Bài soạn Hình học 9 Tiết 31 - Vũ Mạnh Tiến

NS:17/12/2007 NG:20/12/2007 Tiết 31 Bài 8 Vị TRí TƯƠNG Đối của hai đường tròn ( tiếp ) 1. Mục tiêu 1.1 Kiến thức: Nắm được hệ thức giữa đoạn nối tâm và bán kính của hai đường tròn ứng với từng vị trí tương đối của hai đường tròn. Hiểu được khái niệm tiếp tuyến chung của hai đường tròn. 1.2 Kĩ năng: Biết vẽ hai đường tròn tiếp xúc ngoài, tiếp xúc trong, biết vẽ tiếp tuyến chung của hai đường tròn. Biết cách xác định vị trí tương đối của hai đường tròn dựa vào hệ thức giữa đoạn nối tâm và bán kính. 1.3 Thái độ: Thấy được hình ảnh của một số vị trí tương đối của hai đường tròn trong thực tế. 2. Chuẩn bị của GV - HS - Đồ dùng: bảng phụ, thước thẳng, compa, êke - Tài liệu: SGK, SBT, SGV 3. Phương pháp - Dạy học giải quyết vấn đề; tích cực hóa hoạt động học tập của HS; vấn đáp, thuyết trình - GV hướng dẫn, tổ chức các hoạt động cho HS tham gia theo nhóm hoặc theo từng cá nhân. 4. Tiến trình dạy học 4.1. ổn định tổ chức 4.2. Kiểm tra bài cũ ? Giữa hai đường tròn có những vị trí tương đối nào? (GV đưa bảng vẽ sẵn các vị trí tương đối hình 85, 86, 87 để HS chỉ minh họa). ? Phát biểu tính chất của đường nối tâm, định lí về hai đường tròn cắt nhau, hai đường tròn tiếp xúc nhau (chỉ hình vẽ minh họa). 4.3. Bài mới *Hoạt động 1: GV: Trong mục này ta xét hai đường tròn là (O;R) và (O’;R) và R > r. GV vẽ hình 90 lên bảng ? Có nhận xét gì về độ dài đoạn nối tâm OO’ với các bán kính R, r? (so sánh OO’ với R + r, R - r) HS nhận xét tam giác OAO’ có OA - O’A < OO’ < OA + O’A hay R - r < OO’ < R + r GV: Đó chính là yêu cầu của ?1. GV vẽ hình 91, 92 lên bảng HS vẽ hình vào vở ? Nếu hai đường tròn tiếp xúc nhau thì tiếp điểm và hai tâm quan hệ như thế nào? HS: Tiếp điểm và tâm cùng nằm trên một đường thẳng. ? Nếu (O) và (O’) tiếp xúc ngoài thì đoạn nối tâm OO’ quan hệ với bán kính thế nào? GV hỏi tương tự với trường hợp tiếp xúc trong. GV yêu cầu HS nhắc lại hệ thức đã chứng minh được ở phần a, b. ? Nếu (O) và (O’) ở ngoài nhau thì đoạn nối tâm OO’ so với R + r như thế nào? HS: OO’ = OA + O’B + AB OO’ = R + r + AB OO’ > R + r ? Nếu (O) đựng đường tròn (O’) thị OO’ so với R - r như thế nào? HS: OO’ = OA - O’B - BA OO’ = R - r - BA OO’ < R - r ? Đặc biệt khi OO’ thì đoạn nối tâm OO’ bằng bao nhiêu? HS: (O) và (O’) đồng tâm thì OO’ = 0 GV yêu cầu HS đọc bảng tóm tắt GV đưa bài 35 tr122 SGK lên bảng phụ HS lên bảng điền vào bảng phụ. 1. Hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính. a) Hai đường tròn cắt nhau. Xét (O;R) và (O’;r) với R > r O R A r O’ B có: OA - O’A < OO’ < OA + O’A (đẳng thức trong tam giác) hay R - r < OO’ < R + r b) Hai đường tròn tiếp xúc nhau. O R A r O’ (O) và (O’) tiếp xúc ngoài OO’ = R + r A R O r O’ (O) và (O’) tiếp xúc trong OO’ = R - r c) Hai đường tròn không giao nhau. O R A B r O’ (O) và (O’) ở ngoài nhau OO’ > R + r A B O’ O (O) đựng (O’): OO’ < R - r *Hoạt động 2: GV vẽ hình 95, 96 lên bảng HS vẽ theo GV GV: d1, d2 tiếp xúc với cả hai đường tròn (O) và (O’), ta gọi d1, d2 là các tiếp tuyến chung của hai đường tròn (O) và (O’). ? ở hình 96 có tiếp tuyến chung của hai đường tròn không? HS: có là m1 và m2 ? Các tiếp tuyến ở hai hình trên đối với đoạn nối tâm khác nhau như thế nào? HS: d1, d2 không cắt OO’ m1, m2 cắt OO’ GV: tiếp tuyến chung không cắt đường nối tâm là tiếp tuyến chung ngoài, các tiếp tuyến cắt đoạn nối tâm là tiếp tuyến chung trong. GV yêu cầu HS làm ?3 HS quan sát hình vẽ và trả lời GV: Trong thực tế có những đồ vật óc hình dạng và kết cấu liên quan đến vị trí tương đối của hai đường tròn, hãy lấy ví dụ. HS lấy ví dụ GV giải thích cụ thể từng hình cho HS. 2. Tiếp tuyến chung của hai đường tròn. O O’ d1 d2 O m1 m2 O’ * d1, d2 không cắt OO’ d1, d2: tiếp tuyến chung ngoài của (O) và (O’) * m1, m2 cắt OO’ m1, m2: tiếp tuyến chung trong của (O) và (O’) 4.4. Củng cố: ? Qua bài học hôm nay các em cần nắm vững kiến thức gì? HS: nhắc lại nội dung cơ bản của bài học 4.5. Hướng dẫn về nhà - Nắm vững các vị trí tương đối của hai đường tròn cùng các hệ thức, tính chất của đường nối tâm. - Làm bài 36, 37, 38 (123 - SGK) - Đọc mục Có thể em chưa biết. E. Rút kinh nghiệm