Giáo án Công nghệ 12 - Trường thpt Đô Lương 2

Ngày soạn : 10/8/2011 Phần một : KĨ THUẬT ĐIỆN TỬ Tiết : 1 Bài 1: VAI TRÒ VÀ TRIỂN VỌNG PHÁT TRIỂN CỦA NGÀNH KĨ THUẬT ĐIỆN TỬ TRONG SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Biết được vai trò và triển vọng phát triển của ngành kĩ thuật điện tử trong sản suất và đời sống. 2. Kỹ năng: - Từ kiến thức bài khóa, học sinh có thể tự kể ra những ứng dụng trong sản xuất và đời sống của ngành kĩ thuật điện tử. Đặc biệt các vật dụng điện tử trong gia đình, địa phương . 3. Thái độ: - Học sinh tự nhận thấy vai trò và triển vọng của ngành điện tử , từ đó có thể định hướng được nghề nghiệp của bản thân trong tương lai. - Học sinh tự dự đoán được sự phát triển được các ngành điện tử của nước ta . II. CHUẨN BỊ : 1. Giáo viên : Hệ thống câu hỏi, một số ví dụ về ứng dụng của ngành kĩ thuật điện tử nước ta và thế giới. 2. Học sinh : Tham khảo bài 1, tìm hiểu ứng dụng của ngành kĩ thuât điện tử vào công nghệ và đời sống. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Ổn định lớp : 1ph 2. Kiểm tra bài cũ : Giới thiệu chương trình bộ môn kĩ thuật. Đặt vấn đề : Hiện nay trong đời sống và trong sản xuất việc ứng dụng kĩ thuật công nghệ thông tin phát triển như thế nào ? 3. Bài mới : TL HOẠT ĐỘNG CỦA GV, HS KIẾN THỨC ph HĐ1: Tìm hiểu vai trò kĩ thuật điện tử trong sản xuất và đời sống : - Hiện nay vai trò nói chung của ngành kĩ thuật điện tử thế nào ? (Điều khiển và tự động hoá các quá trình sản xuất, làm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.) GV: Yêu cầu HS lần lượt xem thông tin mục I.1 SGK và hiểu biết thực tế trả lời vai trò của kĩ thuật điện tử : - Trong chế tạo máy ? (Dùng nhiều loại máy cắt gọt kim loại làm việc theo chương trình kĩ thuật số) - Trong luyện kim ? (Nhiệt luyện bằng lò cảm ứng dùng dòng điện cao tần đã năng cao chất lượng sản phẩm) - Trong nhà máy sản xuất xi măng ? - Vai trò trong công nghiệp hoá học.( Kĩ thuất cao tần dùng vào chế biến hoa màu và thực phẩm. kĩ thuật lạnh và chiếu xạ giúp bảo quản thực phẩm) - Trong thăm dò khai thác ? - Trong nông nghiệp ? - Trong ngư nghiệp ? (Dùng máy siêu âm đánh bát cá) - Trong ngành giao thông vận tải?( (: Ứng dụng đo đạt thông số bay, chỉ huy các chuyến bay, dẫn đường tàu biển, lái tự động, kiểm tra hành khách ra sân bay) - Trong bưu chính viễn thông ? - Ngành phát thanh truyền hình ?( Radiô, casset, ti vi, máy ghi hình . . .) GV: Yêu cầu HS xem thông tin mục I.2 SGK trả lời vai trò : - Trong ngành khí tượng, thuỷ văn ? - Trong lĩnh vực y tế ? (Tạo các máy điện tim, điện não, X quang, điện châm, siêu âm, chụp cắt lớp, máy chạy thận nhân tạo . . .) - Trong các ngành thương mại, ngân hàng, tài chính, văn hoá, nghệ thuật - Các thiết bị điện tử thông dụng I. Vai trò kĩ thuật điện tử trong sản xuất và đời sống : 1. Đối với sản xuất : Điều khiển và tự động hoá các quá trình sản xuất, nhiều công nghệ mới đã xuất hiện làm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm : + Chế tạo máy. + Trong ngành luyện kim. + Trong nhà máy sản xuất xi măng. + Trong công nghiệp hoá học. + Trong thăm dò khai thác. + Trong nông nghiệp. + Trong ngư nghiệp. + Trong ngành giao thông vận tải. + Trong bưu chính viễn thông. + Ngành phát thanh truyền hình. 2. Đối với đời sống : Nâng cao chất lượng cuộc sống cho con người : + Trong ngành khí tượng thuỷ văn. + Trong lĩnh vực y tế. + Trong các ngành thương mại, ngân hàng, tài chính, văn hoá, nghệ thuật . . . + Các thiết bị điện tử thông dụng. ph HĐ2 : Tìm hiểu triển vọng của kĩ thuật điện tử : GV: Yêu cầu HS xem thông tin mục II . - Triển vọng của kĩ thuất điện tử trong tương lai thế nào ? - Đối với công việc con người không trực tiếp làm được thì phải làm gì ? - Ưu điểm của thiết bị điện tử thế nào ? II. Triển vọng của kĩ thuật điện tử : + Trong tương lai kĩ thuật điện tử đóng vai trò là « bộ não » cho các thiết bị và các quá trình sản xuất. + Tạo thiết bị thay thế công việc con người không trực tiếp làm được. + Thu nhỏ thể tích, giảm khối lượng và chất lượng càng cao. ph HĐ3 : Vận dụng, củng cố : 1. Hãy nêu các ứng dụng kĩ thuật điện tử trong sản xuất mà em biết ? 2. Hãy nêu ứng dụng kĩ thuật điện tử trong đời sống mà em biết ? 3. Nêu các thiết bị điện tử có ưu điểm thu nhỏ thể tích mà chức năng và chất lượng càng cao mà em biết ? 1. Nêu các ứng dụng kĩ thuật điện tử trong sản xuất được biết. 2. Nêu ứng dụng kĩ thuật điện tử trong đời sống mà đã biết. 3. Máy vi tính xách tay, màn hình tinh thể lỏng . . . Căn dặn : Đọc thêm : Em có biết ; BT : SGK. Tiết sau : IV : RÚT KINH NGHIỆM : Ngày soạn : 17/8/2011 Chương I : LINH KIỆN ĐIỆN TỬ Tiêt : 2 Bài 2 : ĐIỆN TRỞ - TỤ ĐIỆN - CUỘN CẢM I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : - Biết được cấu tạo, ký hiệu, số liệu kĩ thuật và công của các linh kiện điện tử cơ bản như: Điện trở, tụ điện, cuộn cảm. - Nhận biết, phân biệt các loại điện trở, tụ điện, cuộn cảm - Vận dụng công dụng của các linh kiện điện tử để giải thích các hiện tượng thực tế. 2. Kĩ năng : - Nhận biết, phân biệt các loại điện trở, tụ điện, cuộn cảm - Vận dụng công dụng của các linh kiện điện tử để giải thích các hiện tượng thực tế. 3. Thái độ : - Liên hệ thực tế, thảo luận tìm hiểu kiến thức. II. CHUẨN BỊ : 1. Giáo viên : Tranh vẽ các hình 2-2;2-4;2-7 trong SGK; Vật mẫu về điện trở, tụ điện, cuộn cảm. 2. Học sinh : Tham khảo bài mới. Các linh kiện điện trở các loại, tụ cuộn cảm. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Ổn định lớp : 1ph. 2. Kiểm tra bài cũ : 5ph. a) Nêu vai trò của kĩ thuật điện tử đối với sản xuất và đời sống ? b) Nêu những ứng dụng của kĩ thuật điện tử được dùng trong hộ gia đình ? Đặt vấn đề : Các thiết bị điện tử được lắp bỡi các linh kiện gì và cấu tạo các linh kiện đó ?! 