Giáo án bồi giỏi Vật lí 9 năm học 2010 - 2011

GI¸O ¸N BåI GiáI VËT LÝ 9 N¡M HäC 2010-2011 D¹y ngµy 28/9/2010 ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP Câu 1.Cho 2 điện trở R1 và R2 mắc nối tiếp, hiệu điện thế U ko đổi .Chứng minh rằng hiệu điện thế giữa 2 đầu mỗi điện trở tỉ lệ thuận với điện trở đó. Câu 2.Hai điện trở R1,R2 mắc nối tiếp: Biết R1 = 3Ω, R2 = 6Ω, UAB = 12V.Tìm: a.Điện trở tương đương của đoạn mạch b.Cường độ dòng điện qua mỗi điện trở c.Hiệu điện thế 2 đầu mỗi điện trở Câu 3.Cho R1,R2,R3 mắc nối tiếp, biết: R1= 1Ω, R2 = 2, R3 = 2Ω; UAB = 16V.Tìm: a.Điện trở tương đương của đoạn mạch b. Hiệu điện thế hai đầu mỗi điện trở Câu 4. Cho R1 = 1Ω, R2 = 2Ω, R3 = 3Ω mắc nối tiếp nhau, I = 0,5A .Tìm: a.Hiệu điện thế của mạch b.Tính U23 Câu 5. Cho R1 = 3Ω, R2 = 7Ω, U = 12V. Tính cường độ dòng điện trong mạch Câu 6. Cho 2 điện trở R1=R2=10Ω mắc nối tiếp . a.Tìm điện trở tương đương của mạch . b.Mắc thêm điện trở R3=5Ω nối tiếp với R1. Tìm điện trở tương đương của mạch Câu 7. Cho R1 = 5Ω, R2 = 10Ω, R3 = 15Ω, U23 = 15V. Tìm: a.Cường độ trong mạch b.Hiệu điện thế của mạch Câu 8. Cho R1 = 4Ω và R2 mắc nối tiếp nhau. Hiệu điện thế 2 đầu mạch là 12V thì cường độ dòng điện qua mạch là 0,5A . Điện trở R2 bao nhiêu? Câu 9. Cho R2=10Ω mắc nối tiếp R1 hiệu điện thế U = 9V, U2 = 5V . Tính R1. Hướng dẫn giải: Câu 1. Đoạn mạch nối tiếp thì : I1= I2 => U1: R1= U2: R2 => U1: U2 = R1:R2 Câu 2. a.Điện trở tương đương Rtđ = R1+R2 = 3+6 = 9Ω b.Cường độ dòng điện I = U/Rtđ = 12/9 = 4/3A Vì R1 nt R2 suy ra I1 = I2 = I = 4/3A c. U1 = I1.R1 = 4/3. 3= 4V U2 = I2.R2 = 4/3.6 = 8V Câu 3. a.Điện trở tương đương: Rtđ = R1+R2+R3 = 1+2+1 = 4Ω b.I=U/Rtđ=16/4=4A U1,U2,U3=? •Theo định luật Ôm: I = U/Rtđ = 16/4=4 A •R1 nt R2 nt R3 nên: I1= I2= I3= I= 4A •U1 = I1.R1 = 4.1 = 4V •U2 = I2.R2 = 4.2 = 8V •U3 = I3.R3 = 4.1 = 4V Câu 4. a.UAB = ? Điện trở tương đương: Rtđ = R1+R2+R3 = 6Ω Do mắc nối tiếp: I1 = I2 = I3 = I = 0,5A Hiệu điện thế: UAB = I.Rtđ = 0,5.6 = 3V b.U23=I.R23 Với: I2 = I3 = I23 = 0,5A R23 = R2+R3 = 5Ω Suy ra : U23 = 0,5.5 = 2,5V Câu 5. I=1,2A Câu 6. a.Điện trở tương đương R1 nt R2: Rtđ = R1+R2 = 10+10 = 20Ω b.Điện trở tương đương (R1 nt R2) nt R3: Rtđ = R1+R2+R3 = 20+5 = 25Ω Câu 7. a. •Rtđ = R1+R2+R3 = 30Ω •R23 = R2+R3 = 25Ω •Định luật Ôm: I23 = U23/R23 = 15/25 = 0,6A Vì mắc nối tiếp: I1 = I2 = I3 = I = IA = I23 = 0,6A b.UAB = ? UAB = I.Rtđ = 0,6.30 =18V Câu 8. R2 = 20Ω Câu 9. •I2 = U2/R2 = 5/10 = 0,5A •Do mắc nối tiếp: I1= I2 = I = 0,5A •I = UAB/Rtđ => Rtđ = UAB/I = 9/0,5 = 18Ω •Rtđ = R1+R2 => R1 = Rtđ-R2 = 18 -10 = 8Ω D¹y ngµy 1/10/2010 ĐOẠN MẠCH SONG SONG I.Kiến thức cần nắm: - Cường độ dòng điện: I = I1 + I2 + I3 + . - Hiệu điện thế: U= U1 + U2 + U3 + . - Điện trở tương đương: 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 + . II.Các bài tập: Câu 1. Cho đoạn mạch R1//R2. Chứng tỏ rằng cường độ dòng điện chạy qua mỗi điện trở thõa mãn hệ thức I1/I2 = R2/R1. Câu 2. Cho 3 điện trở R1,R2,R3 mắc song song hãy chứng minh công thức tính điện trở của đoạn mạch : 1/Rtđ = 1/R1 + R2 + R3 Câu 3. Phòng học cần sử dụng 1 đèn dây tóc và 1 quạt trần có cùng hiệu điện thế định mức là 220V . Hiệu điện thế nguồn 220V. Mỗi dụng cụ có công tắc và cầu trì