Đề tài Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen văn học

mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng cho trÎ 4-5 lµm quen v¨n häc I. ®Æt vÊn ®Ò: ViÖc cho trÎ lµm quen v¨n häc ngay tõ løa tuæi MÇm non lµ mét c¬ së tèt ®Ó gióp trÎ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ng­êi. §èi víi trÎ th¬ mét trong nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n cña viÖc gi¸o dôc nh©n c¸ch cho trÎ lµ h×nh thµnh ë trÎ t×nh yªu thiªn nhiªn yªn cuéc sèng con ng­êi qua ®ã trÎ biÕt kÝnh yªu «ng bµ, cha mÑ, anh chÞ t×nh c¶m th­¬ng yªu quan t©m tíi b¹n bÌ em nhá, lu«n cã th¸i ®é ch¨m sãc vµ b¶o vÖ vËt nu«i c©y trång... Bé m«n v¨n häc nãi chung vµ v¨n häc trÎ th¬ nãi riªng lµ kho tµng quý b¸u ®­îc khai th¸c kh«ng ngõng phôc vô cho viÖc båi d­ìng t©m hån trÎ. §Æc biÖt lµ c¸c t¸c phÈm th¬ chuyÖn dµnh cho trÎ MÇm non víi h×nh t­îng nghÖ thuËt gÇn gñi phï hîp víi nhËn thøc cña trÎ ®­îc ¸p dông theo tõng løa tuæi. §· tõng b­íc ch¾p c¸nh cho trÎ v­¬n tíi bao ­íc m¬, bao ®iÒu tèt ®Ñp. TrÎ MÇm non kh«ng thÓ c¶m nhËn ®­îc néi dung nghÖ thuËt cña bµi th¬ c©u chuyÖn, khi thiÕu sù t¸c ®éng cña c« gi¸o vµ ng­êi lín xung quanh. Bëi trÎ ch­a biÕt ®äc mµ ph¶i nhê vµo sù tæ chøc, h­íng dÉn cña c« gi¸o qua giäng ®äc kÓ cña c« gi¸o lµm cho t¸c phÈm v¨n häc ®Õn víi c¸c ch¸u trë thµnh nh©n tè gióp trÎ ph¸t triÓn t­ duy, trÝ t­ëng trîng, ng«n ng÷, thÈm mü, h×nh thµnh nhËn c¸ch vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc cho trÎ. XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò trªn h¬n n÷a b¶n th©n t«i lµ mét gi¸o viªn trùc tiÕp ®øng líp ch¨m sãc gi¸o dôc c¸c ch¸u 4 - 5 tuæi nªn t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi "mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng cho trÎ lµm quen v¨n häc" nµy cíi môc ®Ých gióp trÎ dÔn dµng h¬n trong viÖc c¶m nhËn ng«n ng÷ nghÖ thuËt cña th¬ chuyÖn vµ biÕt thÓ hiÖn nã b»ng chÝnh ng«n ng÷ hµnh ®éng cña trÎ. II. Thùc tr¹ng cò: - Qua thùc hiÖn chuyªn ®Ò lµm quen v¨n häc ch÷ viÕt ®· ®­îc tËp huÊn chuyªn ®Ò, gi¸o viªn ®· ®­îc n¾m ®­îc ph­¬ng ph¸p h×nh thøc tæ chøc ho¹t ®éng lµm quen víi v¨n häc, nhiÒu c« gi¸o cã kh¶ n¨ng c¶m nhËn c¸i hay, c¸i ®Ñp trong bµi th¬ c©u chuyÖn vµ biÕt thÓ hiÖn nã b»ng chÝ n¨ng lùc s­ ph¹m cña m×nh víi giäng ®äc th¬ truyÒn c¶m ®Çy s¸ng t¹o, ®· t¹o ra nh÷ng c¶m xóc cho trÎ høng thó khi tiÕp xóc víi c¸c t¸c phÈm th¬ chuyÖn mÉu gi¸o. Bªn c¹nh ®ã vÉn cßn mét sè gi¸o viªn kh¶ n¨ng c¶m nhËn c¸c t¸c phÈm th¬ chuyÖn cßn h¹n chÕ giäng ®äc vµ c¸ch phèi hîp ¸nh m¾t, cö chØ, ®iÖu bé, minh ho¹ ch­a béc lé c¶m xóc hÊp dÉn