3. Bài mới : TL HOẠT ĐỘNG CỦA GV, HS KIẾN THỨC ph HĐ1: Tìm hiểu về điện trở : - Công dụng của điện trở là gì ? GV: Hãy xem thông tin mục b. HS đọc sgk mục a,b,c tìm hiểu công dụng, cấu tạo và cách phân loại điện trở - Điện trở thường được cấu tạo bằng gì ? GV: Hãy xem thông tin mục c phân loại điện trở -Theo công suất có loại nào ? - Theo trị số có loại nào ? - Khi đại lượng vật lí tác động lên điện trở trị số nó thay đổi thì phân loại thế nào ? GV: Cho HS quan sát các loại điện trở thật. GV: Dùng bảng vẽ hình 2.2 SGK giới thiệu kí hiệu. - Trị số điện trở cho biết gì ? - Đơn vị điện trở là gì ? - Công suất định mức là gì ? Đơn vị đo là gì ? I. Điện trở: 1. Công dụng, cấu tạo, phân loại, ký hiệu: a) Công dụng: Hạn chế hoặc điều chỉnh dòng điện và phân chia điện áp trong mạch điện. b) Cấu tạo: Bằng kim loại có điện trở suất cao hoặc dùng bột than phun lên lõi sứ. c) Phân loại: Theo : + Công suất: + Trị số: + Trị số điện trở thay đổi theo tác động : d) Kí hiệu : SGK 2. Các số liệu kĩ thuật của điện trở: a) Trị số điện trở: + Cho biết mức độ cản trở dòng điện của điện trở. + Đơn vị: Ôm ( ) + 1k =103 + 1M=106 b) Công suất định mức: Là công suất tiêu hao trên điện trở mà nó có thể chịu đựng được trong thời gian dài mà không hỏng. Đơn vị đo là oát : W. ph HĐ2 : Tìm hiểu về tụ điện : H9: Công dụng của tụ điện là gì ? H10: Cấu tạo của tụ điện thế nào ? H11: Có những loại tụ điện nào ? GV: Giới thiệu HS quan sát các dạng của tụ thật. H12: Trị số điện dung cho biết khả năng gì của tụ ? H13: Nêu đơn vị điện dung và các ước số của nó ; quan hệ các đơn vị ? H14: Điện áp định mức của tụ điện là gì ? H15: Dung kháng của tụ điện xác định bỡi hệ thức nào ? II. Tụ điện: 1. Công dụng, cấu tạo, phân loại, kí hiệu: a) Công dụng: Ngăn cản dòng điện 1 chiều và cho dòng điện xoay chiều đi qua. b)Cấu tạo: c) Phân loại: d) Kí hiệu : SGK 2. Các số liệu kỷ thuật của tụ điện: a) Trị số điện dung: Cho biết khả năng tích luỹ điện trường của tụ điện khi có điện áp đặt lên hai cực của tụ điện. - Đơn vị đo là fara ( F ). Các ước số : + 1 F =10-6F + 1 nF =10-9F + 1 pf = 10-12F. b) Điện áp định mức: ( Uđm) c) Dung kháng của tụ điện: ph HĐ3 : Tìm hiểu về cuộn cảm : H16: Cuộn cảm có tác dụng gì ? H17: Cuộn cảm được cấu tạo bằng gì ? H18: Nêu phân loại cuộn cảm ? GV: Cho HS quan sát các cuộn cảm, và giới thiệu kí hiệu. H19: Trị số cuộn cảm cho biết khả năng gì của cuộn cảm ? H20: Trị số cuộn cảm phụ thuộc vào gì ? H21: Đơn vị của hệ số tự cảm ? GV: Hãy xem thông tin mục b) ; c). H22: Hệ số phẩm chất của cuộn cảm đặc trưng cho gì ? H23: Cảm kháng là gì ? H24: Viết biểu thức cảm kháng ? III. Cuộn cảm: 1. Công dụng, cấu tạo, phân loại, ký hiệu: a) Công dụng: Thường dùng để dẫn dòng điện một chiều, chặn dòng điện cao tần. b) Cấu tạo: Dây dẫn điện quấn thành cuộn cảm. c) Phân loại: Cuộn cảm cao tần, cuộn cảm trung tần, cuộn cảm âm tần. d) Kí hiệu : SGK 2. Các số liệu kỷ thuật của cuộn cảm: a)Trị số điện cảm : + Cho biết khả năng tích luỹ năng lượng từ trường khi có dòng điện chạy qua. + Đơn vị đo là Henry ( H ). Các ước số : - 1 mH =10-3H - 1 H =10-6H b) Hệ số phẩm chất: c) Cảm kháng: XL= 2fL ph HĐ4 : Vận dụng, củng cố : 1. Phát biểu nào sau đây là sai ? A. Điện trở dùng hạn chế hoặc điều chỉnh dòng điện và phân chia điện áp trong mạch điện. B. Tụ điện có tác dụng ngăn cản dòng điện 1 chiều và cho dòng điện xoay chiều đi qua. C. Cuộn cảm thường dùng để dẫn dòng điện một chiều, chặn dòng điện cao tần. D. Điện áp định mức của tụ là trị số điện áp đặt vào hai cực tụ điện để nó hoạt động bình thường. 2. Phát biểu nào sau đây là sai ? A. Trị số điện trở cho biết mức độ cản trở dòng điện của điện trở. B. Trị số điện dung cho biết khả năng tích luỹ điện trường của tụ điện khi có điện áp đặt lên hai cực của tụ điện. C. Công suất định mức của điện trở là công suất tiêu hao trên điện trở mà nó có thể chịu đựng được trong thời gian ngắn mà không hỏng. D. Trị số điện cảm cho biết khả năng tích luỹ năng lượng từ trường khi có dòng điện chạy qua. 1. Đáp án : D. 2. Đáp án : C Căn dặn : Đọc bài 3 và chuẩn bị mẫu báo cáo. Tiết sau thực hành. IV : RÚT KINH NGHIỆM : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ngày soạn : 24/8/2011 Bài 3 : THỰC HÀNH Tiêt : 2 ĐIỆN TRỞ - TỤ ĐIỆN – CUỘN CẢM I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : - Nhận biết được hình dạng và phân lọai điện trở, tụ điện, cuộn cảm. - Nắm được qui ước ghi vòng màu và cách đọc giá trị cảu các linh kiện. 2. Kĩ năng : - Đọc và đo được số liệu kĩ thuật của các linh kiện điện trở, tụ điện và cuộn cảm. 3. Thái độ : - Có ý thức thực hiện đúng quy trình và các quy định về an tòan. II. CHUẨN BỊ : 1. Giáo viên : Đồng hồ vạn năng một chiếc, các lọai điện trở có trị số từ 100Ω -470Ω 20 chiếc gồm lọai ghi trị số và lọai chỉ thị bằng vòng màu., các lọai tụ điện gồm 10 chiếc ( tụ giấy , tụ sứ, tụ hóa), các lọai cuộn cảm 6 chiếc (gồm lõi không khí, lõi ferit, lõi sắt từ) 2. Học sinh : Ôn bài 2 đọc bài 3 và chuẩn bị bản báo cáo. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Ổn định lớp : 1ph. 2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra chuẩn bị mẫu báo cáo của HS Đặt vấn đề : Để kiểm tra chất lượng của các linh kiện điện trở, tụ và cuộn cảm ta đo trị số của chúng như thế nào ?! Đọc giá trị của của theo qui ghi thế nào ?! 3. Thực hành : Hoạt động 1 : Hướng dẫn ban đầu : + Giới thiệu mục tiêu tiết học : - Nhận biết được hình dạng và phân lọai điện trở, tụ điện, cuộn cảm - Đọc và đo được số liệu kĩ thuật của các linh kiện điện trở, tụ điện và cuộn cảm. + Giới thiệu nội dung và qui trình thực hành : a) Qui ước về màu để ghi và đọc trị số điện trở : Đen Nâu đỏ Cam Vàng Xanh lục Xanh lam Tím Xám trắng số 0 số 1 số 2 số 3 số 4 số 5 số 6 số 7 số 8 số 9 Giá trị điện trở biểu hiện bỡi các vòng màu : - Vòng thứ nhất chỉ chữ số