Đề tài Một số trò chơi học tập

Như chúng ta đã biết, học sinh ở lứa tuổi tiểu học là lứa tuổi đang có nhiều chuyển biến rõ rệt.Khi còn ở mẫu giáo, hoạt động chủ yếu của các em là vui chơi nhưng vào lớp một thì các em sẽ có thêm một hoạt động nữa là” học”.Vì thế tâm sinh lí,tư duy và hành động của các em sẽ chuyển dần từ thụ động sang chủ động, trực quan sinh động.Và khoảng thời gian lớn trong ngày của các em chính là ở ngôi nhà thứ hai” trường học” . Cho nên ở đây mới là nơi, là môi trường để các em được vận động mình. Tức là được học, vui chơi,sáng tạo, đặc biệt là đưôc thỏa trí thông minh của mình trong học tập. Như thế, nếu trong giờ học mà chỉ có duy nhất hoạt động một chiều là thầy nói trò nghe, thầy đọc trò viết và học sinh chỉ cần ngồi yên để “ học và học”. Nếu học sinh chỉ ngồi yên mà nghe thầy giảng thì học sinh ấy sẽ tiếp thu được bao nhiêu? Và không khí lớp học ấy như thế nào? Tôi thiết nghĩ chẳng mấy chốc mà tất cả học sinh chỉ muốn ở nhàđể ngủ hơn là đến lớp.Vậy làm thế nào để các em đều yêu đến lớp ,để các sẽ cảm thấy tiếc khi phải nghỉ học vì một lí do nào đó. Đó là tất cả những gì mà mỗi người giáo viên chúng ta đều có thể cảm nhận được và luôn mong muốn làm một điều gì đó cho các em thân yêu của mình.Phải chăng chúng ta hãy tự” cải tổ” các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học trong từng hoạt động dạy để giờ học được sinh động và hấp dẫn hơn. Và bên cạnh các phương pháp dạy học phát huy tinh tích cực, sáng tạo hiện nay. Tôi xin được trình bày một số trò chơi học tập nhằm giảm bớt sự nhàm chán trong tiết học và làm cho giờ học thêm phần lí thú. Sau đây là một số trò chơi học tập,với cùng một cách chơi, kiểu chơi nhưng dưới sự linh hoạt của giáo viên thì chúng ta có thể áp dụng cho nhiều môn học khác nhau.Cụ thể là: A.Trò chơi: a/ Cách chơi: _ Giáo viên đưa ra một số tranh, ảnh, vật mẫu, vật thật,...Cho học sinh xem nhanh, sau đó yêu cầu học sinh nhắc lại tên các tranh, ảnh,.. vừa quan sát bằng cách trả lời miệng hoặc viết trên giấy. _ Giáo viên có thể đưa ra một số bài tập đúng và sai. Yêu cầu học sinh quan sát và tìm ra bài làm sai. b/ Hình thức: Nhóm , cá nhân. c/ Tác dụng: Rèn cho học sinh kĩ năng quan sát, ghi nhớ và phản ứng nhanh lẹ. d/ Ứng dụng: 1. TOÁN _ Dạng bài tập điền Đ/S: Giáo viên đưa ra 2, 3 bài toán đúng và sai. Học sinh (nhóm) nào tìm rabài sai trước là thắng. VD: 1056 1056 x 3 x 3 3468 3068 _ Dạng bài tập lựa chọn. VD: Dãy số nào sau đây được xếp theo đúng thứ tự từ bé đến lớn: a.1365, 3561, 3156, 1653, 6531. b. 2874, 4872,4827, 7428, 7482. c.5802, 2058, 2508, 8052, 8082. 2. LTVC : _ Bài Mở rộng vốn từ: VD: Bài:” Quê hương” , giáo viên cho học sinh xem một số hình ảnh về Cây đa, mái đình, con đò, dòng sông,... Sau đó học sinh thi đua viết lại tên các hình ảnh vừa xem. Ai viết nhiều và đúng là thắng. 3. TNXH: áp dụng ở các bài học về cơ thể người, động vật, thực vật, … VD: Bài Động vật: Giáo viên cho học sinh xem nhanh hình ảnh các con vật. Sau đó yêu cầu học sinh nhắc lại tên các con vật vừa xem. B. Trò chơi a. Cách chơi: Trong một thời gian nhất đinh học sinh thi đua ai làm bài nhanh và đúng nhất là thắng. b. Hình thức: Thi đua cá nhân , nhóm c. Tác dụng: Rèn cho học sinh kĩ năng làm bài nhanh và tinh thần đoàn kết, hợp tác trong công việc. d. Ứng dụng: 1. TOÁN _ Thi điền nhanh các số liên tiếp trong dãy: VD: 1200 1201 ----- ------ ------ ------ ----- _ Viết số thích hợp vào ô trống : Số đã cho 3 6 4 7 5 0 Nhiều hơn số đã cho 5 đơn vị 8 Gấp 5 lần số đã cho 15 2. LTVC: áp dụng cho các bài MRVT VD: Bài MRVT: “ Nghệ thuật” , học sinh thi tiếp sức điền từ vào bảng sau: Từ ngữ chỉ người hoạt động Nghệ thuật Từ ngữ chỉ hoạt động Nghệ thuật Từ ngữ chỉ môn nghệ thuật Diễn viên,.. Đóng phim,.. Điện ảnh,.. 3. LUYỆN TẬP CHÍNH TẢ: VD: Tìm nhanh các từ ngữ chỉ hoạt động chứa tiếng bắt đầu bằng: r d gi 4.TNXH: VD: Bài “ Cơ quan thần kinh” : học sinh thi đua chọn vật đặt vào vị trí thích hợp Vật có màu cam Qủa xù xì Vật có vị ngọt Vật có mùi thơm C. Trò chơi: a. Cách chơi: Giáo viên sẽ đưa ra một số câu hỏi gợi ý ( hay dữ kiện) theo từng mức độ từ khó đến dễ để học sinh suy nghĩ và trả lời. Học sinh trả lời được ở mức độ gợi ý nào sẽ đạt số điểm tương ứng. b. Hình thức: cá nhân, nhóm c. Tác dụng: Kích thích học sinh suy nghĩ và trả lời, taọ phản ứng nhanh lẹ d. Ứng dụng: 1. TOÁN: _ Bài: Số có 4 chữ số VD: Tìm số ?, biết: * Số đó có 4 chữ số. * Chữ số hàng nghìn là 9. * Chữ số liền sau của số 9000. _ Bài: Bảng đơn vị đo độ dài VD: Viết tên một đơn vị đo độ dài?, biết: * Là đơn vị lớn hơn m * Gấp 100 lần m. * Kí hiệu bắt đầu bằng chữ h. 2. LTVC: _ Bài MRVT: Cộng đồng VD: Đó là từ gì?, biết: * Từ có 2 tiếng, thuộc chủ đề cộng đồng. * Từ có nghĩa chỉ những người cùng làm việc chung với nhau * Được bắt đầu bằng tiếng” cộng” 3. TNXH: _ Bài Động vật VD: Tôi là ai?, biết: * Tôi sống ở biển. * Và cả trong ao. * Thân tôi có nhiều vảy. * Tôi có 2 cái cánh. * Và chiếc mỏ xinh xinh. * Suốt ngày tôi bay lượn. 4. ÂM NHẠC: Thường được áp dụng ở phần củng cố bài hoặc bài ôn tập. Giáo viên cho học sinh từng đoạn nhạc, yêu cầu học sinh đopán tên bài hát. D. Trò chơi: a. Cách chơi: Giáo viên phát cho mỗi nhóm một số thẻ từ. Những tấm thẻ này được ghi câu hỏi hoặc bài toán và một số thẻ ghi đáp án. Lúc đầu các thẻ đều úp, sau đó học sinh thay phiên nhau mỗi người lật 2 thẻ bất kì. Nếu lật được đáp án đúng với thẻ hỏi thì học sinh ấy được giữ thẻ, còn lật sai thì phải nhường lượt cho bạn bên cạnh.Người thắng cuộc là người có nhiều cặp thẻ nhất. b. Hình thức: nhóm c. Tác dụng: Giúp học sinh có sự khéo léo khi lật thẻ và rèn kĩ năng trả lời nhanh. d. Ứng dụng: 1.TẬP ĐỌC: Thường được áp dụng cho bài ôn tập VD: Ôn các bài từ tuần 19 đến 21 Thẻ ghi tên các nhân vật Thẻ ghi tên bài tập đọc Trần Quốc Khái Nhà bác học và bà cụ Đặng Văn Ngữ Đối đáp với vua Ê-đi-xơn Ong tổ nghề thêu Ac-si-mét Người trí thức yêu nước Cao Bá Quát Chiếc máy bơm 2.LTVC: VD: On các kiểu câu Thẻ ghi các câu văn Thẻ ghi các loại mẫu câu Bố tôi là thợ xây vào hạng nhất. Ai là gì? Mẹ giặt giũ quần áo cho cả nhà. Ai làm gì? Bầu trời hôm nay tối đen như mực. Ai như thế nào? 3. TOÁN: _ Bảng nhân chia: Thẻ ghi phép nhân Thẻ ghi kết qủa 5 x 6 30 7 x 3 21 8 x 4 32 9 x 7 63 _ Đơn