cuèn hót trÎ, ph­¬ng ph¸p lång ghÐp tÝch hîp ch­a linh ho¹t s¸ng t¹o kÕt qu¶ trÎ ch­a cao, trÎ ch­a thùc sù say mª, hµo høng, sö dông ®å dïng d¹y häc ch­a cã khoa häc, dÉn ®Õn giê häc trÎ Ýt tËp trung chó ý hiÖu qu¶ trªn tiÕt häc ch­a cao. III. NhËn thøc míi: Qua ¸p dông thùc hiÖn chuyªn ®Ò: Lµm quen v¨n häc trong tr­êng MÇm non. §©y lµ mét chuyªn ®Ò lín, kh«ng kÐm phÇn quan träng khi thùc hiÖn chuyªn ®Ò nµy gi¸o viªn cÇn nghiªn cøu kü tµi liÖu chuyªn ®Ò båi d­ìng th­êng xuyªn tham gia dù giê c¸c tiÕt d¹y th¬, chuyÖn ®Ó ®óc rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n. Tõ ®ã t«i nhËn thÊy r»ng bé m«n lµm quen v¨n häc cã tÇm quan träng trong viÖc ph¸t triÓn nhËn thøc, gi¸o dôc ®¹o ®øc, gi¸o dôc thÈm mü vµ th«ng qua ®äc th¬ kÓ chuyÖn lµm giµu vèn tõ cho trÎ, rÌn luyÖn kh¶ n¨ng ph¸t ©m vµ c¸ch diÔn ®¹t m¹ch l¹c. C¸c t¸c phÈm th¬ chuyÖn chØ cã thÓ ph¸t huy t¸c dông cña nã khi c« biÕt chuyÓn t¶i ®­îc t­ t­ëng c¶m xóc cña t¸c gi¶ vµ néi dung t¸c phÈm th«ng qua c¸c h×nh thøc nghÖ thuËt hÊp dÉn, phong phó, ®a d¹ng. IV. biÖn ph¸p míi: 1. Båi d­ìng kiÕn thøc v¨n häc: Muèn ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao trong vÊn ®Ò nµy th× tr­íc hÕt c« gi¸o cÇn ph¶i yªu v¨n häc, say mª v¨n häc, thÝch häc hái t×m tßi kh¸m ph¸ nh÷ng c¸i hay c¸i ®Ñp trong tõng t¸c phÈm v¨n häc, tÝch luü kiÕn thøc, hiÓu biÕt vÒ v¨n häc nãi chung vµ cô thÓ lµ c¸c bµi th¬ c©u chuyÖn, ®Æc biÖt lµ th¬ chuyÖn MÇm non. Khi ®äc mét th¬, kÓ c©u chuyÖn ®Ó chuÈn bÞ d¹y cho trÎ gi¸o viªn ph¶i hiÓu ®­îc néi dung, x¸c ®Þnh ®­îc thÓ lo¹i th¬ chuyÖn x¸c ®Þnh ®­îc nhÞp ®äc, ph¶i hiÓu ®­îc t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g× ? (so s¸nh, nh©n c¸ch ho¸...) biÕt ®­îc néi dung bµi th¬ c©u chuyÖn nh¾n göi ®iÒu g×? VÝ dô 1: Bµi th¬: Em vÏ. Em vÏ Con gµ trèng Mµo ®á t­¬i .................. ................... Em vÏ NhiÒu m¸i tr­êng T­¬i m¸i ®á. Víi nghÖ thuËt so s¸nh t¸c gi¶ ®· vÏ lªn tr­íc m¾t ta con gµ trèng, con mÌo l­êi, thËt sèng ®éng mét con gµ míi chØ nghe th«i ch­a ®­îc nh×n, ®­îc ng¾m mµ ®· c¶m nhËn ®­îc vÏ ®Ñp rùc rì cña con gµ. VÝ dô 2: Víi nghÖ thuËt nh©n c¸ch ho¸ nhµ th¬ "§µm ThÞ Lam LuyÕn" ®· viÕt lªn bµi th¬ "em yªu nhµ em" Ch¼ng ®¨ng b»ng chÝnh nhµ em Cã ®µn chim sÎ bªn thÓm lÝu lo Cã nµng gµ m¸i hoa m¬ Côc ta, côc t¸c, khi võa ®Î xong Cã bµ chuèi mËt l­ng ong Cã «ng ng« b¾t r©u hång nh­ t¬ Cã ao muèng víi c¸ cê Em lµ chÞ tÊm ®îi chê bèng lªn Cã ®Çm ngµo ng¹t hoa sen Õch con häc nh¹c dÕ mÌn ng©m th¬ Dï ®i xa thËt lµ xa Ch¼ng ®©u vui ®­îc nhµ nhµ cña em. Bµi th¬ ®· nãi lªn mét vÎ ®Ñp thËt sinh ®éng, ngé nghÜnh ®¸ng yªu v©y quanh ng«i nhµ em bÐ, lµm cho ng­êi nghe bµi th¬ c¶m thÊy nh­ m×nh ®­îc xÝch gÇn ®Õn víi nh÷ng g× viÕt trong th¬. - Th«ng qua viÖc tù häc tù båi d­ìng kiÕn thøc v¨n häc, gióp gi¸o viªn hiÓu râ vµ truyÒn thô t¸c phÈm v¨n häc ®Õn víi trÎ cã hiÖu qu¶ h¬n. Båi d­ìng kiÕn thøc v¨n häc kh«ng chØ nghiªn cøu t¸c phÈm mµ cßn ph¶i chó ý tíi viÖc nghiªn cøu c¸c tµi liÖu s¸ch b¸o truyÒn h×nh. Hµng ngay t«i tranh thñ thêi gian r¶nh nh­ giê trùc tr­a hay trong c¸c ngµy nghØ dµnh mét ®Õn hai tiÕng ®å hå ®Ó ®äc tµi liÖu dµnh cho c¸c gi¸o viªn MÇm non, c¸c lo¹i s¸ch "ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn lêi nãi" ph­¬ng ph¸p lµm quen truyÖn th¬ giµnh cho løa tuæi MÇm non, tËp san gi¸o dôc MÇm non båi d­ìng hÌ, xem c¸c bµi so¹n mÉu gîi ý, s­u tÇm s¸ch chuyÖn mÉu gi¸o phï hîp ®Ó ®äc cho tÎ nghe. -§äc b¸o chÝ, xem truyÒn h×nh cã nh÷ng chuyªn môc bæ Ých dµnh cho gi¸o viªn MÇm non, nh­ ch­¬ng tr×nh thiÕu nhi... T«i thÊy biÖn ph¸p cËp nhËt th«ng tin, lµm giµu vèn kiÕn thøc hiÓu biÕt s©u vÒ chuyªn m«n nghÒ nghiÖp, lµ ph­¬ng tiÖn lµm phong phó t©m hån, n©ng cao tr×nh ®é biÕt c¶m nhËn c¸i hay, c¸i ®Ñp trong c¸c t¸c phÈm th¬ chuyÖn, cã c¶m xóc víi th¬ chuyÖn, rÊt yªu thÝch t¸c phÈm th× sÏ dÔ dµng h¬n trong viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ néi dung t¸c phÈm v¨n häc, mang l¹i hiÖu qu¶ cao trªn c¸c tiÕt häc th¬ chuyÖn. 2. Båi d­ìng ph­¬ng ph¸p ®Ó tæ chøc h­íng dÉn cho trÎ lµm quen v¨n häc: * Nghiªn cøu ®èi t­îng: B»ng ph­êng ph¸p trùc quan c« ph¶i n¾m ®­îc ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña tõng trÎ. V× trÎ cïng ®é tuæi (4 - 5 tuæi) cïng mét n¨m nh­ng cã sù chªnh lÖch vÒ th¸ng tuæi. Nªn sù ph¸t triÓn t­ duy ng«n ng÷ cña trÎ kh«ng ®ång ®Òu. NhiÒu trÎ ®äc kÓ trän c©u ®Çy ®ñ râ rµng m¹ch l¹c, nh­ng còng cã nh÷ng trÎ ®äc kÓ ng¾t nghØ, thay ®æi ng÷ ®iÖu ch­a ®óng trªn c¬ së ®ã gi¸o viªn cÇn ph¶i chó ý tíi viÖc ®Ò ra yªu cÇu bµi d¹y phï hîp víi tõng ®èi t­îng trÎ. - §èi víi nh÷ng trÎ vÒ t­ duy ng«n ng÷ tèt khi kh«ng chØ d¹y trÎ ®äc kÓ thuéc mµ cßn tËp cho trÎ c¸ch thÓ hiÖn giäng ®äc kÓ, kÕt hîp ®iÖu bé minh ho¹ ®éng t¸c m¹nh d¹n vµ tù tin h¬n. §èi víi trÎ t­ duy ng«n ng÷ cßn h¹n chÕ c« gi¸o cÇn cã biÖn ph¸p tËp cho trÎ, ®éng viªn khuyÕn khÝch trÎ høng thó tham gia luyÖn tËp, chó ý theo dâi ®Ó söa sai cho trÎ. Qua tiÕp xóc víi trÎ t«i nhËn thÊy vÒ mÆt t©m lý nhiÒu trÎ trong líp rÊt m¹nh d¹n tù tin trong tr­êng hîp nµy t«i th­êng sö dông ph­¬ng ph¸p nªu g­¬ng ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña trÎ, cßn ®Æc biÖt nh÷ng trÎ nhót nh¸t t«i th­êng sö dông ph­¬ng ph¸p ®éng viªn khÝch lÖ trÎ ®Ó t¹o cho trÎ sù tin t­ëng vµ m¹nh d¹n tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng trªn tiÕt häc tèt h¬n. * Ph­¬ng ph¸p trùc quan: Nh­ chóng ta ®· biÕt trÎ MÇm non nãi chung vµ trÎ 4 - 5 tuæi nãi riªng t­ duy cña trÎ trùc quan hµnh ®éng trÎ chØ tËp trung chó ý vµ ghi nhí nhõng g× mµ trÎ c¶m thÊy thÝch thó, trÎ MÇm non th­êng "thÝch l¹ mau ch¸n, chãng nhí dÔ quªn" v× thÕ gi¸o viªn nªn chuÈn bÞ ®å dïng häc tËp gåm c¸c lo¹i tranh ¶nh m« h×nh, vËt thËt ®Çy ®ñ, ®a d¹ng, phong phó, sinh ®éng phï hîp víi néi dung cña tõng bµi d¹y. Nh­ng còng cã mét thÓ lo¹i kh«ng kÐm phÇn quan träng thu hót sù chó ý cña trÎ ®ã lµ ®­a vµo sö dông rèi trong c¸c tiÕt häc. VÝ dô: Bµi th¬ " em vÏ", sö dông tranh ¶nh kÕt hîp m« h×nh ChuyÖn: "C¸o thá gµ trèng", sö dông tranh ¶nh kÕt hîp rèi Th¬: "C©y th­îc d­îc" sö dông vËt thËt ( hoa th­îc d­îc) Ngoµi ra c« gi¸o cÇn chó ý t¹o m«i tr­êng häc tËp cho trÎ hµng ngµy ®­îc trùc tiÕp quan s¸t kh«ng chØ trong tiÕt häc mµ cßn mäi lóc mäi n¬i. * Ph­¬ng ph¸p ®äc kÓ: §èi víi ph­¬ng ph¸p ®äc kÓ tr­íc hÕt c« gi¸o ph¶o x¸c ®Þnh ®­îc giäng ®äc kÓ cña tõng t¸c phÈm th¬ chuyÖn, ®äc kÓ ph¶i bé lé ®­îc c¶m xóc qua ¸nh m¾t, cö chØ ®iÖu bé minh ho¹ phï hîp víi néi dung c©u chuyÖn. Bëi trong c¸c t¸c phÈm ®Òu cã mét néi dung riªng, mét t­ t­ëng, mét chñ ®Ò riªng , kh«ng ph¶i bµi th¬ nµo còng cã giäng ®äc kÓ hay ®iÖu bé minh ho¹ gièng nhau. VÝ dô: Khi ®äc bµi "em yªu nhµ em" C« ®äc nhÑ nhµng ªm dÞu thÓ hiÖn t×nh c¶m tr×u mÕn, chó ý ng¾t giäng trong c¸c c©u th¬: Côc ta/ côc t¸c/ khi võa ®Î xong Cã «ng ng« b¾p/ r©u hång nh­ t¬ Cã ao muèng/ víi c¸ cê Õch con häc nh¹c/ dÕ mÌn ng©m thá VÝ dô: C©u chuyÖn "TÝch Chu" ®o¹n ®Çu kÓ chËm r·i chó ý nhÊn vµo chi tiÕt "cã thø g× ngon bµ còng nh­êng TÝch Chu, ban ®ªm TÝch Chu ngñ, bµ thøc ®Ó qu¹t cho TÝch Chu" vµ c©u so s¸nh "Lßng bµ th­êng TÝch Chu cao h¬n trêi, réng h¬n biÓn". - Råi giäng nãi cña bµ chËm r·i, mÖt mái h¬n, nhá h¬n b×nh th­êng thÓ hiÖn ë c©u "TÝch Chu ¬i... kh« c¶ cæ råi". - Giäng cña TÝch Chu kªu lªn hèt ho¶ng lo sî, c­êng ®é giäng h¬i to h¬n vµ nhÞp ®é giäng còng nhanh h¬n b×nh th­êng ë c©u TÝch Chu gäi bµ "Bµ ¬i bµ trë l¹i thµnh ng­êi víi ch¸u ®i... bµ uèng" khi kÓ h¬i kÕt hîp víi ¸nh m¾t cö chØ hèt ho¶ng lo sî béc lé lªn vÎ m¾t cña c« gi¸o. - Giäng TÝch Chu tha thiÕt Giäng bµ chËm r·i vµ h¬i nhá h¬n Giäng bµ tiªn tõ tõ nhÑ nhµng... KÓ chó ý vµo chi tiÕt tÝch chu lÆn léi lªn ®­êng ®Ó lÊy n­íc suèi tiªn cho bµ uèng vµ c©u " tõ ®©y TÝch Chu hÕt lßng yªu th­¬ng ch¨m sãc bµ". Qua thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p nµy t«i thÊy ®äc kÓ lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng, qua ®äc kÓ gióp trÎ dÔ dµng hiÓu ®­îc néi dung t¸c phÈm, tËp trung chó ý, xuÊt hiÖn sù håi hép lo l¾ng chê ®îi ®­îc thÓ hiÖn trªn trÎ. ChÝnh v× thÕ mµ t«i th­êng xuyªn chó ý tíi viÖc luyÖn tËp giäng ®äc kÓ cho m×nh. Tr­íc hÕt t«i x¸c ®Þnh giäng ®äc, phèi hîp ¸nh m¾t cö chØ ®iÖu bé minh ho¹ tù nhiªn tho¶i m¸i, ®¬n gi¶n, hÊp dÉn phï hîp víi néi dung. T«i cho ®©y lµ mét vÊn ®Ò quan träng ®ßi hái gi¸o viªn chó ý rÌn luyÖn vÒ kh¶ n¨ng nµy b»ng c¸ch: - Nghe b¨ng ®Üa chuyÖn th¬ dµnh cho trÎ MÇm non. - Häc hái qua c¸c gi¸o viªn d¹y giái m«n lµm quen v¨n häc. - Dù giê d¹y mÉu c¸c tr­êng MÇm non cã chÊt l­îng cao. - Chó ý l¾ng nghe ý kiÕn gãp ý x©y dùng, tiÕt d¹y cÇn ghi chÐp nh÷ng ®iÒu t©m ®¾c ®Ó häc hái ®óc rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n. - Kiªn tr× chÞu khã tù häc, tù båi d­ìng tËp ®äc, tËp kÓ nhiÒu lÇn, ®Ó béc lé ®­îc c¶m xóc, ph¶n ¸nh ®óng néi dung t¸c phÈm. 3. BiÖn ph¸p h­íng dÉn trÎ lµm quen v¨n häc trªn 1 tiÕt häc vµ c¸c ho¹t ®éng : Trªn mét tiÕt häc tr­íc c« ph¶i suy nghÜ t×m c¸ch vµo bµi sao cho sinh ®éng, hÊp dÉn ®Ó g©y sù chó ý tËp trung tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng cïng c«. Vµo bµi cã thÓ lµ trùc tiÕp vµ còng cã thÓ lµ gi¸n tiÕp ®iÒu nµy cßn ph¶i phô thuéc vµo kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ sù høng thó cña trÎ. VÝ dô: Bµi th¬ "em vÏ" tiÕt d¹y trÎ ®äc th¬. C« phèi hîp ©m nh¹c cho trÎ h¸t bµi "gµ trèng mÌo con vµ cón con". C¸c con võa h¸t bµi g×? ë nhµ c¸c con cã nu«i gµ , nu«i mÌo kh«ng ? c¸c con cã yªu chóng kh«ng ? C« cã mét bµi th¬ nãi vÒ mét em bÐ rÊt yªu quý c¸c con vËt vµ em ®· thÓ hiÖn t×nh yªu ®ã nh­ thÕ nµo, c¸c em h·y l¾ng nghe c« ®äc bµi th¬ "Em vÏ": VÝ dô 2: ChuyÖn TÝch Chu: Cho trÎ h¸t bµi "ch¸u yªu bµ" C¸c con võa h¸t bµi g× ? C¸c con cã yªu bµ cña m×nh kh«ng ? Yªu bµ c¸c con lµm ®­îc nh÷ng g× cho bµ? ë nhµ bµ cã yªu c¸c con kh«ng ? c« cã mét c©u chuyÖn rÊt hay kÓ vÒ mét b¹n nhá bè mÑ mÊt sím ë víi bµ, bµ rÊt th­¬ng yªu b¹n nhá cßn b¹n cã yªu bµ cña m×nh kh«ng khi c¸c con l¾ng nghe c« kÓ chuyÖn "TÝch Chu". * Qu¸ tr×nh h­íng dÉn: C« gi¸o biÕt vËn dông ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ linh ho¹t s¸ng t¹o , tÝch hîp néi dung c¸c m«n häc víi tiÕt lµm quen víi v¨n häc th¬ chuyÖn nh»m kÝch thÝch trÎ høng thó lÜnh héi nhiÒu kiÕn thøc kü n¨ng trong métt thêi gian ho¹t ®éng trªn tiÕt häc mµ kh«ng bÞ nhµm ch¸n. VÝ dô: Bµi th¬ "chó gi¶i phãng quªn", "Em vÏ" ChuyÖn "MÌo l¹i hoµn mÌo", "C¸o thá gµ trèng"... C« nªn kÕt