Đề tài Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy cấu tạo và nguyên lý làm việc các hệ thống của động cơ đốt trong

A. MỞ ĐẤU: Trong quá trình giảng dạy môn công nghệ 11 với phần tìm hiểu cấu tạo và nguyên lý làm việc các hệ thống của động cơ đốt trong còn có nhiều khó khăn cả về vấn đề giảng dạy của giáo viên, sự tiếp thu của người học. Xuất phát từ tình hình thực tế hiện nay ở trường chưa có đầy đủ các mô hình thực tế của động cơ đốt trong cụ thể là các hệ thống của động cơ đốt trong nhưng lại được trang bị các thiết bị dạy học hiện đại như máy chiếu, máy tính phục vụ cho việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.Vì vậy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy cấu tạo và nguyên lý làm việc các hệ thống của động cơ đốt trong là rất phù hợp.Đó chính là lý do để tôi chọn đề tài này. B. NỘI DUNG: A.HỆ THỐNG BÔI TRƠN CƯỠNG BỨC. 1/ CÊu t¹o cña hÖ thèng b«i tr¬n c­ìng bøc: Gi¸o viªn chôp h×nh ¶nh cÊu t¹o cña HÖ thèng b«i tr¬n h×nh 25.1 SGK C«ng nghÖ 11 chiÕu trªn POWERPOINT giíi thiÖu cho häc sinh quan s¸t vµ n¾m ®­îc cÊu t¹o chung cña hÖ thèng. S¬ ®å cÊu t¹o cña hÖ thèng b«i tr¬n c­ìng bøc 1- C¸c te 2. L­íi läc dÇu 3. B¬m dÇu 4. Van an toµn 5. BÇu läc li t©m 6. Van khèng chÕ dÇu 7. KÐt lµm m¸t 8. §ång hå ®o ¸p suÊt 9. §­êng dÇu chÝnh 10. §­êng dÇu b«i tr¬n trôc khuûu 11. §­êng dÇu b«i tr¬n trôc cam 12. §­êng dÇu b«i tr¬n c¸c hÖ thèng phô Sau khi giíi thiÖu cho häc sinh t×m hiÓu vÒ cÊu t¹o cña hÖ thèng gi¸o viªn chuyÓn s¬ ®å h×nh 25.1 SGK vÒ s¬ ®å khèi ®Ó häc sinh n¾m ®­îc c¸c bé phËn cña hÖ thèng. §ång thêi gióp häc sinh t×m hiÓu nhiÖm vô cña tõng chi tiÕt trong hÖ thèng. S¬ ®å khèi ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: (ThiÕt kÕ cho chuyÓn ®éng tõng bé phËn ®ång thêi nªu c«ng dông cña tõng bé phËn ®ã trong hÖ thèng) Các te dầu Bơm dầu Bầu lọc dầu Két làm mát Các bề mặt ma sát cần bôi trơn Van an toµn 4 Van nhiÖt 6 S¬ ®å khèi cña hÖ thèng b«i tr¬n c­ìng bøc NhiÖm vô cña c¸c bé phËn chÝnh: C¸c te dïng ®Ó chøa dÇu b«i tr¬n. B¬m dÇu cã nhiÖm vô t¹o sù tuÇn hoµn cña dÇu trong hÖ thèng. BÇu läc dÇu dïng ®Ó läc s¹n bÈn trong qu¸ tr×nh b«i tr¬n. KÐt lµm m¸t lµm m¸t cho dÇu khi nhiÖt ®é dÇu cao. Van 4 vµ van 6 gióp cho hÖ thèng lµm viÖc ®­îc b×nh th­êng. 2/ Nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng b«i tr¬n c­ìng bøc: Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t chuyÓn ®éng cña hÖ thèng b«i tr¬n trong tõng tr­êng hîp b»ng h×nh ¶nh Flash Player nh­ sau: Cho HS quan s¸t chuyÓn ®éng theo s¬ ®å khèi ®Ó t×m hiÓu c¸c tr­êng hîp : Tr­êng hîp 1 khi nhiÖt ®é dÇu b«i tr¬n b×nh th­êng: Gi¸o viªn dïng s¬ ®å khèi cã c¸c mòi tªn t¹o hiÖu øng chuyÓn ®éng cho häc sinh quan s¸t ®­êng ®i cña dÇu b«i tr¬n trong tr­êng hîp lµm viÖc b×nh th­êng. Häc sinh