Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Trường THCS Triệu Đại

Tiết:1 Bài:1 SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN Ngày soạn ... A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Nêu được cách bố trí thí nghiệm và tến hành thí nghiệm khảo sát sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. Nêu được kết luận về sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. 2. Kỷ năng: Vẽ được đồ thị về mối quan hệ giữa cường độ dòng và hiệu điện thế. 3. Thái độ: Cẩn thận, chính xác, an toàn. B. Phương pháp: Nêu vấn đề, hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm. C. Chuẩn bị: HS (mỗi nhóm) Dây điện trở,Vôn kế, Ămpekế, nguồn điện, bóng đèn, dây dẫn D. Tiến trình: I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: Giới thiệu nội dung môn vật lý 9. III. Bài mới: 1. Đặt vấn đề: sgk 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Ôn lại kiến thức đã học ở lớp 7 Vônkế dùng để làm gì ? Ămpekế dùng đểlàm gì ? Các dụng cụ đó được mắc như thế nào với vật cần đo ? Hoạt động 2: Tìm hiểu sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. HS: Tìm hiểu sơ đồ mạch điện. ? Các dụng cụ đó được mắc như thế nào vật cần đo ? Chốt + được mắc về phía nào A, hay B của nguồn điện. GV: Phát dụng cụ cho học sinh theo nhóm và hướng dẫn học sinh tiến hành làm thí nghiệm. HS: Tiến hành theo từng nhóm và ghi kết quả TN vào bảng 1 SGK ? Em có nhận xét gì về sự thay đổi của I khi U thay đổi ? Sự thay đổi đó có mối liên hệ gì không HS: I và U tỷ lệ thuận với nhau GV: Yêu cầu các nhóm tự kiểm tra lại kết quả thí nghiệm của mình xem I và U có tỷ lệ thuận không Hoạt động 3. Vẽ đồ thị HS: Quan sát dạng đồ thị ở hình 1.2 SGK ? Nhận xết đường OE ? Đường thẳng OE cho biết gì HS: Dựa vào đồ thị 1.2 để vẽ đồ thị tiếp theo với số liệu ở bảng 1. ? Nhận xét đồ thị mà mình đã vẽ ® rút ra kết luận ? Đồ thị có phải là đường thẳng không HS: nhắc lại kết luận Hoạt động 4: Vận dụng HS: Trả lời các câu C3, GV: Hướng dẫn cách xác định cho hs bằng cách dùng các phép chiếu. ? Học sinh xác định một điểm bất kì ? C4 ? C5 I. Thí nghiệm. Sơ đồ mạch điện V K A + - A B 2.Tiến hành thí nghiệm. K. quả: Bảng 1 Kết quả đo Lần đo Hiệu điện thế (V) Cường độ dòng điện (A) 1 0 0 2 2 0.1 3 4 0.2 4 6 0.3 5 8 0.4 C1. I tỷ lệ thuận với U II. Đồ thị biểu diển sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế 1. Dạng đồ thị a. B (1,5;03) C (3.0;0.6) D (4.5;0.9) b. Nhận xét: Đường thẳng C2. Vẽ đồ thị 2. Kết luận: SGK III. Vận dụng C3. U = 2.5V, I = 0.5A U = 3.5V, I = 0.7A C4. Các giá trị còn thiếu: 0.125A, 4.0V, 5.0V, 0.3A C5. I tỷ lệ thuận với U IV. Cũng cố: ? Cường độ dòng điện phụ thuộc vào hiệu điện thế như thế nào ? đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện phụ thuộc vào hiệu điện thế như thế nào V. Dặn dò: Làm bài tập 1.1 đến 1.4 SBT ĐS: 1.1: I= 1.5A, 1.2: U = 16 V: 1.3 I = 0.15A ® I = 0.2A Đọc thêm phần: Có thể em chưa biết Xem trước bài mới: “ Điện trở của dây dẫn - Định luật ôm “. Tiết: 2 Bài: 2 ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN Ngày soạn ... A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Nhận