Đề thi đề xuất môn: Sinh học - Kì thi tuyển sinh vào lớp 10 chuyên

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT Môn : Sinh học Kì thi tuyển sinh vào Lớp 10 chuyên ( Thời gian làm bài 150 phút ) Họ và tên : Chu Thị Lan Chức vụ : Giáo Viên Đơn vị : Trường THCS Nhật Tân I / Nội dung đề thi : Câu 1 (2,0 điểm): Quá trình tự sao (tổng hợp AND)và quá trình sao mã (tổng hợp ARN )có điểm gì khác nhau Câu 2 (2,5 điểm): So sánh nguyên phân và giảm phân Câu 3 (2,0 điểm:Một tế bào sinh dưỡng của ngô (2n = 20 nhiễm sắc thể), nguyên phân liên tiếp 6 đợt đã đòi hỏi môi trường nội bào cung cấp nguyên liệu để tạo nên các nhiễm sắc thể tương đương với bao nhiêu nhiễm sắc thể đơn và tạo được tổng số bao nhiêu tế bào con? Câu 4 (1,5 điểm): Giải thích vì sao hai ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống hệt ADN mẹ? Có trường hợp nào qua nhân đôi ADN con lại khác ADN mẹ không? Câu 5 (2,5 điểm): Nêu những điểm khác nhau cơ bản giữa nhiễm sắc thể giới tính và nhiễm sắc thể thường. Tại sao người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi? Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tiễn? Câu 6 (2,0 điểm): Thế nào là thể dị bội? Hậu quả của hiện tượng dị bội thể? Câu 7 (3,0 điểm): F1 có kiểu hình 100% cây kép ,đỏ là kết quả khi lai 2 cây bố mẹ thuần chủng .F1 tiếp tục thụ phấn với nhau ,F2 có tỉ lệ sau : 9 hoa kép,đỏ :3 hoa kép ,trắng :3 hoa đơn ,đỏ :1 hoa đơn ,trắng a.P có kiểu gen và kiểu hình như thế nào ? b. Lập sơ đồ lai từ P đến F2 Câu 8 (3,5 điểm): Một người phụ nữ kể: “Bố tôi bị bệnh mù màu, mẹ tôi không bị bệnh này sinh ra chị gái tôi không bị bệnh, anh trai tôi cũng không bị bệnh nhưng tôi và em trai tôi lại bị mắc bệnh. Chồng tôi không bị bệnh, tất cả các đứa con gái tôi không đứa nào mắc bệnh. 1. Vẽ sơ đồ phả hệ theo lời kể của người phụ nữ trên? 2. Gen gây bệnh là gen trội hay lặn? Nằm trên NST giới tính nào? (X hay Y?) 3. Nếu chị phụ nữ này sinh con trai thì đứa con trai đó có mắc bệnh không? Vì sao? 4. Xác định kiểu gen của những người thuộc thế hệ thứ nhất và thứ 2 trong gia đình trên? II / Hướng dẫn chấm và biểu điểm : NỘI DUNG Câu 1:(3 đ) ĐIỂM Cơ chế tự nhân đôi Cơ chế sao mã - Khuôn mẫu :Cả 2 mạnh ADN làm khuôn mẫu -Enzim:enzim ADN -polimelaza toàn bộ 2 mạch đơn ADN tác rời nhau - ADN tự nhân đôi theo nguyên tắc bổ xung và theo nguyên tắc giữ lại 1 nửa -Nguyên liệu là các Nu tự do loại A,T,G,X trong môi trường nội bào .Trong đó A của ADN sẽ liên kết với T của môi trường nội bào . Kết quả : Qua 1 lần tự sao tạo ra 2 phân tử ADN con giống hệt ADN mẹ - Khuôn mẫu :1 trong 2 mạch ADN làm khuôn mẫu Enzim:enzim ARN -polimelaza 2 mạch đơn ADN tương ứng với từng gen, tách rời nhau -Tự sao theo nguyên tắc bổ sung - Nguyên liệu là các Nu tự do loại A,U,G,X trong môi trường nội bào .Trong đó A của ADN sẽ liên kết với U của môi trường nội bào . Kết quả : Qua 1 lần sao mã tạo ra 1 ARN 0,5 1,0 0,5 1,0 Câu 2: (3đ) Gièng nhau : - Trong mçi lÇn ph©n bµo ®Òu x¶y ra c¸c k× lµ :K× trung gian ,k× ®Çu ,k× gi÷a ,k× sau ,k× cuèi - NST ®Òu cã nh÷ng biÕn ®æi vµ h×nh th¸I nh­ : duçi xo¾n ,tù nh©n ®«I ,®ãng xo¾n ,xÕp thµnh hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo ,ph©n li vÒ c¸c cùc cña tÕ bµo - Sù tan biÕn vµ t¸I hiÖn cña mµng nh©n ,sù h×nh thµnh vµ mÊt ®I cña thoi ph©n bµo cña 2 qu¸ tr×nh ph©n bµo t­¬ng tù nhau . Kh¸c nhau : Nguyªn ph©n Gi¶m ph©n - X¶y ra ë tÊt c¶ c¸c lo¹i tÕ bµo :TÕ bµo sinh d­ìng ,tÕ bµo sinh dôc s¬ khai - X¶y ra 1 lÇn ph©n bµo tõ 1 tÕ bµo mÑ cho 2 tÕ bµo con - Sè NST trong 2 tÕ bµo = 2n gièng tÕ bµo mÑ H® cña NST K× ®Çu : Kh«ng x¶y ra sù tiÕp hîp K× gi÷a :C¸c NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo K× sau :C¸c NST t¸ch nhau ö t©m ®éng thµnh c¸c NST ®¬n vµ ph©n li vÒ 2 cùc cña tÕ bµo -NST cã 1 lÇn tËp trung ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo vµ 1 lÇn ph©n li - X¶y ra ë thêi k× sinh dôc trong thõi k× chÝn - X¶y ra 2 lÇn ph©n bµo tõ 1 tÕ bµo mÑ cho ra 4 tÕ bµo con - Sè NST trong 4 tÐ bµo con ®Òu lµ n gi¶m ®I 1 nöa so víi tÕ bµo mÑ - K× ®Çu 1:X¶y ra sù tiÕp hîp ,trao ®æi chÐo cña NST - K× gi÷a 1:C¸c NST kÕp xÕp thµnh 2 hµng cña mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo K× sau 1:C¸c NST kÕp trong cÆp t­¬ng ®ång ph©n li vÒ 2 cùc cña tÕ bµo nh­ng kh«ng t¸ch nhau ë t©m ®éng - -NST cã 2 lÇn tËp trung ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo vµ 2 lÇn ph©n li Câu 3: (1,5 đ) Gọi x là số đợt nguyên phân, ta có: - Số tế bào con tạo thành = 2x = 26 = 64 tế bào. - Số NST cần cung cấp = (2x - 1).20 = 1260 NST đơn 0,25 0,5 0,5 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 0,5 0,5 Câu 4: (1,5đ) Hai ADN con sau nhân đôi giống ADN mẹ do quá trình nhân đôi diễn ra theo các nguyên tắc: - Nguyên tắc bổ sung: Sự liên kết các nu ở mạch khuân với các Nu tự do là cố định: A liên kết với T hay ngược lại; G liên kết với X hay ngược lại. - Nguyên tắc giữ lại một nửa (bán bảo toàn): Trong mỗi ADN con có 1 mạch của ADN mẹ (mạch cũ) , còn 1 mạch mới được tổng hợp. - Có trường hợp ADN con khác ADN mẹ nếu xảy ra đột biến trong quá trình nhân đôi. Câu 5: (2,5 đ) 0,5 0,5 0,5 đ *Những điểm khác nhau cơ bản giữa NST giới tính và NST thường: NST giới tính NST thường - Thường tồn tại 1 cặp trong tế bào lưỡng bội - Tồn tại thành cặp tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY) - Chủ yếu mang gen quy định giới tính của cơ thể - Thường tồn tại với số cặp lớn hơn 1 trong tế bào lưỡng bội - Luôn luôn tồn tại thành cặp tương đồng - Chỉ mang gen quy định tính trạng thường của cơ thể. *Có thể điều chỉnh tỉ lệ đực, cái ở vật nuôi. Ý nghĩa - Quá trình phân hóa giới tính không những chịu ảnh hưởng của cặp NST giới tính mà còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong và bên ngoài (ví dụ hoocmôn, nhiệt độ môi trường). - Ý nghĩa: Ứng dụng trong sản xuất như điều khiển tỉ lệ đực : cái trong chăn nuôi theo hướng có lợi cho con người. 