Đề tài Cung cấp kĩ năng giải bài tập hóa học cho học sinh

BOÄ GIAÙO DUẽC VAỉ ẹAỉO TAẽO TRệễỉNG ẹAẽI HOẽC Sệ PHAẽM HAỉ NOÄI 2 eaõbf BAỉI TAÄP NGHIEÂN CệÙU KHOA HOẽC Teõn ủeà taứi CUNG CAÁP Kể NAấNG GIAÛI BAỉI TAÄP HOAÙ HOẽC CHO HOẽC SINH Giaựo vieõn hửụựng daón: PHAẽM THề VIEÄT ANH Giaựo sinh thửùc hieọn: NGUYEÃN THEÁ LAÂM Lụựp: Hoaự K5 Khoa: Tệẽ NHIEÂN Thửùc hieọn taùi trửụứng THCS Lieõn Baừo – Huyeọn Tieõn Du – Tổnh Baộc Ninh Lieõn Baừo, ngaứy 02 thaựng 11 naờm 2008 I/ PHAÀN MễÛ ẹAÀU: Lyự do choùn ủeà taứi : Quán triệt tinh thần nội dung luật giáo dục năm 2008; Căn cứ chỉ thị số 33-2008/CT – Bộ GD & ĐT của bộ trưởng Bộ GD & ĐT về nhiệm vụ năm học 2008-2009, “Đẩy mạnh ứng dụng cụng nghệ thụng tin, đổi mới quản lý tài chớnh và triển khai phong trào xõy dựng trường học thõn thiện, học sinh tớch cực" ” do Bộ GD & ĐT phát động Giaựo duùc laứ moọt vaỏn ủeà raỏt quan troùng vaứ caàn thieỏt cho ủaỏt nửụực, vieọc hoùc laứ raỏt quan troùng vỡ vaọy cho neõn ngheà giaựo vieõn raỏt caàn, ngửụứi thaày giaựo coứn goùi laứ thaày cuỷa ngửụứi thaày. ẹaỏt nửụực coự phaựt trieồn ủửụùc hay khoõng thỡ phuù thuoọc vaứo giaựo duùc, giaựo duùc coự phaựt trieồn thỡ ủaỏt nửụực mụựi phaựt trieồn ủửụùc. Nhử Baực Hoà ủaừ noựi: “ Daõn toọc Vieọt Nam coự theồ trụỷ neõn veỷ vang hay khoõng, coự theồ saựnh vai cuứng vụựi cửụứng quoỏc naờm chaõu hay khoõng thỡ nhụứ ụỷ coõng hoùc taọp cuỷa caực chaựu” Moõn hoaự hoùc khoõng nhửừng truyeàn thuù kieỏn thửực phoồ thoõng cụ baỷn maứ coứn giaựo duùc chuỷ nghúa Coọng Saỷn (nhử giaựo ducù theỏ giụựi quan duy vaọt bieọn chửựng, giaựo duùc quan ủieồm voõ thaàn hoùc, giaựo duùc loứng yeõu nửụực vaứ tinh thaàn quoỏc teỏ chaõn chớnh), reứn luyeọn kyừ naờng, kyừ xaỷo thửùc haứnh cho hoùc sinh. Moõn Hoaự hoùc ngaứy caứng coự vai troứ quan troùng trong ủụứi soỏng vaứ saỷn xuaỏt vỡ vaọy maứ toõi laứ moọt ngửụứi thaày giaựo ủang giaỷng daùy moõn hoaự trửụứng trung hoùc cụ sụỷ. Toõi khoõng ngửứng tham khaỷo taứi lieọu, theo hoùc caực lụựp boài dửụừng, hoùc hoỷi kinh nghieọm cuỷa ủoàng nghieọp ủeồ khoõng ngửứng naõng cao kieỏn thửực cuừng nhử trỡnh ủoọ. Trong quaự trỡnh hoùc hoỷi tỡm toứi toõi ủaừ nghú ra moọt saựng kieỏn giuựp cho hoùc sinh coự theồ giaỷi caực baứi toaựn tớnh theo phửụng trỡnh hoaự hoùc moọt caựch deó daứng, keồ caỷ baứi khoự laón baứi deó. Muùc ủớch nghieõn cửựu : Nhaốm laứm cho hoùc sinh coự nhửừng kú naờng giaỷi baứi taọp hoaự hoùc, phửụng phaựp phuứ hụùp suy luaọn moọt caựch logic, coự hửụựng ủi cuù theồ taùo ủieàu kieọn thuaọn lụùi cho hoùc sinh giaỷi baứi taọp khoự cuừng nhử baứi taọp deó thuaọn lụùi hụn. ẹoỏi tửụùng phaùm vi nghieõn cửựu : Hoùc sinh khoỏi 9 trửụứng trung hoùc cụ sụỷ Lieõn Baừo huyeọn Tieõn Du tổnh Baộc Ninh. Nhieọm vuù nghieõn cửựu : Laứm cho hoùc sinh coự hửựng thuự, yeõu thớch moõn hoaự hụn. Coự thaứnh tớch cao trong hoùc taọp, vửụùt qua caực kỡ thi maứ khoõng gaởp khoự khaờn gỡ veà baứi taọp tớnh theo phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa moõn hoaự. Phửụng phaựp nghieõn cửựu : Chuỷ yeỏu sửỷ duùng nhoựm phửụng phaựp duứng lụứi (nhử vaỏn ủaựp, ủaứm thoaùi, thuyeỏt trỡnh…). Suy luaọn logic, suy