Bài soạn môn Địa lý 12 - Bài 4: Lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ

Tiết 4 Bài 4 lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Ngày soạn:29/8/2010 Ngày giảng:31/8/2010 I. mục tiêu bài học Sau bài học, HS cần: 1. Kiến thức - Trình bày được đặc điểm của giai đoạn Tiền Cambri trong lịch sử phát triển của tự nhiên Việt Nam. - Biết được mối quan hệ giữa lịch sử địa chất với các điều kiện địa lí của nước ta. 2. Kỹ năng Xác định trên bản đồ các đơn vị nền móng ban đầu của lãnh thổ Việt Nam. SD bảng niên biểu địa chất. II. Phương tiện dạy học - Bản đồ địa chất, khoáng sản Việt Nam. - Bản niên biểu địa chất. - Các mẫu khoáng vật (Nếu có) III. Tiến trình bài giảng 1. ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: Không 3. Bài mới Giới thiệu bài: Lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ nước ta có liên quan chặt chẽ với lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Trái đất. Đó là một quá trình lâu dài và phức tạp và có thể chia thành 3 GĐ chính: Tiền Cambri, Cổ kiến tạo và Tân kiến tạo. Mỗi GĐ đều đánh dấu bước phát triển mới của lãnh thổ nước ta. Trong bài hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu đặc điểm hình thành và phát triển lãnh thổ VN trong GĐ Tiền Cambri. Hoạt động của GV và HS ND chính HĐ: Hướng dẫn HS tìm hiểu nội dung bài theo trình tự SGK ? Căn cứ vào bảng niên biểu địa chất, hãy cho biết trước Đại Cổ sinh là các Đại nào? Chúng kéo dài và cách đây khoảng bao nhiêu năm? - Trước Đại cổ sinh là Đại Nguyên sinh và Thái Cổ -> Gọi chung là GĐ Tiền Cambri. + Đại Nguyên sinh cách đây 2.500 triệu năm, diễn ra trong khoảng 2000 triệu năm. + Đại Thái cổ: Cách đây 3.500 triệu năm, diễn ra trong khoảng 1.500 triệu năm. GV: Các nghiên cứu địa chất mới nhất dựa vào PP phóng xạ hoá và hoá thạch đã khẳng định lịch sử Trái đất được bắt đầu cách đây khoảng 4,6 tỉ năm. => Như vậy, riêng GĐ tiền Cambri đã chiếm phần lớn thời gian lịch sử Trái đất. - Thái cổ: Kết thúc cách đây 2.500 triệu năm. - Nguyên sinh: 542 triệu năm. -> Tổng khoảng > 3 tỉ năm. ? Nêu những đặc điểm chung của vỏ Trái đất trong giai đoạn này? Những dấu vết của sự biến động hiện nay lộ ra trên mặt đất không nhiều mà phần lớn chìm ngập dưới các lớp đất đá còn ít được nghiên cứu. GV: Tại Kon Tum và Hoàng Liên Sơn, chúng ta đã phát hiện được các đá biến chất có tuổi cách đây khoảng 2,5 tỉ năm. => Như vậy, GĐ Tiền Cambri diễn ra ở nước ta trong suốt thời gian dài khoảng 2 tỉ năm và kết thúc cách đây 542 triệu năm. Lúc này trên lãnh thổ chỉ có 2 khối chính là: Khối Vòm sông Chảy và khiên Kon Tum (Các KV khác chưa xuất hiện - còn nằm dưới biển). GV: Giai đoạn này diễn ra chủ yếu ở một số nơi, tập trung ở KV núi cao HLSơn và Trung Trung Bộ. * Cảnh quan Tiền Cambri là cảnh quan hoang mạc sơ khai. * Vào Đại Thái Cổ Khí quyển sinh ra từ các chất khí dễ bay hơi trong các đá phun trào, tồn tại ở thể khí hay lỏng. Thuỷ quyển xuất hiện khi nhiệt độ giảm với sự tích tụ của lớp nước trên mặt. Không khí giàu CO2, H2O và không khí chứa ít hoặc không chứa Oxi. Sang Đại Nguyên sinh đã có 1 ít thực vật sống dưới nước (Chủ yếu là tảo xanh) giúp giảm bớt CO2 và giàu thêm Oxi trong không khí. Cuối Đại Nguyên sinh môi trường tự nhiên đã thành môi trường Oxi hoá rõ rệt. Xuất hiện thêm nhiều loại khác: Các loại tích luỹ được CaCO3 tạo nên các trầm tích đá vôi. Ngoài ra, còn có các loại dương xỉ, các vi khuẩn và 1 số động vật xương sống nguyên thuỷ (giun, ruột khoang...) I. Giai đoạn Tiền Cambri - Bao gồm Đại Nguyên sinh và Thái Cổ. - Phần lớn thời gian của Trái đất thuộc 2 Đại này. - Lớp vỏ Trái đất chưa hình thành rõ ràng và có nhiều biến động. - ở Việt Nam, GĐ tiền Cambri được coi là GĐ hình thành nền móng ban đầu của lãnh thổ với 3 đặc trưng sau: a. Là GĐ cổ nhất và kéo dài trong lịch sử phát triển lãnh thổ VN. Diễn ra trong khoảng 2 tỉ năm và kết thúc cách đây 542 triệu năm. b. Chỉ diễn ra trong 1 phạm vi hẹp trên phần lãnh thổ nước ta hiện nay. Tập trung ở KV núi cao HLSơn và Trung Trung Bộ. c. Các điều kiện cổ địa lí còn rất sơ khai và đơn điệu. Các quyển địa lí đã xuất hiện song còn rất sơ khai và đơn điệu. IV. Củng cố - dặn dò 1. Lịch sử hình thành và phát triển của Trái đất đã trải qua bao nhiêu giai đoạn? Đó là những giai đoạn nào? 2. Vì sao nói GĐ tiền Cambri là GĐ hình thành nền móng ban đầu của lãnh thổ VN? 3. GĐ tiền Cambri ở nước ta có đặc điểm gì?