Giảng văn Tiết 23, 24: Tây tiến, tác giả Quang Dũng

Gi¶ng v¨n Ngµy so¹n: TiÕt 23, 24 T©y tiÕn Quang Dòng A. Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp HS c¶m nhËn ®­îc: - VÎ ®Ñp cña h×nh t­îng ng­êi lÝnh T©y TiÕn. - VÎ ®Ñp hoang vu, kú thó, hÊp dÉn cña nói rõng T©y B¾c qua t©m hån l·ng m¹n, anh hïng cña c¸c chiÕn sÜ T©y TiÕn. - Tinh thÇn bi tr¸ng vµ c¶m høng l·nh m¹n cña bµi th¬. B. Ph­¬ng ph¸p: - §äc - hiÓu - C¶m thô - So s¸nh - Ph©n tÝch - më réng C. KÕ ho¹ch bµi d¹y: *Bµi cò: - Gi¸ trÞ cña c¸ch lËp luËn trong phÇn më ®Çu “Tuyªn ng«n ®éc lËp”? *Bµi míi: I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶: - §äc tiÓu dÉn. - Em h·y giíi thiÖu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶? - Quª: §an Ph­îng - Hµ T©y - Lµ mét con ng­êi tµi hoa. + Nh¹c sÜ (Ba V× mê cao) + Ho¹ sÜ (tranh phong c¶nh) + Nhµ v¨n, nhµ th¬ cã phong c¸ch. ® T©m hån nghÖ sÜ l·ng m¹n, rung ®éng tinh nh¹y, cã tµi n¨ng. 2. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬: - Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c? Gióp em hiÓu g× vÒ bµi th¬? - §oµn qu©n T©y TiÕn: + Thµnh lËp 1947 - ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn réng lín ë biªn giíi ViÖt - Lµo + Thµnh phÇn chñ yÕu lµ thanh niªn Hµ Néi, phÇn lín lµ sinh viªn, häc sinh, trÝ thøc ® cèt c¸ch hµo hoa, thanh lÞch, l·ng m¹n. + Quang Dòng lµ thµnh viªn - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Khi Quang Dòng rêi xa ®¬n vÞ cò, ngåi ë Phï L­u Chanh -nhí - s¸ng t¸c bµi th¬. II. Ph©n tÝch: 1. Nói rõng T©y B¾c qua ®«i m¾t ng­êi lÝnh T©y TiÕn: - Bµi th¬ b¾t ®Çu b»ng nçi nhí. Nçi nhí Êy ®· ®­îc diÔn t¶ nh­ thÕ nµo? *B¾t ®Çu b»ng nçi nhí: - BËt thµnh tiÕng gäi tha thiÕt ® h­íng vÒ 2 h/¶: + S«ng M·: gîi nhí nói rõng T©y B¾c xa x«i. + T©y TiÕn: gîi nhí ®oµn qu©n, ng­êi lÝnh, ®êi lÝnh ® g¾n bã. - DiÔn t¶ nçi nhí: “nhí ch¬i v¬i” ® to¶ ra c¶ kh«ng gian mªnh m«ng, dµn tr¶i, kh«ng thÓ ngu«i ® nçi bån chån kh¾c kho¶i. - Qua c¶m nhËn cña em nói rõng T©y B¾c hiÖn lªn nh­ thÕ nµo? T×m chi tiÕt? - Ph©n tÝch søc gîi t¶ cña nh÷ng chi tiÕt Êy? *Tõ nçi nhí, nói rõng T©y B¾c víi nh÷ng chÆng ®­êng hµnh qu©n hiÖn lªn thËt sèng ®éng: - Nói rõng T©y B¾c hoang vu víi nh÷ng nÐt vÏ g©n guèc: + Sµi Khao, M­êng L¸t, Pha Lu«ng, M­êng HÞch ® ®Þa danh xa l¹, xa x«i hoang vu, hiÓm trë, bÝ Èn + s­¬ng lÊp: S­¬ng dµy ®Æc, l¹nh lÏo, gîi ®é cao ® c¶m gi¸c hoang s¬ + dèc khóc khuûu, dèc th¨m th¼m + heo hót cån m©y... - NhËn xÐt c¸ch dïng tõ ng÷? Tõ t­îng h×nh? ® hµng lo¹t thanh tr¾c, tõ ng÷ giµu gi¸ trÞ t¹o h×nh, c¸ch ng¾t nhÞp ng¾n ® ®é cao, ®é hiÓm trë, gËp ghÒnh. + ngµn th­íc lªn cao, ngµn th­íc xuèng ® ®é cao, ®é s©u ® kh«ng chØ hiÓm trë mµ cßn tét cïng hiÓm nguy. + ¢m thanh: chiÒu: th¸c gÇm thÐt ®ªm: cäp trªu ng­¬i ® b¶n hîp x­íng vang ®éng ®Çy ®e do¹ cïng víi kh«ng gian chiÒu, ®ªm ®Çy bÝ Èn ® mµu s¾c huyÒn bÝ cña nói