biết được đơn vị của điện trở, Phát biểu và viết được hệ thức của định luật Ôm. Nêu được ý nghĩa của điện trở. 2. Kỷ năng: Vận dụng được công thức tính điện trở để giải bài tập. 3. Thái độ: Cẩn thận, an toàn, chính xác B. Phương pháp: Nêu vấn đề, thực nghiệm. C. Chuẩn bị: GV: Bảng thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. Lần đo Dây dẫn 1 Dây dẫn 2 1 2 3 4 Trung bình cộng D. Tiến trình: I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: Nêu sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn? III. Bài mới: 1. Đặt vấn đề: SGK 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Xác định thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. GV: Theo dõi quá trình tính toán của học sinh (số liệu ở bài trước). ? Em có nhận xét gì về thương số U/I đối với một dây dẫn và mỗi dây dẫn. HS: Với một dây dẫn thì U/I không thay đổi, nhưng các dây dẫn khác nhau thì tỷ số này khác nhau. ? Em có nhận xét gì về I khi thương số U/I tăng lên hoặc giảm xuống HS: U/I tăng thì I giảm và ngược lại ® U/I cản trở dòng điện ® điện trở Hoạt động 2: Điện trở GV: Đặt tỷ số U/I = R (Điện trở) Kí hiệu Đơn vị, các bội số của nó Học sinh nêuÝ nghĩa của điện trở. R­®I¯, R¯®I­ (U không đổi)* Hoạt động 3: Định luật Ôm ? Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa I và R không HS: Tỷ lệ nghịch GV: Còn với U; Hs: Tỷ lệ thuận ® HT Từ hệ thức Hs phát biểu thành lời ® Nd Định luật Hoạt động 4: Vận dụng Hs lên bảng làm C3, C4 GV: Từ I = ® U = IR = ? Theo mối quan hệ giữa I và R I. Điện trở của dây dẫn 1. Xác định thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. C1. Lần đo U/I Dây 1 Dây 2 1 20 5 2 20 5 3 20 5 4 20 5 5 20 5 C2. + U/I không đổi đối với một dây dẫn + U/I Thay đổi khi dây dẫn thay đổi 2. Điện trở a. BT R = b. Kí hiệu: hoặc c. Đơn vị: Kí hiệu: (Ôm) 1=, 1K= 1.000 1M= 1000.000 d. Ý nghĩa của điện trở. Cho biết mức độ cản trở của dòng điện nhiều hay ít II. Định luật Ôm 1. Hệ thức định luật Ôm Hệ thức I = Trong đó: U đo bằng vôn (V), I đo bằng ampe(A) R đo bằng ôm () 2. Phát biểu định luật Ôm. Nd: SGK III. Vận dụng C3. Cho biết Giải R = 12 Hiệu điện thế giữa hai I = 0.5A đầu dây tóc là: U = ? U = IR = 0.5.12 = 6V Đáp số: 6V C4.  I1 = 3I2 IV. Cũng cố: ? Phát biểu nội dung của đinh luật Ôm ? Điện trở có ý nghĩa như thế nào ? Điện trở của dây dẫn được tính như thế nào V. Dặn dò: Hs làm các bài tập sau: 2.1, 2.2, 2.3, 2.4 SBT Đọc thêm phần: Có thể em chưa biết Xem trước bài mới: “ Thực hành “. Tiết: 3 Bài: 3 THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH ĐIỆN TRỞ CỦA MỘT DÂY DẪN BẰNG VÔNKỀ VÀ AMPEKẾ Ngày soạn: ... A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Nêu được cách xác định điện trở từ công thức tính điện trở Mô tả được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm 2. Kỷ năng: Bố trí, sắp xếp thí nghiệm và đọc được số chỉ của các dụng cụ đo 3. Thái độ: Chấp hành nghiêm túc quy tắc sử dụng các thiết bị điện trong phòng thí nghiệm. B. Phương pháp: Trực quan, hoạt động thực hành theo nhóm. C. Chuẩn bị: Nhóm học sinh: Dây điện trở, nguồn điện, vôn kế, ampe kế, dây nối, công tắc, mẫu báo cáo thí nghiệm GV: Đồng hồ đo điện năng. D. Tiến trình: I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: ? Phát biểu định luật Ôm, viết biểu thức định luật ôm và nêu tên các đại lượng trong công thức. ? Nêu quy tắc sử dụng vôn kế và ampe kế. III. Bài mới: Đặt vấn đề: Để cũng cố kiến thức vừa học và rèn luyện kỹ năng thực hành. Hôm nay ta sẽ tiến hành làm thí nghiệm. 