Dạy thêm Ngữ văn 9 - Buổi 1 đến buổi 25

Buæi 1 VẺ ĐẸP CỦA VĂN XUÔI TRUNG ĐẠI QUA MỘT SỐ TÁC PHẨM Đà HỌC I . MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. Giúp học sinh: Hiểu được khái niệm văn xuôi trung đại: Những đặc điểm nổi bật của thể loại này nhằm phân biệt với văn xuôi hiện đại. Nắm được vẻ đẹp nội dung và đặc sắc nghệ thuật của văn xuôi trung đại được thể hiện qua mỗi tác giả, tác phẩm đã học. II. CHUẨN BỊ: G: Soạn giáo án, chuẩn bị hệ thống các bài tập. H: - Đọc lại các tác phẩm văn xuôi Trung đại đã học trong chương trình Ngữ văn 9. Nắm chắc các giá trị nội dung và nghệ thuật của các truyện. IV. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 1Kiểm tra: - Hãy kể tên các tác phẩm văn xuôi trung đại mà em đã được học trong chương trình? Cho biết trong các tác phẩm ấy em thích nhất tác phẩm nào? Tại sao? HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT G: Giới thiệu nội dung chuyên đề. ?: Em hiểu thế nào về khái niệm văn xuôi trung đại? H: Trao đổi, thống nhất. ?: Trong chương trình Ngữ văn THCS em đã được học những tác phẩm văn xuôi trung đại nào? H: Phát biểu cá nhân. ?: Giới thiệu những nét chính về vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của “Chuyên người con gái Nam xương”? H: Trao đôi, bổ sung G; Chốt ?: Phân tích ý nghĩa của yếu tố kì ảo trong chuyện NCGNX ? H: Thảo luận, trao đổi, dại diện phát biểu. ?: Vẻ đẹp về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm? So sánh với thể truyện? H: Bàn bạc, thống nhất, trả lời. ?: Đặc sắc về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích? H: Trao đổi, thống nhấ ?: Khi phân tích một tác phẩm truyên trung đại cần chú ý điểm gì G: Hướng dẫn H luyện tập. H: Viết từng đoạn văn phần TB. I. Khái niệm văn xuôi trung đại: - Văn xuôi trung đại là những tác phẩm văn xuôi ra đời từ thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XIX, hết thế kỉ XIX - Là những tác phẩm văn xuôi ra đời và phát triển trong môi tường xã hội phong kiến trung đại qua nhiều giai đoạn. - Văn xuôi ở thời kì trung đại có nhiều đặc điểm chung về tư tưởng, về quan điểm thẩm mĩ, về ngôn ngữ. II. Những tác giả, tác phẩm văn xuôi trung đại đã học trong chương trình ngữ văn THCS: III. Vẻ đẹp về nội dung và nghệ thuật của văn xuôi trung đại qua một số tác phẩm cụ thể: “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ: * Nội dung: - Chuyện người con gái Nam Xương là một trong hai mươi tác phẩm của Tuyền kì mạn lục. * Nghệ thuật: - Tác phẩm là một áng văn hay, thành công về nghệ thuật xây dựng truyện, miêu tả nhân vật, tự sự kết hợp với trữ tình. - Tác phẩm cho thấy nghệ thuật XD tính cách nhân vật già dặn. Sự đan xen thực - ảo một cách nghệ thuật, mang tính thẩm mĩ cao. - Yếu tố kì ảo, có ý nghĩa hoàn chỉnh thêm nét đẹp của nhân vật VN: + Nàng vẫn nặng tình với cuộc đời, với chồng con, với quê nhà... + Khao khát được phục hồi danh dự ( dù không còn là con người của trần gian) + Những yếu tố kì ảo đã tạo nên một kết thúc có hậu cho truyện, thể hiện ước mơ ngàn đời của nhân dân về lec công