luaọn daọt luứi laứm cho hoùc sinh coự hửụựng ủi cuù theồ ủeồ tửù giaỷi quyeỏt caực baứi toaựn maứ khoõng caàn sửù trụù giuựp cuỷa giaựo vieõn. Qua ủoự hoùc sinh coự theồ khaộc saõu kieỏn thửực veà giaỷi baứi taọp cuừng nhử lớ thuyeỏt vỡ qua moói baứi taọp thỡ hoùc sinh oõn laùi lớ thuyeỏt vaứ hửụựng giaỷi quyeỏt baứi toaựn. Noọi dung ủeà taứi : Thu thaọp caực coõng thửực hoaự hoùc, ủũnh luaọt vaứ tớnh chaỏt cuỷa caực chaỏt coự lieõn quan, duứng phửụng phaựp suy luaọn daọt luứi ủeồ giuựp hoùc sinh deó hieồu khaộc saõu kieỏn thửực vaứ dửùa vaứo ủoự coự theồ giaỷi quyeỏt ủửụùc caực baứi toaựn deó cuừng nhử caực baứi toaựn khoự toỏt hụn. II/ NOÄI DUNG ẹEÀ TAỉI Chửụng 1 : Cễ SễÛ LYÙ LUAÄN LIEÂN QUAN ẹEÁN ẹEÀ TAỉI NGHIEÂN CệÙU Cụ sụỷ phaựp lyự : Saựng kieỏn kinh nghieọm thửùc hieọn chuỷ yeỏu dửùa treõn saựch giaựo khoa hoaự hoùc 9, laỏy saựch giaựo khoahoaự hoùc 9 laứm neàn taỷng, vỡ vaọy saựch giaựo khoa laứ cụ sụỷ phaựp lyự ủeồ xaõy dửùng ủeà taứi. Ngoaứi ra coứn tham khaỷo saựch giaựo vieõn hoaự hoùc 9, saựch baứi taọp hoaự hoùc 9, caực saựch tham khaỷo vaứ caực taứi lieọu coự lieõn quan laứ cụ sụỷ cho saựng kieỏn kinh nghieọm. Cụ sụỷ lyự luaọn : ẹeà taứi coự vai troứ quan troùng trong vieọc giaỷi baứi taọp hoaự hoùc cuỷa hoùc sinh goựp phaàn laứm cho hoùc sinh tieỏp thu ủửụùc phửụng phaựp hay, coự hửựng thuự trong vieọc giaỷi baứi taọp tửứ ủoự khaộc saõu cho hoùc sinh caựch giaỷi quyeỏt baứi taọp taờng khaỷ naờng suy luaọn logic cho hoùc sinh laứm cho hoùc sinh coự hửựng thuự trong hoùc taọp. Trong quaự trỡnh giaỷi baứi taọp theo hửụựng giaỷi quyeỏt naứy giuựp cho hoùc sinh coự theồ oõn laùi caực kieỏn thửực lieõn quan taùo ủieàu kieọn khaộc saõu kieỏn thửực. Vụựi noọi dung cuỷa ủeà taứi goựp moọt phaàn vaứo phửụng phaựp giaỷi baứi taọp hoaự hoùc moọt caựch tớch cửùc. ẹeà taứi coự moọt vũ trớ quan troùng trong vieọc giaỷi baứi taọp cuỷa hoùc sinh,vỡ trửụực ủaõy hoùc sinh giaỷi baứi taọp ủaởt buựt vaứo laứ giaỷi chửự chửa coự hửụựng ủi cuù theồ. Vỡ vaọy thửụứng daón ủeỏn sai maứ khoõng xaực ủũnh ủửụùc sai nụi naứo ủeồ khaộc phuùc. Neỏu chuựng ta aựp duùng phửụng phaựp naứy thỡ seừ thaỏy ủửụùc ủửụứng ủi cuỷa baứi toaựn roài sau ủoự dửùa vaứo ủửụứng ủi ủoự ủeồ giaỷi quyeỏt vaỏn ủeà. Giuựp cho hoùc sinh khaộc saõu phửụng phaựp giaỷi baứi taọp suy luaọn hụùp lớ coự ủửụứng ủi ủuựng ủaộn trong vieọt giaỷi baứi taọp laứm cho hoùc sinh coự theồ tieỏp thu moọt caựch deó daứng. Cụ sụỷ thửùc tieồn : Taùo ủieàu kieọn thuaọn lụùi cho hoùc sinh coự theồ giaỷi quyeỏt caực baứi taọp tớnh theo phửụng trỡnh hoaự hoùc moọt caựch logic maứ khoõng sụù sai. Giuựp hoùc sinh vửụùt qua caực kỡ thi veà moõn hoaự, hửựng thuự hụn trong hoùc taọp vaứ ủaùt thaứnh tớch cao. Chửụng 2 : THệẽC TRAẽNG CUÛA ẹEÀ TAỉI NGHIEÂN CệÙU Khaựi quaựt phaùm vi: Hoùc sinh trửụứng trung hoùc cụ sụỷ Lieõn Baừo huyeọn Tieõn Du tổnh Baộc Ninh. Phaùm vi nghieõn cửựu cuỷa ủeà taứi tửụng ủoỏi heùp vỡ chổ aựp duùng cho hoùc sinh khoỏi 9 trửụứng trung hoùc cụ sụỷ Lieõn Baừo, chửa coự ủieàu kieọn ủeồ thửùc hieọn roọng raừi. Thửùc traùng cuỷa ủeà taứi nghieõn cửựu: ẹa soỏ hoùc sinh chửa say meõ moõn hoaự hoùc, ủaởc