rõng. Þ T« ®Ëm Ên t­îng hïng vÜ, hoang s¬, d÷ déi. - Bªn c¹nh nÐt vÏ g©n guèc Êy, bµi th¬ ®­îc kÕt hîp víi nh÷ng nÐt vÏ rÊt mÒm m¹i. Gîi lªn vÏ ®Ñp g×? - C¶nh T©y B¾c mü lÖ, th¬ méng: + Nhµ ai Pha Lu«ng m­a... + Mai Ch©u mïa em... ® c©u th¬ toµn thanh b»ng, nhÞp th¬ nhÑ, bay bæng trong mét c¶m xóc b©ng khu©ng ® kh«ng gian tr¶i ra mªnh m«ng, mê ¶o, h­¬ng th¬m thoang tho¶ng lan to¶ ch¬i v¬i ® chÊt men say lßng ng­êi. - §ªm héi ®uèc hoa ®­îc kh¾c ho¹ nh­ thÕ nµo? + §ªm héi ®uèc hoa: ¸nh s¸ng ®uèc: r¹ng rì, lung linh, chËp chê; tiÕng nh¹c: tiÕng chÌn rÐo r¾t ® kh«ng khÝ nång say, r¹o rùc, huyÒn ¶o; h/¶ c« g¸i: xiªm ¸o, e Êp... ® bÝ Èn, quyÕn rò - “k×a em” - ngì ngµng, ng­ìng mé. Þ C¶nh méng - thùc - C¶m nhËn cña em vÒ c¶nh chiÒu s­¬ng T©y B¾c? + C¶nh chiÒu s­¬ng T©y B¾c: . s«ng n­íc mªnh mang . hån lau: hoang d¹i, thiªng liªng, mµu s¾c riªng cña nói rõng. . d¸ng ng­êi trªn ®éc méc: uyÓn chuyÓn . hoa ®ong ®­a: t×nh tø, duyªn d¸ng ® th¬ méng, diÔm lÖ l¹ th­êng. Thiªn nhiªn nh­ cã hån ph¶ng phÊt trong giã, trong c©y. - T¸c gi¶ miªu t¶ c¶nh T©y B¾c b»ng bót ph¸p g×? Þ Nói rõng T©yB¾c mang mét Ên t­îng kh«ng thÓ phai mê, ®­îc nh×n b»ng ®«i m¾t l·ng m¹n, bay bæng cña ng­êi lÝnh. - Sö dông bót ph¸p t¶ thùc + l·ng m¹n. 2. H×nh ¶nh ng­êi lÝnh T©y TiÕn: - H×nh ¶nh ng­êi lÝnh T©y TiÕn hiÖn lªn nh­ thÕ nµo? - Ng­êi lÝnh T©y TiÕn víi nh÷ng gian khæ, khã kh¨n, hi sinh, mÊt m¸t: + chÆng ®­êng hµnh qu©n gian khæ - ng­êi lÝnh nhá bÐ. + ®oµn binh kh«ng mäc tãc + qu©n xanh mµu l¸ ® T¶ thùc: ®iÒu kiÖn chiÕn ®Êu v« cïng kh¾c nghiÖt in dÊu lªn d¸ng nÐt khu«n mÆt. + r¶i r¸c biªn c­¬ng må viÔn xø + gôc lªn mò + ¸o bµo thay chiÕu.... ® hi sinh,mÊt m¸t kh«ng dÊu giÕm - YÕu tè nµo lµm cho bµi th¬ nãi ®Õn hi sinh gian khæ mµ kh«ng hÒ bi luþ? - Tuy nhiªn, giäng th¬ kh«ng hÒ bi lôa, bëi ng­êi lÝnh vÉn hiÖn lªn oai phong, d÷ déi kh¸c th­êng: + d÷ oai hïm, m¾t trõng ... ® oai phong. + Tõ H¸n ViÖt: biªn c­¬ng, viÔn xø, ¸o bµo ® trang träng, thiªng liªng, hµo hïng. - ý chÝ: chiÕn tr­êng ®i ch¼ng tiÕc... ® quyÕt tö: tinh thÇn thêi ®¹i: “QuyÕt tö cho Tæ quèc quyÕt sinh”. + t©m hån: . göi méng qua biªn giíi . ®ªm m¬ Hµ Néi d¸ng kiÒu th¬m ® d¸ng dÊp yªu kiÒu cña nh÷ng c« g¸i Hµ Thµnh trong méng ­íc cña nh÷ng chµng trai hµo hoa ® t©m hån l·ng m¹n, bay bæng, tr¸i tim r¹o rùc yªu ®­¬ng ® kh«ng bi luþ yÕu mÒm. - Kh«ng khÝ thêi ®¹i, tinh thÇn ng­êi lÝnh T©y TiÕn: “Hån vÒ SÇm Nøa ch¼ng vÒ xu«i” ® nhÊt khø bÊt phôc hoµn” ® quyÕt ra ®i, quyÕt chiÕn ®Êu. - So s¸nh víi c¸c bµi th¬: “§ång chÝ’ - ChÝnh H÷u; “Nhí” - Hång Nguyªn? ® thêi th¬ méng, hµo hïng Þ Sù kÕt hîp c¶m høng l·ng m¹n vµ t­ t­ëng bi tr¸ng. *Cñng cè: - H×nh ¶nh ng­êi lÝnh T©y TiÕn - Nçi nhí cña t¸c gi¶ trong bµi th¬. *DÆn dß: - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Ph©n tÝch h×nh ¶nh ng­êi lÝnh T©y TiÕn - ChuÈn bÞ GV: Bªn kia s«ng §uèng (Hoµng CÇm)