Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Bài 32: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

Ngày soạn: 07/ 12/ 2012 Ngày dạy: / 12/ 2012 Tiết 35. Bài 32 ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I/MỤC TIÊU: 1-Kiến thức: - Nêu được dòng điện cảm ứng xuất hiện khi có sự biến thiên của số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây kín. - Giải được một số bài tập định tính về nguyên nhân gây ra dòng điện cảm ứng. 2-Kĩ năng: - Quan sát TN, mô tả chính xác tỉ mỉ thí nghiệm - Phân tích, tổng hợp kiến thức củ 3-Thái độ: Ham học hỏi, yêu thích môn học II/CHUẨN BỊ: 1/ Nội dung kiến thức: GV: SGV, SGK HS : SGK 2/ Đồ dùng dạy học : GV : bảng phụ GV : bảng phụ HS : Bảng 1 Mô hình cuộn dây dẫn và đường sức từ của nam châm. 3/ Phương pháp dạy học : Vấn đáp, giải quyết vấn đề , thảo luận nhóm, thí nghiệm III.HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 1.Ổn định:(1ph) 2.Kiểm bài cũ (5ph) - Nêu cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện? - Thế nào là hiện tượng cảm ứng điện từ ? HS TL nội dung sgk 3.Bài mới: TRỢ GIÚP CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS GHI BẢNG HOẠT ĐỘNG 1(7PH) TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG HỌC TẬP Đặt vấn đề Ta biết có thể dùng nam châm để tạo ra dòng điện cảm ứng ở cuộn dây dẫn kín trong những điều kiện khác nhau. Sự xuất hiện dòng điện cảm ứng không phụ thuộc vào loại nam châm hoặc trạng thái chuyển động của nó. Vậy điều kiện nào là điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng Ò bài mới HOẠT ĐỘNG 2(13PH) KHẢO SÁT SỰ BIẾN ĐỔI CỦA SỐ ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN S CỦA CUỘN DÂY DẪN KHI 1 CỰC NAM CHÂM LẠI GẦN HAY RA XA CUỘN DÂY DẪN TRONG TN TẠO RA DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG BẰNG NAM CHÂM VĨNH CỬU Thông báo: Xung quanh nam châm có từ trường. Các nhà bác học cho rằng chính từ trường gây ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín. Từ trường được biểu diễn bằng đường sức từ. Vậy hãy xét xem trong các TN trên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây có biến đổi không ? - Hướng dẫn HS sử dụng mô hình và đếm số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn khi nam châm ở xa và khi lại gần cuộn dây để trả lời C1 - Hướng dẫn HS thảo luận chung câu C1 rút ra nhận xét về sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi đưa nam châm vào, kéo nam châm ra khỏi cuộn dây HOẠT ĐỘNG 3(17PH) TÌM MỐI QUAN HỆ GIỮA SỰ TĂNG HAY GIẢM CỦA SỐ ĐƯỜNG SỨC TỪ QUA TIẾT DIỆN S CỦA CUỘN DÂY VỚI SỰ XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNGÒ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG -GV yêu cầu cá nhân HS trả lời câu C2 bằng việc hoàn thành bảng 1 -Dựa vào bảng 1 trên bảng phụ đã được HS thảo luận hoàn thành. GV hướng dẫn HS đối chiếu, tìm điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để trả lời C3 -Yêu cầu HS rút ra nhận xét qua TN câu C2, C3 -GV yêu cầu HS vận dụng nhận xét 2 để trả lời C4, có thể gợi ý : Khi đóng (ngắt) mạch điện thì dòng điện qua nam châm tăng hay giảm ? từ đó suy ra sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên tăng hay gảim -GV hướng dẫn HS thảo luận C4 -Từ nhận xét 1 và 2 ta có thể đưa ra kết luận chung về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng là gì ? HOẠT ĐỘNG 4(8PH) VẬN DỤNG -Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành câu C5, C6 -Yêu cầu HS giải thích tại sao khi cho nam châm quay quanh trục trùng với trục của nam châm và cuộn dây trong TN phần mở bài thì trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng -GV: Như vậy không phải cứ nam châm hay cuộn dây chuyển động thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng mà điều kiện để trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng là cuộn dây phải kín và số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây phải biến thiên HĐ1 -HS lắng nghe HĐ2 -HS sử dụng mô hình theo nhóm hoặc quan sát hình vẽ 32.1 SGK trả lời câu C1 -HS tham gia thảo luận -HS nêu nhận xét 1 HĐ3 Cá nhân HS suy nghĩ hoàn thành bảng1 -Một HS lên bảng hoàn thành bảng 1 trên bảng phụ -HS thảo luận để tìm điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng -HS nêu nhận xét 2 -Cá nhân HS suy nghĩ trả lời câu C4 +Khi ngắt mạch điện CĐDĐ trong NC giảm về 0, từ trường của NC yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng +Khi đóng mạch điện thì ngược lại -HS tự nêu được kết luận về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng và ghi vào vở HĐ4 -HS vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích câu C5, C6 -HS giải thích hiện tượng TN ở phần mở bài : Khi cho NC quay theo trục quay trùng với trục của nam châm và cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây không biến thiên, do đó trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng I. SỰ BIẾN ĐỔI SỐ ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIÉT DIỆN CỦA CUỘN DÂY a. Quan sát C1. Nêu được: Khi đưa một cực của NC lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên ) b.Nhận xét1 SGK II. ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG C2 Bảng 1 Có có không không có có C3 :Khi số đường sức từ xuyên qua cuộn dây biến đổi (tăng hay giảm) thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín . Nhận xét 2: SGK C4: Khi đóng mạch điện, CĐDĐ tăng từ không đến có, từ trường của nam châm mạnh lên, số đường sức từ tăng lên và xuyên qua tiết diện của cuộn dây cũng tăng, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Kết luận SGK III/VẬN DỤNG C5: Quay núm của đinamô, nam châm quay theo. Khi 1cực của nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của NC ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng C6: Tương tự C5 4. Củng cố: Em hãy nêu điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng? - HS trả lời dựa vào phần Ghi nhớ 5. Dặn dò: - Học thuộc phần ghi nhớ - Làm bài tập 32.1 Ò 32.4 SBT - Tham khảo thêm mục "Có thể em chưa biết"