Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán Lớp 8

1. Chuyªn ®Ị : §a thøc Bài 1: Tính giá trị của biểu thức: A = tại x = 16. B = tại x = 14. C = tại x = 9 D = tại x = 7. Bài 2: Tính giá trị của biểu thức: M = N = Bài 3: Tính giá trị của biểu thức: A = với x = 2; . M.N với .Biết rằng:M = ; N = . Bài 4: Tính giá trị của đa thức, biết x = y + 5: a. b. Bài 5: Tính giá trị của đa thức: biết x+ y = -p, xy = q Bài 6: Chứng minh đẳng thức: a. ; biết rằng 2x = a + b + c b. ; biết rằng a + b + c = 2p Bài 7: Số a gồm 31 chữ số 1, số b gồm 38 chữ số 1. Chứng minh rằng ab – 2 chia hết cho 3. Cho 2 số tự nhiên a và b trong đó số a gồm 52 số 1, số b gồm 104 số 1. Hỏi tích ab có chia hết cho 3 không? Vì sao? Bài 8: Cho a + b + c = 0. Chứng minh rằng M = N = P với: ; ; Bài 9: Cho biểu thức: M = . Tính M theo a, b, c, biết rằng . Bài 10: Cho các biểu thức: A = 15x – 23y ; B = 2x + 3y . Chứng minh rằng nếu x, y là các số nguyên và A chia hết cho 13 thì B chia hết cho 13. Ngược lại nếu B chia hết cho 13 thì A cũng chia hết cho 13. Bài 11: Cho các biểu thức: A = 5x + 2y ; B = 9x + 7y Rút gọn biểu thức 7A – 2B. Chứng minh rằng: Nếu các số nguyên x, y thỏa mãn 5x + 2y chia hết cho 17 thì 9x + 7y cũng chia hết cho 17. Bài 12: Chứng minh rằng: a. chia hết cho 405. b. chia hết cho 133. Bài 13: Cho dãy số 1, 3, 6 , 10, 15,, , Chứng minh rằng tổng hai số hạng liên tiếp của dãy bao giờ cũng là số chính phương. 2. Chuyªn ®Ị: BiĨn ®ỉi biĨu thøc nguyªn I. Mét sè h»ng ®¼ng thøc c¬ b¶n (a ± b)2 = a2 ± 2ab + b2 ; (a + b + c)2 = a2 + b2 + c2 + 2ab + 2bc + 2ca ; = ; (a ± b)3 = a3 ± 3a2b + 3ab2 ± b3 = a3 ± b3 ± 3ab(a ± b); (a ± b)4 = a4 ± 4a3b + 6a2b2 ± 4ab3 + b4 ; a2 – b2 = (a – b)(a + b) ; a3 – b3 = (a – b)(a2 + ab + b2) ; an – bn = (a – b)(an – 1 + an – 2b + an – 3b2 + + abn – 2 + bn – 1) ; a3 + b3 = (a + b)(a2 – ab + b2) a5 + b5 = (a + b)(a4 – a3b + a2b2 – ab3 + b5) ; a2k + 1 + b2k + 1 = (a + b)(a2k – a2k – 1b + a2k – 2b2 – + a2b2k – 2 – ab2k – 1 + b2k) ; II. B¶ng c¸c hƯ sè trong khai triĨn (a + b)n – Tam gi¸c Pascal §Ønh 1 Dßng 1 (n = 1) 1 1 Dßng 2 (n = 2) 1 2 1 Dßng 3 (n = 3) 1 3 3 1 Dßng 4 (n = 4) 1 4 6 4 1 Dßng 5 (n = 5) 1 5 10 10 5 1 Trong tam gi¸c nµy, hai c¹nh bªn gåm c¸c sè 1 ; dßng k + 1 ®­ỵc thµnh lËp tõ dßng k (k ≥ 1), ch¼ng h¹n ë dßng 2 ta cã 2 = 1 + 1, ë dßng 3 ta cã 3 = 2 + 1, 3 = 1 + 2, ë dßng 4 ta cã 4 = 