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh ( theo từng nhóm) Hoạt động 2: Vẽ sơ đồ mạch điện Hoạt động 3: Tiến hành mắc mạch điện theo sơ đồ trên HS: Tiến hành theo nhóm GV: Quan sát các thao tác của học sinh KQ Thí nghiệm ghi ra giấy nháp sau đó mới ghi vào bản báo cáo HS: Tiến hành đo 3 lần ? Các nhóm nhận xét Kq của nhau Sai số qua các lần đo ? Nguyên nhân Hoạt động 4: Viết báo cáo thí nghiệm (Mẫu có sẳn ở SGK) GV: Yêu cầu học sinh dựa vào mẫu đó để viết ( theo nhóm, mỗi nhóm 1 báo cáo) + Sơ đồ mạch điện V K A + - A B + Mắc mạch điện sơ đồ + Đo các đại lượng U = ? I =? Þ R = ? U = ? I =? Þ R = ? U = ? I =? Þ R = ? IV. Cũng cố: Em có nhận xét gì về giá trị của R qua mỗi lần đo không ? Nguyên nhân nào đã gây ra sự khác nhau đó Nhận xét buổi thực hành V. Dặn dò: Về nhà phải hoàn thành bản báo cáo để nộp. Đọc thêm phần: Có thể em chưa biết Xem trước bài mới: “ Đoạn mạch nối tiếp “. Tiết: 4 Bài: 4 ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP Ngày soạn: ... A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Suy luận để xây dựng công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp Mô tả được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm 2. Kỷ năng: Vận dụng kiến thức đã học để giải một số bài tập 3. Thái độ: Nhẹ nhàng, cẩn thận khi làm thí nghiệm B. Phương pháp: Nêu vấn đề, hoạt động nhóm. C. Chuẩn bị: HS (mỗi nhóm): 3 điện trở mẫu, một vôn kế, một ampe kế, một nguồn điện, một công tắc và một số dây dẫn. D. Tiến trình: I. Ổn định:Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: Phát biểu nội dung định luật ohm, giải thích rõ các đại lượng trong hệ thức? III. Bài mới: 1. Đặt vấn đề: SGK 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc nối tiếp. ? Nêu mối liên hệ giữa I qua các mạch nhánh và I qua mạch chính trong đoạn mạch gồm 2 bóng đèn mắc nối tiếp ? Nêu mối liên hệ giữa U ở hai đầu mạch có liên hệ với các U thành phần như thế nào ? Em hay cho biết R1, R2  và ampe kế được mắc như thế nào với nhau (từng học sinh trã lời) GV: Hệ thức 1và 2 vẩn đúng đối với hai điện trở mắc nối tiếp. GV: Áp dụng đinh luật Ôm cho từng điện trở sau đó lập tỷ số HS: Làm việc cá nhân Hoạt động 2: Điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp. GV: Rtđ thay cho điện trở của toàn mạch sao cho cùng một U thì I qua nó không thay đổi. Gv: Yêu cầu học sinh chứng minh công thức trên (làm việc cá nhân) Hướng dẫn: U1 = I1R1= IR1 U2  = I2R2 = IR2 U = IR Mà U = U1 + U2 Û IR = IR1 + IR2 Û IR = I(R1 + R2) Þ R = R1 + R2 ** Hs tiến hành mắc mạch điện theo sơ đồ bên Xác định R1 = ? R2 = ? R = ? Thay vào ** ? Em có nhận xét gì về kết quả tìm được HS: R » R1 + R2 ? Vì sao lai có kết quả như vậy Þ Kết luận Hoạt động 3 :Vận dụng. ? C4. Vì công tắc mở Vì cầu chì bị đứt Vì dây tóc đèn 1 bị đứt ? C5. R12 = R1 + R2 = RAC = R12 + R3 = I. Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc nối tiếp 1. Nhớ lại kiến thức lớp 7 + I = I1 = I2 (1) + U = U1 + U2  (2) 2. Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp. C1, R1 R2 A K A B + - C2 , Với R1 : U1 = I1R1 (1) Với R2 : U2  = I2R2 (2) Từ (1) và (2) ta có: = * mà I = I1 = I2 Þ * Û = đpcm II. Điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp 1. Điện trở tương đương . Rtđ : thay cho điện trở của toàn mạch. 2. Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp. R = R1 + R2 C3. CM: 3. Thí nghiệm kiểm tra R1 R2 A V1 V2 K A B + - R = R1 + R2 4. Kết luận. R = R1 + R2 III. Vận dụng. C4. + không có dòng điện chay qua + không + không C5. R12 = 40W RAC = 60W IV. Cũng cố: Nêu mối liên hệ giữa I1, I2 và I; U1, U2 và U ; R1, R2 và R trong đoạn mạch mắc nối tiếp V. Dặn dò: Làm các bài tập sau: 4.1, 4.2, 4.3, 4.4 SBT Đọc thêm phần: Có thể em chưa biết Xem trước bài mới: “ Đoạn mạch song song “. Tiết:5 Bài: 5 ĐOẠN MẠCH SONG SONG Ngày soạn: ... A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Suy luận để xây dựng dược công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song. Mô tả được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm kểm tra lại hệ thức từ lý thuyết 2. Kỷ năng: Giải thích được một số hiện tượng và làm được một số bài tập 3. Thái độ: Nhẹ nhàng, cẩn thận khi làm thí nghiệm B. Phương pháp: - Phương pháp nêu vấn đề. Phương pháp hoạt động cá nhân. Phương pháp thực nghiệm. C. Chuẩn bị: HS (mỗi nhóm): 3 điện trở mẫu, một vôn kế, một ampe kế, một nguồn điện, một công tắc và một số dây dẫn D. Tiến trình: I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: ? Nêu mối liên hệ giữa I1, I2 và I; U1, U2 và U ; R1, R2 và R trong đoạn mạch mắc nối tiếp ? Làm bài tập 4.4 SBT III. Bài mới: Đặt vấn đề: Ở đoạn mạch mắc nối tiếp ta có: Rtđ = R1+R2+ +Rn . Vậy đối với đoạn mạch mắc song song thì hệ thức đó còn đúng không? Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta làm rõ vấn đề đó. 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1:Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc song song. ? Nêu mối liên hệ giữa I qua các mạch nhánh và I qua mạch chính trong đoạn mạch gồm 2 bóng đèn mắc song song. ? Nêu mối liên hệ giữa U ở hai đầu mạch có liên hệ với các U thành phần như thế nào. ? Em hay cho biết R1, R2  và ampe kế được mắc như thế nào với nhau (từng học sinh trã lời) GV: Hệ thức 1và 2 vẩn đúng đối với hai điện trở mắc song song GV: Áp dụng đinh luật Ôm cho từng điện trở sau đó lập tỷ số I1 = I2  = HS; Làm việc cá nhân Hoạt động 2: Điện trở tương đương của đoạn mạch mắc song song GV: Rtđ thay cho điện trở của toàn mạch sao cho cùng một U thì I qua nó không thay đổi. Gv: Yêu cầu học sinh chứng minh công thức trên (làm việc cá nhân) Hướng dẫn: I1 = , I2  = , I = Mà I = I1 + I2 và U = U1 = U2 Hs tiến hành mắc mạch điện theo sơ đồ trên Xác định R1 = ? R2 = ? Rtđ = ? Thay vào biểu thức = + ? Em có nhận xét gì về kết quả tìm được HS: » + ? Vì sao lai có kết quả như vậy Þ Kết luận Gọi hs nhắc lại kết luận GV: Hướng dẫn R12 = = ? Rtđ = = ? I.Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc song song. 1. Nhớ lại kiến thức lớp 7 + I = I1 + I2 (1) + U = U1 = U2  (2) C1, R1 A V R2 K A B + - C2 , CM = Với R1 : I1 = (1) Với R2 : I2  = (2) Từ (1) và (2) ta có: = = * mà U = U1 = U2 Þ* = II. Điện trở tương đương của đoạn mạch mắc song song 1. Điện trở tương đương của đạn mạch gồm hai điện trở mắc song song. = + C3. Þ Rtđ = CM: * I = I1 + I2 Û = + (U = U1 = U2 ) Û = + Þ = + 2. Thí nghiệm kiểm tra = + 3. Kết luận: III. Vận dụng. C4. + mắc song song X M + + quạt chạy bình thường C5. R12 = 15W, Rtđ = 10W IV. Cũng cố: : Nêu mối liên hệ giữa I1, I2 và I; U1, U2 và U ; R1, R2 và R trong đoạn mạch mắc song song V. Dặn dò: Làm các bài tập sau: 5.1, 5.2, 5.3, 5.5 SBT Đọc thêm phần: Có thể em chưa biết Xem trước bài mới: “ Bài tập vận dụng định luật ôm “. Tiết: 6 Bài: 6 BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM Ngày soạn: ... A. Mục tiêu: Kiến thức: Ôn lại kiến thức đã học thông qua một số bài tập 2. Kỷ năng: Vận dụng các kiến thức đã học để giải các bài tập đơn giản về đoạn mạch gồm nhiều nhất là ba điện trở 3. Thái độ: B. Phương pháp: Phương pháp nêu vấn đề. Phương pháp hoạt động cá nhân. Phương pháp phân tích, tổng hợp. C. Chuẩn bị D. Tiến trình: I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: ? Nêu mối liên hệ giữa I1, I2 và I; U1, U2 và U ; R1, R2 và R trong đoạn mạch mắc nối tiếp. ? Nêu mối liên hệ giữa I1, I2 và I; U1, U2 và U ; R1, R2 và R trong đoạn mạch mắc song song. III. Bài mới: Đặt vấn đề: Chúng ta đa được học về đoạn mạch mắc nối tiếp và song song, bây giờ chúng ta sẽ làm một số bài tập cơ bản. 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Làm các bài tập GV: Hướng dẫn: Vận dụng hệ thức định luật Ôm: a. I = Þ Rtđ = = ? b. Rtđ = R1 + R2 Þ R2 = Rtđ - R1 = ? Gọi học sinh lên bảng làm. A A1 R1 R2 K A B Vận dụng hệ thức định luật Ôm: a. I1 = Þ U1 = I1.R1 b. : I = I1 + I2 Þ I2 = I - I1 = ? R2 = =? Gọi học sinh lên bảng làm. Bài tập: 3 A R1 M N R2 K A B + - GV: Hướng dẫn: Vì R2, R3 mắc song song với nhau nên RMN = =? Vì R23, R1 mắc nối tiép với nhau nên RAB = RMN + R1 = ? Áp dụng định luật Ôm: I = = ? I2 =I3 = = ? Bài tập:1 R1 R2 A V K A B + - Cho biết Giải R1 = 5W a. Điện trở tương đương U = 6V của mạch điện là: I = 0.5A Rtđ = = = 12W a. Rtđ = ? b. Điện trở R2 là: b. R2 = ? ta có: Rtđ = R1 + R2 Û 12 = 5 + R2 Þ R2 = 12 –5 = 7W Đáp số: 12W,7W Bài tập:2 Cho biết Giải R1 = 10W a. Hiệu điện thế giữa hai I1 = 1,2A đầu A, B là: I = 1.8A U1 = I1.R1 = a. UAB = ? =1,2.10 = 12V b. R2 = ? Mà UAB = U1 = U2 = 12V Þ UAB = 12V b. Điện trở R2 là: theo bài ra: I = I1 + I2 Þ I2 = I - I1 = 1,8 – 1,2 = 1,6A Mà: R2 = = = 7,5W Đáp số: 12V 7,5W Bài tập: 3 Cho biết R1 = 15W, UAB = 12V R2 = R3 = 30W RAB = ? I1, I2, I3 = ? Giải a. Điện trở tương đương của doạn mạch MN là: RMN = = = 15W Điện trở tương đương của doạn mạch AB là: RAB = RMN + R1 = 15 +15 = 30W b. Cường độ dòng điện qua mạch chính là: I = = = 0.4A vì R2 = R3 Þ I1= I2 mà (I2 + I3) = I1=I Û 2I3= 2I2=I1=I =0.4A Þ I1=0.4A, I2=I3= 0.2A Đáp số: 15W, 0.4A, 0.2A IV. Cũng cố: ? Mối liên hệ giữa I1, I2 và I; U1, U2 và U ; R1, R2 và R trong đoạn mạch mắc nối tiếp, mối liên hệ giữa I1, I2 và I; U1, U2 và U ; R1, R2 và R trong đoạn mạch mắc song song. ? So sánh các mối quan hệ trên. V. Dặn dò: Làm lại các bài tập ở SBT. Đọc thêm phần: có thể em chưa biết Xem trước bài mới: “ Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn “. Tiết: 7 Bài: 7 SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN Ngày soạn: ... A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Nêu được điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều dày, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn Biết cách xác định sự phụ thuộc của điện trở vào trong các yếu tố (chiều dài, tiết diện, vật liệu làm dây dẫn) 2. Kỷ năng: Suy luận và tiến hành TN kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài. Nêu được điện trở của các dây có cùng tiết diện và được làm từ cùng một vật liệu thì tỷ lệ thuận với chiêù dày của dây dẫn. 3. Thái độ: Nhẹ nhàng, cẩn thận khi làm thí nghiệm. B. Phương pháp: Phương pháp nêu vấn đề. Phương pháp thực nghiệm. Phương pháp thảo luận nhóm. C. Chuẩn bị: HS: (Mỗi nhóm) Dây điện trở mẫu, một vôn kế, một ampe kế, một nguồn điện, một công tắc và một số dây dẫn khác. D. Tiến trình: I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: Làm bài tập 6.2 SBT III. Bài mới: Đặt vấn đề: Dây dẫn là một bộ phận rất quan trọng của mạch điện. Tuy nhiên,dây dẫn có nhiều loại khác nhau như: kích thước, chiều dài, Vì vậy cần xác định xem R của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào? Và phụ thuộc vào những yếu tố đó như thế nào? 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Xác định sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào một trong những yếu tố khác nhau. GV: Cho học sinh quan sát các dây dẫn mà lớp đã chuẩn bị. ? Các dây dẫn bên có đặc điểm gì khác nhau ? Để xác định sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào một yếu tố nào đó ta phải làm như thế nào (học sinh thảo luận nhóm) Hoạt động 2: Dự kiến cách làm HS: Nêu những dự đoán của mình về điện trở khi chiều dài dây dẫn thay đổi l, 2l, 3l (dây dẫn có cùng tiết diện, cùng vật liệu) Ghi kết quả dự đoán đó vào bảng kẻ sẳn HS: Tiến hành mắc mạch điên theo sơ đồ bên (theo nhóm) GV: Hướng dẫn, quan sát hs làm. HS: Xác định +U1, I1 với dây có chiều dài l Þ R1 =? +U2, I2 với dây có chiều dài 2l Þ R2 =? +U3, I3 với dây có chiều dài 3l Þ R3 =? Kết quả ghi vào bảng 1 ? Em có nhận xét gì về kết quả đó không. ? Đối chiếu kết quả đã làm được và dự đoán ở đầu bài xem có đúng không. ? Em có nhận xét về sự tăng giảm đó không. Hoạt động 3: Vận dụng GV: Hướng dẫn: HC: Làm việc cá nhân C2 Áp dụng kết luận của bài trước C3. Áp dụng định luật Ôm: R = = ? C3 Áp dụng kết luận của bài trước C4 Áp dụng kết luận của bài trước. I. Xác định sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào một trong những yếu tố khác nhau. Vật liệu, chiều dài, tiêt diện II. Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn Dự kiến cách làm Dự đoán Chiều dài(l) điện trở(R) L ? 