thứ nhất. - Vòng thứ hai chỉ chữ số thứ hai. - Vòng thứ ba chỉ số chữ số 0 đặt tiếp theo chữ số thứ hai. - Vòng thứ tư chỉ mức sai số theo qui ước ( SGK). Ví dụ : SGK. b) Cách đọc số liệu kĩ thuật ghi trên tụ điện : + Trên tụ thường ghi hai số liệu kĩ thuật : - Điện áp định mức (V) - Trị số điện dung, đơn vị F. tụ gốm thường ghi con số mà không ghi đơn vị : ví dụ : 101 có giá trị 100pF ; 102 có giá trị 1000pF ; 203 có giá trị là 20000pF. Bước 1 : Quan sát và nhận biết các loại linh kiện. Bước 2: Chọn ra 5 điện trở màu. Lần lượt đọc giá trị từng điện trở và đo trị số bằng đồng hồ, ghi vào bảng 1. Bước 3: Chọn 3 loại cuộn cảm khác nhau về vật liệu làm lõi và cách quấn dây rồi điền vào bảng 2. Bước 4: Chọn ra 1 tụ có cực tính và 1 tụ không có cực tính để đọc các số liệu kĩ thuật, ghi vào bảng 3. + Phân dụng cụ cho các nhóm : Các nhóm nhận và kiểm tra số lượng dụng cụ. MẪU BÁO CÁO THỰC HÀNH ĐIỆN TRỞ – CUỘN CẢM – TỤ ĐIỆN Họ và tên : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lớp : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Tìm hiểu, đọc và đo trị số của điện trở : Bảng 1 SGK. 2. Tìm hiểu về cuộn cảm : Bảng 2 SGK. 3. Tìm hiểu về tụ điện : Bảng 3 SGK. 4. Đánh giá kết quả thực hành : Hoạt động 2 : Thực hành : TL HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS Quan sát nhận biết và phân lọai các linh kiện, đọc và đo trị số điện trở. + Hãy xác định điện trở, cuộn cảm tụ điện dựa vào hình dạng đặc điểm bên ngòai của chúng . + Hãy đọc trị số điện trở ghi bằng vòng màu. + Giáo viên lấy một điện trở màu đọc và hướng dẫn học sinh các đọc. + Ghi số liệu đọc được vào bảng 1. + Giáo viên hướng dẫn học sinh cách sử dụng đồng hồ vạn năng . + Hãy đo trị số điện trở của các điện trở và ghi vào bảng số 1. + Ghi nhận xét vào cột tương ứng. + HS xem các dụng cụ và xác định các linh kiện và đặt các linh kiện cùng lọai một chỗ. + HS đọc trị số điện trở dựa vào hướng dẫn của giáo viên hoặc dựa vào cách hướng dẫn của SGK. + HS tiếp tục đọc các trị số điện trở màu khác + Các nhóm ghi số liệu đọc được vào bảng 1. + HS quan sát và nhớ lại cách sử dụng đồng hồ vạn năng ở lớp 11. + Các nhóm phân tiến hành đo trị số điện trở và ghi vào bảng số 1. + Ghi nhận xét vào cột tương ứng. Tìm hiểu về cuộn cảm : + Hãy chọn ra 3 lọai cuộn cảm khác nhau về vật liệu làm lõi và cách quấn dây rồi điền vào bảng 2. + Hãy phân biệt cuộn dây cao tần, trung tần và âm tần. + Ghi kí hiệu vật liệu lõi vào bảng 2. + Ghi nhận xét vào bảng 2. + HS quan sát các cuộn dây và xác định các cuộn dây. + Xác định cuộn dây cao tần ,trung tần , âm tần. + Ghi kí hiệu vật liệu lõi vào bảng 2. + Ghi nhận xét vào bảng 2. Tìm hiểu về tụ điện : + Giáo viên lấy một tụ điện đọc và giải thích số liệu kĩ thuật trên tụ điện. + Hãy chọn một tụ điện có cực tính và một tụ điện không có cực tính, đọc và ghi các số liệu kĩ thuật vào bảng số 3. + Hãy giải thích các