Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Tiết 26: Ứng dụng của nam châm

Soạn : ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM Mục tiêu : 1.Kiến thức :Nêu được nguyên tác hoạt động của loa điện , tác dụng của nam châm trong rơle điện từ , chuông báo động . Kể tên một số ứng dụng của nam châm trong đời sống và trong kĩ thuật . 2.kĩ năng : 3.Thái độ : Chuẩn bị : 1.Giáo viên : Cho mỗi nhó hs : Một nam châm hình chữ U loa điện có thể tháo gỡ để lộ rõ cấu tạo bộ phận bên trong , gồmm ống dây , nam châm và mang hoa ; 1ống dây có khoảng 100 vòng; 1 giá TN; 1 nguồn 3V hoặc 4,5 V ; 1 công tắc ; 5 đoạn dây dẫn nối bằng đồng có vỏ cách điện dài 30 cm ; 1 biến trở ; 1ampekế GHĐ 1,5 A , ĐCNN 0,1 A 2.học sinh : C.Hoạt động dạy học : Hoạt động của trò Trợ lí của GV Hoạt động 1( phút ) Nhận tức vấn đề bài học a)Nhắc lại một số ứng dụng của nam châm vừa đã học . b) Nhận thức vấn đề của bài học : Nam châm có rất nhiều ứng dụng quan trọng . * Yêu cầu một số hs nêu ứng dụng của nam châm trong kĩ thuật và trong thực tế . * Tổ chức tình huống học tập :kể chuyên, mô tả hay vận hành một thiết bị kì lạ nhờ ứng dụng của nam châm mhư : Chuông điện , ngắt mạch tự động , cac1 loa trong máy thu thanh , thu hình .. từ đó GV giới thiệu bài học như trong SGK Hoạt động 2 ( phút ) Tìm hiểu nguyên tác cấu và hoạt động của loa điện . c)Các nhóm mắc mạch điện theo sơ đồ hình 26.1 SGK , tiến hành TN quan sát hiện tượng xảy ra đối với ống dây , Khi có dòng điện không đổi chạy qua ống dây và khi dòng điện trong ống dây biến thiên.( thây đổi ) b) Trao đổi trong nhóm về kết quả TN thu được , rút ra kết luận cử đại diện phát biểu , thảo luận chung lớp àKết luận : -Khi có dòng điện chạy qua , ống dây chuyển động -Khi có dòng điện thay đổi , ống dây chuyển động dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm c) Tự đọc mục cấu tạo của loa điện trong SGK , tìm hiểu cấu tạo của loa điện qua hình 26.2 SGK chỉ ra cáac bộ phận chính của loa điện trên hình vẽ hoặc vật mẫu àBộ phận chính của loa gồm một ống dây L đặt trong từ trường của một nam châm mạnh E ,một đầu ống dây được gắn chặt vào màng loa .Oáng dây có thể chuyển độngdọc theo khe nhỏ giữa hai cực từ của nam châm d) Tìm hiểu để nhận biết các làm cho những biến đổi về cường độ dòng điện thành dao động của màng loa phát ra âm thanh àTrong loa điện khi dòng điện có cường độ thay đổi . Aâm thanh được truyền từ micrô qua bộ phận tăng âm đến ống dây thì ống dây dao động . Vì màng loa được gắn chặt vào ống dây , nên khi ống dây dao động thì màng lao cũng dao động theo và phát ra âm thanh đúng như âm thanh nhận được từ micrô * Theo dõi các nhóm mắc mạch điện theo sơ đồ hình 26.1 SGK , lưu ý khi treo ống dây phải lồng vào một cực nam chmâ hình chữ U , khi di chuyển con chạy của biến trở nhanh và dứt khoát . * Gợi ý : Có hiện tượng gì xảy ra với ống dây trong hai trường hợp Khi có dòng điện không đổi chạy qua ống dây và khi dòng điện trong ống dây biến thiên “không yêu cầu giải thích hiện tượng” ? *Hướng dẫn hs tìm hiểu cấu tạo loa điện , yêu cầu mỗi hs chỉ ra bộ phận chính của loa điện được mô tả trên hình 26.2 SGK , giúp các em nhận ra đâu là nam châm , ống dây điện , màng loa trong chiếc loa điện * Cho hs làm việc với SGK và nêu câu hỏi :Quá trình biến đổi dao động điện thành âm thanh trong loa điện ,diễn ra như thế nào ? chỉ định một vài hs tóm tắt quá trình .Nếu học vướng mắc , có thể mô tả lại làm rõ hơn những diễn biến chính của hiện tượng . Khi mô tả , cần kết hợp chỉ dẫn trên hình vẽ phóng to . Chú ý không nên mất thời gian vào việc giải thích hiện tượng . Hoạt động 3 ( phút ) Tìm hiểu cấu tạo của rơle điện từ a) Lam việc cá nhân, tìm hiểu mạch điện trên hình 26.3 SGK , phát hiện tác dụng đóng , ngắt mạch điện hai của nam châm . -Cấu tạo : -Rơle điện từ là thiết bị tự động đóng ,ngắt mạch điện , bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện -Bộ phận chính gồm : một nam châm điện và một thanh sắt non b) Trả lời C1 để hiêủ rõ nguyên tắc hoạt động của rơle điện từ C1: Khi đóng khoá k để dòng điện chạy trong mạch 1 thì động cơ M ở mạch điện 2 làm việc * Tổ chức cho hs lamø việc với SGK và NC hình 26.3 SGK , nêu các câu hỏi :Rơ le điện từ là gì ? hãy chỉ ra bộ phận chủ yếu của rơ le điện từ , tác dụng của mỗi bộ phận ? * Yêu cầu hs giải thích trên hình 26.3 SGK hoạt động của rơle điện từ ( trả lời C1 ) Hoạt động 4 ( phút ) c)Làm việc độc lập với SGK . quan sát hình 26.4 SGK , chỉ trên hình vẽ các bộ phận chính của chuông báo động , mô tả hoạt động của chuông khi cửa mở , cửa đóng C2:-Khi đóng cửa chuông điện không kiêu , vì nam châm điện hút miếng sắt S do đó mạch 2 bị hở mạch -Khi mở cửa chuông kiêu ,vì mạch một hở nam châm mất từ tính miếng sắt bị lò xo đẩy xuống làm kín mạch điện 2 nên chuông kiêu b)Suy nghĩ và rút ra kết luận về nguyên tắc hoạt động của chuông báo động * Yêu cầu hs làm việc độc lập với SGK . Phóng to hình 26.4 SGK , gọi hs lên bảng chỉ trên hình vẽ các bộ phận chính của chuông báo động , chỉ định các hs khác lên mô tả hoạat động của chuông khi cửa mở , cửa đóng - Thông qua hình vẽ GV giới thiệu cấu tạo của chuông báo điện : hai miếng kim loại của công tắc k ,chuông điện C , nguồn điện P , rơle từ có nam châm N và miếng sắt non S * Nêu câu hỏi rơle điện từ sử dụng nam châm điện như thế nào ? tự động đóng cắt mạch điện Hoạt động 5 ( phút ) Củng cố vận dụng Trả lời C3 ,C4 và ghi vào vở C3:Trong bệng viện thầy thuốc có thể dùng nam châm để hút mạt sắt ra khỏi mắt bệng nhân .Vì nam châm có khả năng hút mạt sắt . C4: Khi dòng điện quá mức cho phép thì nam châm N sẽ hút miếng sắt S làm cho tiếp điểm 1và 2 bị hở do đó động cơ không làm việc *Tổ chức cho hs giải trên trên lớp C3, C4 - yêu cầu hs trả lời C3: - Gọi một vài hs trả lời trước lớp - GV thống nhất ý kiến và ghi bảng -yêu cầu hs trả lời C4: -Gọi một vài hs trả lời trước lớp -GV thống nhất ý kiến và ghi bảng *Về nhà làm bài tập trong SBT E. Rút kinh nghiệm