2l ? 3l ? 2. Thí nghiệm kiểm tra R1 A V K A B + - Bảng 1 Kq đo Lần TN HĐT (V) CĐDĐ (A) ĐT (W) Dây dẫn l U1= I1= R1= Dây dẫn 2l U2= I1= R2= Dây dẫn 3l U3= I1= R3= * Nhận xét: Chiều dài dây dẫn tăng thì điện trở tăng và ngược lại 3. Kết luận: R tỷ lệ với l III.Vận dụng: C2 . Vì R tăng thì I giảm nên đèn sáng yếu. C3. Cho biết U= 6V, I= 3A Cd = 4m thì Đt = 2W Giải I= ? Điện trở của cuộn dây là: R = = = 2W Chiều dài của dây là: l ==40m C4. Vì I1 =0.25I2 = nên I1 = 4I2 IV. Cũng cố: ? Điện trở dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào? ? Điện trở của dây dẫn phụ thuộc như thế nào vào chiều dài của dây dẫn V. Dặn dò: Học bài cũ và làm các bài tập 7.1, 7.2, 7.4 SBT Đọc thêm phần: có thể em chưa biết Xem trước bài mới: “ Sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện dây dẫn “. Tiết 8 Bài: 8 SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO TIẾT DIỆN CỦA DÂY DẪN Ngày soạn: ... A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Suy luận được rằng các dây dẫn có cùng chiều dày và làm từ cùng một loại vật liệu thì điện trở của chúng tỷ lệ nghịch với tiết diện của dây dẫn Nêu được điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một vật liệu thì tỷ lệ nghịch với tiết diện của dây dẫn 2. Kỷ năng: Bố trí và tiến hành được TN kiểm tra mối liên hệ giứa điện trở và tiết diện của dây dẫn 3. Thái độ: Nhẹ nhàng, cẩn thận khi làm thí nghiệm B. Phương pháp: Phương pháp nêu vấn đề. Phương pháp thực nghiệm. Phương pháp thảo luận nhóm. C. Chuẩn bị (Mỗi nhóm) Dây đồng, nhôm có tiết diện khác nhau, một vôn kế, một ampe kế, một nguồn điện, một công tắc và một số dây dẫn khác. D. Tiến trình: I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: ? Điện trở của dây dẫn phụ thuộc như thế nào vào chiều dài của dây dẫn. ? Làm bài tập 7.3 SBT III. bài mới: Đặt vấn đề: Các dây dẫn có thể làm từ cùng một loại vật liệu và chiều dài nhưng tiết diện thì khác nhau thì liệu điện trở của chúng như thế nào với nhau? 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Dự đoán sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện của dây dẫn HS: Tìm hiểu thông tin và quan sát các hình vẽ 8.1a,b,c ở sách để trả lời câu hỏi C1 GV: Hướng dẫn: Áp dụng tính chất của đoạn mạch mắc song song C2. HS: Tìm hiểu thông tin và quan sát các hình vẽ 8.2,a,b,c ở sách để trả lời câu hỏi C2 GV: Mở rộng thêm ? S1, S2 và R1, R2 có mối quan hệ như thế nào Hoạt động 2: Thí nghiệm kiểm tra HS: Tiến hành làm thí nghiệm theo nhòm GV: Hướng dẫn và quan sát học sinh làm Kết quả có được ghi vào bảng, sau đo các nhóm báo cáo kết quả (Làm 2 lầnvới S1 và S2 ) ? Em có nhận xét gì về R và S không HS: So sánh = với Hoạt động 3: Vận dụng Hướng dẫn của giáo viên C3. Áp dụng kết luận của bài học HS: Phải tóm tắt bài toán C4 . = Þ R2 = .R1 = ? C5 . Nếu hai dây bằng nhau: l1 =l2 = Þ R2 = .R1 = ? Khi l1 =2l2 Þ R1= 2R2 Þ R2= = = ? C6 . Tương tự như C5 I. Dự đoán sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện của dây dẫn C1. R2 =, R3= C2. Tiết diện tăng lên 2 lần thì điện trở của dây giảm đi 2 lần