hîp víi ©m nh¹c cã néi dung phï hîp ®ã lµ c¸c bµi: "Ch¸u th­¬ng chó bé ®éi", "gµ trèng mÌo con cón con", "ai còng yªu chó mÌo" "nhµ em cã con gµ trèng"... C¸c ho¹t ®éng ®­îc ®an xen vµo nhau t¹o nªn c¸c b­íc chuyÓn tiÕp nhÑ nhµng, logic kÝch thÝch trÎ tß mß, ham hiÓu biÕt cña trÎ còng nh­ duy tr× sù høng thó, sù tËp trung chó ý cña trÎ, gióp trÎ hµo høng ®Õn víi c¸c t¸c phÈm th¬ chuyÖn. * Ngoµi ra t«i cßn tæ chøc cho trÎ lµm quen víi v¨n häc th¬ chuyÖn ë mäi lóc mäi n¬i trong mét sè giê häc vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. VÝ dô: M«n MTXQ: T×m hiÓu vÒ "mét sè lo¹i sau" t«i lång vµo cho trÎ ®äc bµi th¬ "hä nhµ rau", "c©y c¶i nhá". T×m hiÓu vÒ mét sè con vËt sèng trong gia ®×nh cã hai ch©n cã má, lång vµo trÎ ®äc bµi th¬ "con gµ". T×m hiÓu vÒ B¸c Hå, c« lång vµo bµi th¬ "B¸c Hå cña em". VÝ dô: M«n to¸n, d¹y sè l­îng 5, lång vµo trÎ ®äc bµi th¬ "Hä nhµ rau" hái trÎ trong bµi th¬ kÓ vÒ mÊy lo¹i rau. TrÎ ®Õn vµ nãi kÕt qu¶ 5 lo¹i rau HoÆc cho trÎ chuyÓn tiÕp võa ®i võa ®äc bµi th¬ "®i cÇu ®i qu¸n", võa cÊt ®å dïng, quay sang hái trÎ trong bµi th¬ "®i cÇu ®i qu¸n, ®i b¸n lîn con", mua vÒ ®­îc nh÷ng g×? cho trÎ kÓ xem ®­îc bao nhiªu thø (trÎ nãi kÕt qu¶). VÝ dô: M«n ©m nh¹c: D¹y h¸t bµi "ch¸u yªu bµ" C« cã thÓ lång vµo cho trÎ ®äc bµi th¬ "gióp bµ" nh»m gi¸o dôc trÎ yªu bµ vµ gióp ®ì bµ. VÝ dô: M«n t¹o h×nh ®Ò tµi "VÏ hoa" c« cã thÓ lång vµo gi¸o dôc trÎ biÕt yªu ch¨m sãc v­ên hoa...kÕt hîp ®äc bµi th¬ "ch¨m v­ên hoa" HoÆc "vÏ con c¸" c« lång vµo cho trÎ ®äc bµi th¬ "con c¸ vµng" * Trong nh÷ng giê ®ãn tr¶ trÎ t«i th­êng ®­a th¬ chuyÖn vµo ®äc cho trÎ nghe, d¹y trÎ ®äc, t«i chó ý t×m nh÷ng bµi th¬ c©u chuyÖn phï hîp theo tõng chñ ®iÓm. VÝ dô: Vµo ®Çu n¨m häc t«i th­êng t×m nh÷ng bµi th¬ nh­ "B¹n míi ®Õn tr­êng", vµo giê ®ãn trÎ cho trÎ ®äc th¬ "lêi chµo buæi s¸ng"... nh»m gióp trÎ hiÓu vµ lÔ phÐp chµo hái, biÕt th­¬ng yªu quan t©m gióp ®ì b¹n. Hay nh©n dÞp 8/3 t«i ®­a vµo cho trÎ ®äc mét sè bµi th¬, c©u chuyÖn cã ý nghÜa vÒ bµ, mÑ, c« gi¸o, chÞ nh­ bµi th¬ "quµ 8/3", "gióp bµ", "c« vµ mÑ"... Qu¸ ®ã gióp trÎ hiÓu vÒ ý nghÜa cña ngµy 8/3 ngµy cña bµ, mÑ, c« gi¸o... tõ ®ã trÎ biÕt quan t©m ®Õn bµ, mÑ, c« gi¸o, b¹n g¸i... *Vµo nh÷ng giê ho¹t ®éng ngoµi trêi t«i cho trÎ quan s¸t hoa hång lång vµo cho trÎ ®äc bµi th¬ "c©y hång". Vµo mïa hÌ cho trÎ quan s¸t bÇu trêi. C« cã thÓ vµo cho trÎ ®äc bµi th¬ "«ng mÆt trêi", " n¾ng mïa hÌ" qua ®ã cho trÎ biÕt vÒ n¾ng nãng cña mïa hÌ, gi¸o dôc trÎ ®i häc ®éi mò, nãn. * Vµo giê vÖ sinh röa tay, lau mÆt cña trÎ, tr­íc giê vµo vÖ sinh t«i lång vµo ®äc bµi th¬ "röa tay s¹ch sÏ" gióp trÎ chó ý h¬n trong viÖc thùc hiÖn vÖ sinh röa tay, lau mÆt tèt cã hiÖu qu¶. * Giê ho¹t ®éng vui ch¬i c« cho mét sè trÎ vÒ gãc xem truyÖn tranh, tËp kÓ chuyÖn s¸ng t¹o, cho trÎ ®äc th¬ kÕt hîp tõ vµ h×nh ¶nh... * Trong giê ngñ tr­a, tr­íc giê ®i ngñ c« cho trÎ ®äc bµi th¬ "ngñ" hoÆc bµi th¬ "giê ®i ngñ" qua ®ã trÎ hiÓu vµ cã ý thøc trong giê ngñ tr­a. * Trong lóc chê bµn ¨n c« cã thÓ cho trÎ «n l¹i hoÆc lµm quen mét sè bµi th¬ ®· häc, c« s­u tÇm mét sè bµi th¬ ngoµi ch­¬ng tr×nh ®­a vµo cho trÎ ®äc nh»m gi¸o dôc vÒ ¨n uèng ®Ó lång vµo cho trÎ. * Phèi kÕt hîp phô huynh: C«ng t¸c phèi kÕt hîp phô huynh vµ nhµ tr­êng lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng, nã gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. V× thÕ t«i ®­a vµo trong c¸c buæi häp phô huynh ®Çu n¨m , gióp phô huynh hiÓu ®­îc tÇm quan träng cña bé m«n lµm quen v¨n häc tõ ®ã ®Ó ®­a ra biÖn ph¸p cô thÓ. B»ng c¸ch c« ghi c¸c néi dung bµi th¬ c©u chuyÖn ë gãc tuyªn truyÒn, nh¾c nhë phô huynh theo dâi vµ vÒ nhµ kiÓm tra trÎ qua c¸c néi dung trÎ ®· häc. - §éng viªn phô huynh cung cÊp s¸ch chuyÖn tranh ¶nh cho trÎ. - Hµng ngµy giê ®ãn tr¶ trÎ c« gÆp gì trao ®æi víi phô huynh vÒ viÖc tiÕp thu trªn líp cña trÎ ®Ó kÕt hîp phô huynh cã biÖn ph¸p gióp ®ì trÎ, båi d­ìng cho trÎ. VÝ dô: Ch¸u Bïi Thµnh §¹t: §äc bµi th¬ "ch¸u gi¶i phãng qu©n" th­êng hay nhÇm tõ " em mµ cã ®ãi ch¶ /hÌn/ thÕ ®©u" ®äc nhÇm " em mµ cã ®ãi ch¶ /thÌm /thÕ ®©u", c« theo dâi vµ cuèi giê tr¶ trÎ, c« gi¸o gÆp phô huynh trao ®æi l¹i ®Ó bè mÑ biÕt vÒ nhµ söa sai cho ch¸u. - Ch¸u "NhËt Minh" ®äc sai c©u "Y nh­ em ®· m¬ råi ®ªm nao" thµnh "Hy nh­ em ®· m¬ råi ®ªm nao" Trªn c¸c tiÕt häc t«i ®Òu theo dâi ®Ó t×m ra nh÷ng c¸i sai cña trÎ råi t×m c¸ch gÆp phô huynh trao ®æi, ®éng viªn phô huynh gióp ®ì thªm cho trÎ ë nhµ. - §èi víi trÎ tiÕp thu bµi tèt, ®äc th¬ kÓ chuyÖn hay, diÔn c¶m t«i còng gÆp vµ trao ®æi phô huynh ®Ó vÒ nhµ bè mÑ ®éng viªn khen ngîi trÎ kÞp thêi. V. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: Sau 3 n¨m thùc hiÖn chuyªn ®Ò lµm quen v¨n häc b¶n th©n t«i ®· phÊn ®Êu kh«ng ngõng häc tËp, chÞu khã tham kh¶o nghiªn cøu tµi liÖu, häc hái kinh nghiÖm ®ång nghiÖp. Ngoµi ra cßn ®­îc sù chØ ®¹o s¸t sao cña chuyªn m«n nhµ tr­êng t«i ®· v÷ng vµng h¬n trong viÖc tæ chøc ho¹t ®éng cho trÎ 4 - 5 tuæi lµm quen víi v¨n häc. Qua c¸c ph­¬ng ph¸p t«i ¸p dông trªn ®· thu ®­îc hiÖu qu¶, ®Æc biÖt trÎ høng thó tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng, ng«n ng÷ cña trÎ trë nªn m¹ch l¹c h¬n so víi nh÷ng n¨m tr­íc ®©y. kÕt qu¶ Sè l­îng trÎ Ch­a ¸p dông chuyªn ®Ó Sau khi ¸p dông chuyªn ®Ò - §äc diÔn c¶m 36 50% - 60 % 70 - 80 % - Thuéc nhiÒu, nhanh 36 70 % - 75% 85 % - 90% - Ph¸t triÓn ng«n ng÷, diÔn ®¹t tèt 36 65 % - 70 % 80% - 90 % VI. Rót ra bµo häc kinh nghiÖm: Gi¸o viªn MÇm non ph¶i th­êng xuyªn häc tËp b»ng nhiÒu h×nh thøc, më réng häc ®¹i häc t¹i chøc, båi d­ìng th­êng xuyªn, tËp huÊn tham kh¶o tµi liÖu chuyªn ngµnh, häc hái ®ång nghiÖp ®Ó cã kiÕn thøc hiÓu biÕt s©u réng trong chuyªn m«n, kÞp thêi cËp nhËt c¸c th«ng tin lµm phong phó t©m hån vµ n©ng cao vÒ mäi mÆt. Lµ gi¸o viªn MÇm non ph¶i cã t©m hån cao ®Ñp tr¸i tim nh©n hËu, yªu nghÒ mÕn trÎ, hiÓu ®­îc t©m lý trÎ vµ kh¶ n¨ng nhËn biÕt cña trÎ tõ ®ã ®Ó cã biÖn ph¸p gi¸o dôc phï hîp víi tõng c¸ nh©n trÎ. Th«ng qua chuyªn ®Ò lµm quen v¨n häc nµy, tr­íc hÕt gi¸o viªn ph¶i yªu thÝch v¨n häc, cã kh¶ n¨ng c¶m thô c¸c t¸c phÈm v¨n häc, cã kh¶ n¨ng c¶m nhËn c¸i hay c¸i ®Ñp trong c¸c t¸c phÈm th¬ chuyÖn, hiÓu vµ biÕt thÓ hiÖn b»ng chÝnh c¶m xóc cña m×nh, ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc giäng ®äc cña tõng bµi th¬, tõng c©u chuyÖn. - Ph¶i luyÖn giäng ®äc kÓ diÔn c¶m phèi hîp víi ¸nh m¾t cö chØ ®iÖu bé minh ho¹ phï hîp víi néi dung t¸c phÈm. Nh»m thu hót sù chó ý tËp trung cña trÎ. - Ph¶i chó ý ®Çu t­ nghiªn cøu t×m ra c¸c ph­¬ng ph¸p h­íng dÉn trÎ cã s¸ng t¹o phï hîp mang l¹i hiÖu qu¶ cao. - BiÕt lång ghÐp c¸c néi dung hîp lý trªn c¸c tiÕt häc vµ ho¹t ®éng trong ngµy mét c¸ch nhÑ nhµng kh«ng ¸p ®Æt trÎ. - Chó ý th­êng xuyªn rÌn kü n¨ng nghe, ®äc cho trÎ. - Ph¶i biÕt xö lý c¸c tèt c¸c t×nh huèng s­ ph¹m ,lu«n t×m c¸ch t¹o t×nh huèng cho trÎ ®Ó trÎ cã c¬ héi béc lé n¨ng khiÕu, t¹o c¬ héi ®Ó trÎ ®­îc thùc hiÖn së thÝch cña m×nh. - T¹o c¬ héi ®Ó trÎ ®­îc söa sai nh÷ng ®iÒu trÎ ch­a thùc hiÖn ®­îc. - Chó ý tíi viÖc phèi hîp phô huynh ®Ó thèng nhÊt ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc trÎ ®­îc lµm quen víi c¸c t¸c phÈm th¬ chuyÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ. Víi nh÷ng kinh nghiÖm trªn ®­a vµo ¸p dông d¹y trÎ lµm quen v¨n häc còng ch­a ®ñ ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho trÎ khi cßn thiÕu sù chuÈn bÞ ®å dïng ®å ch¬i. V× thÕ viÖc chuÈn bÞ ®å dïng häc tËp cho trÎ lµm quen v¨n häc lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng. Cho nªn muèn thµnh c«ng c« gi¸o ph¶o chuÈn bÞ ®å dïng ®å ch¬i ®Çy ®ñ, hÊp dÉn phï hîp víi néi dung cña tõng bµi th¬ c©u chuyÖn. CÇn chó ý tíi "mµu s¾c ®Ñp, phong phó" ®Ó thu hót sù chó ý tËp trung cña trÎ, s¾p xÕp m«i tr­êng thuËn lîi t¹o c¶m xóc kÝch thÝch trÎ ®Õn víi m«i tr­êng v¨n häc.