bieọt laứ baứi taọp tớnh theo phửụng trỡnh hoaự hoùc moọt soỏ hoùc sinh khi giaỷi quyeỏt baứi taọp daùng naứy coứn gaởp nhieàu khoự khaờn. Nguyeõn nhaõn cuỷa thửùc traùng : ẹa phaàn mửực soỏng ngửụứi daõn Lieõn Baừo coứn ngheứo cho neõn chửa thaọt sửù chuự troùng ủeỏn vieọc hoùc cuỷa con em. Moọt soỏ hoùc sinh chửa chuự taõm vaứo vieọc hoùc maứ lo laứm nhửừng coõng vieọc khaực, vieọc ủi laùi khoự khaờn trong muứa mửa luừ ủoõi khi phaỷi nghổ hoùc. Cụ sụỷ vaọt chaỏt chửa ủaày ủuỷ vớ duù nhử saựch tham khaỷo chửa nhieàu , chửa coự phoứng thử vieọn ủeồ hoùc sinh ủoùc hoaởc mửụùn caực saựch tham khaỷo ủeồ xem. Moõn hoaự hoùc laứ moọt moõn hoùc ụỷ trửụứng trung hoùc cụ sụỷ hoùc sinh chổ ủửụùc gaởp ụỷ lụựp 8 vaứ 9 neõn khoõng coự ủieàu kieọn tieỏp xuực nhieàu, deó gaõy cho hoùc sinh chaựn trong hoùc taọp ủaởt bieọt laứ baứi taọp tớnh theo phửụng trỡnh hoaự hoùc. Maứ baứi taọp daùng naứy hoùc sinh seừ gaởp suoỏt trong quaự trỡnh hoùc ụỷ caỏp 2 cuừng nhử caỏp 3. Vỡ vaọy maứ toõi ủửa ra saựng kieỏn kinh nghieọm naứy giuựp cho hoùc sinh giaỷi quyeỏt baứi taọp moọt caựch deó daứng laứm cho hoùc sinh hửựng thuự hụn trong hoùc taọp ủoỏi vụựi moõn hoaự. Chửụng 3 : BIEÄN PHAÙP GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU ẹEÅ THệẽC HIEÄN ẹEÀ TAỉI 1. Cụ sụỷ ủeà xuaỏt caực giaỷi phaựp : Dửùa vaứo thửùc traùng vaứ nguyeõn nhaõn cuỷa thửc traùng toõi ủửa ra caực giaỷi phaựp ủeồ hoùc sinh coự theồ giaỷi quyeỏt caực baứi taọp tớnh theo phửụng trỡnh hoaự hoùc moọt caựch deó daứng laứm cho hoùc sinh hửựng thuự trong hoùc taọp, hoùc toỏt hụn. 2. Caực giaỷi phaựp chuỷ yeỏu : Yeõu caàu hoùc sinh phaỷi naộm chaộc caực coõng thửực lieõn quan, ủũnh luaọt vaứ tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa caực oxit, axit, bazụ, muoỏi, kim loaùi, phi kim, hiủrocacbon, daón xuaỏt cuỷa hiủrocacbon. * ẹũnh luaọt baỷo toaứn khoỏi lửụùng : Toồng khoỏi lửụùng caực chaỏt tham gia phaỷn ửựng baống toồng khoỏi lửụùng caực chaỏt taùo thaứnh. Moọt soỏ coõng thửực hoaự hoùc coự lieõn quan. * Coõng thửực lieõn heọ giửừa soỏ mol (n), khoỏi lửụùng (m) vaứ khoỏi lửụùng mol (M). n = m/M (mol) ; m = n x M (gam) ; M = m/n (gam) * Coõng thửực lieõn heọ giửừa soỏ mol (n) vaứ theồ tớch (V) cuỷa chaỏt khớ ụỷ ủieàu kieọn tieõu chuaồn: V = 22.4 x n (lit) ; n = V/ 22.4 (mol) * Coõng thửực lieõn heọ giửừa noàng ủoọ mol (CM), soỏ mol (n) vaứ theồ tớch (V): CM = n / V (mol/lit) hoaởc (M) ; n = CM x V (mol) ; V = n / CM (lit) * Coõng thửực tổ khoỏi cuỷa chaỏt khớ: dA/B = MA / MB ; dA/kk = MA / 29. * Coõng thửực lieõn heọ giửừa noàng ủoọ phaàn traờm (C%), khoỏi lửụùng chaỏt tan (mct), khoỏi lửụùng dung dũch (mdd): C% = mct x 100%/ mdd ; mct = C% x mdd / 100%(gam) ; mdd = mct x100% / C% (gam) * Coõng thửực lieõn quan giửừa khoỏi lửụùng dung dũch (mdd), khoỏi lửụùng chaỏt tan (mct) vaứ khoỏi lửụùng dung moõi(mdd): mdd = mct + mdm (gam) ; mct = mdd – mdm (gam) ; mdm = mdd – mct (gam) . * Thaứnh phaàn phaàn traờm caực nguyeõn toỏ trong hụùp chaỏt : Coõng thửực cuỷa hụùp chaỏt AxBy (A, B laứ nguyeõn toỏ, x, y laứ chổ soỏ) A% = MA . x.100% / (MA . x + MB .y) ; B% = MB . y.100% /( MA . x + MB .y). (A%, B% laứ thaứnh phaàn phaàn traờm cuỷa nguyeõn toỏ A, B. MA, MB laứ khoỏi lửụùng mol cuỷa A, B). Duứng tửụng tửù cho hụùp chaỏt 3,4… nguyeõn toỏ. * Thaứnh phaàn phaàn traờm caực chaỏt trong hoón hụùp: Vớ duù: Hoón hụùp A goàm CuO vaứ FeO %CuO = mCuO x100% / mhh ; %FeO = mFeO x100% / mhh (mhh = mCuO + mFeO (gam), mhh laứ khoỏi lửụùng hoón hụùp, mCuO (gam), mFeO (gam) laàn lửụùc laứ khoỏi lửụùng cuỷa CuO, FeO) * Tửụng tửù aựp duùng cho hoón hụùp 3,4, ….. chaỏt. * Coõng thửực tớnh hieọu suaỏt phaỷn ửựng : kớ hieọu H H = lửụùng thửùc teỏ x 100%/ lửụùng lyự thuyeỏt. Ghi chuự : ẹụn vũ sửỷ duùng sau coõng thửực chổ laứ ủụn vũ thửụứng duứng. Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa moọt soỏ chaỏt vaứ hụùp chaỏt coự lieõn quan, * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa oxit: + Oxit bazụ : + Oxit axit : 1/ Taực duùng vụựi nửụực: 1/ Taực duùng vụựi nửụực: CaO + H2OàCa(OH)2 SO3 + H2O àH2SO4 (r) (l ) (dd) (k) (l ) (dd) 2/ Taực duùng vụựi axit : 2/ Taực duùng vụựi bazụ : CuO +2HCl àCuCl2 +H2O CO2 +Ca(OH)2 àCaCO3 +H2O (r ) (dd) (dd) (l) (k ) (dd ) (r ) (l ) 3/ Taực duùng vụựi oxit axit : 3/ Taực duùng vụựi oxit bazụ : BaO + CO2 àBaCO3 CO2+ BaO àBaCO3 (r ) (k ) (r ) (k ) (r ) (r ) * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa axit : 1/ Axit laứm ủoồi maứu chaỏt chổ thũ: dd axit laứm quyứ tớm à ủoỷ 2/Taực duùng vụựi kim loaùi: Axit + kim loaùi à muoỏi + hidro Vd: 2HCl +Zn àZnCl2 +H2 (dd) (r) (dd) (k ) 3/ Taực duùng vụựi bazụ Axit +bazụ à Muoỏi + nửụực Vd: H2SO4 + Cu(OH)2 àCuSO4 + H2O (dd) (r ) (dd) (l) 4- Taực duùng vụựi oxit bazụ Axit + oxit bazụ à muoỏi + nửụực vd: 6 HCl + Fe2O3à2FeCl3 +3H2O (r ) (dd) (dd) (l ) 5/ Muoỏi taực duùng vụựi axớt : Muoỏi + ddAxit M mụựi + Axit mụựi BaCl2(dd) + H2SO4 (dd) BaSO4(r) + 2HCl (dd) * H2SO4 ủaởc coự nhửừng tớnh chaỏt hoaự hoùc rieõng : a-Taực duùng vụựi kim loaùi: Axit sunfuric taực duùng vụựi nhieàu kim loaùi taùo thaứnh muoỏi nhửng khoõng g/p hidro VD: Cu +2 H2SO4à CuSO4 +SO2 +H2O (dd) (ủ,noựng) (dd) (k) (l) b-Tớnh haựo nửụực: C12H22O11 H2SO4 ủaởc 12C + 11H2O * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa bazụ 1: Taực duùng cuỷa dd bazụ vụựi chaỏt chổ thũ maứu: Dung dũch bazụ laứm quỡ tớm hoaự xanh ; phenolphtalein hoaự ủoỷ 2.Taực duùng vụựi oxit axit: Dung dũch bazụ +oxit axit à muoỏi +nửụực 6KOH + P2O5 à 2K3PO4 + 3H2O (dd) (r) (dd) (l) 3: Taực duùng vụựi axit : Bazụ +axit àmuoỏi +nửụực Vd:Fe(OH)3 + 3HCl à FeCl3 + 3H2O. (r) (dd) (dd) (l) 4: Bazụ khoõng tan bũ nhieọt phaõn huyỷ. Bazụ khoõng tan bũ nhieọt phaõn huyỷ taùo ra oxit vaứ nửựục Cu(OH)2 --t0--> CuO + H2O (r) (r) (l) (maứu xanh) (maứu ủen) 5/ Muoỏi taực duùng vụựi Bazụ tan (dd kieàm) : Muoỏi + Bazụ (tan) M. mụựi + B.mụựi CuSO4(dd) +2NaOH(dd)Na2SO4(dd) +Cu(OH)2(r) * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa muoỏi: 1/ Muoỏi taực duùng vụựi kim loaùi : K.l + M M mụựi + K.l mụựi Cu (r ) + 2AgNO3(dd) Cu (NO3)2(dd) + 2Ag (r ) (Chuự yự : Kim loaùi ủem pử phaỷi maùnh hụn kim loaùi coự saỹn trong muoỏi ) 2/ Muoỏi taực duùng vụựi Axớt : Muoỏi + ddAxit M. mụựi + Axit mụựi BaCl2(dd) + H2SO4 (dd) BaSO4(r) + 2HCl (dd) ẹieàu kieọn