Đề tài Làm thế nào để nâng cao chất lượng học sinh yếu- kém

I/ LỜI NÓI ĐẦU: Bác Hồ có nói : “Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích mười năm trồng người” Câu nói đó vẫn sống mãi với thời gian và vẫn luôn là điều tâm đắc đối với giáo viên chúng ta . Bởi vì, giáo dục luôn là nền móng vững chắc cho những mầm non của đất nước vươn lên, cho những em học sinh thân yêu của chúng ta có đầy đủ hành trang sẵn sàng bước vào thế kỉ mới _Thế kỉ khởi đầu bằng nền công nghiệp hóa - hiện đại hóa … Và đó cũng là nguồn lực chủ đạo trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. II/ ĐẶT VẤN ĐỀ: Thế nhưng, quá trình giáo dục đạt hiệu quả cao không dễ chút nào. Khi trong thực tế một lớp học bao giờ cũng có sự chênh lệch về trình độ tiếp thu của học sinh và nhất là đối với học sinh yếu kém thì quả là một gánh nặng.Gánh nặng đó, khiến các em khó vượt qua để theo kịp với các bạn trong lớp. Vậy làm sao để thúc đẩy động cơ học tập của học tập của học sinh yếu – kém . Đó chính là vấn đề mà chúng ta đặt ra và cần có hướng giải quyết.Từ thực tế trên ,sau nhiều năm vận dụng và chọn lộc,tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm nhằm xây dựng động cơ học tập cho học sinh yếu – kém. III/ NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP: Là giáo viên thì ai ai cũng phải biết : “ Muốn giáo dục con người thì phải hiểu con người về mọi mặt.” Để giáo dục đạt hiệu quả người giáo viên phải hiểu sâu sắc các em. Từ đó mới có thể đặt ra những tác động sư phạm thích hợp và cụ thể với từng đối tượng học sinh. *Việc đầu tiên: A/ Giáo viên phải hiểu nguyên nhân dẫn đến học sinh yếu – kém: Để nắm được tình hình học sinh trong lớp của mình chủ nhiệm, có nhiều cách và nhiều biện pháp khác nhau, điển hình : +Thông qua nghiên cứu lí lịch học sinh giáo viên sẽ nắm được hoàn cảnh gia đình, nghề nghiệp của phụ huynh,gia đình đông con hay ít con,phụ huynh có quan tâm giáo dục con cái hay không,địa bàn cư trú của các em… +Thông qua nghiên cứu hồ sơ của học sinh như: Học bạ,sổ liên lạc,khảo sát chất lượng học sinh đầu năm .Giáo viên sẽ nắm được mặt mạnh cũng như mặt hạn chế của học sinh .Trong quá trình dạy giáo viên cần phải phát hiện kịp thời các lỗ hỏng trong kiến thức mà học sinh bị vấp phải. Ví dụ:Trong phân môn Tiếng việt khi chúng ta dạy các em qua phần đọc vần ,nếu ta không dạy cho các em đọc âm tốt thì các em không thể nào học được phần vần. + Giáo viên luôn quan tâm,trao đổi,lắng nghe ý kiến của học sinh .Dẫn học sinh nói lên những mong muốn trăn trở của mình.Từ đó giáo viên sẽ nắm bắt được tâm tư,nguyện vọng,sở thích ,thái độ trong quan hệ với mọi người của học sinh.Và cũng từ đây giáo viên sẽ phát huy sở trường của học sinh,từ đó kích thích các em học tập. (Ở lớp tôi đang chủ nhiệm có em Trắc Trí Thao chỉ sống với mẹ và lại bị ngọng nhưng em rất thích nói . Do đó,em phát âm không chuẩn các bạn trong lớp cười ầm mỗi khi em đọc. Có bạn khuyên về nhà nhờ ba mẹ chỉ cho,tôi thấy được sự buồn tủi trên gương mặt em vì ba không có,mẹ lại đi làm suốt ngày đâu có thời gian để dạy em. Nắm được điều đó,vào giờ luyện nói tôi mời em phát biểu thật nhiều còn các bạn khác có nhiệm vụ sửa lại cách phát âm cho em. Qua đó,các bạn trong lớp học được ở em Thao những câu văn rất dễ thương và ngộ nghễnh , còn em Thao dần dần phát âm tốt hơn). + Thông qua trao đổi với