Báo cáo Chuyên đề Đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng học sinh môn: Lịch sử

Trường THCS Trung Phú Báo cáo chuyên đề môn Lịch sử Người báo cáo: Phan Thị Hải Lý Thời gian báo cáo : tháng 9/ 2018 Tên chuyên đề : ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH MÔN: LỊCH SỬ NỘI DUNG I. Đặt vấn đề: Lí do và mục đích cần đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực. 1. Những tồn tại trong việc sử dụng các phương pháp dạy học hiện đại ở các cấp học hiện nay 2.Những tồn tại trong việc tổ chức kiểm tra đánh giá ở các cấp học hiện nay II. Nội dung: 1. Đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực A. Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực. - Những định hướng chung về đổi mới PP + Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học, hình thành và phát triển năng lực tự học. + Lựa chọn linh hoạt các PP nhưng phải đảm bảo nguyên tắc “HS tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức với sự tổ chức hướng dẫn của GV” +Tùy theo mục tiêu, nội dung, đối tượng và điều kiện cụ thể mà có các hình thức tổ chức dạy học thích hợp như học cá nhân, học nhóm; trong lớp, ở ngoài lớp + Cần sử dụng đủ và hiệu quả các thiết bị dạy học môn học tối thiểu đã quy định, tích cực sử dụng CNTT. - Chương trình dạy học định hướng năng lực + Dạy học định hướng kết quả đầu ra + Mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân cách + Chuẩn bị cho con người năng lực giải quyết các tình huống thực tiễn - Dạy học định hướng phát triển năng lực + Khái niệm Năng lực là khả năng làm chủ trong hệ thống kiến thức, kĩ năng, thái độ và vận hành (kết nối) chúng một cách hợp lí vào thực hiện thành công nhiệm vụ hoặc giải quyết hiệu quả vấn đề đặt ra của cuộc sống. + Các năng lực • Năng lực ngôn ngữ • Năng lực tính toán • Năng lực tìm hiểu xã hội • Năng lực tìm hiểu tự nhiên • Năng lực thẩm mĩ • Năng lực sử dụng công nghệ • Năng lực tin học • Năng lực thể c. Năng lực cần hình thành cho HS Việt Nam năng lực • Năng lực tự học • Năng lực tự quản lý • Năng lực hợp tác • Năng lực giải quyết vấn đề • Năng lực ngôn ngữ/ giao tiếp • Năng lực sử dụng công nghệ • Năng lực suy nghĩ sáng tạo • Năng lực tính toán - Hệ thống phương pháp dạy học hiện đại môn Lịch sử hiện nay +Phương pháp dạy học theo dự án +Đổi mới phương pháp bằng đồ dùng trực quan +Sử dụng tư liệu gốc +Phương pháp dạy học di sản + đóng vai + Phương pháp dạy học tranh luận * Quy trình dạy học lịch sử bằng pp thảo luận nhóm Bước 1: Chuẩn bị của mỗi cá nhân (theo hướng dẫn của GV) có thể được hướng dẫn chuẩn bị ở nhà hoặc tại lớp tùy theo tính chất của mỗi chủ đề Bước 2: Thảo luận trong nhóm với một chủ đề xác định, và một bài trả lời chung Bước 3: Thảo luận chung tại lớp Bước 4: Nhận xét đánh giá việc thảo luận, tóm tắt nội dung chính hoặc hướng dẫn tiếp tục nghiên cứu thêm để hoàn chỉnh *Dạy học dự án - Khái niệm Dạy học dự án là: một phương pháp hay một hình thức dạy học GV giao cho HS thực hiện một nhiệm vụ phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực tiễn thực hành. Nhiệm vụ này được HS thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện * Quy trình tiến hành dạy học dự án trong DHLS Bước 1: Lập kế hoạch - GV đưa ra chủ đề lớn - HS: Chủ động lựa chọn các tiểu chủ đề (GV gợi ý) GV và HS cùng đưa ra kế hoạch và các nhiệm vụ học tập (hình thức HS theo nhóm, GV cung cấp hoặc hướng dẫn cho Bước 2: Thực hiện dự án - HS tiến hành: Thu thập thông tin Xử lí thông tin Thảo luận trong nhóm Trao đổi ý kiến với GV. Bước 3: Tổng hợp kết quả, rút kinh nghiệm - Xây dựng sản phẩm (ý tưởng, hình thức, nội dung) - Trình bày sản phẩm (dưới các hình thức tự do) • Đánh giá sản phẩm, rút kinh nghiệm * Phương pháp tranh luận trong dạy học lịch sử - Kỹ thuật khăn trải bàn + Chia giấy A0 thành phần chính giữa và phần xung quanh. Chia phần xung quanh thành các phần theo số thành viên của nhóm. + Cá nhân trả lời câu hỏi và viết trên phần xung quanh. + Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến và viết vào phần