Để làm bài thi tốt nghiệp THPT môn Địa lý đạt hiệu quả nhất

Để làm bài thi tốt nghiệp THPT môn Địa lý đạt hiệu quả nhất Đây là môn thi không khó để đạt điểm cao nếu có cách ôn tập và làm bài hiệu quả. -Trong môn Địa lý các em nên ôn theo cấu trúc chủ đề, ví dụ trong sách Địa lý lớp 12, chủ đề nói về địa lý tự nhiên, địa lý dân cư, địa lý kinh tế và địa lý địa phương. Với môn Địa lý trong bài thi tốt nghiệp THPT, học sinh cần nắm chắc kiến thức trong cuốn Atlat, vẽ biểu đồ và trả lời được các câu hỏi trong sách giáo khoa là đạt điểm cao. Cô chia sẻ với học sinh về cách ôn tập và làm bài thi tốt nghiệp THPT môn Địa đạt hiệu quả nhất. Bắt buộc phải lập đề cương ôn tập -Trong phần tự nhiên thì các em nên học tất cả các phần tự nhiên để dẫn tới phát triển kinh tế. Phát triển kinh tế xã hội Việt Nam thì đi theo các phần, nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải, sau đó đến 7 vùng kinh tế trong cả nước. Chắc chắn đề thi sẽ vào 1 trong 7 vùng kinh tế này. -Khi ôn tập môn Địa, điều cơ bản nhất là các em phải lập đề cương để dựa vào đó phát triển ý của mình. Cách học dễ nhất là nên ôn từ cuối sách giáo khoa (SGK) ôn lên vì cuối SGK là chương trình mới học nên dễ nhớ nhất. Đặc biệt, các em không được bỏ phần nào trong SGK. Môn Địa, học sinh không cần học thuộc nhiều vì đã có cuốn Atlat và bài tập vẽ biểu đồ. Học sinh cần nắm chắc kiến thức trong cuốn tài liệu này vì trong đó chiếm 70% kiến thức môn Địa. Cuốn Atlat “cứu tinh” gỡ điểm Cuốn Atlat là tài liệu quan trọng mà các em được mang vào phòng thi. Do vậy, các em cần phải học, hiểu kỹ cuốn sách này vì chính kiến thức trong cuốn sách giúp các em lấy được 50% điểm trong bài thi. -Các bài thực hành vẽ biểu đồ như biểu đồ cột, biểu đồ tròn, biểu đồ đường, biểu đồ miền trong sách các em phải luyện thật nhuần nhuyễn để từ đó phân tích bảng số liệu, nhận xét mối liên hệ giữa các số liệu. -Đối với những bài thi không có trong cuốn Atlat yêu cầu học sinh phải tư duy như đường lối kinh tế, định hướng kinh tế, hướng khắc phục... ví dụ, từng bài khi sử dụng xong Atlat, học sinh phải biết được mối quan hệ giữa các số liệu (kênh chữ, kênh hình) và đưa ra nhận định. Câu nhận định này khó nhưng chỉ chiếm 0,5 điểm. -Để đạt điểm cao với môn Địa lý thì học sinh nên ôn tập và trả lời tất cả các câu hỏi trong SGK. -Trong làm bài thi các em đọc kỹ đề xem câu nào dễ làm trước, câu nào khó làm sau, để không bị mất thời gian sa đà vào một câu hỏi. Trong quá trình làm bài thi, học sinh cần nhận dạng, phân loại đề thi thuộc loại nào, yêu cầu của đề là gì để định hướng làm bài, tránh bị lạc đề, không trả lời thừa cũng không trả lời thiếu... Mỗi một lệnh đề, học sinh cần có cách huy động kiến thức khác nhau.  Cần bao quát đề thi, xem đề có mấy câu hỏi, biểu điểm thế nào để có hướng phân bổ thời gian làm bài, tránh sa đà vào một số câu mà bỏ qua các câu còn lại. Học sinh cần phác thảo đề cương cho từng câu hỏi trước khi làm bài. Đề cương vạch ra các ý chính cần trình bày. Lưu ý làm dạng “đề cương mở”, các ý cách nhau một đoạn để sẵn sàng điền tiếp ý khác khi chợt nghĩ ra. Điều này rất quan trọng, giúp học sinh làm bài không bị lạc đề, thiếu ý. Sau khi có đề cương, học sinh sắp xếp ý viết cho logic, ngắn gọn, dễ hiểu. Không nên viết lan man, nên nhớ không phải cứ bài dài là đạt điểm cao. Nên tách ý rõ ràng, có thể đánh số theo thứ tự, ý chính 1, 2, 3..., ý nhỏ a, b, c... Điều này dễ gây thiện cảm cho người chấm và học sinh dễ đạt điểm cao. Tôi khuyên các em nắm chắc kiến thức SGK là đủ không cần đọc thêm ở ngoài. Phải nắm vững cấu trúc đề thi Đề thi Địa lý thường có 2 phần là lý thuyết và thực hành. Phần lý thuyết có 4 dạng đề : Thứ nhất là  phần “trình bày”. Phần này nhằm kiểm tra sự ghi nhớ kiến thức của học sinh. Ví dụ: nêu ý nghĩa vị trí địa lý nước ta, nêu đặc điểm chung địa hình Việt Nam, trình bày đặc điểm tự nhiên của đồng bằng sông Cửu Long... Thứ hai, phần “phân tích chứng minh”. Ví dụ: phân tích những thuận lợi khó khăn trong phát triển cà phê ở nước ta; phân tích các thế mạnh, hạn chế về tự nhiên và ảnh hưởng của nó đến sự phát triển kinh tế - xã hội ở đồng bằng sông Cửu Long; chứng minh rằng nước ta có nhiều thành phần dân tộc... Thứ ba, phần “so sánh”. Với dạng này, học sinh cần có thao tác tổng hợp kiến thức để so sánh, vạch ra sự giống và khác nhau giữa các sự vật hiện tượng địa lý. Ví dụ: So sánh sự khác biệt về địa hình giữa miền Đông Bắc và Tây Bắc; đặc điểm tự nhiên đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long có gì giống và khác nhau; so sánh hai vùng trọng điểm sản xuất cây công nghiệp Đông Nam Bộ và Tây Nguyên ở nước ta... Thứ tư là phần “giải thích”. Với dạng này, học sinh không chỉ thuộc bài mà còn phải biết vận dụng kiến thức để giải thích. Ví dụ: tại sao phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở đồng bằng sông Hồng; tại sao phải đặt vấn đề sử dụng hợp lý và cải tạo tự nhiên ở đồng bằng sông Cửu Long; tại sao phải đặt vấn đề khai thác lãnh thổ theo chiều sâu ở Đông Nam Bộ... Phần kỹ năng gồm có: Vẽ lược đồ khung bản đồ Việt Nam và điền đối tượng địa lý trên đó; kỹ năng vẽ biểu đồ. Thông thường các dạng biểu đồ phải vẽ là biểu đồ cột, biểu đồ đường (đồ thị), biểu đồ tròn, biểu đồ miền, biểu đồ kết hợp (cột và đường); kỹ năng phân tích bảng số liệu, tìm ra quy luật, mối liên hệ giữa các số liệu, rút ra nhận xét. Câu hỏi thực hành: Chú ý “phá bẫy” câu hỏi trong phần này chủ yếu là vẽ biểu đồ, nêu nhận xét và giải thích. Nếu đề bài chưa chỉ ra dạng biểu đồ mà yêu cầu thí sinh phải chọn dạng biểu đồ thích hợp nhất thì các em có thể dựa vào hai yếu tố: Yêu cầu của đề và số liệu đã cho để chọn dạng biểu đồ phù hợp.Đối với câu hỏi này thường có bẫy, “phá” được “bẫy” là có thể lấy điểm tối đa cho phần vẽ biểu đồ. Tất nhiên sẽ rất nhiều bạn khi chọn biểu đồ dạng đường, nhưng quan trọng là số liệu cho các đơn vị tính khác nhau (Điện là tỉ KW, than là triệu tấn, vải là triệu mét...). Nhiều em loay hoay không biết xử lý số liệu, đưa cả 3-4 loại đơn vị tính lên trục biểu đồ thì sẽ không thể biểu diễn được và dĩ nhiên không có điểm. Với dạng này cần lấy mốc năm đầu tiên mà bản số liệu đã cho là 100% rồi lấy các năm tiếp theo so với năm đầu tiên (tính ra %), sau dùng số liệu đã xử lí được để vẽ biểu đồ đường. Phần nhận xét -Nếu câu hỏi yêu cầu nhận xét thì các em nên dựa vào biểu đồ đã vẽ hoặc bảng số liệu để đưa ra những nhận xét cụ thể. Phần này không khó và thường được 1 điểm. Nếu đề bài yêu cầu giải thích thì phải chú ý đến những yếu tố tác động trực tiếp, gián tiếp vào đối tượng, các mốc thời gian để có phương án trả lời hợp lý. -Khi vẽ biểu đồ cần chú ý ba bước: Chọn dạng biểu đồ; xử lý số liệu; vẽ biểu đồ. Vẽ biểu đồ yêu cầu phải chính xác, rõ ràng và đẹp. Nếu đề cho số liệu thô (giá trị tuyệt đối) thì nhất thiết phải có bảng số liệu đã xử lý, nếu không, các em sẽ mất điểm. Sau khi vẽ xong đừng quên chú giải, có thể chú giải vào trong biểu đồ hoặc tốt nhất là chú thích ra ngoài trông sẽ đỡ rối mắt và sạch đẹp hơn. Những lưu ý khi làm bài thi : -Nhận dạng câu hỏi, phân bố thời gian cho từng câu, phác thảo đề cương cho từng câu. Các bạn đừng tiếc vài phút để làm các thao tác này. Bởi lẽ không cẩn thận rất dễ lạc đề, trả lời lan man, mất thời gian làm bài chính là tự mình đánh mất điểm. -Vì Ba-rem điểm của môn Địa lí được chia nhỏ tới 0,25 điểm nên việc tách ý, viết đủ ý phải là ưu tiên hàng đầu. Các thầy chấm bài thường nói vui là đếm ý ăn tiền, do đó, khi trình bày, các bạn nên đánh số thứ tự 1,2,3 các đề mục a, b, c để người chấm dễ theo dõi và người được lợi chính là thí sinh. Các bạn tránh bị mất điểm một cách đáng tiếc. -Bài thi Địa lí quan trọng là có bao nhiêu ý chứ không phải là có bao nhiêu tờ giấy thi. Vì vậy nên khi thấy các bạn bên cạnh viết dài các bạn đừng nên hoang mang. Có khi chỉ làm 1-2 tờ giấy thi mà đủ ý điểm chắc chắn sẽ cao hơn bạn viết 4 tờ mà chỉ “tán” dông dài. Đừng quá lo lắng! Hai tháng còn lại từ nay đến khi thi tốt nghiệp không dài, nhưng đủ thời gian để các em ôn tập tốt, điều quan trọng là phải biết cách học. Cần học chắc, nắm ý cơ bản. Với lý thuyết, học sinh cần ôn tập theo các chuyên đề. Ví dụ: chuyên đề tự nhiên Việt Nam; dân cư xã hội; các ngành kinh tế, các vùng kinh tế. Các em nên lập các bảng biểu tổng kết ngắn gọn để dễ ôn tập. Trong quá trình học, cần luôn bám theo Atlat, bởi Atlat là tài liệu quan trọng học sinh được sử dụng trong phòng thi, nên việc sử dụng Atlat thường xuyên sẽ không chỉ giúp ghi nhớ, khắc sâu kiến thức mà còn củng cố kỹ năng sử dụng Atlat để huy động tốt kiến thức để làm bài thi. Cũng cần tránh tư tưởng ỷ lại vào Atlat, bởi không rèn luyện kỹ năng khai thác Atlat thì sẽ lúng túng, cộng với tâm lý thi căng thẳng sẽ không khai thác được hết các nội dung trong đó. Đề thi chắc chắn có phần vẽ biểu đồ nên học sinh cũng cần chú trọng rèn luyện cách vẽ biểu đồ. Với số liệu nào, lệnh đề thế nào thì vẽ biểu đồ gì thích hợp. Rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ nhuần nhuyễn để sao cho chính xác, thẩm mỹ và nhanh chóng, tránh mất thời gian.