chất hoá học khác nhau Phản ứng thế Phản ứng cộng Phản ứng cộng Hoạt động 4 IV. ứng dụng ( 3 phút ) Gv : Gọi học sinh đọc sách giáo khoa và yêu cầu các em tóm tắt các ứng dụng của axetilen Hs : Nêu ứng dụng của axetilen như sách giáo khoa Hoạt động 5 V . Điều chế ( 3 phút ) Gv : Gọi học sinh nêu lại cách điều chế axetilen ( đã làm ở hoạt động 3 ) Gv : Giới thiệu công thức của canxi cacbua là CaC2 Gv : Yêu cầu học sinh viết phương trình phản ứng Gv : Giới thiệu : Hiện nay , axetilen thường được điều chế bằng cách nhiệt phân metan ở nhiệt độ cao . Hs : Trong phòng thí nghiệm , axetilen được điều chế bằng cách : Cho đất đèn tác dụng với nước Hs : Phương trình phản ứng : CaC2 + 2 H2O C2H2 + Ca(OH)2 4 . Củng cố ( 6 phút ) Gv ? Hãy tóm tắt các nội dung chính của bài . Hs : Tóm tắt các nội dung chính của bài Gv: Cho nhận xét bổ sung nếu có Gv : Treo bảng phụ với nội dung bài tập : Cho các hợp chất có công thức : CH4 , C2H4 , C2H2 a , Viết công thức cấu tạo của các hợp chất trên b , Trong các chất trên chất nào có phản ứng thế với clo ? Chất nào tác dụng được với dd brom . Viết phương trình phản ứng xảy ra ? Hs : Làm bài tập vào vở Gv : Gọi hai học sinh lên bảng trình bày lời giải . a, Công thức viết như sách giáo khoa b, CH4 có phản ứng thế với clo , C2H4 và C2H2 có phản ứng cộng với brom Phương trình phản ứng như sách giáo khoa . Gv: Cho học sinh nhận xét sửa sai nếu có . 5 . Hướng dẫn về nhà . ( 1 phút ) Học thuộc tính chất vật lí , tính chất hoá học , ứng dụng và cách điều chế axetilen Làm các bài tập : 1,2,3,4,5 / 122 sách giáo khoa Đọc trước bài : “ Benzen ” D . Rút kinh nghiệm Tiết 48 : benzen Ngày soạn : Ngày dạy : A . Mục tiêu + Học sinh nắm được cấu tạo phân tử, tính chất hoá học của benzen + Rèn luyện kĩ năng quan sát thí nghiệm , từ các hiện tượng thí nghiệm , rút ra tính chất . + Rèn luyện kĩ năng viết phương trình phản ứng thế của benzen với brom và tiếp tục củng cố kĩ năng làm toán . + Liên hệ thực tế : Một số ứng dụng của benzen B . Chuẩn bị Gv : Bảng phụ , C6H6 , H2O , dd Brom , dầu ăn , ống nghiệm , đế sứ thí nghiệm , kẹp gỗ , diêm , bộ lắp ghép phân tử bezen Hs : Đọc trước bài mới , học thuộc bài cũ . C . Các hoạt động trên lớp 1 . ổn định tổ chức ( 1 phút ) 2 . Kiểm tra bài cũ ( 9 phút ) Gv: ? Nêu cấu tạo phân tử , đặc điểm cấu tạo , tính chất hoá học của axetilen, etilen , mêtan ? Hs : Trả lời như sách giáo khoa Gv: Cho học sinh nhận xét và cho điểm 3 . Bài mới Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 I . Tính chất vật lí ( 3 phút ) Gv : Giới thiệu bài Gv: Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm : Cho benzen vào nước Cho vài giọt dầu ăn vào benzen Gv : Gọi học sinh nhận xét về trạng thái , màu sắc , tính chất tan .....của benzen . Từ đó nêu tính chất vật lí của benzen Hs : Nghe giáo viên giới thiệu bài Hs :Nêu các tính chất vật lí của benzen + Benzen là chất lỏng , không màu , không tan trong nước , nhẹ hơn nước + Hoà tan dầu ăn và nhiều chất khác như nến , cao su , iốt ... + Benzen độc Hoạt động 2 II . Cấu tạo phân tử ( 10 phút ) Gv : Yêu cầu học sinh lắp ráp mô hình cấu tạo phân tử của benzen bằng bộ dụng cụ đã có sẵn Gv : Gọi học sinh lên bảng viết lại các dạng cấu tạo của benzen . Gv: Cho học sinh nhận xét sửa sai Gv: Từ công thức cấu tạo của phân tử em hãy cho biết benzen có cấu tạo như thế nào Gv: Cho nhận xét bổ sung thêm nếu có . Gv : Treo bảng phụ với nội dung câu hỏi : Dựa vào công thức cấu tạo của benzen hãy cho biết nó có tính chất hoá học như thế nào ? ( nó có tính chất nào giống và khác với các hợp chất hữu cơ đã học ) Yêu cầu các nhóm thực hiện theo nhóm và đại diện nhóm đứng tại chỗ trả lời câu hỏi đó . Gv : Cho học sinh nhận xét và bổ sung thêm tính chất . Hs : Cấu tạo phân tử H H C H C C C C H C H H Hoặc : CH CH CH CH CH CH Hoặc : Hs : Đặc điểm của benzen : + Sáu nguyên tử cacbon liên kết với nhau tạo thành một vòng 6 cạnh khép kín đều Hs : Trả lời Hs : Khác bổ sung . Hoạt động 3 III. Tính chất hoá học ( 15 phút ) Gv : Làm thí nghiệm đốt cháy và gọi học sinh nhận xét ( có muội than ) Gv: Benzen dễ cháy tạo ra CO2 , H2O . Khi cháy trong không khí , ngoài CO2 , H2O còn sinh ra muội than . GV : Benzen không có phản ứng cộng với brôm trong dung dịch ( không làm mất màu dd brom như etilen và axetilen ) Gv ? Vậy benzen có tính chất hoá học gì ? Gv : Mô tả thí nghiệm benzen tác dụng với brom Gv : Từ đó hãy viết phương trình phản ứng xảy ra ? Gv: Treo bảng phụ với phương trình hóa học dạng viết công thức cấu tạo như sách giáo khoa để học sinh hiểu rõ hơn 1 Benzen có cháy không . HS : Giải thích : Có sự khác nhau như trên là do phân tử benzen có cấu tạo đặc biệt 2 . Benzen có phản ứng thế với brom không Hs : Phản ứng thế : Tác dụng với dung dịch brom Fe , t0 C6H6 + Br2 C6H5Br + HBr Hoạt động 4 IV . ứng dụng ( 2 phút ) Gv : Yêu cầu học sinh nêu ứng dụng của benzen trong công nghiệp Hs : Benzen là nguyên liệu sản xuất chất dẻo , phẩm nhuộm , thuốc trừ sâu ... 4 . Củng cố ( 4 phút ) + Nêu tính chất vật lí của benzen , tính chất hoá học của benzen và các ứng dụng của nó . Hs : Trả lời Gv : Nhận xét 5 . Hướng dẫn về nhà ( 1 phút ) + Học thuộc tính chất vật lí , tính chất hoá học của benzen , so sánh được tính chất hoá học của các loại chất mà ta đã học ở chương 4 + Làm các bài tập : 1 , 3, 4 sách giáo khoa . + Giờ sau kiểm tra 45 phút . D . Rút kinh nghiệm .