Giáo án Công nghệ Lớp 9 - Bài 6: Thực hành lắp mạch điện bảng điện - Lê Quang Minh

Tuần :13 Tiết : 13 Ngày soạn : 12/11/2007 Ngày dạy: 22/11/2007 Bài 6: THỰC HÀNH: LẮP MẠCH ĐIỆN BẢNG ĐIỆN º º & º º I. MỤC TIÊU : F HS hiểu được quy trình chung lắp đặt mạch điện bảng điện. F Vẽ được sơ đồ lắp đặt mạch điện bảng điện. F Lắp đặt được bảng điện gồm 2 cầu chì, 1 ồ cắm điện, 1 công tắc điều khiển 1 bóng đèn đúng quy trình và yêu cầu kỹ thuật. F Làm việc nghiêm túc, khoa học và đảm bào an toàn điện. III. CHUẨN BỊ : ° GV: + Nghiên cứu nội dung bài, tài liệu về an toàn điện. + Bảng phụ (vẽ bảng điện, PHT) + Thiết bị : 2 cầu chì, 1 ổ cắm điện, 1 công tắc. + Vật kiệu: Bảng điện, dây dẫn điện điện, giấy nháp, băng dính cách điện, 1 bóng đèn. ° HS: + SGK và PHT đã được biết trước. ° PP: Thực hành theo nhóm, vấn đáp. IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC : Nội dung Hoạt động của GV Hoạt động của HS 1. Hoạt động 1: (9 phút) Oån định , chuẩn bị và tìm hiểu mục tiêu bài thực hành. § GV: Kiểm tra sĩ số lớp + Chia nhóm thực hành: Mỗi lớp 4 nhóm, cử nhóm trưởng và thư ký. § GV: Nêu mục tiêu bài thực hành, nội quy thực hành: + Mục tiêu: (SGK) + Nội quy: – Thực hành theo sự hướng dẫn của GV. – Chú ý an toàn khi thực hành: không dùng dụng giỡn; làm việc theo quy trình; chấp hành sự phân công của nhóm trưởng. § GV: Chia nhóm: 4 nhóm + Chỉ định nhóm trưởng và giao nhiệm vụ cho từng nhóm. § GV: Cho đại diện các nhóm nhận vật liệu, thiết bị để quan sát. § HS: Lớp trưởng báo cáo § HS: Lắng nghe và nhắc lại mục tiêu bài học. § HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV. § HS: Cử thành viên trong nhóm nhận dụng cụ để quan sátêu3. 2. Hoạt động 2:(30 phút) Tìm hiểu chức năng của bảng điện 1. Chức năng của bảng điện: + Bảng điện dùng để lắp các thiết bị đóng cắt, bảo vệ và lấy điện mạng điện. § GV: Treo bảng phụ vẽ bảng điện và hỏi: + Theo em bảng điện dùng để làm gì? § HS: Quan sát, thảo luận và trả lởi câu hỏi: + Bảng điện dùng để lắp các thiết bị đóng cắt, bảo vệ và lấy điện của mạng điện. + Treo bảng phụ vẽ sơ đồ mạng điện: H. 6-1 (SGK)và bảng sau: + Hãy kiệt kê những thiết bị được lắp đặt trên bảng điện? + Cầu chì tổng, cầu chì, công tơ điện, bảng điện chính, bảng điện nhánh Nguồn điện Bảng điện chính Bảng điện nhánh Bảng điện nhánh Bảng điện nhánh Đến các đồ dùng điện Đến các đồ dùng điện Đến các đồ dùng điện + Bảng điện chính: cung cấp điện cho toàn bộ hệ thống điện trong nhà + Bảng điện nhánh: Cung cấp điện đến các đồ dùng điện, § GV: Có mấy loại bảng điện? Chức năng của từng loại? + Lưu ý: Kích thước của bảng điện phụ thuộc vào số lượng và kích thước của các thiết bị lắp trên đó. § HS: Thảo luận và phát biểu Có hai loại bảng điện: + Bảng điện chính: cung cấp điện cho toàn bộ hệ thống điện trong nhà + Bảng điện nhánh: Cung cấp điện đến các đồ dùng điện, § GV: Em hãy liệt kê các thiết bị được lắp trên bảng điện? Nêu chức năng của thiết bị đó trong mạch điện? + Bổ sung và rút ra kết luận. § HS: Thảo luận