số liệu kĩ thuật ghi trên tụ điện. + Nghe hướng dẫn và đọc, giải thích số liệu kĩ thuật của các tụ điện còn lại. + Chọn một tụ điện có cực tính và một tụ điện không có cực tính, đọc và ghi các số liệu kĩ thuật vào bảng số 3. + Ghi giải thích số liệu kĩ thuật vào bảng 3. Họat động 3 : Kết thúc tiết học đánh giá kết quả. + HS hòan thành báo cáo về kết quả thực hành theo mẫu. + GV dựa vào quá trình thực hành và kết quả thục hành nhận xét đánh tiết thực hành . + Nộp báo cáo thực hành và thu dọn dụng cụ, vệ sinh phòng thực hành. Căn dặn : Tham khảo bài 4. IV : RÚT KINH NGHIỆM : Ngày soạn : 1/9/2011 Bài 4 : LINH KIỆN BÁN DẪN VÀ IC Tiêt : 3 I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : - Biết cấu tạo, kí hiệu, phân loại và công dụng của một số linh kiện bán dẫn và IC. - Biết được nguyên lý làm việc của tirixto và triac 2. Kĩ năng : - Phân biệt được các linh kiện bán dẫn và nhận biết được các cực của chúng. 3. Thái độ : - Có thái độ học tập nghiêm túc, thảo luận tìm hiểu kiến thức. II. CHUẨN BỊ : 1. Giáo viên : Các hình và tranh vẽ : 4-1, 4-2, 4-3, 4-4, 4-6, 4-7 ( SGK) - Một số linh kiện mẫu : các loại điốt tiếp điểm và tiếp mặt, các loại tranzito PNP và NPN, các loại tirixto, triac,diac, IC 2. Học sinh : Xem lại bản chất của dòng điện trong chất bán dẫn cũng như ứng dụng của chất bán dẫn trong việc tạo ra các linh kiện bán dẫn (điốt, tranzito). (vật lý 11). Tham khảo bài 4. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Ổn định lớp : 1ph 2. Kiểm tra bài cũ : 8ph . HSTB trả lời câu a) ; HSY trả lời câu b) a) Công dụng, cấu tạo của điện trở ? Trị số điện trở cho bết ? Công suất định mức của điện trở là gì ? b) Nêu công dụng và cấu tạo của tụ điện ? Trị số điện dung cho biết gì ? Điện áp định mức của tụ là gì? Đặt vấn đề : Trong vật lí 11 ta có nói đến linh kiện bán dẫn. ta tìm hiểu cấu tạo, nguyên lí làm việc của chúng ! 3. Bài mới : TL HOẠT ĐỘNG CỦA GV KIẾN THỨC ph HĐ1: Ôn và tìm hiểu thêm về điốt và tranzito: GV: Xem thông tin mục I SGK. H1: Điốt bán dẫn có cấu tạo thế nào? H2: Theo chế tạo, điốt chia mấy loại ? H3: Nêu đặc điểm, công dụng của điôt tiếp điểm ? H4: Nêu đặc điểm, công dụng của điôt tiếp mặt ? H5: Theo chức năng có mấy loại, công dụng mỗi loại ? H6: Vẽ kí hiệu điốt và chỉ chiều dòng điện điôt cho qua ? H7: Cấu tạo của tranzito có mấy lớp tiếp giáp và mấy cực ? H8: Người ta phân loại tranzito thế nào ? H9: Kí hiệu và chiều dòng điện qua mỗi loại ? H10: Công dụng của tranzito ? I. Điốt bán dẫn : 1. Cấu tạo, công dụng. - Cấu tạo: gồm 1 lớp tiếp xúc p-n , có 2 cực anôt (A) và catôt(K),vỏ bọc bằng nhựa, thủy tinh hoặc kim loại. P N A K - Công dụng: dùng để chỉnh lưu và nâng cao tín hiệu. 2. Phân loại, ký hiệu. - Phân loại: * điôt tiếp điểm là ở lớp tiếp xúc chỉ cho một điểm nhỏ, điôt này chỉ co dòng điện nhỏ đi qua, dùng để tách sóng hay trộn tần. * điôt tiếp mặt là cho tiếp xúc cả mặt, cho dòng điện lớn đi qua, dùng chỉnh lưu. * điôt ổn áp(zene) dùng để ổn định điện áp một chiều. * điôt chỉnh lưu:biến dòng điện xoay chiều thành dòng một chiều. - Ký hiệu: A K A K Zêne . II. TRANZITO. 