bảo vệ riêng . a.Phải mắc các dụng cụ đó như thế nào để chúng hoạt động bình thường b.Vẽ sơ đồ mạch điện khi đó Câu 4. Cho R1=3Ω, R2=6Ω mắc song song với nhau . a.Tính Rtđ . b.Mắc thêm R3=2Ω. Song song với R2. Tính Rtđ Câu 5. Cho R1=3Ω, R2 = R3 = 6Ω mắc song song với nhau, U=6V. a.Tìm Rtđ của mạch . b.Tính cường độ dòng điện trong mạch Câu 6. Cho mạch điện có R1=3Ω, R2=6Ω mắc song song với nhau, I1=0,5A. Tìm: a.Rtđ của mạch b.Tính hiệu điện thế của mạch . c.Tính cường độ dòng điện trong mạch và cường độ dòng điện qua điện trở R2. Câu 7. Cho R1=6Ω mắc song song với R2, I1=0,5A , I = 1,5A. Tìm: a.Cường độ dòng điện qua điện trở R2 . b.Hiệu điện thế của mạch . c.Điện trở R2. Câu 8. Cho R1 = 2R2 mắc song song với nhau , I = 1,5A , U =12V. Tìm: a.Rtđ của mạch . b.Điện trở R1, R2. c.Cường độ dòng điện qua mỗi điện trở . Câu 9. Cho 2 điện trở R1, R2 mắc song song , U = 12V ; I1 = 0,5A ; I = 1A. a.Vẽ sơ đồ mạch điện. b.Tìm R1 , R2 . Câu 10. Cho 3 điện trở R1, R2, R3 mắc song song với nhau . Biết I1 = 2I2 ; I3=3I2 ; Điện trở R1 = 3Ω. a.Tìm R2, R3. b.Khi hiệu điện thế 2 đầu mạch là 6V thì cường độ trong mạch là bao nhiêu ? Câu 11. Mét m¹ch ®iÖn gåm mét nguån ®iÖn vµ mét ®o¹n m¹ch nèi hai cùc cña nguån. Trong ®o¹n m¹ch cã mét d©y dÉn ®iÖn trë R, mét biÕn trëvµ mét ampe kÕ m¾c nèi tiÕp. HiÖu ®iÖn thÕ cña nguån kh«ng ®æi, ampe kÕ cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ, biÕn trë con ch¹yghi ( 100 W -2A) a) VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn vµ nªu ý nghÜa nh÷ng con sè ghi trªn biÕn trë. b) BiÕn trë nµy lµm b»ng d©y nikªlin cã ®iÖn trë suÊt 0,4.10-6 Wmvµ ®­êng kÝnh tiÕt diÖn 0,2mm. TÝnh chiÒu dµi cña d©y lµm biÕn trë. c) Di chuyÓn con ch¹y cña biÕn trë, ng­êi ta they ampe kÕ chØ trong kho¶ng tõ 0,5 A ®Õn 1,5 A. T×m hiÖu ®iÖn thÕ cña nguån ®iÖn vµ ®iÖn trë R. Hướng dẫn giải: Câu 1.Chứng minh: I1/I2 = R2/R1 •Do mắc song song : U1 =U2 I1R1 = I2R2 I1/I2 = R2/R1 Câu 2. Chứng minh : 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 Ta có: I = I1 + I2 + I3 (1) U1 = U2 = U3 = U (2) (1) I = U1/R1 + U2/R2 + U3/R3 (3) (2) và (3) => I = U (1/R1 + 1/R2 +1/R3) I/U = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 ; Đặt 1/Rtđ = I/U => 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 Câu 3. a.Đèn và quạt phải mắc song song vào nguồn 220V b.Vẽ sơ đồ Câu 4. a.R1 // R2 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 = 1/3 + 1/6 = 1/2 =>Rtđ = 2Ω b.R1 // R2 // R3 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 = 1/3 + 1/6 + 1/2 = 1 => Rtđ = 1Ω Câu 5. a.Điện trở tương đương : 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 = 1/3 + 1/6 + 1/6 = 2/3 Rtđ = 1,5Ω b.I = U/Rtđ = 6/1,5 = 4A Câu 6. a.Điện trở tương đương : 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 = 1/3 + 1/6 = 1/2 => Rtđ = 2Ω b.•U1 = I1.R1 = 0,5.3 = 1,5V •Do R1 // R2 => U1 = U2 = U = 1,5V Câu 7. a.Ta có : I = I1 + I2 => I2 = I – I1 = 1,5 – 0,5 = 1A b.•Do R1 // R2 nên : U1 = U2 = U = 3V c.Điện trở R2 : I2 = U2/R2 => R2 = U2/I2 = 3/0,5=6Ω Câu 8. a.