vị đo: 1km 1000m 1hm 100m 1dm 10m _1_m 10 1m 4. TNXH: VD: Bài Động vật: Thẻ hình các con vật Thẻ ghi đặc điểm con vật Có vảy Có mỏ Có bốn chân Không có xương sống Có lớp vỏ cứng E. Trò chơi: a. Cách chơi: Giáo viên phát cho mỗi nhóm một bức tranh đã được cắt thành nhiều mảnh ghép.Yêu cầu học sinh ghép các mảnh rời thành một bức tranh hoàn chỉnh. Sau đó nêu nội dung tranh hoặc giải đáp câu hỏi hay bài tập đó. b. Hình thức: nhóm c. Tác dụng: Rèn sự khéo léo , nhanh nhẹn và tinh thần đoàn kết khi xếp để có thể xếp nhanh . Ngoài ra còn giúp học sinh động não, suy nghĩ để giải toán hoặc trả lời câu hỏi. d. Ứng dụng: 1. TẬP ĐỌC: Ap dụng cho phần củng cố bài hoặc ôn tập. VD: Bài “Ngày khai trường”, giáo viên phát cho mỗi nhóm một bức tranh ứng với nội dung của mỗi khổ thơ. Học sinh thi ghép tranh rồi đọc nhanh khổ thơ đó. 2. TOÁN: Bảng ghép sẽ là một bài toán hay một câu hỏi được cắt thành nhiều mảnh. Học sinh sẽ ghép nhanh các mảnh lại thành bảng hoàn chỉnh rồi giải bài toán đó. VD: 3. TNXH: VD: Bài “Động vật” Mỗi bức tranh là hình một con vật khác nhau đã được cắt thành các mảnh rời. Giáo viên xáo trộn các manh rời ấy rồi phát cho mỗi học sinh một thẻ. Sau đó, học sinh sẽ đi xung quanh tìm các bạn có mảnh rời để ghép thành hình một con vật rồi nêu tên con vật ấy. 4. ĐẠO ĐỨC : Bức tranh vẽ các tình huống, sau khi ghép tranh học sinh sẽ giải quyết tình huống ấy hoặc nhận xét cách ứng xử ấy là đúng hay sai. 5. MĨ THUẬT: Tương tự sau khi học sinh ghép tranh sẽ nêu nội dung tranh hoặc cho biết tranh vẽ thuộc đề tài gì. F. Trò chơi: a. Cách chơi: Giáo viên phát cho mỗi học sinh một tấm thẻ ghi số ( từ ngữ, hình,…) . Sau hiệu lệnh thì những học sinh có cùng chủ đề sẽ đứng thành một nhóm. b. Hình thức: Cá nhân , nhóm c. Tác dụng: Rèn kĩ năng tính toán , suy nghĩ , lựa chọn nhanh và thao tác nhanh lẹ trong di chuyển. d. Ứng dụng: 1. TOÁN: VD1: On bảng nhân chia: Giáo viên phát cho mỗi học sinh một thẻ từ ( mũ giấy,..) ghi phép tính hay kết qủa. Sau hiêu lệnh thì những học sinh có phép tính và kết qủa tương ứng sẽ đứng thành nhóm. VD2: Các số La Mã: Mỗi lượt 10 em, mỗi em mang một thẻ ghi một chữ số La Mã khác nhau. Sau hiệu lệnh thì 10 em đó phải đứng vào vị trí theo thứ tự từ nhỏ đến lớn hoặc ngược lại. I III V VIII XI XIV XVI XVII XIX XXI 2. TNXH: VD: Bài “Cơ thể người” Giáo viên phát cho mỗi học sinh một tấm thẻ hình ( hoặc chữ) ghi các bộ phận của cơ thể. Sau hiệu lệnh, học sinh sẽ đi vòng quanh lớp để tìm những bạn có các bộ phận thuộc môt cơ quan của cơ thể thì đứng thành nhóm. Cơ quan hô hấp Cơ quan tuần hoàn Cơ quan bài tiết nước tiểu Cơ quan thần kinh Mũi, khí quản, 2 lá phổi, phế quản. Các mạch máu, tim Ong dẫn nước tiểu, 2 quả thận, bóng đái, ống đái. Hộp sọ, não, tủy sống, các dây thần kinh.  1. Ưu điểm: _ Trò chơi học tập là một loại trò chơi đặc biệt, không chỉ nhằm giúp người học giải trí mà còn là hình thức giúp học sinh tự lãnh nhận kiến thức thông qua trò chơi hoặc củng cố những gì đã học. _ Các tiết học có trò chơi sẽ thu hút mức độ tập trung cao của người học. Những kiến thức khô khan và cứng nhắc sẽ trở nên sinh động và hấp dẫn nếu được tổ chức dưới hình thức trò chơi. Và nhờ đó kết quả học tập của học sinh sẽ tăng lên. _ Hơn thế nữa, mối quan tâm và hoạt động của học sinh thể hiện qua các tiết học có trò chơi làm tăng tình cảm của các em đối với môn học và cả thầy cô giáo của mình. 2. Khuyết điểm: _ Để vận dụng được một cách thích hợp các trò chơi học tập, đòi hỏi người giáo viên phải có sự chuẩn bị và đầu tư cho từng trò chơi . _ Tổ chức các trò chơi học tập dễ làm mất thời gian và lớp học thường ồn ào dẫn đến học sinh mất trật tự . _ Diện tích phòng học, sân bãi còn hạn hẹp và cách sắp xếp bàn ghế trong lớp gây khó khăn cho việc tổ chức trò chơi. _ Để tổ chức trò chơi còn đòi hỏi người giáo viên phải có óc tổ chức, kích thích sự tham gia hết mình của học sinh. : 1. Giáo viên cần linh hoạt trong việc vận dụng và tổ chức các trò chơi học tập, không lập lại một cách nhàm chán khiến học sinh không hứng thú. 2. Giáo viên phải thường xuyên áp dụng các trò chơi học tập vào trong tiết học với nhiều dạng khác nhau để rèn cho học sinh tính nhanh nhẹn khi chơi. Từ đó sẽ tránh gây mất thời gian của tiết học. 3. Giáo vịên tự làm hoặc cùng khối làm các ĐDHT mang tính thực tiễn, áp dụng được nhiều trò chơi khác nhau và sự dụng được lâu dài để giáo viên không phải mất công làm nhìeu lần. 4. Giáo viên cần rèn cho học sinh tính kỉ luật trong giờ học bằng cách thống nhất các hiệu lệnh để học sinh không gây ồn ào khi tham gia chơi. ’ _ Trò chơi học tập được sử dụng linh hoạt từ lớp 1 đến lớp 5 tùy theo mức độ bài học và trình độ học tập của học sinh trongtừng khối lớp. _ Trò chơi học tập còn được vận dụng ở tất cả các phân môn và các bài học tùy thuộc vào sự linh động và sáng tạo của giáo viên. _ Trò chơi học tập còn được vận dụng ở nhiều mục đích như: kiểm tra bài cũ, lĩnh hội kiến thức mới, củng cố bài hay dành cho các tiết ôn tập. _ Tuy nhiên, để áp dụng trò chơi học tập vào tiết học chúng ta cần lưu ý hai điểm sau: Nội dung của trò chơi học tập phải gắn liền với các tri thức và kĩ năng môn học. Trò chơi học tập phải có luật chơi rõ ràng, đơn giản, dễ nhớ, dễ thực hiện, không đòi hỏi một thời gian dài và quá khó đối với người chơi. : Tóm lại, tôi nghĩ tất cả những trò chơi trên không phải đã là đủ mà vẫn còn rất nhiều những trò chơi khác hay hơn và bổ ích hơn. Nhưng cho dù là một hình thức nào thì cũng có cái ưu, khuyết của nó. Đối với tôi , trò chơi học tập sẽ tạo ra không khí khác hẳn so với giờ dạy thông thường. Bên cạnh đó, thầy và trò sẽ luôn cảm thấy nhẹ nhàng hơn, vui vẻ hơn trong từng tiết học. Vì thế, để có được một giờ học thật sự hiệu qủa thì chúng ta cần hết sức linh động và sáng tạo trong việc lựa chọn các trò chơi học tập. Như thế thì học sinh của chúng ta sẽ rất yêu đến trường và yêu cả các thầy cô của mình. Với tất cả những điều tôi viết trên đây , đó là toàn bộ những kinh nghiệm mà tôi có được qua nhiều năm đứng lớp. Đặc biệt là được tập huấn chương trình thay sách giáo khoa. Bài viết chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của Hội Đồng để đề tài của tôi được hoàn chỉnh hơn. Tân Qúy, ngày tháng năm 2007. Người viết Phan Thị Kim Oanh