và đưa ra câu trả lời: + Cầu chì bảo vệ mạch điện tránh xảy ra đoản mạch + Ổ cắm: Là nơi để lấy điện để đưa vào các dụng cụ dùng điện. + Công tắc: Dùng để nối hoặc ngắt dụng cụ dùng điện với nguồn điện. + Công tắc: Dùng để đóng cắt mạch điện bằng tay đơn giản nhất, được sử dụng trong các mạch điện có điện áp nguồn cung cấp đến 200V (điện một chiều) và đến 250V (điện xoay chiều) + Aùptômát: là khí cụ điện dùng để tự động cắt mạch điện, khi quà tải, ngắn mạch và sụt áp, § GV: Theo em bảng điện trong lớp học là bảng điện chính hay bảng điện nhánh của hệ thống điện trường học? + Có thể giải thích: Bảng điện trong lớp học cung cấp điện đến § HS: Tiếp tục thảo luận và trả lời + Bảng điện trong lớp là bảng điện nhánh của hệ thống điện trường học § GV: Hãy nhớ lại và mô tả mạng điện nhánh của mạng nhà em? + Giúp HS rút ra kết luận về vai trò. Chức năng bảng điện của mạch điện trong nhà: bảng điện của mạch điện trong nhà dùng để phân phối, điều khiển nguồn năng lượng điện cho mạng điện và những đồ dùng điện. § HS: Làm việc cá nhân và trả lời + Gồm: 2 cầu chì, 2 ổ cắm, 1 công tắc, 1 bóng đèn. 3. Hoạt động 3: (5 phút) Cũng cố § GV: Đặt câu hỏi cũng cố: § HS: Trả lời + Có mấy loại bảng điện? Chức năng của từng loại? + Trên bảng điện có lắp đặt những thiết bị nào? 4. Hoạt động 4: (1 phút) Hướng dẫn ở nhà + Học bài nắm rõ chức năng của bảng điện + Chuẩn bị các phiếu học tập (kẽ sẵn vào tập) đã được hướng dẫn vào tiết trước. Tuần :14 Tiết : 14 Ngày soạn : 19/11/2007 Ngày dạy: 29/11/2007 Bài 5: THỰC HÀNH: LẮP BẢNG ĐIỆN MẠCH ĐIỆN (tt) I. MỤC TIÊU : F HS hiểu được quy trình chung lắp đặt mạch điện bảng điện. F Vẽ được sơ đồ lắp đặt mạch điện bảng điện. F Lắp đặt được bảng điện gồm 2 cầu chì, 1 ồ cắm điện, 1 công tắc điều khiển 1 bóng đèn đúng quy trình và yêu cầu kỹ thuật. F Làm việc nghiêm túc, khoa học và đảm bào an toàn điện. III. CHUẨN BỊ : ° GV: + Nghiên cứu nội dung bài, tài liệu về an toàn điện. + Bảng phụ (vẽ bảng điện, PHT) + Thiết bị : 2 cầu chì, 1 ổ cắm điện, 1 công tắc. + Vật kiệu: Bảng điện, dây dẫn điện điện, giấy nháp, băng dính cách điện, 1 bóng đèn. ° HS: + SGK và PHT đã được biết trước. ° PP: Thực hành theo nhóm, vấn đáp. IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC : Nội dung Hoạt động của GV Hoạt động của HS 1. Hoạt động 1: (7 phút) Oån định , nêu mục tiêu chuẩn bị vẽ sơ đồ mạch điện. § GV: Kiểm tra sĩ số lớp + Chia nhóm thực hành: Mỗi lớp 4 nhóm, cử nhóm trưởng và thư ký. § GV: Hãy nêu mục tiêu thực hành Nhắc lại. + Mục tiêu: (SGK) + Nội quy: – Thực hành theo sự hướng dẫn của GV. – Chú ý an toàn khi thực hành: không dùng dụng giỡn; làm việc theo quy trình; chấp hành sự phân công của nhóm trưởng. § GV: Chia nhóm: 4 nhóm + Chỉ định nhóm trưởng và giao nhiệm vụ cho từng nhóm. § GV: Cho đại diện các nhóm nhận dụng cụ, vật liệu, thiết bị thực hành. § HS: Lớp trưởng báo cáo § HS: Nhắc lại mục tiêu bài học. § HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV. § HS: Cử thành viên trong nhóm