Điện trở tương đương : Rtđ = U/I = 12/1,5 = 8 Ω b.R1 , R2 = ? Ta có : 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 (1) Mà: R1 = 2R2 (2) và (2) => 1/Rtđ = 1/2R2 + 1/R2 = 3/2R2 =>R2 = 3/2.Rtđ = 3/2.8 = 12Ω (2) => R1 = 2R2 = 2.12 = 24Ω c.I1 , I2 =? Ta có : U1 = U2 = U = 12V •I1 = U1/R1 = 12/24 = 0,5A •I2 = U2/R2 = 12/12 = 1A Câu 9. a.Sơ đồ mạch điện : b.R1 , R2 = ? •Do mắc song song : U1 = U2 = U = 12V •R1 = U1/I1 = 12/0,5 = 24Ω •I = I1 + I2 => I2 = I – I1 = 1 – 0,5 = 0,5A => R2 = U2/I2 = 12/0,5 = 24Ω Câu 10. a.R2 , R3 = ? •Do mắc song song : U1 = U2 = U3 = U I1 = U/R1 I2 = U/R2 => I1/I2 = R2/R1 Mà : I1 = 2I2 => 2 = R2/R1 => R2 = 2R1 = 6Ω •I3 = U/R3 •I2/I3 = R3/R2 I2/3I2 = R3/R2 => R3 = R2/3 = 6/3 = 2Ω b.UAB = 6V •I1 = U1/R1 = 6/3 = 2A •I2 = U2/R2 = 6/6 = 1A •I3 = U3/R3 = 6/2 = 3A Câu 11. + Sè ghi 100W trªn biÕn trë cho biÕt ®iÖn trë lín nhÊt lµ 100W (0,25v ®iÓm )+ sè ghi 2A trªn biÕn trë cho biÕt c­êng ®é dßng ®iÖn lín nhÊt ®­îc phÐp qua biÕn trë lµ 2A. b) Tõ c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë R' = r . vµ c«ng thøc tÝnh tiÕt diÖn : S = Suy ra chiÒu dµi d©y lµm biÕn trë l‏‎= m c) Gäi U lµ hiÖu ®iÖn thÕ cña nguån , Rx lµ ®iÖn trë cña biÕn trë, vµ I lµ c­êng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch. Theo ®Þnh luËt ¤m, ta cã : I= Víi U vµ R lµ kh«ng ®æi th× khi con ch¹y ë vÞ trÝ M, Rx = 0 c­êng ®é dßng ®iÖn sÏ cã gi¸ trÞ cùc ®¹i Imax 1,5 A Ta cã: 1,5 = ( 1) Khi con ch¹y ë vÞ trÝ N, Rx=R'= 100W, c­êng ®é dßng ®iÖn cã gi¸ trÞ cùc tiÓu: Imin= 0,5 A Ta cã: 0,5 = (2) Tõ (1) vµ (2) → VËy hiÖu ®iÖn thÕ cña nguån ®iÖn b»ng 75 (V) vµ ®iÖn trë R = 50 (W) sè 4 D¹y ngµy 5/10/2010 ®o¹n mach hçn hîp 6.3Trong bé bãng ®Ìn l¾p ë h×nh 6.3. C¸c bãng ®Ìn cã cïng ®iÖn trë R. BiÕt c«ng suÊt cña bãng thø t­ lµ P1=1W . T×m c«ng suÊt cña c¸c bãng cßn l¹i. (xem 4.1/NC9/ §HQG) 6.4. Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ 6.4 biÕn trë cã ®iÖn trë toµn phÇn R0 =12 W, ®Ìn lo¹i (6V-3W), UMN=15V. T×m vÞ trÝ con ch¹y C ®Ó ®Ìn s¸ng b×nh th­êng. ( xem: 4.10 /NC/ §HQG) 6.5.Trong m¹ch ®iÖn 6.4, kÓ tõ vÞ trÝ cña C mµ ®Ìn s¸ng b×nh th­êng, ta tõ tõ dich chuyÓn con ch¹y vÒ phÝa M, th× ®é s¸ng cña ®Ìn vµ c­êng ®é dßng ®iÖn rÏ qua MC/ thay ®æi nh­ thÕ nµo? (4.11NC9) 6.6. Trong m¹ch ®iÖn h×nh 6.6, UMN=12V, A vµ V lÝ t­ëng, v«n kÕ V chØ 8v, ®Ìn lo¹i (6V-3,6W)s¸ng b×nh th­êng a. tÝnh: R1 , R2 , R. b 6.7. Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ 6.7 R=4 W, R1 lµ ®Ìn lo¹i (6V-3,6W), R2 lµ biÕn trë, UMN =10 V kh«ng ®æi.. a. X¸c ®Þnh R2 ®Ó ®Ìn s¸ngb×nh th­êng. b. X¸c ®Þnh R2 ®Ó c«ng suÊt tiªu thô cña R2 cùc ®¹i. c.X¸c ®Þnh R2 ®Ó c«ng suÊt tiªu thô cña m¹ch m¾c song song cùc ®¹i. ( Xem 4.14 nc9/XBGD) 6.8.Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ 6.8: U=16V, R0=4 W, R1 =12 W, Rx lµ mét biÕn trë ®ñ lín, AmpekÕ vµ d©y nèi cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ. A. tÝnh R1 sao cho Px=9 W , vµ tÝnh hiÖu suÊt cña m¹ch ®iÖn. BiÕt r»ng tiªu hao n¨ng l­îng trªn Rx, R1 lµ cã Ých, trªn R0 lµ v« Ých. b. Víi gi¸ trÞ nµo cña Rxth× c«ng suÊt tiªu thô trªn nã cùc ®¹i. TÝnh c«ng suÊt Êy? (Xem 149 NC9/ XBGD). 6.9** Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh 6.9 . BiÕn trë cã ®iÖn trë toµn phÇn R0 , §1 lo¹i 3V-3W , §2 lo¹i 6V-6W a.C¸c ®Ìn s¸ng b×nh th­êng.T×m R0 ? b**.Tõ vÞ trÝ dÌn s¸ng b×nh th­êng( ë c©u a), ta di chuyÓn con ch¹y C vÒ phÝa B. Hái ®é s¸ng cña c¸c ®Ìn thay ®æi thÕ nµo? 6.10: Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh (6.10) UMN=36V kh«ng ®æi, r= R2 =1,5 W, R0 =10 W, R1 = 6 W, HiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc cña ®Ìn ®ñ lín(®Î ®Ìn kh«ng bÞ háng).X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña con ch¹y ®Ó : a. C«ng suÊt tiªu thô cña ®Ìn §2 lµ nhá nhÊt.T×m P2 ? b. C«ng suÊt cña ®o¹n m¹ch MB lµ nhá nhÊt. 6.11**. Cho m¹ch ®iÖn h-6.11. BiÕn trë cã ®iÖn trë toµn phÇn R0 =10 W, ®Ìn ® lo¹i (6V-3W),UMN = 15V kh«ng ®æi, r=2 W. a.T×m vÞ trÝ cña con ch¹y C ®Ó ®Ìn s¸ng b×nh th­êng. b. NÕu tõ vÞ trÝ ®Ìn s¸ng b×nh th­êng, ta ®Èy con ch¹y C vÒ phÝa A th× ®é s¸ng cña ®Ìn thay ®æi nh­ thÕ nµo? C¸c bµi tËp kh¸c:§Ò thi lam s¬n (1998-1999); bµi 3 ®Ò thi lam s¬n (2000-2001). -bµi 4.18; 4.19( NC9/ §HQG). Tµi liÖu cÇn cã: S¸ch 121 NC9 S¸ch bµi tËp n©ng cao vËtlÝ 9 nha xuÊt b¶n gi¸o dôc (XBGD) S¸ch vËt lÝ n©ng cao (§H quèc gia Hµ néi- §H khoa häc tù nhiªn khèi PT chuyªn lÝ Bé ®Ò thÞ häc sinh giái tØnh; lam s¬n, §H tù nhiªn Hµnéi.... Lµm l¹i hÕt c¸c bµi tËp trong s¸ch 121 NC9( tù t×m theo c¸c chñ ®Ò ë trªn ) Gîi ý ph­¬ng ph¸p gi¶i Bµi 6.4gäi gi¸ trÞ cña phÇn biÕn trë AC lµ x: ®iÖn trë cña ®Ìn R® =U®2:P®=12 W ® RMC=,RCN=R0-x=12-x. ®Ìn s¸ng b×nh th­êng Þ U®=6v ® UCN=9V TÝnh I®, tÝnh I AC, TÝnh I CN( theo biÕn x)® ph­¬ng tr×nh I®+IAC=ICN ® gi¶i ph­¬ng tr×nh trªn ® x Bµi 6.5:TÝnh RMC=,RCN=R0-x=12-x. ®RMN ®C§m¹ch chÝnh ® UMC=f(x) (*)vµ Bµi tËp tæng hîp So¹n ngµy D¹y ngµy 13/10 Bài 1 Để bóng đèn Đ1( 6V - 6W ) sử dụng được ở nguồn điện có hiệu điện thế không đổi U = 12V, người ta dùng thêm một biến trở con chạy và mắc mạch điện theo sơ đồ 1 R0 hoặc sơ đồ 2 như hình vẽ ; điều chỉnh con chạy C cho đèn Đ1 sáng bình thường : Mắc mạch điện theo sơ đồ nào thì ít hao phí điện năng hơn ? Giải thích ? Đ1 Đ1 C C A B Sơ đồ 1 Sơ đồ 2 Biến trở trên có điện trở toàn phần RAB = 20W. Tính phần điện trở RCB của biến trở trong mỗi cách mắc trên ? ( bỏ qua điện trở của dây nối ) Bây giờ chỉ sử dụng nguồn điện trên và 7 bóng đèn gồm : 3 bóng đèn giống nhau loại Đ1(6V-6W) và 4 bóng đèn loại Đ2(3V-4,5W). Vẽ sơ đồ cách mắc 2 mạch điện thoả mãn yêu cầu : + Cả 7 bóng đèn đều sáng bình thường ? Giải thích ? + Có một bóng đèn không sáng ( không phải do bị hỏng ) và 6 bóng đèn còn lại sáng bình thường ? Giải thích ? Bµi:2. Cho 3 bãng ®Ìn cã ghi 6V- 3W, 6V- 6W, 6V- 8W, mét biÕn trë con ch¹y vµ mét nguån ®iÖn mét chiÒu 12V. H·y nªu c¸ch m¾c nh÷ng linh kiÖn trªn thµnh m¹ch ®iÖn sao cho c¶ 3 ®Ìn trªn ®Òu s¸ng b×nh th­êng. TÝnh ®iÖn trë cña biÕn trë trong mçi tr­êng hîp? Bµi 3: Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ: R1 = R2 = R3 = 6 W ; R4 = 2 W UAB = 18 v Nèi M vµ B b»ng mét v«n kÕ. T×m sè chØ cña v«n kÕ Nèi M vµ B b»ng 1 am pe kÕ ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ. T×m sè chie cña ampe kÕ, chiÒu dßng qua A. H­íng dÉn Bµi 3: a. Sè chØ cña v«n kÕ. V«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín nªn dßng ®iÖn kh«ng ®i qua v«n kÕ. S¬ ®å m¹ch ®iÖn [(R2 nt R3) // R1] nt R4. - Sè chØ cña ampe kÕ chØ hiÖu ®iÖn thÕ UMB. - §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng: R23 = R2 + R3 = 12 W R123 = RAB = R123 + R4 = 6 W - C­êng ®é dßng ®iÖn qua m¹ch chÝnh: HiÖu ®iÖn thÕ: UNB = U4 = I4 . R4 = IC . R4 = 6 v UAN = UAB - UNB = 12 v - C­êng ®é qua R2 ; R3 : - HiÖu ®iÖn thÕ: UMN = U3 = I3 . R3 = 6 v - Sè chØ cña v«n kÕ: uv = UMB = UMN + UNB = U3 + U4 = 12 v b. Sè chØ cña ampe kÕ. S¬ ®å m¹ch: §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng:R34 = R143 = C­êng ®é dßng ®iÖn qua R1 : C­êng ®é dßng ®iÖn qua R2 : HiÖu ®iÖn thÕ: UNB = U34 = I34 R34 = I1R34 = 3,6 v Dßng ®iÖn qua R3 : XÐt vÞ trÝ nót M ta cã IA = Ic + IB = 3,6 (A) Dßng ®iÖn qua tõ M ---> B Bµi 4: Cho m¹ch ®iÖn ( h×nh vÏ ). BiÕt R1 = R3 = R4= 4, R2= 2, U = 6 V a. Nèi A, D b»ng mét v«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín. T×m chØ sècña v«n kÕ? b. Nèi A, D b»ng mét Ampe kÕ cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ. T×m sè chØ cña Ampe kÕ vµ ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña m¹ch. H­íng dÉn Bµi 4: a. Do v«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín nªn c­êng ®é dßng ®iÖn qua nã xem nh­ b»ng kh«ng.VËy ta cã m¹ch ®iÖn: R1 nèi tiÕp R2 // ( R3 nt R4). suy ra R34 = R3 + R4 = 8 RCB = - §iÖn trë toµn m¹ch lµ R = R1 + RCB = 5,6 - C­êng ®é dßng qua ®iÖn trë R1 lµ : I1= U / R = 1,07 A suy ra UCB = RCB . I1 = 1,72 V - Do I3 =I4= UCB/ R34 = 0,215 A - V«n kÕ chØ UAD = UAC + U CD = I1 .R1 + I3 .R3 = 5,14 V. VËy sè chØ cña v«n kÕ lµ 5,14 V. b. Do ®iÖn trë cña ampe kÕ kh«ng ®¸ng kÓ nªn ta cã thÓ chËp A, D l¹i. Lóc nµy m¹ch ®iÖn thµnh: ( R1// R3 ) nt R2 // R4 . - R13= = 2 - R123 = R2 + R13 = 4 - §iÖn trë toµn m¹ch lµ R = Suy ra ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cua rm¹ch lµ 2 * Sè chØ cña ampe kÕ chÝnh lµ I3 +I4 - Dßng ®iÖn qua m¹ch chÝnh cã c­êng ®é I = U / R = 3 A - I 4 = U / R4 = 1,5 A suy ra I2 =I – I4 = 1,5 A - U2 = I2 . R2 = 3 V suy ra U1 = U – U2 = 3V - I 3 = U3 / R3 = U1 / R3 = 0,75 A VËy sè chØ cña ampe kÕ lµ I3 + I4 = 2,25A Bµi 5 : Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ , trong ®ã : §iÖn trë cña ampekÕ R1 = 0 ; R1 - R 3 = 2 W R2 = 1,5 W ; R4 = 3 W ; UAB = 1V . T×m c¸c c­êng ®é dßng ®iÖn vµ c¸c chØ sè cña ampekÕ cùc d­¬ng cña ampekÕ m¾c ë ®©u ? Bµi 6: Th¶ ®ång thêi 150g s¾t ë nhiÖt ®é 20oC vµ 500g ®ång ë nhiÖt ®é 25oC vµo 500g n­íc ë nhiÖt ®é 95oC. TÝnh nhiÖt ®é khi c©n b»ng nhiÖt. Cho nhiÖt dung riªng cña s¾t, ®ång vµ cña n­íc lµ: C1= 460 J/kg.®é, C2= 380 J/kg.®é, vµ C3= 4200 J/kg.®é. D¹y ngµy 19/10 Bµi TËp Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ . BiÕt U = 1,25v R1 = R3 = 2 R2 = 6 ; R4 =5 R1 R2 C V R2 R4 A B D + _ K V«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín , ®iÖn trë cña c¸c d©y nèi nhá kh«ng ®¸ng kÓ . TÝnh c­êng ®é dßng ®iÖn qua c¸c ®iÖn trë vµ sè chØ cña v«n kÕ khi khãa K ®ãng. C©u 3: Mét cuén d©y dÉn b»ng ®ång cã khèi l­îng 1,068 kg tiÕt diÖn ngang cña d©y ®Én lµ 1mm2 . BiÕt ®iÖn trë xuÊt cña d©y ®ång 1,7.10-8 m , khèi l­îng riªng cña ®ång 8900 kg/m3. a/. TÝnh ®iÖn trë cña cuén d©y nµy? b/. Ng­êi ta dïng d©y nµy ®Ó quÊn mét biÕn trë, biÕt lâi cña biÕn trë lµh×nh trßn ®­êng kÝnh lµ 2cm . T×m sè vßng d©y cuèn cña biÕn? . §¸p ¸n C©u 3: S = 1mm2 = 10- 6 m2 ; d = 2 cm = 0,02 m. a/. TÝnh thÓ tÝch cña d©y ®ång . m3 ChiÒu dµi cña cuén d©y dÉn lµ: = 120 m §iÖn trë cña d©y ®ång : b/. ChiÒu dµi cña mét vßng d©y: Sè vßng d©y quÊn cña biÕn : (vßng) §Ò 9 C©u 1.Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ. BiÕt : R1 A R2 R3 B R4 R1 =4 R2 = 16 M N R3 =12 + - R4= 18 HiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu ®o¹n m¹ch MN UMN =60V. a-TÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch. b-TÝnh c­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c ®iÖn trë vµ trong m¹ch chÝnh. c-TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ UAB. NÕu dïng v«n kÕ vµo gi÷a hai ®iÓm A,B th× cùc d­¬ng cña v«n kÕ ph¶i m¾c vµo ®iÓm nµo? V× sao?. H­íng dÉn C©u 1 (R1 nèi tiÕp R2) // (R3 nèi tiÕp R4) R1 =4 ; R2=16 ; R3 = 12 ; R4 = 18 , UMN = 60V a-RMN = ? b-I1, I2, I3, I4 = ? ; IMN =? c-UAB = ? V«n kÕ m¾c nh­ thÕ nµo ?. Bµi gi¶i: a-(1 ®iÓm) R12 = R1+R2 = 4+16 =20 () R34 = R3+R4 = 12+18 =30 () RMN= == =12 () b-(0,75 ®iÓm) C­êng ®é dßng ®iÖn m¹ch chÝnh. IMN= = =5 (A) C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua R1, R2. I1=I2 = = 3 (A) C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua R3, R4. I3=I4 = = 2 (A) c-(2 ®iÓm) ta cã : UAB = UAM + UMB. Hay UAB = -UMA + UMB. Trong ®ã : UMA = I1.R1 = 3.4 = 12 (V) UMB = I3.R4 = 2.12 = 24 (V) VËy : UAB = -12 + 24 = 12 (V) UAB = 12 (V) >0 chøng tá r»ng ®iÖn thÕ t¹i A lín h¬n ®iÖn thÕ t¹i B. Do ®ã khi m¾c v«n kÕ vµo 2 ®iÓm A, B th× chèt d­¬ng cña v«n kÕ ph¶i m¾c vµo ®iÓm A (0,75 ®iÓm). §Ò 10 C §Ò 11 C©u 6:Cho mach ®iÖn nh­ h×nh vÏ, c¸c ®iÖn trë cã gi¸ trÞ b»ng nhau vµ b»ng 4W; RA = 0 UAB = 3,6V kh«ng ®æi. a) TÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch AB b) T×m chØ sè trªn Ampe kÕ ®¸p ¸n A R3 R2 R4 R1 Æ Æ A B C©u 6: a) Ph©n tÝch ®­îc: R1 // [R4 nt (R2 // R3)] Tõ ®ã tÝnh ®­îc: R2,3 = 2W R2,3,4 = 6W RAB = 2,4 W b) TÝnh ®­îc: I = UAB : RAB = 3,6 : 2,4 = 1,5 (A); I1 = UAB : R1 = 3,6 : 4 = 0,9 (W) I4 = UAB : R2,3,4 = 3,6 : 6 = 0,6 (A); U2 = I4 .R2,3 = 0,6 . 2 = 1,2 (V) I2 = U2 : R2 = 1,2 : 4 = 0,3 (A) Suy ra sè chØ Am pe kÕ lµ: IA = I1 + I2 = 0,9 + 0,3 = 1,2 (A) §Ò 12 C©u 1: Cã hai ®iÖn trë trªn ®ã cã ghi R1 (20 W - 1,5 A) vµ R2(30W - 2 A) a.H·y nªu ý nghÜa c¶u c¸c con sè trªn R1 b.Khi m¾c R1 song song víi R2 vµo m¹ch th× hiÖu ®iÖn thÕ, c­êng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch tèi ®a ph¶i lµ bao nhiªu ®Ó c¶ hai ®iÖn trë ®Òu kh«ng bÞ háng. C©u 2: Cho m¹ch ®iÖn cã s¬ ®å nh­ h×nh vÏ BiÕt R1 = 12,6 W , R2 = 4 W, R3 = 6 W, R4 = 30 W, R5 = R6 =15 W, UAB = 30 V. TÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch. TÝnh c­êng ®é dßng ®iÖn qua mçi ®iÖn trë TÝnh c«ng suÊt tiªu thô cña R6. C©u 4: H·y thiÕt kÕ mét m¹ch ®iÖn gåm 10 ®iÖn trë cïng lo¹i, gi¸ trÞ mçi ®iÖn trë lµ 2 W, sao cho khi ®Æt vµo hai ®Çu m¹ch ®iÖn hiÖu ®iÖn thÕ 2,5 V th× dßng ®iÖn trong m¹ch chÝnh lµ 0,5 A. §¸p ¸n C©u 1: a. ý nghÜa cña c¸c con sè ghi trªn R1 - §iªn trë R1 cã gi¸ trÞ 20 W - C­êng ®é dßng ®iÖn ®Þnh møc cña R1 lµ 1,5 A b. HiÖu ®iÖn thÕ, c­êng ®é dßng ®iÖncña m¹ch tèi ®a lµ: UMAX = U®m1 = 20 x1,5 = 30 (V) RMAX = => IMAX = = = 2,5 (A) C©u 2: a. R23 = R456 = = => Rt® = R1 + R23 + R456 =12,6 + 2,4 +15 =30 (W) (0,5) b. C­êng ®é dßng ®iÖn qua mçi ®iÖn trë lµ: I1 = IM =UAB/RAB = 30/30 = 1 (A) vµ I1 + I2 = IM = 1 =>I2 = 0,6 A, I3 = 0,4 A I4 = I5 = I6 = 0,5 A c. P6 = I62. R6 = 0,52 .15 = 3,75 (W) C©u IV: +) V× RM = 5 (W) =>§o¹n m¹ch gåm 5 nhãm m¾c nèi tiÕp, mçi nhãm cã 2 ®iÖn trë m¾c song song: §Ò13 C©u 1 : Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ. R1= 40W, R2= 30W, R3= 20W, R4= 10W. TÝnh ®iÖn trë toµn m¹ch khi : K1 ng¾t, K2 ®ãng. K1 ®ãng, K2 ng¾t. Khi K1, K2 ®Òu ®ãng. C©u 2: Dïng mét bÕp ®iÖn lo¹i 200V – 100W ho¹t ®éng ë hiÖu ®iªn thÕ 150V ®Ó ®un s«i Êm n­íc. BÕp cã hiÖu suÊt 80%. Sù to¶ nhiÖt cña Êm ra kh«ng khÝ nh­ sau: NÕu thö t¾t ®iÖn th× sau mét phót n­íc h¹ xuèng 0.5oC, Êm cã M1 = 100g, C1= 600 J/kg ®é, n­íc cã m2= 500g, C2= 4200 J/kg ®é, nhiÖt ®é ban ®Çu lµ 200C. T×m thêi gian ®un cÇn thiÕt ®Ó n­íc s«i. H­íng dÉn C©u 1: a.Khi K1 ng¾t, K2 ®ãng. R1nt [R3//(R2nt R4)] R2,4= R2+ R4 = 40 (W) R3,2,4= ( R = R1 + R3,2,4= 53,3(W) b.Khi K1 ®ãng, K2 ng¾t. R1nt [R2//(R3nt R4) R3,4= R3+ R4 = 30 (W) R2,3,4= = 15 (W) R = R1+ R2,3,4 = 55 (W) c.Khi K1, K2 ®Òu ®ãng: I4 = 0 R1nt (R2//R3 R = R1 + R2,3 = 52 (W) C©u 2: Sö dông c«ng thøc :.P = ®Ó so s¸nh víi c«ng suÊt ®Þnh møc. C«ng toµn phÇn cña bÕp lµ : P = .P0 C«ng suÊt cã Ých cña bÕp lµ: P1 = H.P = 450 (W) C«ng suÊt to¶ nhiÖt cña kh«ng khÝ: P2= = 18 W (P1- P2).t = (C1 m1+ C2 m2)(100- 20) t = 400 C©u 3: Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ : Bá qua ®iÖn trë cña d©y nèi U = 90 V, R1 = 45 R2= 90, R4 = 15 A K R1 R4 C R2 R3 + - U * khi K më hoÆc K ®ãng th× sè chØ cña AmpekÕ kh«ng ®æi. tÝnh sè chØ cña ampekÕ A vµ c­êng ®é dßng ®iÖn qua kho¸ K khi K ®ãng. . H­íng dÉn C©u 3: Khi K më m¹ch ®iÖn ®­îc vÏ l¹i nh­ h×nh vÏ A R1 C R4 R3 R2 * tÝnh RACD = R1 + R4 = 45 +15 = 60() * RAD = = * RAB = RAD +R3= 36+ R3 * TÝnh I= * TÝnh UAD: UAD= IAD = * TÝnh I1=I4=IA: IA= = = Khi K ®ãng M¹ch ®iÖn ®­îc vÏ l¹i nh­ sau: A I’a I’ R2 R4 B R3 C R1 I1 + - U * TÝnh RDB: RDB= = RADB = R2RDB = +90 = * tÝnh I: I= = * TÝnh UDB: UDB: = I RDB= . = * TÝnh = I4: = = = = (2) * theo bµi ra ta cã: Ia= = 54(7R3+90) = 6R3( 36+R3) R3 – 27R3 – 810 = 0 Gi¶i ph­¬ng tr×nh ta nhËn ®­îc 2 nghiÖm: R3 =45; R= -18 lo¹i nghiÖm R VËy R3 nhËn gia trÞ R3= 45 () * TÝnh sè chØ AmpekÕ: Ia= = == 0,67(A) * c­êng ®é dßng ®iÖn qua kho¸ K IK= Ia+ = + = IK = 2,67(A) D¹y ngµy 30/10 §Ò 15 C©u 1: Mét d©y ®ång cã ®iÖn trë R, kÐo gi·n ®Òu cho ®é dµi t¨ng lªn gÊp ®«i (thÓ tÝch d©y kh«ng ®æi). Hái ®iÖn trë cña d©y sau khi kÐo thay ®æi nh­ thÕ nµo? C©u 2 Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ. R1 = R3 = R4 = 4W R1 C R2 R2 = 2W U = 6V R3 a) Khi nèi gi÷a A vµ D mét v«n kÕ th× · A . B v«n kÕ chØ bao nhiªu. BiÕt RV rÊt lín. D R4 b) Khi nèi gi÷a A vµ D 1 ampe kÕ th× ampe kÕ chØ bao nhiªu? BiÕt RA rÊt nhá /U / TÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña m¹ch + - trong tõng tr­êng hîp. C©u 3: Mét bÕp ®iÖn sö dông ë hiÖu ®iÖn thÕ 220V th× dßng ®iÖn ch¹y qua bÕp lµ 0,28A. Dïng bÕp ®un s«i 1,2lÝt n­íc tõ nhiÖt ®é 210C trong thêi gian 14 phót. TÝnh hiÖu suÊt cña bÕp. BiÕt nhiÖt dung riªng cña n­íc C = 4200 J/kgk H­íng dÉn C©u 1: Gäi tiÕt diÖn cña d©y tr­íc vµ sau khi kÐo lµ S vµ S) ChiÒu dµi cña d©y tr­íc vµ sau khi kÐo lµ l vµ l) Do thÓ tÝch kh«ng ®æi Þ Sl = S)l) (1) Mµ l) = 2l (2) Tõ (1) vµ(2) Þ S) =3/2 l §iÖn trë cña d©y lóc ®Çu: R = ƍ 2 l) 2l Sau khi kÐo: R) = ƍ = ƍ S) 3/2 l Þ R) = 4 ƍ = 4R S Sau khi kÐo ®iÖn trë cña d©y t¨ng 4 lÇn. C©u 2: a) Do RV rÊt lín nªn cã thÓ xem m¹ch gåm [(R3 nt R4)// R2] nt R1 Ta cã: R34 = R3 + R4 = 4 + 4 = 8(W) R34 . R2 8.2 R1 C R2 V RCB = = = 1,6 (W) · R34 + R2 8 + 2 Rt® = RCB + R1 = 1,6 + 4 = 5,6 (W) R3 U 6 R4 I = I1 = = = 1,07 (A) A · · B Rt® 5,6 D UCB = I. RCB = 1,07. 1,6 = 1,72 (V) C­êng ®é dßng ®iÖn qua R3 vµ R4 /U / UCB 1,72 + - I) = = = 0,215 (A) R34 8 Sè chØ cña v«n kÕ: UAD = UAC + UCD = IR1 + I)R3 = 1,07. 4 + 0,215.4 = 5,14 (V) b) Do RA rÊt nhá Þ A º D m¹ch gåm [(R1// R3)nt R2] // R4 Ta cã: R1.R3 4.4 R1 C I2 R2 R13 = = = 2(W) R1 + R3 4 + 4 I1 R) = R13 + R2 = 2 + 2 = 4(W) R3 U 6 A º D I2 = = = 1,5 A I3 I4 R4 R) 4 B V13 = I2. R13 = 1,5. 2 = 3V U13 3 / U / I1 = = = 0,75 A + - R1 4 U 6 I4 = = = 1,5 A R4 4 Þ I = I2 + I4 = 1,5 + 1,5 = 3A Sè chØ cña ampe kÕ lµ: Ia = I - I1 = 3 - 0,75 = 2,25 (A) U 6 Rt® = = = 2 (W) I 3 C©u 3: C«ng dßng ®iÖn s¶n ra trong 14 phót A= UIt = 220. 2,8. 14. 16 = 517440 (J) NhiÖt l­îng cÇn ®un s«i n­íc Q = mc (t2-t1) = 1,2. 4200 (100-21) = 398100(J) HiÖu suÊt: . H= .100% = .100% = 76,95% (C©u 4 : Do RA = 0 nªn ta chËp M víi N m¹ch cã s¬ ®å t­¬ng ®­¬ng lµ : R13= = R24 = = + Theo ®Þnh luËt «m ta cã : I = = = 0.5(A) Ta cã : I3 = I1 = = 0,25 (A) I2 = I. = 0,5. I4 = I - I2 = (A) * V× I2 > I4 : nªn dßng ®iÖn qua ampekÕ ch¹y tõ N ®Õn M ,cùc d­¬ng cña A m¾c ë N , vµ sè chªnh lÖch cña nãlµ : IA = I2 – I1 = (A) C©u 5 : C¸c líp kh«ng khÝ trong ¸o b«ng ®­îc c¬ thÓ ta s­ëi Êm . Nhê ¸o b«ng mµ líp kh«ng khÝ ®ã lu«n b¸m quanh c¬ thÓ ta khi cã giã hoÆc khi ®i l¹i Ýt bÞ xua ra xa lµm cho c¬ thÓ ta Ýt bÞ mÊt nhiÖt ra m«i tr­êng xung quanh . VËy kh«ng ph¶i ¸o b«ng truyÒn nhiÖt cho c¬ thÓ ta mµ chÝnh c¬ thÓ ta ®· truyÒn nhiÖt cho ¸o b«ng . Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ cao h¬n nhiÖt ®é c¬ thÓ , ph¶i mÆc quÇn ¸o dµi ®Ó ng¨n bít nhiÖt truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo c¬ thÓ . ë n­íc ta tuy trêi nãng nh­ng Ýt x¶y ra ®iÒu ®ã . NhiÖt ®é kh«ng khÝ th­êng thÊp h¬n nhiÖt ®é c¬ thÓ , nªn ta th­êng mÆc quÇn ¸o ng¾n vµ máng ®Ó cho c¬ thÓ tá nhiÖt ra kh«ng khÝ D¹y ngµy Bµi 1 R1 M R3 R2 N R4 + - Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ:U=12V, R1=R2=6Ω, R3=12Ω, R4=6Ω. a)TÝnh c­êng ®é dßng ®iÖn qua mçi ®iÖn trë vµ hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu mçi ®iÖn trë b)Nèi M vµ N b»ng mét v« kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín th× v«n kÕ chØ bao nhiªu? cùc d­¬ng cña v«n kÕ ®­îc nèi vµo ®iÓm nµo? c)Nèi M vµ N b»ng mét Ampe kÕ A cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ th× Ampe kÕ chØ bao nhiªu? d) Nèi M vµ N b»ng mét bãng ®Ìn lo¹i nµo th× ®Ìn s¸ng b×nh th­êng R2 Bài 2: Cho mạch điện như hình vẽ.Nguồn điện có hiệu C R1 điện thế không đổi UMN = 36V.Các điện trở có giá trị : r = 1,5W ; A B r R1 = 6W, R2 = 1,5W, điện trở toàn phần của biến trở AB là RAB = 10W. Xác định vị trí con chạy C trên biến trở để công suất tiêu thụ của R1 là 6W. Xác định vị trí con chạy C trên biến trở để công suất tiêu thụ của R2 nhỏ nhất.Tính công suất của R2 lúc này? Đ3 Bài 3: Có 3 đèn Đ1, Đ2 và §3 §2 Đ3 mắc vào nguồn hiệu điện thế U = 30V không đổi qua đệin trở r như 2 sơ R R đồ bên.Biết 2 đèn Đ1và Đ2 giống nhau Đ1 Đ2 Hình 1 Hình 2 U U trong cả 2 sơ đồ bên cả 3 đèn đều