1 + 3, 6 = 3 + 3, 4 = 3 + 1, Khai triĨn (x + y)n thµnh tỉng th× c¸c hƯ sè cđa c¸c h¹ng tư lµ c¸c sè trong dßng thø n cđa b¶ng trªn. Ng­êi ta gäi b¶ng trªn lµ tam gi¸c Pascal, nã th­êng ®­ỵc sư dơng khi n kh«ng qu¸ lín. Ch¼ng h¹n, víi n = 4 th× : (a + b)4 = a4 + 4a3b + 6a2b2 + 4ab3 + b4 vµ víi n = 5 th× : (a + b)5 = a5 + 5a4b + 10a3b2 + 10a2b3 + 10ab4 + b5 II. C¸c vÝ dơ VÝ dơ 1. §¬n gi¶n biĨu thøc sau : A = (x + y + z)3 – (x + y – z)3 – (y + z – x)3 – (z + x – y)3. Lêi gi¶i A = [(x + y) + z]3 – [(x + y) – z]3 – [z – (x – y)]3 – [z + (x – y)]3 = [(x + y)3 + 3(x + y)2z + 3(x + y)z2 + z3] – [(x + y)3 – 3(x + y)2z + 3(x + y)z2 – z3] – [z3 – 3z2(x – y) + 3z(x – y)2 – (x – y)3] – [z3 + 3z2(x – y) + 3z(x – y)2 + (x – y)3] = 6(x + y)2z – 6z(x – y)2 = 24xyz VÝ dơ 2. Cho x + y = a, xy = b (a2 ≥ 4b). TÝnh gi¸ trÞ cđa c¸c biĨu thøc sau : a) x2 + y2 ; b) x3 + y3 ; c) x4 + y4 ; d) x5 + y5 Lêi gi¶i x2 + y2 = (x + y)2 – 2xy = a2 – 2b x3 + y3 = (x + y)3 – 3xy(x + y) = a3 – 3ab x4 + y4 = (x2 + y2)2 – 2x2y2 = (a2 – 2b)2 – 2b2 = a4 – 4a2b + 2b2 (x2 + y2)(x3 + y3) = x5 + x2y3 + x3y2 + y5 = (x5 + y5) + x2y2(x + y) Hay : (a2 – 2b)(a3 – 3ab) = (x5 + y5) + ab2 Þ x5 + y5 = a5 – 5a3b + 5ab2 Chĩ ý : a6 + b6 = (a2)3 + (b2)3 = (a3)2 + (b3)2 a7 + b7 = (a3 + b3)(a4 + b4) – a3b3(a + b) = (a2 + b2)(a5 + b5) – a2b2(a3 + b3) VÝ dơ 3. Chøng minh c¸c h»ng ®¼ng thøc : a3 + b3 + c3 – 3abc = (a + b + c)(a2 + b2 + c2 – ab – bc – ca) ; (a + b + c)3 – a3 – b3 – c3 = 3(a + b)(b + c)(c + a) Lêi gi¶i a3 + b3 + c3 – 3abc = (a + b)3 + c3 – 3abc – 3a2b – 3ab2 = (a + b + c)[(a + b)2 – (a + b)c + c2] – 3ab(a + b + c) = (a + b + c) [(a + b)2 – (a + b)c + c2 – 3ab] = (a + b + c)(a2 + b2 + c2 – ab – bc – ca) (a + b + c)3 – a3 – b3 – c3 = [(a + b + c)3 – a3] – (b3 + c3) = (b + c)[(a + b + c)2 + (a + b + c)a + a2] – (b + c)(b2 – bc + c2) = (b + c)(3a2 + 3ab + 3bc + 3ca) = 3(b + c)[a(a + b) + c(a + b)] = 3(a + b)(b + c)(c + a) VÝ dơ 4. Cho x + y + z = 0. Chøng minh r»ng : 2(x5 + y5 + z5) = 5xyz(x2 + y2 + z2) Lêi gi¶i V× x + y + z = 0 nªn x + y = –z Þ (x + y)3 = –z3 Hay x3 + y3 + 3xy(x + y) = –z3 Þ 3xyz = x3 + y3 + z3 Do ®ã : 3xyz(x2 + y2 + z2) = (x3 + y3 + z3)(x2 + y2 + z2) = x5 + y5 + z5 + x3(y2 + z2) + y3(z2 + x2) + z3(x2 + y2) Mµ x2 + y2 = (x + y)2 – 2xy = z2 – 2xy (v× x + y = –z). T­¬ng tù : y2 + z2 = x2 – 2yz ; z2 + x2 = y2 – 2zx. V× vËy : 3xyz(x2 + y2 + z2) = x5 + y5 + z5 + x3(x2 – 2yz) + y3(y2 – 2zx) + z3(z3 – 2xy) = 2(x5 + y5 + z5) – 2xyz(x2 + y2 + z2) Suy ra : 2(x5 + y5 + z5) = 5xyz(x2 + y2 + z2) (®pcm) Bµi tËp: Cho a + b + c = 0 vµ a2 + b2 + c2 = 14. TÝnh gi¸ trÞ cđa biĨu thøc : A = a4 + b4 + c4. Cho x + y + z = 0 vµ xy + yz + zx = 0. TÝnh gi¸ trÞ cđa biĨu thøc : B = (x – 1)2007 + y2008 + (z + 1)2009. Cho a2 – b2 = 4c2. Chøng minh r»ng : (5a – 3b + 8c)(5a – 3b – 8c) = (3a – 5b)2. Chøng minh r»ng nÕu: (x – y)2 + (y – z)2 + (z – x)2 = (x + y – 2z)2 + (y + z – 2x)2 + (z + x – 2y)2 th× x = y = z. a) Chøng minh r»ng nÕu (a2 + b2)(x2 + y2) = (ax + by)2 vµ x, y kh¸c 0 th× . b) Chøng minh r»ng nÕu (a2 + b2 + c2)(x2 + y2 + z2) = (ax + by + cz)2 vµ x, y, z kh¸c 0 th× . Cho x + y + z = 0. Chøng minh r»ng : 5(x3 + y3 + z3)(x2 + y2 + z2) = 6(x5 + y5 + z5) ; x7 + y7 + z7 = 7xyz(x2y2 + y2z2 + z2x2) ; 10(x7 + y7 + z7) = 7(x2 + y2 + z2)(x5 + y5 + z5). Chøng minh c¸c h»ng ®»ng thøc sau : (a + b + c)2 + a2 + b2 + c2 = (a + b)2 + (b + c)2 + (c + a)2 ; x4 + y4 + (x + y)4 = 2(x2 + xy + y2)2. Cho c¸c sè a, b, c, d tháa m·n a2 + b2 + (a + b)2 = c2 + d2 + (c + d)2. Chøng minh r»ng : a4 + b4 + (a + b)4 = c4 + d4 + (c + d)4 Cho a2 + b2 + c2 = a3 + b3 + c3 = 1. TÝnh gi¸ trÞ cđa biĨu thøc : C = a2 + b9 + c1945. Hai sè a, b lÇn l­ỵt tháa m·n c¸c hƯ thøc sau : a3 – 3a2 + 5a – 17 = 0 vµ b3 – 3b2 + 5b + 11 = 0. H·y tÝnh : D = a + b. Cho a3 – 3ab2 = 19 vµ b3 – 3a2b = 98. H·y tÝnh : E = a2 + b2. Cho x + y = a + b vµ x2 + y2 = a2 + b2. TÝnh gi¸ trÞ cđa c¸c biĨu thøc sau : a) x3 + y3 ; b) x4 + y4 ; c) x5 + y5 ; d) x6 + y6 ; e) x7 + y7 ; f) x8 + y8 ; g) x2008 + y2008. 3. Chuyªn ®Ị: Ph©n tÝch ®a thøc thµnh nh©n tư I- Ph­¬ng ph¸p t¸ch mét h¹ng tư thµnh nhiỊu h¹ng tư kh¸c: Bµi 1: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư Bµi 2: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư: (§a thøc ®· cho cã nhiƯm nguyªn hoỈc nghiƯm h÷u tØ) II- Ph­¬ng ph¸p thªm vµ bít cïng mét h¹ng tư 1) D¹ng 1: Thªm bít cïng mét h¹ng tư lµm xuÊt hiƯn h»ng ®¼ng thøc hiƯu cđa hai b×nh ph­¬ng: A2 – B2 = (A – B)(A + B) Bµi 1: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư: 2) D¹ng 2: Thªm bít cïng mét h¹ng tư lµm xuÊt hiƯn thõa sè chung Bµi 1: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư: III- Ph­¬ng ph¸p ®ỉi biÕn Bµi 1:Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư Bµi 