Bố cục đề nghị luận về một tư tưởng đạo lí

Vaên hoïc lôùp 10 Naêm hoïc: 2009 - 2010  * BỐ CỤC ĐỀ NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ BỐ CỤC MỞ BÀI THÂN BÀI KẾT BÀI NỘI DUNG THAO TÁC - Giới thiệu vấn đề cần nghị luận. - Nêu nội dung luận đề (yêu cầu đề bài) - Giải thích tư tưởng đạo lí cần nghị luận - Tìm các biểu hiện của tư tưởng đạo lí: -> Dùng thực tế để làm sáng rõ vấn đề (những tấm gương anh hùng liệt sĩ, các nhà văn, nhà khoa học…) -> Biểu dương mặt tích cực,phê phán, bác bỏ những biểu hiện sai lệch liên quan đến vấn đề. - Nêu ý nghĩa, rút ra bài học nhận thức và hành động về tư tưởng đạo lí. Đánh giá lại vấn đề cần nghị luận- Liên hệ bản thân Giải thích- Phân tích- Chứng minh- Bình luận Viết một đoạn văn. Viết một đoạn văn. * BỐ CỤC ĐỀ NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG BỐ CỤC MỞ BÀI THÂN BÀI KẾT BÀI NỘI DUNG THAO TÁC - Giới thiệu chung về hiện tượng. - Tính cấp thiết phải giải quyết HT. - Giải thích hiện tượng. - Nêu thực trạng của hiện tượng (số liệu, sự kiện….) Hậu quả/ Kết quả do HT đó mang lại.- Giải pháp khắc phục hiện tượng/ Phương hướng phấn đấu. - Nguyên nhân xảy ra HT đó trong cuộc sống. - Bài học nhận thức và hành động rút ra qua HT Đánh giá lại vấn đề cần nghị luận- Liên hệ bản thân Giải thích- Phân tích- Chứng minh- Bình luận Viết một đoạn văn. Viết một đoạn văn. LUYỆN ĐỀ: Nhóm tổ 1,2 - Đề 1: Phải chăng “ Đời người cũng như bài thơ. Giá trị của nó không phụ thuộc vào số câu mà tuỳ thuộc vào nội dung”. (Sênêca – theo Những vòng tay âu yếm – NXB trẻ) Viết bài văn ngắn (không quá 400 từ) trình bày suy nghĩ của em về vấn đề trên. Nhóm tổ 3,4 - Đề 2: Hãy viết bài văn ngắn (không quá 400từ) trình bày suy nghĩ của bản thân về: Giờ trái đất Tìm hiểu đề 1: Phải chăng “ Đời người cũng như bài thơ. Giá trị của nó không phụ thuộc vào số câu mà tuỳ thuộc vào nội dung”. (Sênêca – theo Những vòng tay âu yếm – NXB trẻ) Viết bài văn ngắn (không quá 400 từ) trình bày suy nghĩ của em về vấn đề trên. Tìm hiểu đề 1: Phải chăng “ Đời người cũng như bài thơ. Giá trị của nó không phụ thuộc vào số câu mà tuỳ thuộc vào nội dung”. (Sênêca – theo Những vòng tay âu yếm – NXB trẻ) Viết bài văn ngắn (không quá 400 từ) trình bày suy nghĩ của em về vấn đề trên. Yêu cầu: - Nội dung: Tìm giá trị đời người trong tương quan với nội dung của bài thơ. -Thao tác lập luận chính: Giải thích, chứng minh, bình luận. - Phạm vi tư liệu : Thực tế đời sống xã hội Chứng minh: Đó là một con người, một cuộc đời kì lạ. Ba chìm, bảy nổi, chín lênh đênh, hơn cả tuyệt vọng. Và vượt qua đủ thứ điều tiếng của bạn bè trong đám giang hồ, chị trở thành nhân viên công tác xã hội, chuyên tiếp cận gái mại dâm, đối tượng nghiện hút để tuyên truyền phòng chống HIV, AIDS II. Thân bài: * Chứng minh: Trích dẫn một số câu nói nổi tiếng có ý nghĩa tương tự để tăng sức thuyết phục: VD: “ Con người sinh ra không phải để tan biến đi như một hạt cát vô danh. Họ sinh ra để in dấu lại trên mặt đất, in dấu lại trong trái tim người khác.”