1. Cấu tạo, công dụng. - Cấu tạo: gồm 2 lớp tiếp xúc, có ba cực E(phát),B(gốc),C(góp) vỏ bằng nhựa hoặc kim loại. P N P E C B - Công dụng: khuếch đại tính hiệu, tạo sống , tạo xung. 2. Phân loại , ký hiệu, - Phân loại: có 2 loại p-n-p và n-p-n. - Ký hiệu: C B p-n-p E ph HĐ2: Tìm hiểu về tirixto: GV: Hãy xem thông tin mục III.1. H11: Cấu tạo tirixto có mấy lớp tiếp giáp P-N và mấy cực ? H12: Vẽ kí hiệu, chỉ tên các cực ? H13: Tirixto có công dụng gì ? GV: Hãy xem thông tin mục III.2. H14: Khi chưa có UGK > 0, UAK> 0 thì tirixto đẫn điện không ? H15: Khi nào nó dẫn điện ? H16: Các số liệu kĩ thuật chính của tirixto là gì ? III. Tirixto : 1. Cấu tạo , công dụng. - Cấu tạo: gồm có ba lớp iếp xúc, có ba cực, trong đó cực G là cực điều khiển. A K G - Công dụng: dùng để lưu có điều khiển. - Ký hiệu: G A K 2. Nguyên lý làm việc và số liệu kĩ thuật : a) Nguyên lí làm việc : + Khi chưa có UGK > 0 thì dù UAK> 0, nó vẫn không dẫn điện.  + Khi có UGK > 0 và UAK> 0, nó cho dòng điện đi từ A sang K, UGK không còn tác dụng. b) Số liệu kĩ thuật : IAkđm, UAkđm, UGKđm và IGKđm. ph HĐ4: Tìm hiểu về triac và điac GV: Hãy xem thông tin mục III.1. H17: Cấu tạo của triac và điac giống và khác nhau thế nào ? (Cả hai đều có cấu trúc nhiều lớp ; triac có 3 cực A1, A2, G còn triac không có cực G.) GV: Giới thiệu cấu tạo và kí hiệu bằng trang vẽ. H18: Công dụng của triac và điac ? GV: Hãy xem thông tin mục III.2 . H19: Khi nào triac mở cho dòng điện chạy từ A1 sang A2 ? H20: Khi nào triac mở cho dòng điện chạy từ A2 sang A1 ? H21: Điac hoạt động cho dòng điện qua khi nào ? H22: Nêu số liệu kĩ thuật của triac và điac ? IV.Triac và điac : 1. Cấu tạo kí hiệu và công dụng : +Cấu tạo : cả hai đều có cấu trúc nhiều lớp ; triac có 3 cực A1, A2, G còn triac không có cực G. + Cấu tạo và kí hiệu trong mạch điện A2 A2 A1 G A1 Triac Diac - Có 5 lớp tiếp giáp P-N. + Triac: 3 điện cực: A1, A2, G. + Điac: 2 điện cực: A1, A2, - Công dụng : Dùng để điều khiển trong các mạch điện xoay chiều. 2. Nguyên lý làm việc và số liệu kỹ thuật : a) Nguyên lý làm việc : *Triac : + Khi G và A2 có điện thế âm so với A1 thì triac mở, I từ A1 sang A2 + Khi G và A2 có điện thế dương so với A1 thì triac mở, I từ A2 sang A1 * Điac : Được kích mở bằng cách nâng cao điện áp đặt vào hai cực b)Số liệu kĩ thuật : IAđm, UAkđm, UGK và IGK. ph HĐ5: Tìm hiểu về quang điện tử và vi mạch tổ hợp : GV: Hãy xem thông tin mục V. H23: Quang điện trở là gì ? H24: Cho biết công dụng của quang điện trở ? GV: Yêu cầu xem thông tin mục VI H25: Vi mạch tổ hợp là gì ? H26: IC tương tự dùng để làm gì ? H27: IC số dùng để làm gì ? V. Quang điện tử : + là linh kiện điện tử có thông số thay đổi theo độ chiếu sáng. + Dùng trong các mạch điện tử điều khiển bằng ánh sáng. VI. Vi mạch tổ hợp + Là vi mạch điện tử tích hợp. + Phân loại : -IC tương tự : dùng để khuếch đại, tạo dao động, ổn áp. . . -IC số : dùng trong thiết bị tự động, xung số, trong máy tính điện tử. . . ph HĐ6: Vận dụng, củng cố : 1. Nêu cấu tạo và công dụng của điôt ? 