phụ huynh học sinh để nắm bắt được sự quan tâm giáo dục hay thờ ơ của họ.Từ đó có sự tư vấn và phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh để lựu chọn phương pháp dạy học phù hợp… (Em Nguyễn Văn Lai ở lớp tôi chữ viết rất xấu, viết bài rất ẩu ,sai chính tả rất nhiều. Tôi đã mời phụ huynh của em vào và hỏi xem cách dạy bài ở nhà cho em . Mẹ thì mới sinh em bé,ba thì phải đi làm kiếm tiền để mặc cho em muốn học ra sao cũng được. Tôi đã trình bày việc học của em hướng dẫn ở nhà nên tập lại cho em viết bút chì và viết khoảng 2-3 lần bài tập đọc. Sau 1 tháng tôi thấy chữ viết của em có tiến bộ, chính tả ít sai hơn. Tôi không đòi hỏi ở em phải đẹp và bằng như các bạn trong lớp.Chỉ mong muốn em tiến bộ hơn một chút là thành côn rồi.) * Bước tiếp theo tôi phân loại và nhận thấy có 3 nguyên nhân chính dẫn đến yếu – kém trong học tập ở các em. 1/ Do hoàn cảnh gia đình. 2/ Do mất căn bản. 3/ Chưa nhận thức được nhiệm vụ học tập hay nói thông thường là học sinh lười học,không chăm chỉ chuyên cần. Tất cả các nguyên nhân trên tác động vào quá trình học tập của học sinh. Dẫn đến các em chán học,lơ là,đến trường cho có lệ, học không có mục đích ,kết quả cuối cùng là học tập sa sút đi dần đến yếu –kém. B/ NỘI DUNG: Xây dựng động cơ học tập cho học sinh yếu chính là xác định học sinh hiểu học để làm gì? Vì sao phải học? Người ta phân chia động cơ học tập của học sinh ra thành nhiều loại như sau: + Động cơ mang tính xã hội: học để sau này góp phần xây dựng đất nước,xây dựng quê hương. + Động cơ mang tính cá nhân: học vì lợi ích riêng của mình ,muốn hơn người, muốn sau này có vị trí cao trong xã hội… + Động cơ bên trong:xuất phát từ chính việc học, nghĩa là học để nắm được kiến thức,vận dụng nó vào thực tế một cách khoa học. + Động cơ bên ngoài: Học vì muốn có điểm tốt ,muốn thầy cô và cha mẹ vui lòng… Có động cơ học tập đúng đắn nghĩa là động cơ xuất phát từ chính việc học,học sinh học tập để có kết quả tốt .Do vậy sẽ tạo cho học sinh yêu thích việc học,có hứng thú trong học tập.Động cơ tạo nên động lực học đó chính là thành tố quan trọng trong cấu trúc hoạt động học tập của học sinh. C/BIỆN PHÁP: Ứng với từng nguyên nhân trên,kết hợp với nội dung vừa nêu ,tôi xin đề ra những biện pháp thiết thực hữu hiệu sau: 1/ Học sinh yếu do hoàn cảnh gia đình: Gia đình là môi trường giáo dục có ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ.Trước tiên là ảnh hưởng của cha mẹ rất sâu sắc.Vì vậy,giáo dục gia đình là một “điểm mạnh”,là một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp giáo dục trẻ.Song mỗi gia đình có những điểm riêng của nó nên giáo viên phải biết phối hợp như thế nào để đảm bảo được tính thống nhất,toàn vẹn trong quá trình giáo dục.Đồng thời phát huy ảnh hưởng cùng nhà trường giáo dục học sinh đạt hiểu quả. Trước những nguyên nhân xuất phát từ gia đình giáo viên cần : - Tạo cơ hội để trao đổi trực tiếp với phụ huynh học sinh, nắm bắt cụ thể hướng phấn đấu của em vì mục tiêu, kế hoạch chung của lớp,của trường…Thông qua các buổi họp phụ huynh học sinh. - Hợp tác giữa giáo viên và phụ huynh là điều cần thiết để học sinh học tập và rèn luyện.Qua đó,giáo viên sẽ thông tin kịp thời đến phụ huynh về kết quả học tập,hạnh kiểm,các mặt tham gia hoạt động …của con em mình thông qua sổ liên lạc…Giáo viên và phụ huynh cần phải có sự liên kết hai chiều nhằm có biện pháp tác động phù hợp.Động viên khuyến khích khi các em tiến bộ,nhắc nhở kịp thời khi các em có biểu hiện cần uốn nắn. - Giáo viên chỉ mời phụ huynh khi cần thiết để bàn bạc biện pháp giáo dục các em. (không nên lạm dụng). - Giáo viên tạo điều kiện tốt nhất về thời gian để học sinh có thể hoàn thành bài học ngay lại lớp. 2/ Học sinh yếu do mất căn bản: Kiến thức luôn cần có sự xuyên suốt . Do mất căn bản học sinh khó mà có nền tảng vững chắc để tiếp thu kiến thức mới . Để khắc phục tình trạng này, giáo viên cần : - Hệ thống kiến thức theo chương trình. - Đưa ra nội dung bài tập phù hợp với kiến thức để học sinh có thể luyện tập kiến thức mới và ôn lại kiến thức đã học. -Phân hóa đối tượng học sinh . - Quan sát và theo dõi từng hoạt động của các em,bằng nhiều hình thức tổ chức (thi đua cá nhân,thi đua tổ nhóm,đố vui,giải trí,…).Kết hợp kiểm tra thường xuyên việc học của các em mỗi ngày nhằm rèn thói quen học bài và làm bài, kích thích hoạt động trí tuệ cho các em. - Động viên ,khích lệ,tuyên dương kịp thời với tác dụng : Xác nhận sự tiến bộ ở học sinh. Kích thích sự say mê,hứng thú học tập của học sinh . Thúc đẩy hành động theo chuẩn mực . Giúp học sinh tự tin là mình học được,mình có thể giỏi như các bạn… Sửa chữa hành vi sai lệch của học sinh. Kèm chế sự bộc phát,tập thói quen chu đáo và cẩn thận. Ngược lại nếu lạm dụng trách phạt sẽ hạn chế sự độc lập, sáng tạo của học sinh. Ta thấy rằng, con người luôn luôn có hai nhu cầu đối lập nhau là tự khẳng định mình và đồng nhất mình với người khác. Do vậy,trong giảng dạy giáo viên cần nắm vững đều này để kích thích học sinh hứng thú say mê học tập. 3/Học sinh yếu do lười ,học không chăm chỉ ,không chuyên cần hoặc chưa nhận thức được nhiệm vụ học tập : Những học sinh rơi vào tình trạng trên là do : không học bài ,không làm bài ,thường xuyên để quen tập ở nhà, vừa học vừa chơi ,không tập chung ,lo ra…Để các em có hứng thú học tập ,giáo viên phải nắm vững và phối hợp nhịp nhàng các phương pháp dạy học,thay đổi bằng hình thức trò chơi, sử dụng phong phú đồ dung học tập … Giúp các em hiểu bài ,tự bản thân mình giải quyết các bài tập cô giao .Ngoài ra , giáo viên động viên các bạn trong tổ nhắc nhở và giúp đỡ lẫn nhau mỗi khi các em vấp phải những lỗi trên.Chúng ta phải hiểu ,một học sinh yếu – kém không đòi hỏi các em phải giỏi ngay được.Mà điều ,chúng ta mong muốn là sự tiến bộ từng bước ở các em so với thời gian trước.Phương pháp này không dùng để giáo dục học sinh yếu – kém do hoàn cảnh gia đình được. Ngoài ra ,giáo viên cần phải trao đổi trực tiếp đến từng đối tượng học sinh bằng lời nói ,cử chỉ ,mệnh lệnh thật thuyết phục đến các em . Ví dụ :Giáo viên dùng lời nói nhỏ nhẹ ,giải thích cho các em nắm được tầm quan trong của việc học.Cho các em hiểu được: “ Học phải đi đôi với hành.” Có như vậy các em mới nắm được kiến thức lâu và tiếp thu các kiến thức mới tốt được. Chính những tác động trực tiếp thường tạo ra dấu ấn tức thì về sự chuyển biến tm lí như thái độ,hành vi ,tình cảm… Ví dụ: Học sinh thích thú khi được đến trường ,các em sẽ luôn mong muốn được điểm tốt ,được cô giáo khen, được vui đùa cùng các bạn .