(Xukhômlinski ) II. Thân bài: 1/. Giải thích hiện tượng: Giờ trái đất là gì ? Giờ Trái Đất (tiếng Anh: Earth Hour) là một sự kiện quốc tế hằng năm, do Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (World Wildlife Fund) khuyên các hộ gia đình và cơ sở kinh doanh tắt đèn điện và các thiết bị điện không ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt trong một giờ đồng hồ vào lúc 8h30 đến 9h30 tối (giờ địa phương) ngày thứ bảy cuối cùng của tháng ba hàng năm (năm 2009 là 28 tháng 3). Bắt đầu từ năm 2007 ở Sydney, số người tham gia chỉ có 2 triệu người. Nhờ các phương tiện truyền thông, số người năm 2008 là 50 triệu và năm 2009 là hơn 1 tỷ người. Năm 2011 là ngày 26 tháng 3 năm 2011 và năm nay sẽ là 31 tháng 3 năm2012. II. Thân bài: 1/. Giải thích hiện tượng: Giờ trái đất là gì ? Biểu trưng chính thức : Logo của chương trình được xây dựng từ nền bản đồ địa cầu, cắt bởi số 60 là con số phút kêu gọi tắt điện. Hiện nay logo của Giờ Trái Đất được thêm dấu "+" sau số 60 với ý nghĩa Giờ Trái Đât không chỉ dừng lại ở 60 phút mà còn hơn thế nữa. Với thông điệp “ Tôi và bạn hãy cùng hành động” II. Thân bài: 2. Thực trạng của vấn đề: Nước ta đã hưởng ứng giờ trái đất năm 2012 như thế nào ? Hà Nội, hơn 1.000 tình nguyện viên chiến dịch Một Giờ Trái Đất Khác Biệt tại Hà Nội sẽ tổ chức sự kiện Đêm Trái đất với năm hoạt động sáng tạo đồng loạt tại Hồ Hoàn Kiếm, vườn hoa Lý Thái Tổ, vườn hoa Lênin trước thời khắc tắt đèn. . Quảng trường Cách mạng tháng tám, Hà Nội. Một số hình ảnh về Giờ trái đất 2012 ở Việt Nam . Quảng trường Cách mạng tháng tám, Hà Nội. Một số hình ảnh về Giờ trái đất 2012 ở Việt Nam . Quảng trường Cách mạng tháng tám, Hà Nội. Một số hình ảnh về Giờ trái đất 2012 ở Việt Nam II. Thân bài: 2. Thực trạng của vấn đề: Nước ta đã hưởng ứng giờ trái đất năm 2012 như thế nào ? Ở Đà Nẵng, đêm sự kiện 'Một Giờ Trái Đất Khác Biệt' sẽ diễn ra từ 17h00 đến 22h00 tại công viên Trần Hưng Đạo với sự tham gia của hơn 1.000 tình nguyện viên đến từ hầu hết các câu lạc bộ đội nhóm trên địa bàn. Chương trình có hoạt động nhảy dân vũ, ca hát với guitar, vẽ tranh, triển lãm ảnh và đặc biệt nhất là bức tranh cây cam kết xanh khổ 3x4m với tán lá là vân tay của tất cả các bạn tình nguyện viên kèm theo chữ ký cam kết hành động suốt năm. II. Thân bài: 2. Thực trạng của vấn đề: Nước ta đã hưởng ứng giờ trái đất năm 2012 như thế nào ? Còn tại thành phố Hồ Chí Minh, Giờ Trái đất sẽ diễn ra từ 18h00 đến 22h00 tại sân 4A Nhà Văn hóa Thanh niên, số 4 Phạm Ngọc Thạch, phường Bến Nghé, quận 1. Buổi chiều cùng ngày cũng sẽ được đánh dấu bằng buổi đạp xe truyền thông đông đảo nhất và cũng là buổi đạp xe cuối cùng của chiến dịch, khi dự kiến khoảng 600 tình nguyện viên sẽ xuất phát từ Quảng Trường Nhà thờ Đức Bà tỏa ra năm tuyến trên khắp các quận huyện thành phố, nhắc nhở người dân tắt đèn từ 20h30 đến 21h30. II. Thân bài: 3. Giờ trái đất 2012 đã có kết quả ra sao: Theo thống kê từ Trung tâm điều độ Hệ thống điện Quốc gia, trong 60 phút tắt đèn của chiến dịch Giờ Trái đất 2012, từ 20h30 đến 21h30 ngày 31/3/2012, công suất của hệ thống điện giảm được 546 MW, Điện năng tiết kiệm được là 546.000 kWh. Năm 2009, lần đầu tiên tham gia Giờ Trái đất, nước ta đã tiết kiệm được 140 nghìn kWh; năm 2010 tiết kiệm được 500 nghìn kWh; năm 2011 tiết kiệm được 400 nghìn kWh. Mười hành động thân thiện để bảo vệ môi môi trường sống mà mỗi người có thể hành động ngay từ bây giờ: 1. Tận dụng đồ tái chế khi có thể. Hạn chế tiêu thụ các sản phẩm đóng gói quá nhiều. 