2: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư IV- Ph­¬ng ph¸p xÐt gi¸ trÞ riªng Ph­¬ng ph¸p: Tr­íc hÕt ta x¸c ®Þnh d¹ng c¸c thõa sè chøa biÕn cđa ®a thøc, råi g¸n cho c¸c biÕn c¸c gi¸ trÞ cơ thĨ ®Ĩ x¸c ®Þnh thõa sè cßn l¹i. VÝ dơ: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư: Gi¶i a, Gi¶ sư thay x bëi y th× P = Nh­ vËy P chøa thõa sè x – y Ta l¹i thÊy nÕu thay x bëi y, thay y bëi z, thay z bëi x th× P kh«ng ®ỉi(ta nãi ®a thøc P cã thĨ ho¸n vÞ vßng quanh bëi c¸c biÕn x, y, z). Do ®ã nÕu P ®· chĩa thïa sè x – y th× cịng chĩa thõa sè y – z, z – x. VËy P ph¶i cã d¹ng P = k(x – y)(y – z)(z – x).Ta thÊy k ph¶i lµ h»ng sè(kh«ng chĩa biÕn) v× P cã bËc 3 ®èi víi tËp hỵp c¸c biÕn x, y, z cßn tÝch (x – y)(y – z)(z – x) cịng cã bËc ba ®èi víi tËp hỵp c¸c biÕn x, y, z. V× ®¼ng thøc ®ĩng víi mäi x, y, z nªn ta g¸n cho c¸c biÕn x, y, z c¸c gi¸ trÞ riªng, ch¼ng h¹n x = 2, y = 1, z = 0 ta ®­ỵc k = -1 VËy P =- (x – y)(y – z)(z – x) = (x – y)(y – z)(x - z) C¸c bµi to¸n Bµi 1: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư: , víi 2m = a+ b + c. Bài 2: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư: V-Ph­ong ph¸p hƯ sè bÊt ®Þnh Bài 1: Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư: Bµi tËp: VÝ dơ . Ph©n tÝch biĨu thøc sau thµnh nh©n tư : A = x3 – 3(a2 + b2)x + 2(a3 + b3) Lêi gi¶i §Ỉt S = a + b vµ P = ab, th× a2 + b2 = ; a3 + b3 = . V× vËy : A = x3 – 3()x + 2() = = = = (x – a – b)[x2 + (a + b)x – 2(a + b)2 + 6ab] = (x – a – b)[x2 + (a + b)x – 2(a2 Ph©n tÝch c¸c ®a thøc sau thµnh nh©n tư : x3 + 4x2 – 29x + 24 ; x4 + 6x3 + 7x2 – 6x + 1 ; (x2 – x + 2)2 + (x – 2)2 ; 6x5 + 15x4 + 20x3 + 15x2 + 6x + 1 ; x6 + 3x5 + 4x4 + 4x3 + 4x2 + 3x + 1. f) x8 + x4 + 1; g) x10 + x5 + 1 ; h) x12 + 1 ; i) (x + y + z)3 – x3 – y3 – z3 ; k) (x + y + z)5 – x5 – y5 – z5. 4. Chuyªn ®Ị: X¸c ®Þnh ®a thøc * §Þnh lÝ Beout (BªZu) vµ øng dơng: 1) §Þnh lÝ BªZu: D­ trong phÐp chia ®a thøc f(x) cho nhÞ thøc x - a b»ng f(a) (gi¸ trÞ cđa f(x) t¹i x = a): (Beout, 1730 - 1783, nhµ to¸n häc Ph¸p) HƯ qu¶: NÕu a lµ nghiƯm cđa ®a thõc f(x) th× f(x) chia hÕt cho x - a. ¸p dơng: §Þnh lÝ BªZu cã thĨ dïng ®Ĩ ph©n tÝch mét ®a thøc thµnh nh©n tư. Thùc hiƯn nh­ sau: B­íc 1: Chän mét gi¸ trÞ x = a nµo ®ã vµ thư xem x = a cã ph¶i lµ nghiƯm cđa f(x) kh«ng. B­íc 2: NÕu f(a) = 0, theo ®Þnh lÝ BªZu ta cã: §Ĩ t×m p(x) thùc hiƯn phÐp chia