Đến trường để được làm bài ,chia sẻ ý kiến và suy nghĩ của mình đối với bạn bè … Phương pháp này có hiệu quả nếu giáo viên tác động đến kịp thời ,đúng mức độ đến từng đối tượng học sinh.Kết quả của sự tác động phụ thuộc vào tình cảm ,thi độ, nghệ thuật của giáo viên khi tác động.Giáo viên cần phải tạo cho các em một niềm tin : “Mỗi ngày đến trường là một niềm vui.” Bên cạnh phương pháp giáo dục trực tiếp đến từng đối tượng học sinh .Giáo viên cần phải phối hợp phương pháp giáo dục tập thể.Dùng dư luận của tập thể tác động đến đối tượng học sinh cá biệt , xây dựng dư luận tập thể lành mạnh thành khối địan kết ,với phương châm : “Sống có trách nhiệm”,thiết lập mối quan hệ tốt giữa các thành viên ,khêu gợi động lực học tập của học sinh vì danh dự tập thể mỗi thnh vin tự gic điều khiển hành vi của bản thân. Ví dụ :Giáo viên động viên học sinh bằng hoa điểm mười cho các nhóm, tổ vào mỗi ngày,và tổng kết tuyên dương sau mỗi tuần.Có như vậy các thanh viên trong tổ mới động viên ,giúp đỡ nhau cùng tiến bộ để giữ gìn truyền thống.Cịn cc thnh viên ở tổ khác sẽ cố gắng học tập để đạt kết quả tốt như tổ bạn…Chính dư luận là dấu hiệu quan trọng nhất đánh dấu sự trưởng thành và phát triển của tập thể trong đó có sự tiến bộ của các đối tượng học sinh cá biệt. Trong qúa trình dạy học ta thấy rằng không ít học sinh bi quan,mất niềm tin,tự phụ, chủ quan…trong học tập ,trong sinh hoạt do đđặc điểm tâm sinh lí của lứa tuổi ,có lúc ta thấy các em linh động,lại có lúc ù lì chậm chạp…Tất cả các trường hợp đó,giáo viên phải tận dụng phương pháp này kích thích các em để các em biết kiềm chế bản thân ,làm bớt những biểu hiện quá đà hoặc tạo hứng thú cho các em đang ù lì trở lại hoạt động vui chơi ,hòa đồng với các bạn trong tổ ,trong lớp . Tóm lại :Mỗi phương pháp đều có ưu và khuyết điểm riêng ,tùy vào tình hình lớp và đối tượng học sinh mà giáo viên phải linh động và khéo léo lựa chọn phương pháp sao cho phù hợp, để đạt kết quả cao trong quá trình dạy học. IV/ VẬN DỤNG KINH NGHIỆM VÀO THỰC TIỄN: Qua thực tế hai năm vận dụng phương pháp trên.Tôi thu thập được kết quả khả quan như sau: THỐNG KÊ HỌC SINH YẾU KÉM NĂM HỌC 2005-2006 và 2006-2007 NĂM HỌC SỈ SỐ ĐẦU NĂM KẾT QUẢ GIỮA HKI CUỐI HKI GIỮA HKII CUỐI HKII SL TL SL TL SL TL SL TL 2005-2006 36 6 4 11,1 2 5,6 1 2,8 0 0 2006- 2007 38 7 4 10,5 2 5,3 0 0 0 0 Từ những kết quả trên ,tôi nhận thấy tỉ lệ học sinh yếu –kém của lớp tôi đ giảm dần theo thời gian.Đó là sự phấn khởi mà bản thân tôi khi vận dụng phương pháp trên. V/NHẬN ĐỊNH CHUNG CỦA SÁNG KẾIN KINH NGHIỆM: *Ưu điểm: -Kích thích động cơ học tập của học sinh yếu –kém. -Không còn sự trên lệch trình độ giữa các học sinh trong lớp. -Tạo tinh thần đoàn kết của các thành viên trong lớp. -Nâng cao chất lượng dạy và học. -Giảm tỉ lệ học sinh thi lại. -Tạo niềm tin ở học sinh và các vi phụ huynh. *Hạn chế: -Giáo viên mất nhiều thời gian , phải kin trì ,nhẫn nại. -Học sinh phải tích cực phấn đấu học tập dưới sự hướng dẫn của thầy cô và gia đình . -Gia đình phải có sự quan tâm ,nhắc nhở ,quan tâm giúp đỡ các em. *Sau cng ,với kinh nghiệm ny tơi mong rằng sng kiến ny sẽ vn dụng rộng ri ở trường học.Nhằm góp phần nâng cao hiệu suất đào tạo của trường cũng như của ngành. Tháng 4 -2007 Người viết Trần Thị Ngoc Thu PHỊNG GD-ĐT QUẬN TÂN PHÚ TRƯỜNG TIỂU HỌC V THỊ SU ‏ڱ*‏ڱ NĂM HỌC 2006- 2007 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM LÀM THẾ NÀO ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC SINH YẾU- KÉM GIÁO VIÊN:Trần Thị Ngoc Thu Dạy lớp: một 1