2. Hạn chế túi nilon chỉ dùng một lần. 3. Rút các ổ cắm điện khi ra khỏi nhà hoặc ban đêm. 4.  Mùa hè nên để điều hòa thấp nhất là 26 độ. 5. Tắt động cơ xe máy khi đèn chờ giao thông lâu hơn 16 giây. Mười hành động thân thiện để bảo vệ môi môi trường sống mà mỗi người có thể hành động ngay từ bây giờ: 6. Sửa chữa ngay ống nước hoặc vòi nước bị rò rỉ nhằm tránh lãng phí nước sạch. 7. Sử dụng các phương tiện di chuyển xanh như đi bộ, đi xe đạp và xe buýt. 8. Vứt rác đúng nơi quy định và giữ gìn vệ sinh nơi công cộng. 9. Tích cực trồng cây xanh khi có thể- tại nhà, công sở và nơi bạn tới du lịch. 10. Tích cực sử dụng hàng hóa nội địa để tránh phát sinh khí thải trong quá trình vận chuyển hàng từ nước ngoài. Đoạn văn MB mẫu đề 1: Đã 18 năm có mặt trong cuộc đời này có bao giờ bạn ngoái đầu nhìn lại và tự hỏi : “Mình đã sống như thế nào?” . Tôi chắc rằng chúng ta sẽ rất khó khăn để tìm ra đâu là giá trị thật của cuộc đời mình. Vậy phải chăng “ Đời người cũng như bài thơ. Giá trị của nó không phụ thuộc vào số câu mà tuỳ thuộc vào nội dung” (Sênêca – theo Những vòng tay âu ếm – NXB trẻ) Đoạn văn MB mẫu đề 2: Tháng 3/2011 thảm hoạ kép động đất và sóng thần ở Nhật đã cướp đi hơn 10.000 sinh mạng con người. Toàn bộ vùng Miyagi, Onagawa, miền bắc Nhật Bản thành đống đổ nát. Đến tháng 5/2011 trận lũ lụt trên sông Missisippi ở Mĩ khiến ngập 3 triệu acre đất nông nghiệp của Mỹ. (1 acre = 4.047m. Đó là những hệ luỵ do sự biến đổi khí hậu toàn cầu tạo ra. Nhiệm vụ cấp thiết của toàn thế giới là phải làm sau để ngặn chặn sự biến đổi khí hậu của trái đất và một trong những giải pháp đó là thế giới kêu gọi hưởng ứng “ Giờ trái đất”. Vậy bạn biết gì về “ Giờ trái đất ”? * Thân Bài Mục đích Câu hỏi tìm luận điểm Giải thích …Là gì ?; - Thế nào là…. ?; Nên hiểu…như thế nào? – Tại sao nói…? Phân tích Chứng minh Căn cứ vào đâu... ? - Trong thực tế cuộc sống (hoặc trong văn học), đã có trường hợp nào như thế ? - Vì sao lại... ? - ...có thể tìm thấy ở đâu ? - ...để làm gì ? Bình luận - ...có tác dụng gì ?- ...có ý nghĩa gì đối với cuộc sống ? - ...mang đến thông điệp gì ? - Làm thế nào để... ? - Nội dung vấn đề đến nay còn giá trị? - Trong xã hội hiện nay, ...ra sao ? - Mọi người, nhất là Thanh niên-HS cần có suy nghĩ, hành động nhưng thế nào trước... ? Yêu cầu của bài văn nghị luận xã hội : - Người viết phải hiểu vấn đề đúng, sâu, nắm được bản chất vấn đề -> Tập hợp tư liệu chính xác, thuyết phục. - Người viết phải thể hiện rõ quan điểm, thái độ của mình trước vấn đề nghị luận -> chỉ ra đúng – sai, lợi - hại, -> tác động từ vấn đề đến bản thân người viết. - Diễn đạt trong sáng, có thể sử dụng phép tu từ, yếu tố biểu cảm và nêu cảm nghĩ riêng. Bài tập về nhà : HS lập dàn ý cho các đề sau Đề 1: Suy nghĩ của anh chị về ý nghĩa triết lí nhân sinh trong lời thoại Hồn Trương Ba: "Không thể bên trong một đằng bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn là tôi toàn vẹn". Đề 2: Qua câu chuyện về người đàn bà hàng chài trong tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu, anh chị có suy nghĩ gì về nạn bạo hành trong gia đình những vùng quê nghèo hiện nay.