sÏ dÔ dµng nhËn biÕt ngay ®­îc ®­êng ®i cña dÇu b«i tr¬n vµ chØ ra ®­îc nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng kh«ng thÊy cã g× khã kh¨n. B¬m dÇu hót dÇu tõ C¸c te ®Èy qua BÇu läc, Khi nhiÖt ®é dÇu b«i tr¬n cßn thÊp dÇu khã ®i qua kÐt lµm m¸t v× vËy van nhiÖt më ®Ó dÇu ®i ®Õn ®­êng dÇu chÝnh, ®Õn b«i tr¬n cho c¸c bÒ mÆt ma s¸t sau ®ã trë vÒ C¸c te. BÇu läc C¸c bÒ mÆt ma s¸t Bơm dầu §­êng håi dÇu §­êng dÇu chÝnh Van 6 Van 4 §­êng håi dÇu KÐt Làm m¸t M« pháng 1. ChuyÓn ®éng cña hÖ thèng tr­êng hîp lµm viÖc b×nh th­êng. Gi¸o viªn tiÕp tôc tr×nh chiÕu chuyÓn ®éng thø 2 trong tr­êng hîp dÇu b«i tr¬n cã nhiÖt ®é v­ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp. Lóc nµy häc sinh quan s¸t chuyÓn ®éng cña hiÖu øng tr×nh chiÕu trªn POWERPOINT sÏ thÊy ®­îc khi dÇu nãng qu¸ giíi h¹n cho phÐp van 6 sÏ ®ãng l¹i vµ dÇu ®i qua kÐt ®­îc lµm m¸t tr­íc khi ®­a ®Õn c¸c bÒ mÆt ma s¸t råi trë vÒ C¸c te. ChuyÓn ®éng 2 ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: B¬m dÇu hót dÇu tõ c¸c te qua b¬m ®Èy vµo bÇu läc, lóc nµy nhiÖt ®é dÇu cao lªn lo·ng van 6 ®ãng l¹i toµn bé dÇu ®i qua kÐt lµm m¸t ®­îc qu¹t giã lµm m¸t råi ®Õn ®­êng dÇu chÝnh ®Ó ®i b«i tr¬n cho c¸c bÒ mÆt ma s¸t råi trë vÒ c¸c te. C¸c bÒ mÆt ma s¸t Bơm §­êng håi dÇu §­êng dÇu chÝnh Van 6 Van 4 §­êng håi dÇu BÇu läc KÐt lµm m¸t C¸c te dÇu M« pháng 2. ChuyÓn ®éng cña hÖ thèng tr­êng hîp dÇu qu¸ nãng. C¸c te dÇu Bơm §­êng håi dÇu §­êng dÇu chÝnh Van 6 Van 4 §­êng håi dÇu BÇu läc C¸c bÒ mÆt ma s¸t KÐt lµm m¸t M« pháng 3. ChuyÓn ®éng cña hÖ thèng tr­êng hîp ¸p suÊt dÇu ®­êng èng cao. Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t chuyÓn ®éng 3: Tr­êng hîp hÖ thèng bÞ qu¸ t¶i do ¸p xuÊt dÇu trong ®­êng èng t¨ng lªn ®Ó b¶o vÖ cho c¸c thiÕt bÞ th× Van an toµn më ®­a dÇu trë vÒ tr­íc b¬m. Khi quan s¸t chuyÓn ®éng Häc sinh sÏ thÊy ngay ®­îc van 4 më dÇu ®i t¾t vÒ c¸c te. Ho¹t ®éng ®­îc diÔn ra theo s¬ ®å sau: Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t mét lÇn n÷a toµn bé 3 tr­êng hîp x¶y ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng b«i tr¬n c­ìng bøc ®Ó häc sinh n¾m ch¾c ®­îc nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng. KÕt luËn: - Tr­êng hîp lµm viÖc b×nh th­êng: Khi ®éng c¬ lµm viÖc, dÇu b«i tr¬n ®­îc B¬m dÇu hót tõ C¸c te qua BÇu läc, qua Van nhiÖt ®Õn §­êng dÇu chÝnh ®Ó b«i tr¬n c¸c bÒ mÆt ma s¸t cña §éng c¬, sau ®ã trë vÒ C¸c te. - Tr­êng hîp nÕu nhiÖt ®é dÇu v­ît qu¸ giíi h¹n ®Þnh tr­íc, Van nhiÖt ®ãng l¹i dÇu sÏ chuyÓn qua KÐt lµm m¸t, ®­îc lµm m¸t tr­íc khi ch¶y vµo §­êng dÇu chÝnh. - Tr­êng hîp ¸p suÊt dÇu trªn c¸c ®­êng èng v­ît qu¸ møc cho phÐp, Van an toµn sÏ më ®Ó 1 phÇn dÇu ch¶y vÒ tr­íc B¬m dÇu ®¶m b¶o an toµn cho hÖ thèng. B. HỆ THỐNG LÀM MÁT 1/ CÊu t¹o cña hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc S¬ ®å cÊu t¹o cña hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc Gi¸o viªn dïng s¬ ®å trªn giíi thiÖu cho häc sinh vÒ cÊu t¹o c¸c bé phËn cña HÖ thèng lµm m¸t sau ®ã chuyÓn vÒ s¬ ®å khèi. Dïng ph­¬ng ph¸p vÏ trªn POWERPOINT vµ tr×nh chiÕu S¬ ®å khèi chØ cÇn giíi thiÖu c¸c chi tiÕt chÝnh cña hÖ thèng nh­ sau: Két làm mát Van Nhiệt B¬m n­íc Áo n­íc lµm m¸t Qu¹t giã S¬ ®å khèi hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc tuÇn hoµn c­ìng bøc Gi¸o viªn dùa vµo s¬ ®å khèi dïng c¸c c©u hái ®Ó cho häc sinh tr¶ lêi vµ t×m ®­îc nhiÖm vô cña c¸c chi tiÕt chÝnh trong hÖ thèng lµm m¸t cô thÓ nh­ sau: B¬m n­íc: T¹o sù tuÇn hoµn cña n­íc trong hÖ thèng. ¸o n­íc: Chøa n­íc ®Ó thu nhiÖt cña c¸c chi tiÕt cÇn lµm m¸t. KÐt lµm m¸t: Lµm m¸t cho n­íc nãng tõ trong ¸o n­íc chuyÓn ra. Van h»ng nhiÖt: Dïng ®Ó ®iÒu chØnh n­íc theo nhiÖt ®é ®i t¾t vÒ b¬m, qua KÐt lµm m¸t hoÆc c¶ 2 ®­êng. Qu¹t giã lµm t¨ng tèc ®é lµm m¸t cña kÐt n­íc. 2/ Nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc: Gi¸o viªn giíi thiÖu 1 trong 2 ho¹t ®éng cña hÖ thèng lµm m¸t nh­ sau: H×nh ®éng ho¹t ®éng cña hÖ thèng lµm m¸t ë 3 chÕ ®é kh¸c nhau Häc sinh nghe gi¸o viªn h­íng dÉn quan s¸t chuyÓn ®éng cña hÖ thèng theo ba mµu cña mòi tªn thÓ hiÖn 3 chÕ ®é lµm viÖc cña hÖ thèng. Sau ®ã Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t chuyÓn ®éng cña hÖ thèng theo s¬ ®å khèi sö dông hiÖu øng trªn POWERPOINT tr×nh chiÕu trong tõng tr­êng hîp: + Tr­êng hîp thø nhÊt: Khi ®éng c¬ míi næ m¸y: §­êng dÉn chuyÓn ®éng cña c¸c mòi tªn nhá mµu xanh ®Ó thÓ hiÖn ®­êng ®i cña n­íc lµm m¸t. Khi häc sinh quan s¸t chuyÓn ®éng sÏ dÔ dµng nªu ®­îc nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng. Két làm mát Van Nhiệt B¬m n­íc Áo n­íc lµm m¸t Qu¹t giã M« pháng 1 Ho¹t ®éng cña hÖ thèng lµm m¸t khi nhiÖt ®é n­íc < 750 C + Tr­êng hîp 2 Khi nhiÖt ®é > 750 C van nhiÖt më mét phÇn n­íc ®i theo ®­êng n­íc chÝnh qua KÐt lµm m¸t råi trë vÒ b¬m. §ång thêi mét phÇn n­íc ®i theo ®­êng n­íc phô vÒ B¬m. Van Nhiệt B¬m n­íc Áo n­íc lµm m¸t Qu¹t giã Két làm mát M« pháng 2 Ho¹t ®éng cña hÖ thèng lµm m¸t khi nhiÖt ®é n­íc > 750 C + Tr­êng hîp 3 khi nhiÖt ®é > 850 C Van nhiÖt ®ãng hoµn toµn ®­êng n­íc phô më ®­êng n­íc chÝnh toµn bé n­íc ®­îc ®­a qua KÐt lµm m¸t ®­îc Qu¹t giã lµm m¸t råi trë vÒ B¬m . S¬ ®å khèi chuyÓn ®éng cña n­íc nh­ sau: Qu¹t giã B¬m n­íc Két làm mát Van Nhiệt Áo n­íc lµm m¸t M« pháng 3 Ho¹t ®éng cña hÖ thèng lµm m¸t khi nhiÖt ®é n­íc > 850 C KÕt luËn: Khi ®éng c¬ lµm viÖc n­íc trong ¸o n­íc nãng dÇn lªn - Khi nhiÖt ®é trong ¸o n­íc cßn thÊp h¬n giíi h¹n ®Þnh tr­íc (<750C ) van nhiÖt ®ãng ®­êng n­íc chÝnh vÒ kÐt lµm m¸t, më ®­êng n­íc phô n­íc ®i t¾t vÒ b¬m råi ®i vµo ¸o n­íc. - Khi nhiÖt ®é n­íc trong ¸o n­íc gÇn ®Õn giíi h¹n ®Þnh tr­íc (>750C ) van nhiÖt më c¶ 2 ®­êng ®Ó n­íc võa ch¶y qua kÐt ®­îc lµm m¸t, võa ®i qua ®­êng n­íc t¾t ch¶y vÒ b¬m råi ®­îc ®­a ®Õn c¸c ¸o n­íc. - Khi nhiÖt ®é n­íc trong ¸o n­íc v­ît qu¸ giíi h¹n ®Þnh tr­íc ( >850C ), Van nhiÖt ®ãng hoµn toµn ®­êng n­íc phô, më ®­êng n­íc chÝnh toµn bé n­íc nãng ®i qua KÐt lµm m¸t ®­îc qu¹t giã lµm m¸t råi ®­îc b¬m hót ®­a trë l¹i ¸o n­íc cña ®éng c¬. C. HÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ trong ®éng c¬ x¨ng 1/ HÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu dïng bé chÕ hoµ khÝ a/ T×m hiÓu vÒ cÊu t¹o cña hÖ thèng nhiªn liÖu dïng bé chÕ hoµ khÝ - Häc sinh ®· ®­îc nghiªn cøu s¬ bé vÒ phÇn cÊu t¹o chung cña ®éng c¬ ®èt trong v× vËy yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh vÏ sau Bộ chế hoà khí Xi lanh Bầu lọc xăng Bơm xăng Thùng xăng Đường dẫn xăng Đường dẫn không khí Đường hoà khí BÇu läc Kh«ng khÝ H×nh 1: S¬ ®å khèi cña hÖ thèng nhiªn liÖu dïng bé chÕ hoµ khÝ Dïng ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i ®Ó dÉn d¾t häc sinh hiÓu ®­îc cÊu t¹o cña hÖ thèng. ( So s¸nh gi÷a Xe m¸y vµ ¤t« t¹i sao xe m¸y kh«ng cÇn cã B¬m x¨ng). V× thêi gian cã h¹n vµ xuÊt ph¸t tõ h­íng ®æi míi gi¶m t¶i cña ch­¬ng tr×nh nªn chØ yªu cÇu häc sinh vÏ vµ t×m hiÓu cÊu t¹o trªn s¬ ®å khèi cña hÖ thèng cßn giíi thiÖu cho c¸c em biÕt sau nµy nÕu theo chuyªn ngµnh C¬ khÝ §éng lùc sÏ ®­îc häc ®Çy ®ñ h¬n ë ch­¬ng tr×nh Trung cÊp, Cao ®¼ng hoÆc §¹i häc. b/ Ho¹t ®éng t×m hiÓu vÒ nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng. Gi¸o viªn dïng s¬ ®å khèi trªn POWERPOINT sö dông c¸c hiÖu øng chuyÓn ®éng cho häc sinh quan s¸t hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ ë ®éng c¬ X¨ng dïng bé chÕ hoµ khÝ. Đ­êng dÉn mµu ®á thÓ hiÖn ®­êng ®i cña nhiªn liÖu tõ thïng chøa qua bÇu läc vµo b¬m råi ®Õn bé chÕ hoµ khÝ, sau khi cã ®­êng kh«ng khÝ dÉn vµo råi ®Õn ®­êng hoµ khÝ vµo xi lanh. Sau khi cho häc sinh quan s¸t Gi¸o viªn ®Æt c¸c c©u hái dÉn d¾t häc sinh ®i t×m hiÓu nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng ®Ó häc sinh tù x©y dùng lªn nguyªn lý lµm viÖc. Sau khi häc sinh x©y dùng song nguyªn lý lµm viÖc gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t l¹i tr×nh chiÕu trªn POWERPOINT mét lÇn n÷a hiÖu øng cña chuyÓn ®éng nguyªn lý lµm viÖc cña s¬ ®å khèi hÖ thèng ®iÒu nµy sÏ gióp cho häc sinh hiÓu vµ n¾m ch¾c ngay phÇn nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ ®éng c¬. X¨ng dïng bé chÕ hoµ khÝ. Khi ®ã häc sinh ch­a hiÓu ®­îc phÇn hoµ khÝ trong bé chÕ hoµ khÝ diÔn ra nh­ thÕ nµo? lóc nµy Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t thªm h×nh vÏ sau sö dông hiÖu øng chuyÓn ®éng t¹o thµnh hoµ khÝ ë trong bé chÕ hoµ khÝ ®¬n gi¶n nh­ sau: Po P1 H×nh 2. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña bé chÕ hoµ khÝ ®¬n gi¶n. 2/ HÖ thèng phun x¨ng a/ T×m hiÕu cÊu t¹o cña hÖ thèng phun x¨ng Gi¸o viªn giíi thiÖu s¬ ®å khèi Trªn POWERPOINT cho Häc sinh quan s¸t vµ ®Æt c¸c c©u hái ®Ó häc sinh nªu ®­îc nhiÖm vô cña tõng bé phËn trong hÖ thèng. Häc sinh ®· ®­îc nghiªn cøu phÇn hÖ thèng dïng bé chÕ hoµ khÝ ë ®©y gi¸o viªn chØ cÇn giíi thiÖu thªm sù kh¸c biÖt vÒ mÆt cÊu t¹o ®ã lµ sù thay thÕ bé chÕ hoµ khÝ b»ng Bé ®iÒu chØnh ¸p suÊt, c¸c c¶m biÕn, bé ®iÒu khiÓn phun vµ vßi phun x¨ng. Bộ điều Khiển phun Đường ống hút Bầu lọc khí Xi lanh Động cơ Các cảm biến Thùng xăng Bầu lọc xăng Bơm xăng Bộ điều chỉnh P Vòi phun Đường xăng chính Đường xăng hồi Đường điều khiển tín hiệu Đường không khí Đường hoà khí H×nh 3. S¬ ®å khèi hÖ thèng phun x¨ng H×nh 4. S¬ ®å hÖ thèng phun x¨ng trùc tiÕp vµo trong xi lanh b/ T×m hiÓu nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng: Cho Häc sinh quan s¸t chuyÓn ®éng b»ng c¸ch dïng POWERPOINT t¹o c¸c hiÖu øng ë tõng bé phËn chuyÓn ®éng, Häc sinh sÏ n¾m ngay ®­îc ®­êng ®i cña nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ, còng nh­ khi nµo th× Bé c¶m biÕn sÏ ®iÒu khiÓn kim phun phun nhiªn liÖu vµo trong ®­êng èng hót. Trong phÇn tr×nh bµy nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng nµy chØ cÇn l­u ý ®iÓm kh¸c biÖt so víi hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu dïng bé chÕ hoµ khÝ ®ã lµ: + HÖ thèng nµy cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n v× nã tiÕt kiÖm nhiªn liÖu sù hoµ trén nhiªn liÖu phï hîp víi chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬, Nã ®¶m b¶o cho ®éng c¬ lµm viÖc b×nh th­êng khi gãc ®Æt ®éng c¬ thay ®æi tuú ý. GV cho häc sinh quan s¸t qu¸ tr×nh lµm viÖc cña hÖ thèng phun x¨ng b»ng ®o¹n phim m« pháng vÒ qu¸ tr×nh phun x¨ng cña ®éng c¬ cña h·ng xe For ViÖt nam. Video: Ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh phun x¨ng trong ®éng c¬. D.HỆ THỐNG CUNG CẤP NHIÊN LIỆU VÀ KHÔNG KHÍ Ở ĐỘNG CƠ ĐIÊZEN. 1/ CÊu t¹o cña hÖ thèng: Gi¸o viªn vÏ s¬ ®å khèi h×nh 28.1 (SGK trang 124)trªn POWERPOINT ®Ó m« t¶ cÊu t¹o cña hÖ thèng chØ râ tõng bé phËn vµ nªu nhiÖm vô cña chóng. So s¸nh víi ®éng c¬ x¨ng ®Ó chØ ra sù kh¸c biÖt ®ã lµ: B¬m cao ¸p, Vßi phun, bÇu läc tinh, §­êng håi dÇu rß rØ. Thùng nhiên liệu Bầu lọc thô Bơm chuyển Nhiên liệu Bầu Lọc tinh Bơm cao áp Vòi phun Bầu Lọc khí Xi lanh H×nh 1 S¬ ®å khèi hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ §iªzen Dïng c¸c liªn kÕt trªn POWERPOINT ®Ó nhÊn chuét vµo tõng bé phËn cÊu t¹o cña hÖ thèng. Khi nhÊn chuét vµo bé phËn nµo th× bé phËn ®ã xuÊt hiÖn. a/ Thïng nhiªn liÖu b/ BÇu läc th« c/ B¬m chuyÓn nhiªn liÖu d/ BÇu läc tinh e/ B¬m cao ¸p: f/ Vßi phun g/ BÇu läc kh«ng khÝ Gi¸o viªn giíi thiÖu nhiÖm vô cña