nhận dụng cụ thực hành. 2. Hoạt động 2: (10 phút) Tìm hiểu sơ đồ nguyên lý 1. Tìm hiểu sơ đồ nguyên lý: § GV: Đưa tranh vẽ một số sơ đồ mạch điện cho HS nhận biết, phân biệt sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt + Kết luận bằng bảng phụ sau: § HS: Thảo luận nhóm và trả lời Đặc điểm Công dụng Sơ đồ nguyên lý Chỉ nêu lên mối liên hệ về điện của các phần tử Để tìm hiểu nguyên lý làm việc của mạch điện Sơ đồ lắp đặt Biểu thị rõ vị trí lắp đặt của các phần tử Dự trù vật liệu, lắp đặt, sửa chữa mạch điện § GV: Treo bảng phụ hình 6-2 + Nhìn vào sơ đồ nguyên lý mạch điện bảng điện, hãy cho biết trong sơ đồ có những phẩn tử nào? Chúng được nối với nhau như thế nào? § HS: Thảo luận + Trong sơ đồ gồm có 2 cầu chì, 1 ồ cắm, 1 công tắc điều khiển 1 bóng đèn. + Cầu chì, công tắc được nối tiếp với dụng cụ dùng điện. + Ổ cắm và bóng đèn được mắc song song với nguồn điện. 3. Hoạt động 3: (26 phút) Xây dựng sơ đồ lắp đặt mạch điện. 2. Vẽ sơ đồ lắp đặt: § GV: Cho HS xác định một số yếu tố sau: + Mục đích sử dụng + Vị trí lắp đặt mạch điện bảng điện + Vị trí, cách lắp đặt các phần tử của mạng điện. § HS: Có thể trả lời + Mục đích: Để phân phối và điều khiển nguồn năng lượng cho mạng điện và những đồ dùng điện. +Vị trí lắp đặt bảng điện: gồm của ra vào hoặc cửa giữa 2 phòng (đối với mạch điện gia đình) + Vị trí các thiết bị: – 2 cầu chì ở phía trên, thẳng dưới cầu chì là ổ điện và công tắc – Bóng đèn được lắp giữa phòng (hoặc gần bàn làm việc đối với mạch điện gia đình) – Phương pháp lắp đặt dây dẫn: lắp đặt nổi. § GV: Hướng dẫn HS vẽ theo các bước đã ghi trong PHT (SGK) § HS: Thực hành theo hướng dẫn của GV. Vẽ ây nguồn U Xác định vị trí để bảng điện, bóng đèn Xác định vị trí các thiết bị điện trên bảng điện Vẽ đường dây dẫn điện theo sơ đồ U § GV: Treo bảng phụ để HS quan sát và sửa sai. 4. Hoạt động 4: (2 phút) Hướng dẫn ở nhà - Xem và nắm chắc sơ đồ để chuẩn bị cho tiết thực hành sau. Tuần :15 Tiết : 15 Ngày soạn : 26/11/2007 Ngày dạy: 6/12/2007 Bài 5: THỰC HÀNH: LẮP MẠCH ĐIỆN BẢNG ĐIỆN (tt) º º & º º I. MỤC TIÊU : F HS hiểu được quy trình chung lắp đặt mạch điện bảng điện. F Vẽ được sơ đồ lắp đặt mạch điện bảng điện. F Lắp đặt được bảng điện gồm 2 cầu chì, 1 ồ cắm điện, 1 công tắc điều khiển 1 bóng đèn đúng quy trình và yêu cầu kỹ thuật. F Làm việc nghiêm túc, khoa học và đảm bào an toàn điện. III. CHUẨN BỊ : ° GV: + Nghiên cứu nội dung bài, tài liệu về an toàn điện. + Bảng phụ (vẽ bảng điện, PHT) + Dụng cụ : Kìm cắt dây, kìm mỏ nhọn, kìm tròn, tua vít, bút thử điện, khoan tay, mũi khoan (þ2mm; þ5mm), thước kẻ, bút chì. + Thiết bị : 2 cầu chì, 1 ổ cắm điện, 1 công tắc. + Vật kiệu: Bảng điện, dây dẫn điện điện, giấy nháp, băng dính cách điện, 1 bóng đèn. ° HS: + SGK và PHT đã được biết trước. ° PP: Thực hành theo nhóm, vấn đáp. III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC : Nội dung Hoạt động của GV Hoạt động của HS 1. Hoạt động 1:( 5 phút) Oån định , chuẩn bị lắp đặt bảng điện § GV: Kiểm tra sