Giảng văn Tiết: 28,29: Đôi mắt, tác giả Nam Cao

Gi¶ng v¨n Ngµy so¹n: TiÕt: 28,29 §«i m¾t Nam Cao a. Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp HS: - HiÓu ®­îc ý nghÜa cña t¸c phÈm: VÊn ®Ò c¸ch nh×n, lËp tr­êng cña ng­êi nghÖ sÜ ®èi víi nh©n d©n vµ cuéc kh¸ng chiÕn; tuyªn ng«n nghÖ thuËt cña nhµ v¨n (vÊn ®Ò nhËn ®­êng, t×m c¶m høng). - HiÓu vµ ®¸nh gi¸ ®­îc nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña TP: c¸ch dùng truyÖn, c¸ch trÇn thuËt, xËy dùng nh©n vËt... B. ph­¬ng ph¸p: - §äc - hiÓu. - C¶m thô. - Ph©n tÝch - më réng. c. KÕ ho¹ch bµi d¹y: * Bµi cò: * Bµi míi: I. TiÓu dÉn: 1. T¸c gi¶: - Nh÷ng ®iÓm ®¸ng l­u ý vÒ t¸c gi¶ Nam Cao? - Tr­íc CM, lµ nhµ v¨n hiÖn thùc phª ph¸n tiªu biÓu - kiÖt t¸c: "ChÝ PhÌo". - Nhµ v¨n cã t­ t­ëng tiÕn bé, cã quan ®iÓm nghÖ thuËt ®óng ®¾n. 2. TruyÖn "§«i m¾t": - Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c? - T×m hiÓu vÒ nhan ®Ò truyÖn? - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: 1948: nh÷ng n¨m ®Çu kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p ® sù ph©n hãa vÒ t­ t­ëng trong tÇng líp v¨n nghÖ sÜ: + TrÝ thøc g¾n bã víi CM ® tin t­ëng kh¸ng chiÕn. + TrÝ thøc Ýt tiÕp xóc víi CM ® hoµi nghi. ® TP ph¶n ¸nh sù thËt Êy. - Nhan ®Ò: + Tr­íc: "Tiªn s­ th»ng Tµo Th¸o": tiÕng chöi ®æng cña Hoµng. + Sau: "§«i m¾t": c¸i nh×n, quan ®iÓm ® chñ ®Ò TP. II. Ph©n tÝch: * Cèt truyÖn: - HS ®äc TP. Tãm t¾t cèt truyÖn? §é ®Õn nhµ Hoµng rñ tham gia kh¸ng chiÕn ® nhËn thÊy Hoµng sèng c¸ch biÖt, c¸i nh×n phiÕn diÖn, mét chiÒu ® cèt truyÖn ®¬n gi¶n, vÊn ®Ò ®Æt ra s©u s¾c. 1. §«i m¾t - vÊn ®Ò c¸i nh×n, quan ®iÓm: - C¸i nh×n cña Hoµng thÓ hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? - C¸i nh×n ®ã thÓ hiÖn th¸i ®é nh­ thÕ nµo? - Hoµng nh×n kh¸ng chiÕn nh­ thÕ nµo? - §é cã c¸i nh×n nh­ thÕ nµo? - Thö lý gi¶i xem v× sao §é vµ Hoµng cã c¸i nh×n kh¸c nhau? - Nh÷ng chi tiÕt nµo gîi lªn cuéc sèng vµ tÝnh c¸ch cña Hoµng? - LËp tr­êng cña Hoµng? - NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt Hoµng? - NhËn xÐt vÒ nh©n vËt §é? a. C¸i nh×n: * Hoµng: - Nh×n ng­êi n«ng d©n: + "ThÊy anh b©y giê khæ së...® xØ v¶" "anh ruét t¶n c­ vÒ nhµ em...® b¾t ra lÒu" ® tµn nhÉn. + "giÕt mét con gµ, mai c¶ lµng ®Òu biÕt" "ngµy mai chuyÖn anh ®Õn ch¬i..." ® tß mß, thãc m¸ch. + ngè - nhÆng xÞ nhiªu khª - dèt bÊt tµi - khoe ch÷. (chuyÖn hái giÊy, chuyÖn anh thanh niªn v¸c tre...). ® th¸i ®é coi th­êng, khinh bØ ® ch­a hiÓu b¶n chÊt tèt ®Ñp cña hä, cho r»ng hä kh«ng lµm CM ®­îc. - Nh×n kh¸ng chiÕn: + bi, n¶n + chØ tin vµo «ng cô ® thiÕu niÒm tin vµo kh¸ng chiÕn, t«n sïng c¸ nh©n. * §é: - Nh×n nh©n d©n: + VÉn thÊy hä cã nh÷ng nh­îc ®iÓm: tß mß, tr×nh ®é kÐm... + ThÊy ®­îc b¶n chÊt CM: h¨ng h¸i, nhiÖt t×nh tham CM ® hiÓu ng­êi n«ng d©n, nh×n thÊy hä chÝnh lµ lùc l­îng CM ® nh©n ®¹o. - Nh×n kh¸ng chiÕn: + tin t­ëng + tham gia kh¸ng chiÕn cïng nh©n d©n. ® c¸i nh×n nhËp cuéc. b. Nguyªn nh©n: * Hoµng: sèng t¸ch biÖt, l¹c lâng víi cuéc sèng cña nh©n d©n: - H×nh d¹ng: khÖnh kh¹ng, to bÐo ® gîi lªn sù no ®ñ ®Õn thõa møa - tr¸i ng­îc n¹n ®ãi võa tµn ph¸ tõ miÒn Trung ®Õn miÒn B¾c. - C¶nh sèng: cöa ®ãng khÐp, con chã to, d÷, nhµ ®Ñp, mµn tuynh... ®sèng cÇu kú, phong l­u, tr­ëng gi¶ - tr¸i ng­îc hoµn c¶nh t¶n c­, hoµn c¶nh kh¸ng chiÕn ® tù ®Æt m×nh vµo trong mét hßn ®¶o b×nh yªn, hoµn toµn t¸ch biÖt víi sãng giã bªn ngoµi. ® . thiÕu mét sù nhËp cuéc, thiÕu mét sù c¶m th«ng, th­¬ng yªu ®èi víi ng­êi d©n . thiÕu mét c¸i t©m - tr¸i ng­îc víi §é: c¸i nh×n th­¬ng yªu, tr©n träng. * LËp tr­êng: Hoµng coi cuéc CM nµy lµ cña ai ®ã chø kh«ng ph¶i cña m×nh ® kh«ng ®øng vµo hµng ngò CM, kh«ng s½n sµng hi sinh cho CM. c. NhËn xÐt: * Hoµng: - Mçi chi tiÕt tõ anh ta (ngo¹i h×nh, c¸ch sèng...) ®Òu béc lé b¶n chÊt, c¸i nh×n. - Nãi nhiÒu: + nãi cã duyªn - cã tµi diÔn ®¹t + hµi h­íc ho¸ - lè bÞch ho¸ + c¸i nh×n s¾c s¶o. ® cã c¸ tÝnh râ nÐt, cã tµi, nh­ng anh ta ®· lè bÞch ho¸ ng­êi n«ng d©n ®Ó c­êi mét c¸ch tho¶ thuª ® v« t×nh, bÊt nhÉn. - Nãi lÊn l­ít ® béc lé b¶n chÊt, c¸i nh×n, suy nghÜ. ® phª ph¸n c¸i nh×n cò trong cuéc ®æi míi. * §é: - Rôt rÌ, Ýt nãi, hiÒn hËu. - §­a ra ph¶n ®Ò cã søc thuyÕt phôc. ® ng­êi s©u s¾c, chÝn ch¾n. Þ Hoµng kh«ng nh×n ng­êi, nh×n ®êi b»ng ®«i m¾t ®øng vÒ phÝa kÎ thï, nh­ng còng kh«ng ph¶i lµ con ng­êi nhËp cuéc ® c¸i nh×n lÖch l¹c, mét chiÒu. Þ phª ph¸n c¸i nh×n cña Hoµng, kh¼ng ®Þnh c¸i nh×n cña §é. 2. §«i m¾t - tuyªn ng«n nghÖ thuËt: - Qua "§«i m¾t", Nam Cao thÓ hiÖn tuyªn ng«n nghÖ thuËt nh­ thÕ nµo? a. Muèn s¸ng t¸c - ph¶i nhËp cuéc: - Hoµng lµ nhµ v¨n cã tµi, nh­ng trong hoµn c¶nh míi kh«ng thÓ s¸ng t¸c ®­îc ® kh«ng t×m ®­îc ngån c¶m høng bëi t©m hån ®ãng khÐp. ® muèn s¸ng t¸c ph¶i cã gèc rÔ víi cuéc ®êi, t×m c¸i ®Ñp ë trong cuéc ®êi ® nhËp cuéc. (ChÕ Lan Viªn: "Kh«ng cã th¬ ®©u gi÷a lßng ®ãng khÐp"; Xu©n DiÖu: "T«i cïng x¶ thÞt víi nh©n d©n t«i"). b. Tµi n¨ng chØ n¶y në víi c¸i nh×n ®óng ®¾n. 3. NghÖ thuËt ®Æc s¾c: - NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n "§«i m¾t"? - NghÖ thuËt trÇn thuËt hÊp dÉn, linh ho¹t. - NghÖ thuËt kh¾c ho¹ nh©n vËt. * Cñng cè: - VÊn ®Ò c¸ch nh×n, lËp tr­êng cña ng­êi nghÖ sÜ ®èi víi nh©n d©n vµ cuéc kh¸ng chiÕn. - Tuyªn ng«n nghÖ thuËt cña nhµ v¨n thÓ hiÖn qua truyÖn ng¾n. * DÆn dß: - Häc thuéc mét sè c©u. - Ph©n tÝch nh©n vËt Hoµng. - ChuÈn bÞ lµm bµi viÕt sè III.