tõng bé phËn kh¸c biÖt so víi hÖ thèng cña ®éng c¬ x¨ng cô thÓ lµ: + B¬m cao ¸p: Cã nhiÖm vô cung cÊp nhiªn liÖu víi ¸p suÊt cao, ®óng thêi ®iÓm vµ phï hîp víi c¸c chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬ ®Ó vßi phun phun nhiªn liÖu vµo xi lanh + Vßi phun cã nhiÖm vô phun t¬i nhiªn liÖu vµo trong xi lanh ®Ó hoµ khÝ diÔn ra hoµn h¶o, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiªn liÖu bèc ch¸y thuËn l¬Þ. + BÇu läc tinh läc s¹ch cÆn bÈn ®Ó b¶o vÖ cho B¬m cao ¸p vµ vßi phun. + §­êng èng håi dÇu cã nhiÖm vô ®­a dÇu rß rØ ë Vßi phun vµ dÇu thõa ë B¬m cao ¸p vÒ thïng chøa. 2/ Nguyªn lý lµm viÖc: Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t video ho¹t ®éng cña hÖ thèng (Dïng liªn kÕt ®Õn Video hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu). Trong qu¸ tr×nh cho häc sinh quan s¸t Gi¸o viªn gi¶i thÝch c¸c ho¹t ®éng cña Video cho häc sinh ®Ó Häc sinh hiÓu ®­îc nguyªn lý lµm viÖc. (Nguån lÊy trong m¹ng internet tõ (www.tvtl.bachkim.com.vn ). Lóc nµy Häc sinh t¹m thêi c«ng nhËn nguyªn lý ho¹t ®éng. Sau khi quan s¸t song Gi¸o viªn quay trë l¹i s¬ ®å khèi trong SGK ®Ó x©y dùng nguyªn lý ho¹t ®éng b»ng c¸c c©u hái gióp häc sinh t×m hiÓu nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng. Thùng nhiên liệu Bầu lọc thô Bơm chuyển Nhiên liệu Bầu lọc Tinh Bơm cao áp Vòi phun Bầu lọc K. khí Xi lanh H×nh 2 S¬ ®å khèi hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ §iªzen Gi¸o viªn dïng hiÖu øng c¸c ®­êng dÉn chuyÓn ®éng cña mòi tªn ®Ó häc sinh n¾m ®­îc nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng: B¾t ®Çu tõ B¬m chuyÓn nhiªn liÖu nhÊp nh¸y sau ®ã c¸c ®­êng dÉn dÇu chuyÓn ®éng ®Ó ®­a nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ vµo xi lanh cña ®éng c¬. Häc sinh kÕt hîp gi÷a 2 ho¹t ®éng Video vµ hiÖu øng trªn s¬ ®å khèi sÏ nhanh chãng t×m ra nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng. KÕt luËn: B¬m chuyÓn nhiªn liÖu hót dÇu tõ thïng chøa qua b×nh läc th« vµo b¬m råi chuyÓn qua b×nh läc tinh ®Õn khoang hót cña b¬m cao ¸p. Cuèi kú nÐn B¬m cao ¸p b¬m l­îng nhiªn liÖu víi ¸p suÊt cao vµo vßi phun ®Ó phun vµo xi lanh ®éng c¬. nhiªn liÖu sÏ ®­îc hoµ trén víi khÝ nÐn vµ tù bèc ch¸y. L­îng nhiªn liÖu thõa ë b¬m cao ¸p vµ dÇu rß rØ ë vßi phun sÏ theo ®­êng håi dÇu trë vÒ thïng chøa dÇu. E.HỆ THỒNG ĐÁNH LỬA 1/ CÊu t¹o cña hÖ thèng ®¸nh löa ®iÖn tö kh«ng tiÕp ®iÓm: CDI S¬ ®å nguyªn lý hÖ thèng ®¸nh löa ®iÖn tö kh«ng tiÕp ®iÓm CDI – Tô ®iÖn – Sù phãng ®iÖn – Sù ®¸nh löa 1 2 3 4 Gi¸o viªn dïng hiÖu øng ®Ó ®­a ra cÊu t¹o cña tõng chi tiÕt trong hÖ thèng vµ gi¶i thÝch râ côm b¸n dÉn CDI. Gi¸o viªn giíi thiÖu sù thay thÕ cña b¸nh ®µ tõ tÝnh cho Ma nhª t«. (Dïng liªn kÕt giíi thiÖu qua cÊu t¹o cña c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng ®¸nh löa trªn xe m¸y. Chôp chi tiÕt thËt chiÕu trªn POWERPOINT) Cuộn dây điện chiếu sáng Cuộn dây Điều khiển Nam ch©m vÜnh cöu Cuộn dây nguồn H×nh 1. CÊu t¹o cña b¸nh ®µ tõ tÝnh trªn xe m¸y thay thÕ cho Ma nhª t« H×nh 2. BiÕn ¸p ®¸nh löa a/ H×nh d¸ng vá bªn ngoµi b/ CÊu t¹o bªn trong H×nh 3. CÊu t¹o cña CDI ( Côm b¸n dÉn ®¸nh löa) H×nh 4. CÊu t¹o cña Bugi 2/ Nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng : Tr­íc khi ®i vµo phÇn nguyªn lý lµm viÖc Gi¸o viªn giíi thiÖu s¬ bé vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña §i«t, ph©n biÖt râ §i«t ®iÒu khiÓn vµ §i«t th­êng. §i«t ®iÒu khiÓn chØ më khi ®­îc ph©n cùc thuËn vµ cã ®iÖn ¸p d­¬ng ®Æt vµo cùc ®iÒu khiÓn. Sau ®ã dïng s¬ ®å ®éng ®Ó giíi thiÖu sù chuyÓn ®éng cña hÖ thèng ®¸nh löa cho Häc sinh quan s¸t : §­êng phãng ®iÖn §­êng n¹p ®iÖn cho tô M« pháng nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®¸nh löa Trong qu¸ tr×nh cho chuyÓn ®éng Gi¸o viªn giíi thiÖu víi tõng giai ®o¹n ho¹t ®éng cña hÖ thèng kÕt hîp víi c¸c c©u hái ®Ó häc sinh n¾m ®­îc nguyªn lý ho¹t ®éng mét c¸ch dÔ dµng: Khi t¾t c«ng t¾c Nhê D1, nöa chu kú d­¬ng cña S§§ trªn cuén WN ®­îc n¹p vµo tô CT ( D§K vÉn ë chÕ ®é kho¸) Khi tô CT n¹p ®Çy còng cã nöa chu kú d­¬ng cña S§§ trªn cuén W§K qua D2, ®Æt vµo cùc ®iÒu khiÓn cña D§K, ®i«t ®iÒu khiÓn më . §©y lµ thêi ®iÓm ®¸nh löa. §i«t ®iÒu khiÓn më cho phÐp tô CT phãng ®iÖn, dßng ®iÖn phãng qua ®i theo m¹ch sau : Cùc (+) CT — D§K — M¸t — W1 — Cùc (-) CT. lóc nµy cã dßng ®iÖn lín phãng qua W1 trong thêi gian cùc ng¾n nªn ë cuén thø cÊp W2 xuÊt hiÖn suÊt ®iÖn ®éng lín cì kho¶ng 20 ®Õn 24 KV t¹o ra tia löa ®iÖn ë Bugi. Muèn t¾t ®éng c¬ ta ®ãng c«ng t¾c dßng ®iÖn tõ cuén Wn sÏ ®i vÒ m¸t. G. HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG 1/ S¬ ®å cÊu t¹o : Gi¸o viªn dïng liªn kÕt ®Õn File M¸y khëi ®éng ®Ó häc sinh quan s¸t cÊu t¹o cña hÖ thèng khëi ®éng theo tõng chi tiÕt: Sau khi xem song phÇn cÊu t¹o thÓ hiÖn trªn File (CÊu t¹o M¸y khëi ®éng). Gi¸o viªn vÏ s¬ ®å nguyªn lý cña hÖ thèng. (Dïng hiÖu øng chuyÓn ®éng ®Ó tõng chi tiÕt ®i ra vµ l¾p r¸p víi nhau gióp cho häc sinh hiÓu ®­îc cÊu t¹o vµ qu¸ tr×nh l¾p r¸p c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng. Gi¸o viªn chØ râ cÊu t¹o vµ nhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c côm chi tiÕt chÝnh : §éng c¬ ®iÖn, Khíp truyÒn ®éng, C¸c c¬ cÊu ®iÒu khiÓn. 