xaừy ra phaỷn ửựng muoỏi taùo thaứnh keỏt tuỷa hoaởc chaỏt khớ sinh ra. 3/ Muoỏi taực duùng vụựi muoỏi khaực : Muoỏi + Muoỏi khaực 2 M mụựi AgNO3 (dd) +NaCl(dd) AgCl(r) + HNO3(dd) ẹieàu kieọn xaừy ra phaỷn ửựng coự ớt nhaỏt moọt muoỏi keỏt tuỷa. 4/ Muoỏi taực duùng vụựi Bazụ tan (dd kieàm) : Muoỏi + Bazụ (tan) M mụựi + B.mụựi CuSO4(dd) +2NaOH(dd)Na2SO4(dd) +Cu(OH)2(r) ẹieàu kieọn xaừy ra phaỷn ửựng taùo ra muoỏi khoõng tan hoaởc bazụ khoõng tan. 5/ Phaỷn ửựng phaõn huyỷ muoỏi : Moọt soỏ muoỏi bũ phaõn huyỷ ụỷ nhieọt ủoọ cao ,sinh ra chaỏt khớ . CaCO3 CaO + CO2 2KClO3 2KCl + 3 O2 * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa kim loaùi : 1/ Phaỷn ửựng cuỷa kim loaùi vụựi phi kim: a.Taực duùng vụựi Õxi : K.loaùi + oõxi Õxit 3Fe(r ) + 2O2 (k ) Fe3O4 (r ) b. Taực duùng vụựi phi kim khaực thửụứng taùo ra muoỏi : Vớ duù: K.loaùi + Clo Muoỏi clorua. 2Na(r ) + Cl2 (k) 2NaCl Chuự yự : Kloaùi + L/huyứnh àMuoỏi Sunfua(=S) 2/ Phaỷn ửựng cuỷa k.loaùi vụựi Axit H2SO4 loaừng, HCl …: Vd : 2HCl +Zn àZnCl2 +H2 (dd) (r) (dd) (k ) 3/ Phaỷn ửựng cuỷa k.loaùi vụựi Muoỏi : (K.loaùi maùnh + dd Muoỏi cuỷa k.loaùi yeỏu hụn à Muoỏi mụựi + K.loaùi mụựi ). Vd : Cu (r ) + 2AgNO3(dd) Cu (NO3)2(dd) + 2Ag (r ) *. Tớnh chaỏt hoaự hoùc phi kim Taực duùng vụựi kim loaùi + Nhieàu phi kim taực duùng vụựi kim loaùi taùo thaứnh muoỏi 2Na + Cl2 t0 2NaCl + Oxi taực duùng vụựi kim loaùi taùo thaứnh oxit 4Na + O2 2Na2O 2Cu + O2 2CuO Taực duùng vụựi H2 O2 + 2 H2 2H2O Cl2 + H2 2 HCl Taực duùng vụựi O2 S + O2 SO2 4P + 5 O2 2 P2O5 2 H2 + O2 2H2O Nhaọn xeựt: (sgk) Mửực ủoọ hoaùt ủoọng hoaự hoùc cuỷa phi kim * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa metan: 1) Taực duùng vụựi oxi: CH4 + 2O2--> CO2 +H2O (k) (k) (k) (h) 2)Taực duùng vụựi Clo CH4+ Cl2---> CH3Cl + HCl (k) (k) (k) (h) * Tớnh chaỏt hoa hoùc cuỷa etilen : 1) Etilen chaựy C2H4 +3O2---> 2CO2+ 2H2O 2)Etilen laứm maỏt maứu dd brom CH2=CH2 + Br2 à BrCH2—CH2Br (ủibroõmeõtan) 3)Caực phaõn tửỷ etilen keỏt hụùp ủửụùc vụựi nhau … + CH2=CH2 + CH2=CH2 + CH2=CH2 +…. Xt, to, p …-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2+.. * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa axetilen: 1) Axetilen chaựy: Axetilen chaựy trong khoõng khớ vụựi ngoùn lửỷa saựng, toỷa nhieàu nhieọt, PTPệ: C2H2+5O2 t0 4CO2+ 2H2O 2)Axetilen laứm maỏt maứu dd brom -axetilen coự phaỷn ửựng coọng vụựi brom trong dd, PTPệ : CH≡CH + Br-Br à Br-CH=CH-Br. Thu goùn: C2H2 + Br2 à C2H2Br2 Saỷn phaồm sinh ra coự lieõn keỏt ủoõi trong phaõn tửỷ neõn coự theồ coọng tieỏp vụựi 1 p/tửỷ brom nửừa Br-CH=CH-Br + Br-Br à Br2CH-CHBr2 Vieỏt goùn: C2H2Br2 + Br2 à C2H2Br4 * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa benzen 1) Benzen chaựy 2C6H6 +15O2 à 12CO2 +6H2O 2)Benzen tham gia phaỷn ửựng theỏ vụựi brom C6H6 + Br2 Fe, t0 C6H5Br + HBr 3-Benzen tham gia phaỷn ửựng coọng C6H6 +3H2 C6H12 * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa rửụùu etilic 1) Rửụùu etylic tham gia phaỷn ửựng chaựy C2H5OH + 3O2 t 0 2CO2 + 3H2O 2)Rửụùu etylic phaỷn ửựng vụựi Natri 2C2H5OH+2Naà2C2H5ONa +H2 3) Phaỷn ửựng vụựi axit axetic C2H5OH + CH3COOH à CH3COOC2H5 + H2O * Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa axit axetic 1) Axit Axetic coự nhửừng tớnh chaỏt cuỷa axit Axitaxetic laứ 1 axit hửừu cụ coự tớnh chaỏt cuỷa 1 axit : -Quỡ tớm hoựa ủoỷ -Taực duùng vụựi kim loaùi ,oxit bazụ,bazụ, muoỏi 2)Taực duùng vụựi rửụùu etylic: C2H5OH + CH3COOH à CH3COOC2H5 + H2O * Tớnh chaỏt hoaự hoùc quan troùng cuỷa chaỏt beựo (RCOO)3C3H5 + 3 H2O Axit C3H5(OH)3 + 3RCOOH (RCOO)3C3H5 + 3NaOH C3H5(OH)3 + 3RCOONa * Tớnh chaỏt hoaự hoùc glucozụ 1) phaỷn ửựng oõxi hoựa glucozụ +Phaỷn ửựng xaỷy ra:C6H12O6 + Ag2O C6H12O6 + 2Ag 2) Phaỷn ửựng leõn men rửụùu : C6H12O6 C2H5OH + 2CO2 * Tớnh chaỏt hoa hoùc Saccarozụ C12H22O11 + H2O C6H12O6+ C6H12O6 Saccarozụ Glucozụ fructozụ. * Tớnh chaỏt hoaựhoùc tinh boọt xenlulozụ 1)Phaỷn ửựng thuỷy phaõn: (--C6H10O5--)n + nH2O axit t0 nC6H12O6 2)Taực duùng cuỷa tinh boọt vụựi iot. * Tớnh chaỏt: 1)Phaỷn ửựng thuỷy phaõn: Potein + Nửụực axit t0 Hoón hụùp amino axit 2)Sửù phaõn huỷy bụỷi nhieọt -Khi ủun noựng maùnh vaứ khoõng coự nửụực, protein bũ phaõn huỷy taùo ra nhửừng chaỏt bay hụi vaứ coự muứi kheựt 3)Sửù ủoõng tuù: * Baứi taọp BT1: ẹoỏt chaựy hoaứn toaứn 11.2 lớt khớ meõtan. Haừy tớnh theồ tớch khớ oxi caàn duứng. Bieỏt caực theồ tớch khớ ủo ụỷ ủieàu kieọn tieõu chuaồn. BL: Theồ tớch O2 V= n x 22.4 soỏ mol O2 1 :2 S. mol CH4 n=V/22.4 T. tớch CH4 nmetan = V/22.4 = 11.2/22.4=0.5 (mol). CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O 1(mol) 2(mol) 0.5(mol) 1(mol) Theo phửụng trỡnh phaỷn ửựng noxi = 2nmetan = 2x0.5=1(mol) Theồ tớch oxi caàn duứng laứ: V=nx22.4=1x22.4=22.4(lit). BT2: ẹoỏt chaựy 4.48 lớt khớ etilen caàn phaỷi duứng bao nhieõu lớt khoõng khớ chửựa 20% theồ tớch oxi. Bieỏt theồ tớch caực khớ ủo ụỷ ủieàu kieọn tieõu chuaồn. BL : VKK Vkk =Voxix100/20 Voxi V=nx22.4 noxi 3:1 netilen n= V/22.4 Vetilen Chieỏm 20% oxi netilen = V/22.4=4.48/22.4=0.2(mol) C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O (Mol) 1 3 (Mol) 0.2 0.6 Theo phaỷn ửựng noxi = 3netilen = 3x0.2=0.6(mol). Theồ tớch cuỷa O2 : V=0,6x22.4=13.44(lit). Theồ tớch khoõng khớ caàn duứng chửựa 20% oxi: V=13.44x100/20=67.2(lớt). BT3: Cho 0.56 lớt (ủktc) hoón hụùp khớ goàm C2H4,C2H2 taực duùng heỏt vụựi dung dũch brom dử, lửụùng brom tham gia phaỷn ửựng laứ 5.6 gam. Tớnh thaứnh phaàn phaàn traờm cuỷa moói khớ trong hoón hụùp. * BL: %Vetilen %V=V/Vhh Vetilen V=nx22.4 netilen giaỷi PT nhh n=V/22.4 Vhh %V axetilen V axetilen naxetilen nbrom n= m/M mbrom C2H4 + Br2 C2H4Br2 (1) nhh = 0.56/22.4=0.025(mol) nbrom= 5.6/160=0.035(mol) (Mol) x x (Goùi x laứ soỏ mol cuỷa C2H4) C2H2 + 2Br2 C2H2Br4 (2) ( 0.025-x laứ soỏ mol cuỷa C2H2) (Mol) 0.025-x 2(0.025-x) Theo Pệ (1), (2) : nbrom = x + 2(0.025-x)=0.035 Suy ra x=0.015(mol) Vaọy netilen = 0.015(mol) Theồ tớch cuỷa etilen: V=0.015x22.4= 0.336(lit) %Vetilen = 0.336x100%/0.56=60% %Vaxetilen = 100%-60%= 40%. BT4: Cho benzen taực duùng vụựi brom taùo ra brom benzen. Tớnh khoỏi lửụùng benzen caàn duứng ủeồ ủieàu cheỏ 15.7 gam brombenzen. Bieỏt hieọu suaỏt phaỷn ửựng ủaùt 80%. * BL: mbenzen m=nxM nbenzen 1:1 (H=80%) nbrombenzen n=m/M mbrombenzen. Phửụng tỡnh Pệ: C6H6 + Br2 boọt Fe,to C6H5Br + HBr. (Mol) 0.125 H=80% 0.1 Ta coự nbrombenzen = 15,7/157= 0.1(mol). Theo Pệ: nbenzen (H=80%) =0.1x100/80=0.125(mol). Vaọy khoỏi lửụùng cuỷa benzen laứ: mbenzen = 0.125x78=9.75(g). BT5: ẹoỏt chaựy hoaứn toaứn 9.2 gam rửụùu etilic. Tớnh theồ tớch khớ CO2 taùo ra ụỷ ủieàu kieọn tieõu chuaồn. Tớnh theồ tớch khoõng khớ (ủktc) caàn duứng cho phaỷn ửựng treõn, bieỏt oxi chieỏm 20% theồ tớch khoõng khớ. * BL: C2H5OH + 3O2 2CO2 + 3H2O. (Mol) 0.2 0.6 0.4 a. Vcacbonủioxit V=nx22.4 ncacbonủioxit 2 : 1 netilic n=m/M metilic. netilic = 9.2/64=0.2(mol). Theo Pệ: ncacbonủioxit = 2 netilic = 0.4(mol) Theồ tớch cuỷa CO2 (ụỷ ủktc) laứ: V=0.4x22.4= 4.48(lit). b. Vkk (oxi chieỏm 20%) Vkk=Voxi x100/20 Voxi V=nx22.4 noxi 3 : 1 netilic n=m/M metilic. Theo Pệ : noxi =3 netilic =0.6(mol). Theồ tớch cuỷa oxi: V=0.6x22.4=13.44(lit). Theồ tớch cuỷa khoõng khớ: V= 13.4x100/20=67.2(lit). BT6: Cho 60 gam CH3COOH taực duùng vụựi 100 gam C2H5OH thu ủửụùc 55 gam CH3COOC2H5. Tớnh hieọu xuaỏt cuỷa phaỷn ửựng. * BL: CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O (Mol) 1 1 1 H H=mthửùc teỏ /mlớ thuyeỏt metinaxetac(lớ thuyeỏt) m=nxM netinaxetac (lớ thuyeỏt) 1 : 1 netilic n=m/M metilic naxitaxetic maxitaxetic Soỏ mol cuỷa axit : naxit = 60/60=1(mol). Soỏ mol cuỷa rửụùu : nrửụùu=100/46=2.17(mol). Vaọy rửụùu dử Theo phaỷn ửựng: neste= nrửụùu=1(mol) Khoỏi lửụùng lớ thuyeỏt cuỷa este laứ: m=1x88=88(g). Hieọu xuaỏt cuỷa Pệ: H= 55x100%/88=62,5%. BT7: ẹeồ thuyỷ phaõn hoaứn toaứn 8.58 kg moọt loaùi chaỏt beựo caàn vửứa ủuỷ 1.2 kg NaOH, thu ủửụùc 0.368 kg glixeron vaứ m kg hoón hụùp muoỏi cuỷa caực axit beựo. Tớnh m. * BL : Chaỏt beựo + Natrihiủroxit to glixeron + axit beựo. maxitbeựo AD ẹLBTKL mchaỏt beựo, mnatrihiủroxit, mglixeron. Khoỏi lửụùng cuỷa axit beựo laứ: m= mchaỏt beựo + mnatrihiủroxit - mglixeron = 8.58 + 1.2 – 0.368 = 9.412(g). BT8: Khi leõn men glucozụ, ngửụứi ta thaỏy thoaựt ra 11.2 lit khớ CO2 (ụỷ ủktc). Tớnh khoỏi lửụùng rửụùu etilic taùo ra sau khi leõn men. Tớnh khoỏi lửụùng glucozụ ủaừ laỏy ban ủaàu, bieỏt hieọu xuaỏt quaự trỡnh leõn men laứ 90%. * BL : phửụng tỡnh pử: C6H12O6 len men 2C2H5OH + 2CO2. (Mol) 25/90 H=90% 0.5 0.5 a. mrửụùu n=m/M nrửụùu 1 : 1 ncacbonủioxit n=V/22.4 Vcacbonủoxit (ủktc). Soỏ mol cuỷa CO2 laứ: n=11.2/22.4=0.5(mol). Theo pử : nrửụùu = ncacbonủioxit = 0.5(mol). Khoỏi lửụùng cuỷa rửụùu laứ: m = 0.5x46 = 23(g). b. mglucozụ m=nxM nglucozụ 1 : 2 (H=90%) ncacbonủioxit n=V/22.4 Vcacbonủioxit. Theo pử ; nglucozụ (H=90%) = 100 : 90 x 0.5 : 2 = 25/90 (mol). Khoỏi lửụùng cuỷa glucozụ laứ: m = 25x180/90 = 50(g). BT9: Tửứ moọt taỏn nửụực mớa chửựa 13% saccarozụ coự theồ thu ủửụùc bao nhieõu gam saccarozụ. Cho bieỏt hieọu suaỏt thu hoài ủửụứng ủaùt 80%. * BL : msaccarozụ H=80% msaccarozụ 13% trong 1 taỏnnửụực mớa msaccarozụ = mnửụực mớax13/100 mnửụực mớa Khoỏi lửụùng saccarozụ laứ : m= 1x13/100= 13/100 (taỏn). Khoỏi lửụùng ủửụứng thu ủửụùc vụựi hieọu xuaỏt 80% laứ: m=13x80/10000=0.104 (taỏn) = 104(kg). BT10 : Tửứ tinh boọt ngửụứi ta saỷn xuaỏt ra rửụùu etilic theo hai giai ủoaùn sau: a. (-C6H10O5-)n + Nửụực C6H12O6 hieọu xuaỏt 80% Axit b. C6H12O6 Men rửụùu C2H5OH hieọu xuaỏt 75% 30 -32 oC Haừy vieỏt caực phửụng trỡnh hoaự hoùc theo caực giai ủoaùn treõn. Tớnh khoỏi lửụùng rửụùu etilic thu ủửụùc tửứ moọt taỏn tinh boọt. * BL : mrửụùu n=m/M nrửụùu 2 : 1 nglucozụ n : 1 ntinh boọt n=m/M mtinh boọt H=75% H=80% Soỏ mol cuỷa tinh boọt : n=106/162 (mol). Phửụng trỡnh phaỷn ửựng : a. (- C6H10O5 -)n + H2O Axit n C6H12O6 (1) (Mol) 106/ 162n H=80% 80x106/100x162 b. C6H12O6 Men rửụùu 2C2H5OH + 2CO2 (2) 30 - 32 oC (Mol) 8x107/162x102 H=75% 2x8x75x107/162x104 Theo pử (1) : nglucozụ = 8x107/162x102 (mol). Thoe pử (2) : nrửụùu = 16x75x107/162x104 = 16x75x103/162(mol). Khoỏi lửụùng cuỷa rửụùu laứ: mrửụùu = 16x75x46x103/162 = 0.341(taỏn). BT11: Cho 0.83 gam hoón hụùp goàm nhoõm vaứ saột taực duùng vụựi dung dũch H2SO4 loaừng dử sau phaỷn ửựng thu ủửụùc 0.56 lớt khớ ụỷ ủktc. Tớnh thaứnh phaàn phaàn traờm theo khoỏi lửụùng cuỷa moói kim loaùi trong hoón hụùp ban ủaàu. * BL : %Al %Al= mAlx100%/mhh mAl m=nxM mhh %Fe %Fe=100%-%Al nhiủroõ n=V/22.4 Vhiủroõ Soỏ mol hiủroõ laứ: n=0.56/22.4= 0.025(mol). Goùi a laứ soỏ mol cuỷa Al. Phửụng trỡnh pử : 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2 (1) (mol) a 3a/2 Fe + H2SO4 FeSO4 + H2 (2) (mol) 0.025-3a/2 0.025-3a/2 Theo pử (1) ta coự soỏ mol cuỷa H2 laứ 3a/2(mol). Vaọy soỏ mol cuỷa H2 ụỷ pử (2) laứ : 0.025-3a/2(mol) suy ra soỏ mol cuỷa Fe laứ: 0.025-3a/2(mol). Ta coự khoỏi lửụùng cuỷa hoón hụùp laứ: 27a + 56(0.025 - 3a/2) = 0.83 a = 0.02(mol). Khoỏi lửụùng cuỷa nhoõm laứ : m=0.02x27= 0.54(g). %Al=0.54x100%/0.83= 65% %Fe= 100%-65%=35%. BT12 : Haừy xaực ủũnh coõng thửực cuỷa moọt loaùi oxit saột, bieỏt raống khi cho 32 gam oxit saột naứy taực duùng hoaứn toaứn vụựi khớ cacbon oxitthif thu ủửụùc 22.4 gam chaỏt raộn. Bieỏt khoỏi lửụùng mol cuỷa oxit saột laứ 160 gam. * BL : FexOy + yCO xFe + yCO2 0.2(mol) 0.2x x nFe y Moxit vaứ x noxit = moxit/M = 32/160=0.2(mol). Theo phaỷn ửựng nFe = 0.2x=22.4/56=0.4 suy ra x=2 Khoỏi lửụùng mol cuỷa oxit : 56x + 16y = 160 suy ra y=3 Coõng thửực cuỷa oxit laứ : Fe2O3 . BT13 : Troọn moọt dung dich coự hoaứ tan 0.2 mol CuCl2 vụựi moọt dung dũch coự hoaứ tan NaOH. Loùc hoón hụùp caực chaỏt sau phaỷn ửựng, ủửụùc keỏt tuỷa vaứ nửụực loùc. Nung keỏt tuỷa ủeỏn khoỏi lửụùng khoõng ủoồi. a. Tớnh khoỏi lửụùng chaỏt raộn thu ủửụùc sau khi nung. b. Tớnh khoỏi lửụùng caực chaỏt tan coự trong nửụực loùc. * BL: mc raộn m=nxM nc raờn 1 : 1 nk tuỷa 1 : 2 nbazụ 1 : 1 nmuoỏi CuCl2 + 2NaOH Cu(OH)2 + 2NaCl (1) (mol) 0.2 0.4 0.2 0.4 Cu(OH)2 to CuO + H2O. (2) (mol) 0.2 0.2 Soỏ mol cuỷa NaOH : n=20/40=0.5(mol). Soỏ mol cuỷa CuCl2 : n=0.2 (mol). Vaọy NaOH dử Theo pử (1), (2) : nc raờn = nk tuỷa = nmuoỏi = 0.2(mol). Khoỏi lửụùng cuỷa CuO laứ: m=0.2x80= 40(g). b. Caực chaỏt tan coự trong nửụực loùc laứ NaOH dử 0.1(mol)vaứ NaCl 0.4(mol). Khoỏi lửụùng NaOH laứ : m= 0.1x40=4(g). Khoỏi lửụùng NaCl laứ: m= 0.4x58.5= 11.7(g). BT 14: Cho 10 gam CaCO3 taực duùng vụựi HCl dử. Tớnh cheồ tớch khớ CO2 ụỷ ủktc. * BL : Pử CaCO3 + HCl CaCl2 + CO2 + H2O. (mol) 0.1 0.1 Soỏ mol cuỷa CaCO3 laứ: n=m/M= 10/100=0.1(mol). Vcacbonđioxit V=22.4xn ncacbonđioxit 1 : 1 ncanxicacbonat n=m/M mcanxicacboonat