f(x) cho x - a. B­íc 3: TiÕp tơc ph©n tÝch p(x) thµnh nh©n tư nÕu cßn ph©n tÝch ®­ỵc. Sau ®ã viÕt kÕt qu¶ cuèi cïng cho hỵp lÝ. D¹ng 1: T×m ®a thøc th­¬ng b»ng ph­¬ng ph¸p ®ång nhÊt hƯ sè(ph­¬ng ph¸p hƯ sè bÊt ®Þnh), ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ riªng , thùc hiƯn phÐp chia ®a thøc. *Ph­¬ng ph¸p1: Ta dùa vµo mƯnh ®Ị sau ®©y : NÕu hai ®a thøc P(x) vµ Q(x) b»ng nhau: P(x) = Q(x) th× c¸c h¹ng tư cïng bËc ë hai ®a thøc ph¶i cã hƯ sè ph¶i cã hƯ sè b»ng nhau. VÝ dơ: ; NÕu P(x) = Q(x) th× ta cã: a = 1(hƯ sè cđa lịy thõa 2) 2b = - 4 (hƯ sè cđa lịy thõa bËc 1) - 3 = - p (hƯ sè h¹ng tư bËc kh«ng hay h¹ng tư tù do) *Ph­¬ng ph¸p2: Cho hai ®a thøc P(x) vµ Q(x) tháa m·n deg P(x) > deg Q(x) Gäi th­¬ng vµ d­ trong phÐp chia P(x) cho Q(x) lÇn l­ỵt lµ M(x) vµ N(x) Khi ®ã ta cã: (Trong ®ã: deg N(x) < deg Q(x)) (I) V× ®¼ng thøc (I) ®ĩng víi mäi x nªn ta cho x lÊy mét gi¸ trÞ bÊt k× : ( lµ h»ng sè). Sau ®ã ta ®i gi¶i ph­¬ng tr×nh hoỈc hƯ ph­¬ng tr×nh ®Ĩ t×m c¸c hƯ sè cđa c¸c h¹ng tư trong c¸c ®a thøc ( §a thøc th­¬ng, ®a thøc chia, ®a thøc bÞ chia, sè d­). VÝ dơ: Bµi 1(PhÇn bµi tËp ¸p dơng) Gäi th­¬ng cđa phÐp chia A(x) cho x + 1 lµ Q(x), ta cã: . Vì đẳng thức đúng với mọi x nên cho x = -1 ta dược: Với a = -2 thì Với a = 3 thì *Ph­¬ng ph¸p 3:Thùc hiƯn phÐp chia ®a thøc (nh­ SGK) Bµi tËp ¸p dơng Bài 1: Cho đa thức . X¸c định a sao cho A(x) chia hết cho x + 1. Bµi 2: Ph©n tÝch ®a thøc thµnh nh©n tư, biÕt r»ng mét nh©n tư cã d¹ng: Bµi 3: Víi gi¸ trÞ nµo cđa a vµ b th× ®a thøc : chia hÕt cho ®a thøc: . H·y gi¶i bµi to¸n trªn b»ng nhiỊu c¸ch kh¸c nhau. Bµi 4: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ k ®Ĩ ®a thøc: chia hÕt cho ®a thøc: . Bài 5: Tìm tất cả các số tự nhiên k để cho đa thức: chia hết cho nhị thức: . Bài 6: Với giá trị nào của a và b thì đa thức: chia hết cho đa thức: . Bài 7: a) Xác định các giá trị của a, b và c để đa thức: Chia hết cho . b) Xác định các giá trị của a, b để đa thức: chia hết cho đa thức . c) Xác định a, b để chia hết cho . Bài 8: Hãy xác định các số a, b, c để cĩ đẳng thức: (Để học tốt Đại số 8) Bài 9: Xác định hằng số a sao cho: a) chia hết cho . b) chia cho dư 4. c) chia hết cho . Bài 10: Xác định các hằng số a và b sao cho: a) chia hết cho . b) chia hết cho . c) chia hết cho . d) chia hết cho . Bài 11: Tìm các hăng số a và b sao cho chia cho thì dư 7, chia cho