Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Bài 27: Lực điện từ

Ngày soạn: 03/ 12/ 2012 Ngày dạy: / 12/ 212 Tiết:30. Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪ I/MỤC TIÊU: 1.Kiến thức - Mô tả được TN chứng tỏ tác dụng của lực điện từ lên đoạn dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường. - Vận dụng được quy tắc bàn tay trái biểu diễn lực điện từ tác dụng lên dòng điện thẳng đặt vuông góc với đường sức từ, khi biết chiều đường sức từ và chiều dòng điện. 2.Kỹ năng: Có kĩ năng làm TN vật lí: mắc mạch điện, kĩ năng vận dụng quy tắc bàn tay trái 3. Thái độ nghiêm túc, tích cực; có tinh thần hợp tác tốt trong nhóm học tập. II/CHUẨN BỊ: 1. Nội dung: SGK, SGV. 2. Đồ dùng dạy học: GV: - Bảng phụ, 1bản phóng to hình 27.2SGK để treo trên lớp - 1NC chữ U, 1nguồn điện 6V, 1đoạn dây dẫn bằng đồng =2,5mm, dài 10cm, 7đoạn dây nối dài 30cm, 1biến trở loại 20-2A, 1công tấc, 1giá TN, 1Ampekế có GHĐ1,5A và ĐCNN 0.1A. 3. Phương pháp dạy học: Dạy học nêu vấn đề, vấn đáp, thí nghiệm, thảo luận nhóm. III/TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Nam châm có ứng dụng như thế nào? TL: Như sgk 3. Bài mới: TRỢ GIÚP CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS GHI BẢNG HOẠT ĐỘNG1(1PH) TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG HT Đặt vấn đề như SGK HOẠT ĐỘNG 2(10PH) TN VỀ TÁC DỤNG CỦA TỪ TRƯỜNG LÊN DÂY DẪN CÓ DÒNG ĐIỆN -Yêu cầu HS nghiên cứu TN hình 27.1 SGK nêu tên các dụng cụ cần thiết để tiến hành TN -Yêu cầu HS làm TN mắc mạch điện như sơ đồ 27.1 SGK -Lưu ý HS cách bố trí TN, đoạn dây dẫn AB phải đặt sâu vào trong lòng nam châm chữ U không để dây dẫn chạm vào nam châm -Gọi HS trả lời C1, so sánh với dự đoán ban đầu để rút ra kết luận HOẠT ĐỘNG 3(10PH) TÌM HIỂU CHIỀU CỦA LỰC TỪ -Nêu vấn đề: Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào ? Tổ chức cho HS trao đổi để dự đoán và tiến hành TN kiểm tra -Trong khi các nhóm làm TN, GV theo dõi, phát hiện những nhóm làm tốt và uốn nén những nhóm làm chưa được tốt -Tổ chức cho HS trao đổi trên lớp để rút ra kết luận HOẠT ĐỘNG 4(10PH) TÌM HIỂU QUY TẮC BÀN TAY TRÁI -Nêu vấn đề : Làm thế nào để xác định được chiều của lực điện từ khi biết chiều dòng điện chạy qua dây dẫn và chiều đường sức từ -Yêu cầu HS làm việc với SGK để tìm hiểu quy tắc bàn tay trái -Treo hình vẽ 27.2 SGK yêu cầu HS kết hợp hình vẽ để hiểu rõ quy tắc bàn tay trái -Rèn cho HS hiểu rõ quy tắc bàn tay trái theo các bước sau : +Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ vuông góc và có chiều hướng vào lòng bàn tay +Quay bàn tay trái xung quanh một đường sức từ ở giữa lòng bàn tay để ngón tay giữa chỉ chiều dòng điện +Choãi ngón tay cái vuông góc với ngón tay giữa. Lúc đó ngón tay cái chỉ chiều của lực điện từ -Sau đó cho HS vận dụng quy tắc bàn tay trái để đối chiếu với chiều chuyển động của dây dẫn AB trong TN đã quan sát được ở trên HOẠT ĐỘNG 5(10PH) VẬN DỤNG -Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi C2, C3, C4 trong phần vận dụng. Tổ chức cho HS trao đổi kết quả trên lớp hoàn chỉnh câu trả lời của mình HĐ1 Cả lớp chú ý lắng nghe HĐ2 -HS nghiên cưú SGK, nêu dụng cụ cần thiết để tiến hành TN theo hình 27.1SGK -HS tiến hành TN HS quan sát hiện tượng xảy ra khi đóng công tấc K -Đại diện HS báo cáo kết quả TN và so sánh với dự đoán ban đầu, rút ra kết luận HĐ3 -HS nêu dự đoán, cách tiến hành TN kiểm tra -HS tiến hành TN theo nhóm, làm lại TN hình 27.1 SGK để quan sát chiều chuyển động của dây dẫn khi lần lượt đổi chiều dòng điện và đổi chiều đường sức từ. Suy ra chiều của lực điện từ -HS trao đổi, rút ra kết luận về sự phụ thuộc của chiều lực điện từ vào chiều đường sức từ và chiều dòng điện HĐ4 -Cá nhân HS tìm hiểu quy tắc bàn tay trái trong SGK -HS theo dõi hướng dẫn của GV để ghi nhớ và vận dụng quy tắc bàn tay trái ngay tại lớp -HS vận dụng quy tắc bàn tay trái để kiểm tra chiều lực điện từ trong TN đã tiến hành ở trên đối chiếu với kết quả đã quan sát được HĐ5 -HS trả lời câu hỏi của GV nêu ra -Cá nhân HS hoàn thành câu C2, C3, C4 phần vận dụng vào vỡ. -HS phát biểu trao đổi kết quả trên lớp I/TÁC DỤNG CỦA TỪ TRƯỜNG LÊN DÂY DẪN CÓ DÒNG ĐIỆN 1.Thí nghiệm C1 Chứng tỏ đọan dây dẫn AB chịu tác dụng của một lực nào đó. 2.Kết luận Từ trường tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dũng điện chạy qua đặt trong từ trường. Lực đó được gọi là lực điện từ. II/CHIỀU CỦA LỰC ĐIỆN TỪ, QUY TẮC BÀN TAY TRÁI 1.Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào những yếu tố nào ? a. Thí nghiệm b. Kết luận Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn AB phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy trong dây dẫn và chiều của đường sức từ. 2.Quy tắc bàn tay trái Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiêù của lực điện từ. III/VẬN DỤNG C2: Trong đoạn dây dẫn AB dòng điện có chiều đi từ B đến A C3: Đường sức từ của nam châm đi từ dưới lên C4: +Hình 27.5a Cặp lực điện từ có tác dụng làm khung quay theo chiều kim đồng hồ +Hình 27.5b Cặp lực điện từ không có tác dụng làm khung quay +Hình 27.5c Cặp lực điện từ có tác dụng làm khung quay theo chiều ngược với chiều kim đồng hồ 4. Củng cố: GV gọi HS trả lời câu hỏi : Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào ? Nêu quy tắc bàn tay trái ? 5. Hướng dẫn về nhà: - Học thuộc phần ghi nhớ - Làm bài tập 27.1 Ò 27.5 SBT - Tham khảo thêm mục "Có thể em chưa biết" - Xem trước bài 28