bằng( Người tốt dù bị oan khuất cuối cùng đã được đèn trả xứng đáng, cái thiện bao giờ cũng chiến thắng) + Tuy vậy kết thúc có hậu ấy cũng không làm giảm đi tính bi kịch của câu chuyện: Nàng chỉ trở về trong chốc lát, thấp thoáng, lúc ẩn, lúc hiện giữa dòng sông rồi biến mất không phải chỉ vì cái nghĩa với Linh Phi, mà điều chủ yếu là ở nàng chẳng còn gì để về, đàn giải oan chỉ là một chút an ủi với người bạc phận chứ không thể làm sống lại tình xư, nỗi oan được giải, nhưng hạnh phúc thực sự đâu có thể tìm lại được. + VN không quay trở về, biểu hiện thái độ phủ định , tố cáo xã hội PK bất công đương thời không có chỗ dung thân cho người phụ nữ èKhẳng định niềm thương cảm của tác giả đối với số phận bi thương của người phụ nữ trong chế độ PK. + Kết thúc truyện như vậy sẽ càng làm tăng thêm sự trừng phạt đối với T. Sinh. VN không trở cề TS càng phải cắn dứt, ân hận vì lỗi lầm của mình. 2. “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh” của Phạm Đình Hổ. + Nhà văn ghi chép tùy hứng, tản mạn, không cần theo hệ thống, cấu trúc nào cả, nhưng vẫn nhất quán theo cảm hứng chủ đạo, giàu chất trữ tình. ( Truyện thuộc loại văn tự sự, có cốt truyện, hệ thống nhân vật được khắc họa nhờ hệ thống chi tiết nghệ thuật phong phú, đa dạng bao gồm các sự kiện, các sung đột, chi tiết miêu tả nội tâm, ngoại hình, khắc họa tính cách nhân vật). 3.“Hoàng Lê nhất thống chí” – Hồi thứ mười bốn của Ngô Gia Văn Phái. * Nội dung: - Kể lại chiến công oanh liệt, sức mạnh và tài năng quân sự của quang Trung tiêu diệt hai mươi vạn quân Thanh. - Khắc họa chân thực sự hèn nhát, bất lực của quận Thanh và vua tôi Lê Chiêu Thống. IV. Cách phân tích một tác phẩm truyện trung đại: - Khi phân tích một tác phẩm truyện cần chú ý về nhân vật, về chủ đề, về giá trị nội dung, hay giá trị nghệ thuật của truyện. - Cần biết đưa ra những nhận xét đánh giá một cách rõ ràng, có luận cứ và lập luận thuyết phục. H­íng dÉn häc ë nhµ - Ôn tập kĩ. - Viết thành bài văn hoàn chỉnh. Rót kinh nghiÖm Buæi 2 TỪ HÁN – VIỆT: VAI TRÒ, Ý NGHĨA VÀ NHỮNG LỖI CẦN TRÁNH I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh: Nắm được khái niệm từ Hán – Việt, phân biệt với các từ mượn. Hiểu được nội dung, ý nghĩa, vai trò và giá trị của việc sử dụng từ Hán – Việt. II.CHUẨN BỊ: G: Soạn bài chuẩn bị hệ thống bài tập. H: Ôn kĩ phần kiến thức đã học về từ Hán – Việt. III.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY Kiểm tra: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh Bài mới: HĐ 1: Tìm hiểu khái niệm từ hán Việt , phân biệt với các từ mượn khác. ?1: Thế nào là tư Hán Việt? Phân biệt từ Hán Việt với các từ mượn của các nước khác? H: Trả lời cá nhân G: Chốt. HĐ 2: Hướng dẫn tìm hiểu ý nghĩa, vai trò, giá trị của sử dụng từ H-V. ?2: Muốn hiểu được nội dung của từ Hán Việt thì làm thế nào? Ý nghĩa của tư H-V? H: Trao đổi, thảo luận HĐ 4: Hướng dẫn luyện tập H: Đọc bài tập Trao đổi, trả lời. I.Khái niệm từ Hán Việt: - Từ Hán Việt là từ mượn của tiếng Hán, phát âm theo cách Việt. - Từ Hán Việt chiếm một số