thì dư -5. Bài 12: Tìm các hằng số a, b, c sao cho chia hết cho , chia cho thì dư . (Một số vấn đề phát triển Đại số 8) Bài 13: Cho đa thức: và . Xác định a, b để P(x) chia hết cho Q(x). Bài 14: Xác định a và b sao cho đa thức chia hết cho đa thức Bài 15: Cho các đa thức và . Xác định a và b để P(x) chia hết cho Q(x). (23 chuyên đề tốn sơ cấp) Dạng 2: Phương pháp nội suy NiuTơn Phương pháp: Để tìm đa thức P(x) bậc khơng quá n khi biết giá trị của đa thức tại n + 1 điểm ta cĩ thể biểu diễn P(x) dưới dạng: Bằng cách thay thế x lần lượt bằng các giá trị vào biểu thức P(x) ta lần lượt tính được các hệ số . Bµi tËp ¸p dơng Bài 1: Tìm đa thức bậc hai P(x), biết: . Giải Đặt (1) Thay x lần lượy bằng 0; 1; 2 vào (1) ta được: Vậy, đa thức cần tìm cĩ dạng: . Bài 2: Tìm đa thức bậc 3 P(x), biết: Hướng dẫn: Đặt (1) Bài 3: Tìm đa thức bậc ba P(x), biết khi chia P(x) cho đều được dư bằng 6 và P(-1) = - 18. Hướng dẫn: Đặt (1) Bài 4: Cho đa thức bậc bốn P(x), thỏa mãn: a) Xác định P(x). b) Suy ra giá trị của tổng . Hướng dẫn: Thay x lần lượt bằng 0; 1; 2; 3 vào (1), ta được : Đặt (2) Thay x lần lượt bằng -1; 0; 1; 2; -2 vào (2) ta được: Vậy, đa thức cần tìm cĩ dạng: (Tuyển chọn bài thi HSG Tốn THCS) Bài 5: cho đa thức . Cho biết 1) Tính a, b, c theo . 2) Chứng minh rằng: khơng thể cùng âm hoặc cùng dương. Bài 6: Tìm một đa thức bậc hai, cho biết: 5. Chuyªn ®Ị: BiĨn ®ỉi ph©n thøc h÷u tØ VÝ dơ 1. Chøng minh r»ng ph©n sè lµ ph©n sè tèi gi¶n "nỴN ; Cho ph©n sè (nỴN). Cã bao nhiªu sè tù nhiªn n nhá h¬n 2009 sao cho ph©n sè A ch­a tèi gi¶n. TÝnh tỉng cđa tÊt c¶ c¸c sè tù nhiªn ®ã. Lêi gi¶i §Ỉt d = ¦CLN(5n + 2 ; 3n + 1) Þ 3(5n + 2) – 5(3n + 1) M d hay 1 M d Þ d = 1. VËy ph©n sè lµ ph©n sè tèi gi¶n. Ta cã . §Ĩ A ch­a tèi gi¶n th× ph©n sè ph¶i ch­a tèi gi¶n. Suy ra n + 5 ph¶i chia hÕt cho mét trong c¸c ­íc d­¬ng lín h¬n 1 cđa 29. V× 29 lµ sè nguyªn tè nªn ta cã n + 5 M 29 Þ n + 5 =29k (k Ỵ N) hay n=29k – 5. Theo ®iỊu kiƯn ®Ị bµi th× 0 ≤ n = 29k – 5 < 2009 Þ 1 ≤ k ≤ 69 hay kỴ{1; 2;; 69} VËy cã 69 sè tù nhiªn n tháa m·n ®iỊu kiƯn ®Ị bµi. Tỉng cđa c¸c sè nµy lµ : 29(1 + 2 + + 69) – 5.69 = 69690. VÝ dơ 2. Cho a, b, c ≠ 0 vµ a + b + c ≠ 0 tháa m·n ®iỊu kiƯn . Chøng minh r»ng trong ba sè a, b, c cã hai sè ®èi nhau. Tõ ®ã suy ra r»ng : . Lêi gi¶i Ta cã : Û Û Û Û (a + b)(b + c)(c + a) = 0 Û Û Þ ®pcm. Tõ ®ã suy ra : Þ . VÝ dơ 3. §¬n