Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Tiết 63: Ánh sáng trắng và ánh sáng màu

Ngµy so¹n: 17/04/2013 Ngµy gi¶ng: /04/2013 TiÕt 63: AÙNH SAÙNG TRAÉNG VAØ AÙNH SAÙNG MAØU I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Kể tên được một vài nguồn phát ra ánh sáng trắng thông thường, nguồn phát ra ánh sáng màu. - Nêu được tác dụng của tấm lọc ánh sáng màu. 2. Kü n¨ng: - Kĩ năng thiết kế thí nghiệm để tạo ra ánh sáng màu bằng các tấm lọc màu. 3. Th¸i ®é: - Say mê nghiên cứu hiện tượng ánh sáng được ứng dụng trong thực tế. II. Chuẩn bị: Đối với mỗi nhóm HS : - Một số nguồn phát ra ánh sáng màu như đèn LED, bút laze, các đèn phóng điện ,... - Một đèn phát ánh sáng trắng, một đèn phát ánh sáng đỏ và một đèn phát ánh sáng xanh. Đèn ánh sáng trắng có thể là đèn pin. Đèn phát ra ánh sáng màu vẫn có thể dùng đèn pin có bóng điện được bọc bằng các giấy bóng kính màu . - Một bộ các tấm lọc màu : Đỏ, vàng, cam, lục lam, chàm, tím. IIi. TIẾN TRÌNH: Ổn định: Kiểm tra – đặt vấn đề: Trong thực tế ta đã nhìn thấy ánh sáng có các màu khác nhau.Vậy vật nào tạo ra ánh sáng trắng ? Vật nào tạo ra ánh sáng màu? Cách tạo ra như thế nào? ® Bài mới. Bài mới: Ho¹t ®éng 1: Tìm hiểu về các nguồn phát ánh sáng trắng và các nguồn phát ánh sáng màu. Ho¹t ®éng cña Gv vµ HS Néi dung HS tự đọc SGK để có khái niệm về các nguồn phát ánh sáng trắng và các nguồn phát ánh sáng màu . Kết hợp đọc SGK với việc quan sát nhanh vào đèn dây tóc đang sáng bình thường ( chú ý không nên nhìn lâu vào dây tóc đèn đang sáng bình thường ® dễ làm nhức mắt ) H: Nguồn sáng là gì? Nguồn phát ánh sáng trắng là gì? Hăy nêu ví dụ. HS đọc SGK ® phát biểu nguồn ánh sáng màu là gì? Tìm hiểu đèn laze trước khi có ḍòng diện chạy qua: Kính của đèn màu gì? Khi c̣ó ḍòng điện, đèn phát ánh sáng màu gì? Ngoài ra GV yêu cầu HS tìm thêm ví dụ về nguồn phát ánh sáng màu trong thực tế . I/. Nguồn phát ánh sáng trắng và nguồn phát ánh sáng màu. 1). Các nguồn phát ánh sáng trắng: + Mặt trời ( trừ lúc bình minh và hoàng hôn). + Các đèn có dây tóc nóng sáng . + Các đèn ống (ánh sáng lạnh). 2). Các nguồn phát ánh sáng màu. a) Đèn LED phát ra ánh sáng màu: đỏ, vàng, lục, lam. b) Đèn laze phát ra ánh sáng đỏ. c) Đèn ống phát ra ánh sáng màu: xanh, đỏ, tím, vàng,... * Tích hợp GDBVMT: - Con người làm việc có hiệu quả và thích hợp nhất đối với ánh sáng trắng (ánh sáng mặt trời). Việc sử dụng ánh sáng mặt trời trong sinh hoạt hàng ngày góp phần tiết kiệm năng lượng, bảo vệ mắt và giúp cơ thể tổng hợp vitamin D. -Biện pháp bảo vệ môi trường: Không nên sử dụng ánh sáng màu trong học tập và lao động vì chúng có hại cho mắt. Ho¹t ®éng 2: Nghiên cứu cách tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu. HS làm thí nghiệm 1 và các TN tương tự. GV đánh giá các câu trả lời của HS. GVHD HS hợp thức hóa kết luận màu thu được. GV bố trí cho mỗi nhóm HS làm TN với một ánh sáng màu và một bộ tấm lọc màu khác nhau để có thể có được những kết luận tổng quát . H: Khi chiếu : Ánh sáng trắng qua tấm lọc màu, sẽ được ánh sáng ... Ánh sáng màu qua tấm lọc cùng màu, sẽ được ánh sáng ... Tiếp tục chiếu ánh sáng màu này qua tấm lọc màu khác, sẽ ......ánh sáng màu đó nữa. Tấm lọc màu nào thì hấp thụ ... ánh sáng màu đó và hấp thụ .................. ánh sáng màu khác . -HS vận dụng kết luận để trả lời câu II/. Tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu. 1) Thí nghiệm . C1. a) Đỏ b) Đỏ c) Thấy tối. 2) Các thí nghiệm tương tự. 3) Kết luận : a) Chiếu ánh sáng trắng hay màu qua tấm lọc cùng màu sẽ được ánh sáng có màu đó. Ánh sáng màu này khó truyền qua tấm lọc màu khác. b) Tấm lọc màu nào thì hấp thụ ít ánh sáng có màu đó, nhưng hấp thụ nhiều ánh sáng có màu khác . . a) * Đối với chùm sáng trắng dễ bị nhuộm màu bởi các tấm lọc màu; hoặc: - Trong chùm sáng trắng có ánh sáng đỏ, tấm lọc màu đỏ cho ánh sáng đỏ đi qua . - Tấm lọc màu đỏ không hấp thụ ánh sáng đỏ, nên chùm sáng đỏ đi qua được tấm lọc màu đỏ. - Vì tấm lọc màu xanh hấp thụ (nuốt) mạnh các ánh sáng có màu khác xanh, nên ánh sáng đỏ khó đi qua tấm lọc màu xanh làm cho ta thấy tối (đen). Củng cố - Vận dụng GV cho HS làm câu; rồi đọc mục “Có thể em chưa biết ”. III/. Vận dụng. . Ánh sáng đỏ, vàng ở các đèn sau và các đèn báo rẽ của xe máy được tạo ra bằng cách chiếu ánh sáng trắng qua vỏ nhựa màu đỏ hay vàng ( đóng vai tṛò như tấm lọc màu ). . Một bể nhỏ có thành trong suốt dựng nước màu có thể xem như một tấm lọc màu. Dặn dò: - Học thuộc lòng kết luận và nội dung ghi nhớ. - Tiết sau: “ Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng