Bài soạn môn Vật lý lớp 9 - Tuần 25

Tuần: 25 Tiết: 49 THẤU KÍNH HỘI TỤ Bài 44 I.MỤC TIÊU 1/Kiến thức: Nhận dạng được TKHT -Mô tả được sự khúc xạ của tia sáng đặc biệt qua TKHT. -Vận dụng kiến thức đã học để giải bài toán đơn giản về TKHT và giải thích hiện tượng thường gặp trong thực tế. 2/Kĩ năng: Biết làm TN dựa trên các yêu cầu của kiến thức trong SGK -> tìm ra đặc điểm của TKHT. 3/Thái độ: - Nhanh nhẹn, nghiêm túc. II.CHUẨN BỊ *Mỗi nhóm HS : 1 thấu kính hội tụ có tiêu cự 12cm 1 giá quang học 2 màn hứng để quan sát đường truyền của tia sáng 1 đèn laze, 1 biến thế nguồn, ổ điện III.HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định :(1ph) Kiểm tra sĩ số vệ sinh. 2. Kiểm tra bài cũ: 4’ 1-Hãy nêu quan hệ giữa góc tới & khúc xạ 2-So sánh góc tới và góc khúc xạ khi ánh sáng đi từ môi trường không khí sang môi trường nước và ngược lại. Từ đó rút ra nhận xét. 3.Bài mới: TRỢ GIÚP CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG Hoạt động 1 : Nhận biết đặc điểm và nhận diện TKHT(10ph) -YC HS nghiên cứu tài liệu và bố trí tiến hành TN -GV chỉnh sửa lại nhận thức của HS (chú ý hướng dẫn HS cần bố trí sao cho các dụng cụ để đúng vị trí) -YC đại diện nhóm trả lời C1: -HS đọc thông báo và GV mô tả thông báo của học sinh bằng các ký hiệu -YC HS trả lời C2 -YC HS trả lời C3 -Nêu mục đích TN -Trình bày các bước tiến hành TN. -Trả lời C1 . Cá nhân HS trả lời C2 -Cá nhân HS trả lời C3 -HS đọc phần thông tin SGK. I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 1/Thí nghiệm C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm hội tụ . C2 : 3 tia phát ra từ nguồn sáng tới thấu kính là tia tới, 3 tia ra khỏi thấu kính hội tụ tại 1 điểm là tia ló. 2/Hình dạng của TKHT: C3 : Phần rìa của thấu kính hội tụ mỏng hơn phần giữa. -Kí hiệu thấu kính hội tụ : Hoạt động 2 : Tìm hiểu các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của TKHT. (15ph) -YC HS trả lời C4 -Hướng dẫn HS quan sát TN, đưa ra dự đoán. -YC HS đọc thông báo về khái niệm trục chính -Yêu cầu HS đọc thông tin SGK. -YC HS tiến hành TN -YC HS quan sát lại TN để trả lời C5, C6 -Yêu cầu khái niệm tiêu điểm. -Yêu cầu HS đọc thông báo khái niệm tiêu cự. GV làm TN đối với tia tới qua tiêu điểm. -Các nhóm thực hiện lại TN như H42.2 SGK. Thảo luận nhóm để trả lời C4 -Đọc thông tin. Nhóm tiến hành lại TN ở H42.2 SGK. Từng HS trả lời C5, C6 -Đọc khái niệm tiêu điểm. -Từng HS đọc phần thông báo về khái niệm tiêu cự. II/TRỤC CHÍNH QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKHT 1/Trục chính:(SGK) C4 : Trong 3 tia tới thấu kính , tia ở giữa truyền thẳng, không bị đổi hướng. Có thể dùng thước thẳng để kiểm tra đường truyền của tia sáng đó. 2/Quang tâm (SGK) 3/Tiêu điểm C5 : Điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên trục chính. C6 : Chiếu chùm tia tớiù mặt bên kia của thấu kính thì chùm tia ló vẫn hội tụ tại một điểm trên trục chính. 4/Tiêu cự: Hoạt động 3 : Vận dụng (10’) Từng HS trả lời các câu hỏi của GV -Cá nhân HS suy nghĩ trả lời C7 Cá nhân trả lời C8 -YC HS trả lời các câu hỏi: -Nêu các cách nhận biết TKHT. -Cho biết đặc điểm đường truyền của 1 số tia sáng qua TKHT. -Đối với lớp HS trung bình, yếu, GV có thể cho HS tự đọc phần ghi nhớ SGK, rồi trả lời câu hỏi. - YC HS trả lời C7 và C8 III.VẬN DỤNG C7 : C8 : Thấu kính hội tụ có phần rìa mỏng hơn phần giữa, nếu chiếu 1 chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ thì chùm tia ló sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính. 4. Củng cố: 3’ -Yêu cầu HS đọc ghi nhớ. -Đọc có thể em chưa biết 5. Dặn dò: 2’ -Về nhà học bài và làm các bài tập 42 SBT -Chuẩn bị bài “ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ” IV/Rút Kinh Nghiệm: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ Tuần: 25 Tiết: 50 I.MỤC TIÊU 1/Kiến thức: -Nêu được trường hợp nào TKHT cho ảnh thật và cho ảnh ảo của 1 vật và chỉ ra đặc điểm của các ảnh này. -Dùng các tia sáng đặc biệt dựng được ảnh thật & ảnh ảo của 1 vật qua TKHT. 2/Kĩ năng: -Rèn kỹ năng nghiên cứu hiện tượng tạo ảnh của TKHT bằng thực nghiệm. -Rèn kỹ năng tổng hợp thông tin thu thập được để khái quát hóa hiện tượng. 3/Thái độ: -Phát huy được sự say mê KH, nghiêm túc, hợp tác. II.CHUẨN BỊ *Mỗi nhóm HS : -1 thấu kính hội tụ. -1 giá quang học -1 cây nến cao khoảng 5cm -1 màn để hứng ảnh -1 bao diêm III.HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC Ổn định lớp: 1’ Kiểm tra bài cũ: (4’) -Hãy nêu đặc điểm các tia sáng qua TKHT ? Hãy nêu cách nhận biết TKHT. GV: nhận xét, cho điểm Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG Hoạt động 1 : Tìm hiểu đặc điểm của ảnh của 1 vật tạo bởi TKHT (10ph) -YC HS đọc phần thí nghiệm để biết cách bố trí TN (Quan sát hình 43.2). Hướng dẫn HS làm TN C1 :Vật ở xa thấu kính C2 : d > 2f f < d < 2f C3: d < f -Yêu cầu các nhóm báo cáo bảng 1 -Yêu cầu HS nhận xét . -Bố trí TN trả lời C1; C2; C3 ghi đặc điểm của ảnh vào mục 1,2,3 của bảng 1 -Hoàn thành bảng 1 và báo cáo -Đọc nhận xét. I.ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA 1 VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ C1 : Aûnh ngược chiều với vật C2 : Aûnh thật ngược chiều với vật C3 : Không hứng được ảnh trên màn. Đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló quan sát được ảnh cùng chiều, lớn hơn vật. Đó là ảnh ảo. Hoạt động 2 : Dựng ảnh của 1 vật tạo bởi TKHT (15ph) -Yêu cầu HS đọc thông tin 1 và thực hiện câu C4. -Yêu cầu HS đọc C5. -Hướng dẫn +Dựng ảng B’ của điểm B +Hạ B’ vuông góc với trục chính tại A’, A’ là ảnh của A và A’B’ là ảnh của AB. -Đọc thông tin và thực hiện C4 . -Lên bảng thực hiện. -Đọc C5. -Lên bảng vẽ hình. II.CÁCH DỰNG ẢNH: 1/Dựng ảnh của điểm sánh S tạo bởi TKHT C4 : 2/Dựng ảnh của vật sánh AB tạo bởi thấu kính hội tụ C5 : a) b) Hoạt động 3 : Vận dụng (10’) -Trả lời câu hỏi. -Thực hiện C6; C7 -Nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi TKHT ? -Nêu cách dựng ảnh của một vật qua TKHT ? -Yêu cầu HS thực hiện C6; C7. III.VẬN DỤNG C6 : - ABF đồng dạng 0HF AB = 1cm ; OF=12cm AF = OA – OF =36-12=24 OH = A’B’ 0,5cm OIF’ đồng dạng A’B’F’ OA’=OF’+A’F’ =12+6=18cm *Tương tự trường hợp vật trong tiêu cự A’B’ = 3cm OA’ = 24cm Củng cố: 3’ -Đọc ghi nhớ . -Đọc có thể em chưa biết 5. Dặn dò: 2’ -Yêu cầu HS đọc ghi nhớ. -Về nhà học bài và làm các bài tập 43 SBT IV.RÚT KINH NGHIỆM: Tổ trưởng kí duyệt Hoàng Vĩnh Hoàn