R2 = Tiết diện tăng lên 3 lần thì điện trở của dây giảm đi 3 lần R2 = 2. Thí nghiệm kiểm tra R1 A V K A B + - Bảng 1 Kq đo Lần TN HĐT (V) CĐDĐ (A) ĐT (W) Dây dẫn S1 U1= I1= R1= Dây dẫn S2 U2= I1= R2= 3. Nhận xét: R tỷ lệ nghịch với S 4. Kết luận: SGK III. Vận dụng. C3. Điện trở của dây thứ nhất lớn gấp 3 lần điện trở của dây thứ hai C4 . R2 = .R1 = .5,5 =1.1W C5 . Nếu hai dây bằng nhau: l1 =l2 R2 = .R1 = .0.1=100 W Khi l1 =2l2 Þ R1= 2R2 Þ R2= = == 50W C6 . S2=.S = .= S1=mm2 IV. Cũng cố: ? Điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và được làm từ một vật liệu có quan hệ với nhau như thế nào Làm bài tập 8.1, 8.2 Đáp số: A, C V. Dặn dò: Học bài cũ và làm các bài tập còn lại ở sách bài tập Đọc thêm phần: có thể em chưa biết. Xem trước bài mới: “ Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn “. Tiết: 9 Bài: 9 SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO VẬT LIỆU LÀM DÂY DẪN Ngày soạn: ... A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Qua thí nghiệm chứng tỏ rằng điện trở của dây dẫn có cùng chiều dài, cùng tiết diện và được làm từ các vật liệu khác nhau thì khác nhau 2. Kỷ năng: Sắp xếp, bố trí được TN, so sánh được mức độ dẫn điện của các chất hay các vật liệu căn cứ vào bảng giảtị điện trở suất của chúng Vân dụng được công thức R=rđể tính các đại lượng khi biết các đại lượng còn lại 3. Thái độ: Nhẹ nhàng, cẩn thận, an toàn khi làm thí nghiệm B. Phương pháp: Phương pháp nêu vấn đề. Phương pháp thực nghiệm. Phương pháp thảo luận nhóm. C. Chuẩn bị: (Mỗi nhóm) Dây đồng, nhôm có tiết diện khác nhau, một vôn kế, một ampe kế, một nguồn điện, một công tắc và một số dây dẫn khác. D. Tiến trình: I. Ổn định: Kiểm tra sĩ số. II. Bài cũ: ? Điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và được làm từ một vật liệu có quan hệ với nhau như thế nào? ? Làm bài tập 8.3. III. Bài mới: Đặt vấn đề: SGK 2. Triển khai: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn ? Để xác định sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn thì ta phải tiến hành thí nghiệm với các dây dẫn có đặc điểm gì. HS: Tiến hàng lắp mạch điện theo sơ đồ bên. Tiến hành xđ U và I sau đó tính R đối với từng loại dây dẫn. Kq có được ghi vào bảng (HS làm theo từng nhóm). ? Em có nhận xét gì về diện trở đối với từng dây dẫn không. GV: Lưu ý: Hiệu điện thế không thay đổi. ? Từ kết quả đó em có nhận xét gì về R của từng dây dẫn không. ? Rút ra kết luận. Hoạt động 2: Điện trở suất – Công thức tính điện trở. GV: Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn có nghĩa là phụ thuộc vào điện trở suất ? Điện trở suất được xác định như thế nào SGK HS: Quan sát điện trở suất của một số chất có trong sách GK ở niệt độ 20oC C2. R2 ==? Gv: Để xây dựng công thức tính điện trở ta làm các bước sau: HS: Tiến hành làm R1= r R2=lr, R= r đây là công thức tính điện trở của một dây dẫn Hoạt động 3: Vận dụng GV: Hướng dẫn. S= pd2/4 =? , R= r =? HS: tóm tắt sau đó giải C5 R= r =? C6 l= =? I. Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn C1. Dây dẫn phải có cùng chiều dài, cùmg tiết diện. 1. Thí nghiệm a. Sơ đồ R1 V A K