lượng lớn trong vốn từ Tiếng Việt. II. Nội dung, ý nghĩa, vai trò và giá trị của việc sử dụng từ Hán – Việt: - Để hiểu được nội dung của từ ghép Hán Việt, cần hiểu được ý nghĩa của các yếu tố Hán Việt - Về sắc thái phong cách: từ Hán Việt có phong cách gọt giũa và thường được dùng trong phong cách khoa học, chính luận, hành chính( còn tiếng Việt nhìn chung có màu sắc đa phong cách: giọt giũa, cổ kính, sinh hoạt, thông dụng... VD: huynh đệ = anh em, bằng hữu = bạn bè, thiên thu = mãi mãi, khẩu phật tâm xà = miệng nam mô bụng bồ dao găm... - Sử dụng từ Hán Việt: Vấn đề sử dụng từ hán Việt là vấn đề hết sức tế nhị. Trong các từ Hán việt và từ thuần Việt đồng nghĩa , từ Hán Việt có sắc thái trừ tường, trang trọng, tao nhã, cổ kính còn từ thuần Việt mang sắc thái cụ thể, gần gũi. Vì thế người ta dùng từ Hán Việt để: + Tạo sắc thái trang trọng, nghiêm trang, biểu thị thái độ tôn kính, trân trọng, làm nổi bật ý nghĩ lớn lao của sự vật, sự việc. VD; Nói : Hội phụ nữ( không nói hội đàn bà), Hội nhi đồng Cứu quốc( không nói hội trẻ em cứu nước)... III. Khi sử dụng từ Hán Việt cần chú ý: - Nói viết đúng các từ gần âm Từ Hán Việt với từ thuần Việt. VD: Tham quan thì nói( viết thành thăm quan) , vong gia thì nói ( viết thành phong gia)... - Cần hiểu đúng nghĩa của từ Hán Việt . VD: từ yếu điểm, biển thủ là từ Hán Việt khác nghĩa với điểm yếu, đầu biển trong tiếng Việt IV.Luyện tập: Em có nhận xét gì về cách dùng từ, ngắt nhịp trong đoạn thơ trích trong “ Truyện Kiều” của Nguyễn Du dưới đây: Buæi 4 Tõ tiÕng viÖt theo nguån gèc - chøc n¨ng A. Môc tiªu: Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tõ tiÕng ViÖt theo nguån gèc: tõ m­în, tõ H¸n ViÖt, tõ ®Þa ph­¬ng, biÖt ng÷ x· héi, thuËt ng÷, tõ t­îng thanh - tõ t­îng h×nh. 2. Kü n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: So¹n bµi vµ ®äc tµi liÖu tham kh¶o. - HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc. C. tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc * æn ®Þnh líp, kiÓm tra bµi cò. Bµi cò: Lµm bµi tËp GV giao vÒ nhµ. * Tæ chøc d¹y häc bµi míi Ho¹t ®éng 1: Cñng cè lÝ thuyÕt ? ThÕ nµo lµ tõ m­în? Cã nh÷ng bé phËn tõ m­în nµo lµ chñ yÕu trong tiÕng ViÖt? - HS nªu kh¸i niÖm vµ c¸c bé phËn tõ m­în. GV bæ sung qua s¬ ®å. ? ThÕ nµo lµ tõ ®Þa ph­¬ng? VD? - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. ? ThÕ nµo lµ biÖt ng÷ x· héi? VD? - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. ? ThÕ nµo lµ thuËt ng÷? VD? - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. ? ThÕ nµo lµ tõ t­îng thanh ? VD? - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. ? ThÕ nµo lµ tõ t­îng h×nh? VD? - HS nªu kh¸i niÖm vµ VD. i. Cñng cè lÝ thuyÕt 1. Tõ m­în Tõ m­în lµ nh÷ng tõ m­în tõ tiÕng cña n­íc ngoµi ®Ó biÓu thÞ sù vËt, hiÖn t­îng, ®Æc ®iÓm ... mµ tiÕng ViÖt ch­a cã tõ thËt thÝch hîp ®Ó diÔn ®¹t. 2. Tõ ®Þa ph­¬ng Tõ ®Þa ph­¬ng lµ nh÷ng tõ ®­îc sö dông phæ biÕn ë mét ®Þa ph­¬ng, vïng miÒn nhÊt ®Þnh. VD: m« (®©u), tª (kia), r¨ng (sao), røa (thÕ)...lµ nh÷ng tõ ë ®Þa ph­¬ng vïng B¾c Trung Bé (Thanh Ho¸). 3. BiÖt ng÷ x· héi BiÖt ng÷ x· héi lµ nh÷ng tõ ng÷ ®­îc dïng trong mét tÇng líp x· héi nhÊt ®Þnh. Kh«ng nªn l¹m dông biÖt ng÷ x· héi v× cã thÓ sÏ g©y khã hiÓu. VD: ngçng (®iÓm 2), trøng (®iÓm 1),... 4. ThuËt ng÷ ThuËt ng÷ lµ nh÷ng biÓu thÞ kh¸i niÖm khoa häc, c«ng nghÖ, th­êng ®­îc dïng trong c¸c v¨n b¶n khoa häc, c«ng nghÖ. VD: th¹ch nhò (§Þa lÝ), tõ vùng (Ng«n ng÷ häc),... 5. Tõ t­îng thanh - tõ t­îng h×nh. - Tõ t­îng thanh lµ nh÷ng tõ m« pháng ©m thanh cña ng­êi, vËt trong tù nhiªn vµ ®êi sèng. VD: oa oa, hu hu, h« hè,... - Tõ t­îng h×nh lµ tõ m« pháng h×nh d¸ng, ®iÖu bé cña ng­êi, vËt. VD: KhËt kh­ìng, lõ ®õ,... Buæi 5 : Kh¸i qu¸t vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng A. Môc tiªu: Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt. Ph©n biÖt mét sè phÐp tu tõ so s¸nh - Èn dô - ho¸n dô - nh©n ho¸. 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: So¹n bµi vµ ®äc tµi liÖu tham kh¶o. - HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc. C. tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc * æn ®Þnh líp, kiÓm tra bµi cò. Bµi cò: Lµm bµi tËp GV giao vÒ nhµ. * Tæ chøc d¹y häc bµi míi Ho¹t ®éng 1: Cñng cè lÝ thuyÕt - GV cho HS nªu kh¸i niÖm c¸c phÐp tu tõ tõ vùng vµ lÊy ®­îc c¸c VD. - HS lµm theo yªu cÇu cña GV. i. Cñng cè lÝ thuyÕt C¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng: So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸, ho¸n dô, ®iÖp ng÷, ch¬i ch÷, nãi qu¸, nãi gi¶m - nãi tr¸nh. Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËp ( TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du ) Buæi 6: LuyÖn tËp lµm bµi tËp vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng A. Môc tiªu: Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt qua lµm c¸c bµi tËp thùc hµnh. 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: So¹n bµi vµ ®äc tµi liÖu tham kh¶o. - HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc. C. tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc * æn ®Þnh líp, kiÓm tra bµi cò. Bµi cò: Lµm bµi tËp GV giao vÒ nhµ. luyÖn tËp trau dåi vèn tõ A. Môc tiªu: Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch trau dåi vèn tõ: C¸ch n¾m v÷ng nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ, c¸ch lµm t¨ng vèn tõ. 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng trau dåi vèn tõ qua lµm c¸c bµi tËp. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: So¹n bµi vµ ®äc tµi liÖu tham kh¶o. - HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc. C. tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc * æn ®Þnh líp, kiÓm tra bµi cò. Bµi cò: ? Nªu nh÷ng c¸ch trau dåi vèn tõ? * Tæ chøc HS ho¹t ®éng Ho¹t ®éng 1: Cñng cè kÜ n¨ng rÌn luyÖn trau dåi vèn tõ ? Nªu nh÷ng c¸ch ®Ó trau dåi vèn tõ? - HS x¸c ®Þnh ®­îc 2 c¸ch rÌn luyÖn ®Ó trau dåi vèn tõ chÝnh. ? T¹i sao cÇn ph¶i n¾m v÷ng nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ? - HS lÝ gi¶i ? Ta cã thÓ lµm t¨ng vèn tõ cho b¶n th©n b»ng nh÷ng c¸ch nµo? - HS rót ra kinh nghiÖm c¸ nh©n. GV bæ sung, rót ra kÕt luËn chung. i. kÜ n¨ng rÌn luyÖn trau dåi vèn tõ 1. RÌn luyÖn ®Ó n¾m v÷ng nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ - Mét tõ cã thÓ nhiÒu nghÜa, ng­îc l¹i mét kh¸i niÖm cã thÓ ®­îc biÓu hiÖn b»ng nhiÒu tõ. - V× vËy cÇn ph¶i cã ý thøc n¾m ®­îc nghÜa cña tõ vµ s¾c th¸i ý nghÜa cña tõ trong tõng tr­êng hîp th× míi cã thÓ dïng tõ mét c¸ch chÝnh x¸c. 2. RÌn luyÖn ®Ó lµm t¨ng vèn tõ Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËp ii. luyÖn tËp Buæi 9 ¤n tËp v¨n b¶n nhËt dông DuyÖt ngµy : Ngµy lËp kÕ ho¹ch: Ngµy thùc hiÖn : A . Môc tiªu cÇn ®¹t : - N¾m mét c¸ch cã hÖ thèng néi dung , ý nghÜa vµ c¸ch tiÕp cËn c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc ë THCS . - TiÕp tôc båi dìng n¨ng lùc viÕt bµi nhËt dông vÒ c¸c chñ ®Ò xung quanh cuéc sèng cña em . B . ChuÈn bÞ : GiÊy trong , m¸y chiÕu , bót d¹ . C . TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng trªn líp : * KiÓm tra bµi cò : Gi¸o viªn kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh . * Bµi míi : §©y lµ tiÕt «n tËp cuèi cïng , «n tËp toµn bé c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS . Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn «n tËp I . Kh¸i niÖm v¨n b¶n nhËt dông . Ho¹t ®éng 2 : II HÖ thèng ho¸ néi dung v¨n b¶n nhËt dông . Líp Tªn v¨n b¶n ND Néi dung Chñ ®Ò , ®Ò tµi PT biÓu ®¹t 6 7 8 9 Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy b¶ng hÖ thèng ho¸ cña c¸ nh©n , gi¸o viªn bæ sung , chiÕu trªn mµn h×nh b¶ng trªn . ? Nh÷ng vÊn ®Ò trªn cã ®¹t c¸c yªu cÇu cña mét v¨n b¶n nhËt dông kh«ng ? Cã mang tÝnh cËp nhËt kh«ng ? Cã ý nghÜa l©u dµi kh«ng ? Cã gi¸ trÞ v¨n häc kh«ng ( cã ) . ? Ta cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ h×nh thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n nhËt dông ? ( Cã thÓ sö dông tÊt c¶ mäi ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n ) . Ho¹t ®éng 3 : III . Ph­¬ng ph¸p häc v¨n b¶n nhËt dông . + L­u ý néi dung c¸c chó thÝch cña v¨n b¶n nhËt dông . + Liªn hÖ c¸c vÊn ®Ò trong v¨n b¶n nhËt dông . + Cã ý kiÕn , quan ®iÓm riªng tríc vÊn ®Ò ®ã . + VËn dông tæng hîp kiÕn thøc c¸c m«n häc kh¸c ®Ó lµm s¸ng tá c¸c vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra trong v¨n b¶n nhËt dông . + C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm vµ ph¬ng thøc biÓu hiÖn ®Ó ph©n tÝch mét v¨n b¶n nhËt dông . PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH Lê Anh Trà I.Đọc và tìm hiểu chú thích 1. Xuất xứ Năm 1990, nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh Bác Hồ, có nhiều bài viết về Người. “Phong cách Hồ Chí Minh” là một phần trong bài viết Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị của tác giả Lê Anh Trà. 2. Bố cục của văn bản Văn bản có thể chia làm 2 phần: - Từ đầu đến “rất hiện đại”: Hồ Chí Minh với sự tiếp thu văn hóa dân tộc nhân loại. - Phần còn lại: Những nét đẹp trong lối sống Hồ Chí Minh. II. Đọc – hiểu văn bản III. Tổng kết Về nghệ thuật: - Kết hợp hài hòa giữa thuyết minh với lập luận. - Chọn lọc chi tiết giữa thuyết minh với lập luận. - Ngôn từ sử dụng chuẩn mực. Về nội dung: - Vẻ đẹp trong phẩm chất Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc với tinh hoa văn hóa nhân loại. - Kết hợp giữa vĩ đại và bình dị. - Kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Buæi 10: Lôc V©n Tiªn – NguyÔn §×nh ChiÓu A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ t¸c phÈm. RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. B. Ph­¬ng ph¸p: H­íng dÉn «n luyÖn kiÕn thøc cò. C. Néi dung: 1: Tác giả: (1822-1888), tục gọi là Đồ Chiểu. Sinh tại quê mẹ: Tân Thới – Gia Định; quê cha: Phong Điền, Thừa Thiên – Huế. LỤC VÂN TIÊN GẶP NẠN: A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ t¸c phÈm. RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. B. Ph­¬ng ph¸p: H­íng dÉn «n luyÖn kiÕn thøc cò. C Néi dung I: Vị trí: Phần 2 của tác phảm. II: Đại ý: thể hiện sự đối lập giũa cái thiện và cái ác, giũa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn, đồng thời thể hiện niềm tin của tác giả vào những điều tốt đẹp ở đời. IIIPhân tích: Buæi 12: NguyÔn du vµ TruyÖn KiÒu A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ t¸c phÈm. RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. B. Ph­¬ng ph¸p: H­íng dÉn «n luyÖn kiÕn thøc cò. C. Néi dung: III/ Gi¸ trÞ TruyÖn KiÒu : * Néi dung : GV nªu ng¾n gän. A : Gi¸ trÞ hiÖn thùc: Bøc tranh XHPK bÊt c«ng, tµn b¹o chµ ®¹p lªn quyÒn sèng con ng­êi. Sè phËn bÊt h¹nh cña ng­êi phô n÷ ®øc h¹nh, tµi hoa trong x· héi phong kiÕn. B : Gi¸ trÞ nh©n ®¹o : Lªn ¸n chÕ ®é phong kiÕn v« nh©n ®¹o. C¶m th«ng sè phËn, bi kÞch con ng­êi. §Ò cao kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng, nh©n phÈm, ­íc m¬, kh¸t väng ch©n chÝnh cña con ng­êi. §ã lµ mét b¶n ¸n, mét tiÕng kªu th­¬ng, mét ­íc m¬, vµ mét c¸i nh×n bÕ t¾c. * NghÖ thuËt : - Ng«n ng÷: GiÇu ®Ñp, kh¶ n¨ng biÓu c¶m phong phó. - ThÓ lo¹i: ThÓ th¬ lôc b¸t ®· ®¹t tíi ®Ønh cao cña nghÖ thuËt ®iªu luþÖn. KÓ, t¶ (t¶ thiªn nhiªn, t¶ c¶nh ngô t×nh, t¶ hµnh ®éng nh©n vËt, ®Æc biÖt lµ miªu t¶, ph©n tÝch t©m lÝ nh©n vËt ) ®· ®¹t thµnh c«ng v­ît bËc. IV/ LuyÖn tËp: ViÕt bµi giíi thiÖu vÒ NguyÔn du -TruyÖn KiÒu . D/ Bµi tËp vÒ nhµ: Lµm bµi tËp. Häc bµi cò ë nhµ Buæi 13 CHỊ EM THUy KIỀU A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ ®o¹n trÝch . RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. B. Ph­¬ng ph¸p: H­íng dÉn «n luyÖn kiÕn thøc cò. C. Néi dung: I.Tìm hiểu chung về văn bản 1. Đọc - chú thích a) Đọc b) Chú thích 2. Vị trí đoạn trích Đoạn trích nằm ở phần đầu của tác phẩm: “Gặp gỡ và đính ước” 3. Bố cục Đoạn trích có thể chia làm 3 phần - Bốn câu đầu: Vẻ đẹp chung của chị em Vân - Kiều. - Bốn câu tiếp theo: Vẻ đẹp của Thuý Vân. - Mười hai câu còn lại: Vẻ đẹp và tài năng của Thuý Kiều. II. Đọc, tìm hiểu văn bản III. Tổng kết 1. Về nghệ thuật Nghệ thuật tả người từ khái quát đến tả chi tiết; tả ngoại hình mà bộc lộ tính cách, dự báo số phận. - Ngôn ngữ gợi tả, sử dụng hình ảnh ước lệ, các biện pháp ẩn dụ, nhân hoá, so sánh, dùng điển cố. 2. Về nội dung Ca ngợi vẻ đẹp chuẩn mực, lý tưởng của người phụ nữ phong kiến. Bộc lộ tư tưởng nhân đạo, quan điểm thẩm mỹ tiến bộ, triết lý vì con người: trân trọng yêu thương, quan tâm lo lắng cho số phận con người. IV/ LuyÖn tËp: ViÕt bµi Ph©n tÝch vÎ ®Ñp cña hai chÞ em Thuý KiÒu . D/ Bµi tËp vÒ nhµ: Lµm bµi tËp. Häc bµi cò ë nhµ Buæi 14 CẢNH NGÀY XUÂN (Trích Truyện Kiều - Nguyễn Du) A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ ®o¹n trÝch . RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. B. Ph­¬ng ph¸p: H­íng dÉn «n luyÖn kiÕn thøc cò. C. Néi dung: I. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc 2.Vị trí đoạn trích Đoạn trích nằm ở phần đầu (phần 1) của tác phẩm. 3.Bố cục Có thể chia đoạng trích làm 3 phần. - Bốn câu đầu: Gợi khung cảnh ngày xuân - Tám câu tiếp: Gợi tả khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh. - Sáu câu cuối: Cảnh chị em Kiều du xuân trở về. II. Đọc, tìm hiểu văn bản III.Tổng kết 1.Về nghệ thuật - Miêu tả thiên nhiên theo trình tự thời gian, không gian kết hợp tả với gợi tả cảnh thể hiện tâm trạng. - Từ ngữ giàu chất tạo hình, sáng tạo, độc đáo. - Tả với mục đích trực tiếp tả cảnh (so sánh với đoạn Thuý Kiều ở lầu Ngưng Bích: tả cảnh để bộc lộ tâm trạng.) 2. Về nội dung Đoạn thơ miêu tả bức tranh thiên, lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng, mới mẻ và giàu sức sống IV/ LuyÖn tËp: ViÕt bµi Ph©ntÝch khung c¶nh ngµy xu©n . D/ Bµi tËp vÒ nhµ: Lµm bµi tËp. Häc bµi cò ë nhµ Buæi 14 KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH (Trích Truyện Kiều - Nguyễn Du) I. Đọc, tìm hiểu chung văn bản 1. Đọc 2. Vị trí đoạn trích Đoạn trích nằm ở phần thứ hai (Gia biến và lưu lạc). Sau khi biết mình bị lừa vào chốn lầu xanh, Kiều uất ức định tự vẫn. Tú Bà vờ hứa hẹn đợi Kiều bình phục sẽ gả chồng cho nàng vào nơi tử tế, rồi đưa Kiều ra giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, đợi thực hiện âm mưu mới. - Sau khi chị em Kiều đi tảo mộ chơi xuân trở về, Kiều gặp gỡ và đính ước với Kim Trọng. - Gia đình Kiều bị vu oan, cha và em trai bị bắt. - Nàng quyết định bán mình chuộc cha và em, nhờ Thuý Vân giữ trọn lời hứa với chàng Kim. - Nàng rơi vào tay họ Mã, bị Mã Giám Sinh làm nhục, bị Tú Bà ép tiếp khách, Kiều tự vẫn. Tú Bà giả vờ khuyên bảo, chăm sóc thuốc thang hứa gả cho người khác, thực ra là đưa Kiều ra ở Lầu Ngưng Bích để thực hiện âm mưu mới. 3. Kết cấu Đoạn trích chia làm 3 phần: - 6 câu thơ đầu: khung cảnh tự nhiên. - 8 câu tiếp: Nỗi nhớ của Kiều. - 8 câu cuối: Nỗi buồn sâu sắc của Kiều. II. Đọc, tìm hiểu đoạn trích IV/ LuyÖn tËp: ViÕt bµi Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña KiÒu qua t¸m c©u th¬ cuèi . D/ Bµi tËp vÒ nhµ: Lµm bµi tËp. Häc bµi cò ë nhµ Mà GIÁM SINH MUA KIỀU (Trích Truyện Kiều - Nguyễn Du) A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ ®o¹n trÝch . RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. B. Ph­¬ng ph¸p: H­íng dÉn «n luyÖn kiÕn thøc cò. C. Néi dung: I.Tìm hiểu vị trí đoạn trích Đoạn trích thuộc phần Gia biến và lưu lạc,mở đầu kiếp đoạn