1. §éng c¬ ®iÖn 2. Lß xo 3. Lâi thÐp 4. Thanh kÐo 5. CÇn g¹t 6. Khíp chuyÓn ®éng 7. Trôc r« to §/c ®iÖn 8. B¸nh ®µ ®éng c¬ ®èt trong 9. Trôc khuûu ®éng c¬ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 H×nh 1. S¬ ®å nguyªn lý cña hÖ thèng khëi ®éng 2/ Nguyªn lý ho¹t ®éng : Gi¸o viªn dïng liªn kÕt ®Õn Video Clip chuyÓn ®éng cña HTK§ : Video Clip chuyÓn ®éng cña hÖ thèng khëi ®éng H­íng dÉn häc sinh quan s¸t chuyÓn ®éng cña c¸c c¬ cÊu ®iÒu khiÓn c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng. Sau khi xem song Gi¸o viªn dïng s¬ ®å ®¬n gi¶n sau ®Ó tr×nh bµy nguyªn lý ho¹t ®éng: 1 3 4 2 5 6 7 8 9 H×nh 1. S¬ ®å nguyªn lý khi ch­a ®ãng c«ng t¾c khëi ®éng Khi ch­a ®ãng c«ng t¾c khëi ®éng lß xo 2 ®Èy lâi thÐp vµ thanh kÐo sang ph¶i, ®Çu d­íi cña cÇn g¹t sÏ kÐo khíp truyÒn ®éng sang tr¸i vµnh r¨ng cña khíp truyÒn ®éng kh«ng ¨n khíp víi vµnh r¨ng cña B¸nh ®µ. 1 7 2 3 4 5 6 8 9 H×nh 2. S¬ ®å nguyªn lý khi ®ãng c«ng t¾c khëi ®éng 3 Khi ®ãng c«ng t¾c khëi ®éng R¬ le cã ®iÖn sÏ hót lâi s¾t sang tr¸i, qua cÇn g¹t, khíp truyÒn ®éng 6 ®­îc ®Èy sang ph¶i ®Ó vµnh r¨ng ¨n khíp víi vµnh r¨ng b¸nh ®µ. §ång thêi ®éng c¬ ®­îc ®ãng ®iÖn M« men quay cña nã sÏ ®­îc truyÒn qua ®Õn b¸nh ®µ lµm quay trôc khuûu khëi ®éng cho ®éng c¬. 1 7 2 44 5 6 8 9 H×nh 3. S¬ ®å nguyªn lý khi ng¾t c«ng t¾c khëi ®éng. Khi ®éng c¬ ®· lµm viÖc, t¾t kho¸ khëi ®éng ng¾t dßng ®iÖn vµo cuén d©y r¬ le cña bé phËn ®iÒu khiÓn vµ ng¾t nguån ®iÖn vµo ®éng c¬ ®iÖn, lß xo gi·n ®­a c¸c chi tiÕt vÒ vÞ trÝ ban ®Çu. KÕt luËn : Gi¸o viªn kÕt luËn theo 2 néi dung c¬ b¶n lµ khi ®ãng c«ng t¾c khëi ®éng, vµ khi ®éng c¬ ®· næ t¾t c«ng t¾c khëi ®éng. C. KẾT LUẬN Qua thời gian tôi giảng dạy ở trường THPT Vinh Lộc víi niÒm say mª nghÒ nghiÖp, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®­îc giao, nçi tr¨n trë vÒ nhËn thøc còn yếu cña häc sinh vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc cò t«i nhËn thÊy cÇn ph¶i c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, t×m ra h­íng tiÕp cËn kiÕn thøc cho häc sinh vµ h×nh thøc dÉn d¾t häc sinh t×m hiÓu kiÕn thøc phÇn cÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña ph©n m«n ChÕ t¹o c¬ khÝ - §éng c¬ ®èt trong. §Æc biÖt lµ gi¶ng d¹y phÇn néi dung cÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc c¸c hÖ thèng cña ®éng c¬ ®èt trong. Sau mét thêi gian t×m tßi häc hái vµ nghiªn cøu tµi liÖu, tham kh¶o c¸c t­ liÖu trªn m¹ng internet, t«i ®· tÝch luü x©y dùng vµ thiÕt kÕ ®­îc mét sè t­ liÖu kü thuËt, phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y bé m«n C«ng nghÖ víi h×nh thøc ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y. Trªn ®©y chØ lµ nh÷ng ý kiÕn cña c¸ nh©n t«i qua kinh nghiÖm cña b¶n th©n trªn thùc tÕ cßn Ýt ái. Mong muèn cã thÓ gióp häc sinh tiÕp cËn ®­îc víi c¸c hÖ thèng mét c¸ch chñ ®éng víi ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu míi. §Æc biÖt trong ®Ò tµi nµy gióp c¸c em say mª,hứng thú học môn công nghệ hơn rất mong sự đóng góp của các quý thầy cô để đề tài có thể hoàn thiện hơn. Người viết SKKN Ký tên Nguyễn Anh Khoa ­ Đánh giá xếp loại của HĐKH cơ sở. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................