2. Nêu cấu tạo và công dụng của tranzito ? 3. Tirixto thường dùng để làm gì ? 4. Triac và điac cho dòng điện qua nó có chiều thế nào ? 1. HS nêu lại cấu tạo và công dụng. 2. HS nêu lại cấu tạo và công dụng. 3. Nêu công dụng. 4. Cho dòng điện qua được theo hai chiều tuỳ thuộc điện áp đặt vào các cực. Căn dặn : Đọc thêm : thông tin bổ sung ; Đọc bài thực hành : bài 5. Tiết sau : thực hành. IV : RÚT KINH NGHIỆM : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ngày soạn : 8/9/2011 Bài 5 : THỰC HÀNH : ĐIÔT – TIRIXTO - TRIAC Tiết : 4 I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : -Củng cố nguyên lí làm việc của các linh kiện : Điốt ; Tirixto ; Triac và nắm vững kí hiệu của chúng. 2. Kĩ năng : - Nhận dạng được các loại điốt, tirixto và triac. -Đo được điện trở thuận, điện trở ngược của các linh kiện để xác định được cực anôt, catôt loại tốt ; xấu. 3. Thái độ : -Có ý thức thực hiện đúng qui trình và các qui định về an toàn. II. CHUẨN BỊ : + Giáo viên : Mỗi nhóm : 1 đồng hồ vạn năng ; điôt tiếp điểm và tiếp mặt (tốt + xấu) : 6 chiếc ; Tirixto và triac (tốt và xấu) : 6 chiếc. + Học sinh : Ôn bài 4 ; cách sử dụng đồng hồ vạn năng ; đọc bài 5 và chuẩn bị mẫu báo cáo. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Ổn định lớp : 2. Kiểm tra bài cũ : Đặt vấn đề : 3. Thực hành : Hoạt động 1 : Hướng dẫn ban đầu : + Giới thiệu mục tiêu tiết học : Quan sát, nhận biết các loại linh kiện. Đo điện trở thuận và nghịch của các linh kiện. + Giới thiệu nội dung và qui trình thực hành : Bước 1 : Quan sát, nhận biết các loại linh kiện : Căn cứ hình dạng, cấu tạo bên ngoài để chọn riêng ra : Điốt tiếp điểm, điốt tiếp mặt, tirixto, triac : - Điốt tiếp điểm có hai điện cực, dây dẫn nhỏ. - Điốt tiếp mặt có hai điện cực, dây dẫn to. - tirixto và triac đều có ba điện cực. Bước 2: Chuẩn bị đồng hồ đo : Chuyển đồng hồ vạn năng về thang đo điện trở x 100. Kiểm tra chỉnh lại kim động hồ cho đúng vị trí 0 khi chập hai đầu que đo lại. Chú ý : - Que đỏ cắm ở cực dương (+) của đồng hồ là cực âm (-) của pin 1,5V ở trong đồng hồ. - Que đen cắm ở cực âm (-) của đồng hồ là cực dương (+) của pin 1,5V ở trong đồng hồ. Bước 3: Đo điện trở thuận và nghịch của các linh kiện : a) Chọn ra hai loại điốt rồi lần lượt đo điện trở thuận, ngược theo hình 5.1 SGK. Ghi vào bảng báo cáo. Nhận xét ghi Điốt tốt hay xấu. b) Chọn ra tirixto rồi lần lượt đo điện trở thuận, ngược trong hai trường hợp cho UGK = 0 và UGK > 0V theo hình 5.2 SGK. Ghi kết quả vào bảng báo cáo. Nhận xét dẫn điện hay không. c) Chọn ra tri