trường cảu người con gái họ Vương. Gia đình Kiều bị thằng bán tơ vu oan. Cha và em bị bắt giam. Kiều quyết định bán mình để lấy tiền cứu cha và em. Mụ mối đưa người khách đến. Đoạn thơ viết về việc Mã Giám Sinh mua Kiều, cuộc mua bán được nguỵ trang dưới hành thức lễ vấn danh. II.Phân tích nhân vật Mã Giám Sinh. III. Phân tích nhân vật Thuý Kiều. Nỗi mình thêm tức nỗi nhà Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng Ngại ngùng dợn gió e sương Nhìn hoa bóng thẹn trông gương mặt dày Hình ảnh tội nghiệp với nỗi đau đớn tái tê. - Kiều trong hoàn cảnh phức tạp, tâm trạng éo le. - Nàng xót xa vì gia đình bị tai bay vạ gió mà mình phải bán mình, phải dứt bỏ mối tình vơi Kim Trọng để lúc này nàng tự thấy hổ thẹn, tự coi mình là người bội ước. - Giờ đây đứng trước một kẻ như Mã Giám Sinh làm sao nàng không đau đớn, tái tê khi rơi vào tay hắn. Nàng đau khổ đến câm lặng, hành động như một cái máy, những bước chân tỷ lệ thuận với những hàng nước mắt. Đau đớn, tủi nhục, ê chề, Kiều là hiện thân của những con người đau khổ, là nạn nhân của thế lực đồng tiền. IV. Tìm hiểu tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du. Tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du được thể hiện cụ thể trên hai phương diện: - Tác giả tỏ thái độ khinh bỉ và căm phẫn sâu sắc bọn buôn người, đồng thời tố cáo thế lực đồng tiền chà đạp lên con người. + Miêu tả Mã Giám Sinh với cái nhìn mỉa mai, châm biếm. + Lời nhận xét: “Tiền lưng đã sẵn việc gì chẳng xong”, thể hiện sự chua xót, căm phẫn, tố cáo thế lực đồng tiền chà đạp lên con người. - Niềm cảm thương sâu sắc trước thực trạng nhân phẩm con người bị hạ thấp, bị chà đạp, biểu hiện cụ thể qua hình ảnh nhân vật Thuý Kiều. V. Kết luận chung về đoạn trích. 1. Về nghệ thuật. Nghệ thuật: tả người(nhân vật phản diện) tả thực, từ dắt, tả ngoại hình để làm nổi bật bản chất nhân vật. 2. Về nội dung. - Thể hiện giá trị hiện thực, nhân đạo, làm cho người đọc thấy được bộ mặt ghê tởm của bọn buôn người. - Cảm thông nỗi đau khổ của người phụ nữ tài sắc, tố cáo thực trạng xã hội, lên án thế lực đồng tiền trong xã hội phong kiến suy tàn. IV/ LuyÖn tËp: ViÕt bµi Ph©n tÝch nh©n vËt M· Gi¸m Sinh . D/ Bµi tËp vÒ nhµ: Lµm bµi tËp. Häc bµi cò ë nhµ Buæi 16 ĐỒNG CHÍ Chính Hữu A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ t¸c phÈm . RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn. B. Ph­¬ng ph¸p: H­íng dÉn «n luyÖn kiÕn thøc cò. C. Néi dung: I. Đọc, tìm hiểu chung về văn bản 1. Tác giả - tác phẩm 2. Đọc 3. Bố cục Bài thơ có thể chia thành 3 phần: 7 câu thơ đầu: cơ sở hình thành tình đồng chí đồng đội. 10 câu tiếp: Biểu hiện sức mạnh của tình đồng chí đồng đội. 3 câu cuối: Biểu tượng của tình đồng chí. II. Đọc, tìm hiểu bài thơ 1. Khổ thơ 1: Cơ sở hình thành tình đồng chí. Ph©n tÝch 3 c©u cuèi ®Ó thÊy c¸i hay c¸i ®Ñp trong th¬ ChÝnh H÷u . D/ Bµi tËp vÒ nhµ: Lµm bµi tËp. Häc bµi cò ë nhµ Buæi 17 BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH Phạm Tiến Duật A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: N¾m