chính giữa. + Treo SP, trình bày. - Kỹ thuật mảnh ghép Cách tiến hành kĩ thuật “Các mảnh ghép” VÒNG 1 - Hoạt động theo nhóm 3 người Mỗi nhóm được giao một nhiệm vụ (Ví dụ : nhóm 1 : nhiệm vụ A; nhóm 2: nhiệm vụ B, nhóm 3: nhiệm vụ C) - Đảm bảo mỗi thành viên trong nhóm đều trả lời được tất cả các câu hỏi trong nhiệm vụ được giao Mỗi thành viên đều trình bày được kết quả câu trả lời của nhóm VÒNG 2 - Hình thành nhóm 3 người mới (1người từ nhóm 1, 1 người từ nhóm 2 và 1 người từ nhóm 3) - Các câu trả lời và thông tin của vòng 1 được các thành viên nhóm mới chia sẻ đầy đủ với nhau - Nhiệm vụ mới sẽ được giao cho nhóm vừa thành lập để giải quyết - Lời giải được ghi rõ trên bảng B.Đổi mới kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực - Mục đích/ triết lí của KT,ĐG theo năng lực - Đánh giá vì sự tiến bộ của người học - Đánh giá như là quá trình học tập - Đánh giá về kết quả học tập * Đa dạng hoá các hình thức đánh giá a. Trình bày tái hiện kiến thức b.Sử dụng kênh hình để kiểm tra đánh giá c. Sử dụng sơ đồ , bảng biểu để kiểm tra đánh giá d. Sử dụng tư liệu lịch sử nói chung, tư liệu gốc nói chung e. Đóng vai, trải nghiệm * Một số loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan a.Điền khuyết b.Nối nội dung a với b phù hợp c. Lựa chọn a,b, c, d d. Đúng - sai e. Hoàn thiện câu cho hoàn chỉnh .. Dạng 1: Dạng câu hỏi yêu cầu thí sinh lựa chọn câu trả lời đúng: Trong 4 phương án gây nhiễu (A, B, C, D) chỉ có một phương án đúng, các phương án còn lại đều sai. Ví dụ 1: Ngày 10-10-1954, gắn với sự kiện lịch sử nào sau đây ở miền Bắc Việt Nam? A. Quân ta tiến vào tiếp quản thủ đô Hà Nội. B. Miền Bắc nước ta hoàn toàn giải phóng. C. Toán lính Pháp cuối cùng rút khỏi đảo Cát Bà. D. Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh ra mắt nhân dân thủ đô. Dạng 2: Dạng câu hỏi yêu cầu thí sinh điền khuyết Ví dụ : Cho dữ liệu sau: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (9- 1960) đã đề ra nhiệm vụ chiến lược của cách mạng cả nước và nhiệm vụ của cách mạng từng miền. Đại hội nêu rõ: Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc có vai trò.......đối với sự phát triển của cách mạng cả nước. Cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam có vai trò........đối với sự nghiệp giải phóng miền Nam. Cách mạng hai miền có ..........gắn bó và tác động lẫn nhau nhằm thực hiện hòa bình, thống nhất đất nước. A. quyết định nhất..........quyết định trực tiếp..........quan hệ mật thiết. B. quyết định trực tiếp......quyết định nhất.......quan hệ mật thiết. C. quyết định nhất............quan hệ mật thiết...........quyết định trực tiếp. D. quyết định trực tiếp........quan hệ mật thiết........quyết định nhất. Dạng 3: Dạng câu hỏi yêu cầu thí sinh phải kết nối đúng hoặc sắp xếp đúng trật tự (thứ tự) lôgic của các sự kiện, hiện tượng lịch sử. Ví dụ 1: Cho các sự kiện sau: 1. Nguyễn Ái Quốc chủ trì Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng. 2. Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng. 3. Nguyễn Ái Quốc chọn Cao Bằng xây dựng căn cứ địa. Hãy sắp xếp các sự kiện trên theo đúng trình tự thời gian. A. 1, 2, 3. B. 2, 3, 1. C. 3, 2, 1. D. 1, 3, 2. * Một số lưu ý a.Chú ý kĩ thuật ra câu hỏi b.Phương án nhiễu phải gần đúng, tránh phương án không có tác dụng c.Đảm bảo đúng mức độ: 60% cơ bản; 40% nâng cao. d.Không ôn tập nội dung giảm tải. đ.Đa dạng các loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan e. Bài kiểm tra lập ma trận trước đảm bảo 30% trắc nghiệm, 70% tự luận III. Kết luận Đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh môn lịch sử ở cấp THCS là vô cùng quan trọng, làm thế nào để ta thực hiện nó có hiệu quả nhất để kích thích các em yêu bộ môn lịch sử hơn đồng thời nâng cao được chất lượng dạy học bộ môn này. Trên đây là một số định hướng đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh môn lịch sử ở cấp THCS rất mong bạn bè đồng nghiệp góp ý, bổ sung , lựa chọn để phù hợp với đơn vị trường THCS Trung Phú , cũng như lớp mình phụ trách.