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 Câu 6: (2 đ) *Dị bội thể là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về số lượng. *Hậu quả của thể dị bội: - Dạng 2n+1, 2n-1 có thể gây ra những biến đổi về hình thái (hình dạng, kích thước, màu sắc) ở thực vật hoặc gây bệnh NST ở người: bệnh Đao, bệnh Tớcnơ 1,0 1,0 Câu 7:(3đ) a,Tỷ lệ phân ly của từng cặp tính trạng ở F2 là Hoa kép : Hoa đơn = 3:1 Hoa đỏ : Hoa trắng = 3:1 Từ kết quả trên suy ra P thuần chủng ,do đó mỗi tính trạng này đều bị chi phối bởi định luật phân li của Men đen và hoa kép đỏ là những tính trạng trội,hoa đơn trắng là những tính trạng lặn Quy ước : Gen A quy ®Þnh hoa kÐp Gen a quy ®Þnh hoa ®¬n Gen B quy ®Þnh hoa ®á Gen b quy ®Þnh hoa tr¾ng F2 cã 16 tæ hîp vËy mçi bªn F1 ph¶I cho 4 lo¹i giao tö .F1 dÞ hîp vÒ 2 c¨p gen P Hoa kÐp ,®á x Hoa ®¬n ,tr¾ng AABB aabb HoÆc P : Hoa kÐp .tr¾ng x Hoa ®¬n ,®á AAbb aaBB C¶ 2 tr­êng hé ®Òu cho F1:AaBb(100% hoa kÐp ®á ) P Hoa kÐp ,®á x Hoa kÐp ,®á AaBb AaBb G AB , Ab ,aB , ab AB , Ab ,aB , ab F KiÓu gen : 9A-B- : 3 A-bb :3 aaB- : 1 aabb KiÓu h×nh :9 kÐp ®á : 3 kÐp tr¾ng : 3 ®¬n ®á : 1Hoa ®¬n tr»ng Câu 8: (3,5) 1. Quy ước Nữ bình thường: Nữ bị bệnh: Nam bình thường: Nam bị bệnh: 2. Bệnh này do gen lặn gây lên, bệnh biểu hiện ở cả con trai và con gái nên gen gây bệnh nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X vì nếu gen nằm trên NST Y thì chỉ có con trai bị bệnh. 3. Nếu chị phụ nữ này sinh con trai thì đứa con trai thì đứa con trai này mắc bệnh. Vì chị phụ nữ này có kiểu gen Xa Xa cho 1 loại giao tử là: Xa, người chồng cho con trai 1 giao tử Y nên con trai có kiểu gen là XaY nên mắc bệnh. Nếu chị phụ nữ này sinh con trai thì đứa con trai 4. Kiểu gen của từng người: Bố cô gái: XaY; mẹ cô gái: XaXA; chị gái: XaXA; Cô gái: Xa Xa; anh trai cô gái: XAY; em trai cô gái: XaY; con gái cô gái: XaXA 1,0 0,25 0,25 0,25 0,25 1,0 1,0 0,5 0,1 1,0 ĐỀ THI ĐỀ XUẤT Môn : Sinh học Kì thi tuyển sinh vào Lớp 10 không chuyên ( Thời gian làm bài 60 phút ) Họ và tên : Chu Thị Lan Chức vụ : Giáo Viên Đơn vị : Trường THCS Nhật Tân I / Nội dung đề thi : Câu 1 : Nêu những diễn biến cơ bản của NST trong quá trình giản phân ? Câu 2 : Nêu điểm gióng và khác nhau của quá trình phát sinh giao tử đực và giao tử cái ? Câu 3 : Thế nào là lưới thức ăn , chuỗi thức ăn ? Vẽ sư đồ một lưới thưc ăn có nhiều mắt xích chung ? Câu 4 : Gen A qui định hoa kép , gen a qui định hoa đơn , gen B qui định hoa đỏ , gen b qui định hoa trắng . Các gen qui định hình dạng màu hoa di truyền độc lập P thuần chủng hoa kép trắng x hoa đơn đỏ thì có kiểu hình như thế nào ? II / Hướng dẫn chấm và biểu điểm : Câu 1 : Những diễn biến cơ bản của NST trong giản phân là : Các kì Những biến đổi cơ bản của NST ở các kì Biểu diểm Lần phân bào I Lần phân bào II Kì đầu - Các NST kép xoắn, co ngắn. - Các NST kép trong cặp tương đồng tiếp hợp theo chiều dọc và có thể bắt chéo nhau, sau đó lại tách dời nhau. - NST co lại cho thấy số lượng NST kép trong bộ đơn bội. 1 điểm Kì giữa - Các cặp NST kép tương đồng tập trung và xếp song song thành 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. - NSt kép xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. 1 điểm Kì sau - Các cặp NST kép tương đồng phân li độc lập và tổ hợp tự do về 2 cực tế bào. - Từng NST kép tách ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực của tế bào. 1 điểm Kì cuối - Các NST kép nằm gọn trong 2 nhân mới được tạo thành với số lượng là bộ đơn bội (kép) – n NST kép. - Các NST đơn nằm gọn trong nhân mới được tạo thành với số lượng là đơn bội (n NST). 1 điểm Câu 2 : Điểm giống và khác nhau giữa quá trình phát sinh giao tử đực và cái: Giống nhau: Đáp án Biểu điểm - Các tế bào mầm (noãn nguyên bào, tinh nguyên bào) đều thực hiện nguyên phân liên tiếp nhiều lần. 0,25 - Noãn bào bậc 1 và tinh bào bậc 1 đều thực hiện giảm phân để cho ra giao tử. 0,25 * Khác nhau: Phát sinh giao tử cái Phát sinh giao tử đực Biểu điểm - Noãn bào bậc 1 qua giảm phân I cho thể cực thứ 1 (kích thước nhỏ) và noãn bào bậc 2 (kích thước lớn). - Tinh bào bậc 1 qua giảm phân cho 2 tinh bào bậc 2. 0,5 - Noãn bào bậc 2 qua giảm phân II cho 1 thể cực thứ 2 (kích thước nhỏ) và 1 tế bào trứng (kích thước lớn). - Mỗi tinh bào bậc 2 qua giảm phân cho 2 tinh tử, các tinh tử phát triển thành tinh trùng. 0,5 - Kết quả: từ 1 noãn bào bậc 1 qua giảm phân cho 3 thể định hướng và 1 tế bào trứng (n NST). - Kết quả: Từ 1 tinh bào bậc 1 qua giảm phân cho 4 tinh trùng (n NST). 0,5 Câu 3 : 1.Chuỗi thức ăn: ( 0,25 điểm ) Chuỗi thức ăn là 1 dãy gồm nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài sinh vật trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước, vừa bị mắt xích phía sau tiêu thụ. 2. Lưới thức ăn: ( 0,25 ) Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành 1 lưới thức ăn. 3 . Ví dụ : ( 0,5 điểm ) Lưới thức ăn: ( vẽ lưới thức ăn đủ 3 thành phần được 2 đ) Sâu ăn lá Ếch nhái Cỏ, chuột rắn Sinh vật phân giải lúa châu chấu chim sâu dế Câu 4 : ( 3 điểm ) Giải : Vì P thuần chủng → đồng tính ( 0,5 điểm ) Viết sơ đồ lai : P Hoa kép trắng x Hoa đơn đỏ A Aa a x a a BB Gp A a a B AaBb ( toàn hoa kép đỏ ) x : AaBb x AaBb G 1AB: 1 Ab : 1 a B : 1ab 1AB: 1 Ab : 1 a B : 1ab ♂ ♀ AB Ab aB ab AB A A B B A A B b AaBB AaBb Ab A ABb A Abb AaBb Aabb aB A aBB a a Bb a a BB a a Bb ab AaBb Aabb a aBb a a bb 1 Điểm 9 A - B 9 hoa kép đỏ 3 A – bb 3 hoa kép trắng 3 a aB 3 hoa đơn đỏ 1 a a bb 1 hoa đơn trắng 1 Điểm