gi¶n biĨu thøc : . Lêi gi¶i §Ỉt S = a + b vµ P = ab. Suy ra : a2 + b2 = (a + b)2 – 2ab = a3 + b3 = (a + b)3 – 3ab(a + b) = . Do ®ã : Ta cã : A = = Hay A = VÝ dơ 4. Cho a, b, c lµ ba sè ph©n biƯt. Chøng minh r»ng gi¸ trÞ cđa biĨu thøc sau kh«ng phơ thuéc vµo gi¸ trÞ cđa x : . Lêi gi¶i C¸ch 1 = Ax2 – Bx + C víi : ; ; Ta cã : ; ; . VËy S(x) = 1"x (®pcm). C¸ch 2 §Ỉt P(x) = S(x) – 1 th× ®a thøc P(x) lµ ®a thøc cã bËc kh«ng v­ỵt qu¸ 2. Do ®ã, P(x) chØ cã tèi ®a hai nghiƯm. NhËn xÐt : P(a) = P(b) = P(c) = 0 Þ a, b, c lµ ba nghiƯm ph©n biƯt cđa P(x). §iỊu nµy chØ x¶y ra khi vµ chØ khi P(x) lµ ®a thøc kh«ng, tøc lµ P(x) = 0 "x. Suy ra S(x) = 1 "x Þ ®pcm. VÝ dơ 9. Cho . TÝnh gi¸ trÞ cđa c¸c biĨu thøc sau : a) ; b) ; c) ; d) . Lêi gi¶i a) ; b) ; c) ; d) Þ D = 7.18 – 3 = 123. VÝ dơ 5. X¸c ®Þnh c¸c sè a, b, c sao cho : . Lêi gi¶i Ta cã : §ång nhÊt ph©n thøc trªn víi ph©n thøc , ta ®­ỵc : . VËy . 6. Chuyªn ®Ị: Gi¶i ph­¬ng tr×nh I/Phương trình ax+b=0 (1) và phương trình đưa về dạng (1) *Cách giải: (Biến đổi và đưa hết về một vế sau đĩ rút gọn thành dạng ax+b=0) TH1:a=0 nếu b0 thì phương trình (1)vơ nghiệm nếu b=0 thì phương trình (1) vơ số nghiệm TH2:a0 thì phương trình (1) cĩ nghiệm duy nhất x= *Ví dụ: a)3x+1=7x-11 b1: 3x+1-7x+11=0 (biến đổi và chuyển về một vế) b2: -4x+12=0 (rút gọn về dạng ax+b=0) b3: x= b)1,2-(x-0,8)= -2(0,9+x) 1,2-x+0,8+1,8+2x=0 x+3,8=0 x= -3,8 *Các bài tập tương tự: a)7x+21=0 b)12-6x=0 c)5x-2=0 d)-2x+14=0 e)0.25x+1,5=0 f)6,36-5,3x=0 g) h) i)11-2x=x-1 k)5-3x=6x+7 l)2(x+1)=3+2x m)2(1-1,5x)+3x=0 n)2,3x-2(0,7+2x)=3,6-1,7x o)3,6-0,5(2x+1)=x-0,25(2-4x) p)3(2,2-03x)=2,6+(0,1x-4) q) v) w) s) y) II/Phương trình tích: *Cách giải: Pt:A.B=0 (A=0 (1) B=0 (2) ) Ta cĩ pt (1),(2) là phương trình bậc nhất cách giải tương tự phần trên (Chú ý các phương trình chưa cĩ dạng A.B=0 ta đưa về dạng A.B=0 bằng cách phân tích thành nhân tử ) *Ví dụ: a)(4x-10)(24+5x)=0 Từ (1) x= (2)x= Vậy phương trình cĩ 2 nghiệm x= hoặc x= b)(x-1)(5x+3)=(3x-8)(x-1) (x-1)(5x+3)-(3x-8)(x-1)=0 (x-1)(2x+11)=0 *Các bài tập tương tự: a)(3,5-7x)(0,1x+2,3)=0 b)(3x-2) c)(3,3-11x) d) e) f) g)3x(25x+15)-35(5x+3)=0 h)(2-3x)(x+11)=(3x-2)(2-5x) i)(2x2+1)(4x-3)=(2x2+1)(x-12) k)(2x-1)2+(2-x)(2x-1)=0 l)(x+2)(3-4x)=x2+4x+4 m)(x-1)(x2+5x-2)-(x2-1)=0 n)x3+1=x(x+1) 0)x2+(x=2) (11x-7)=4 p)x3+x2+x+1=0 q)x2-3x+2=0 r)4x2-12x+5=0 s)-x2+5x-6=0 t)2x2+5x+3=0 y)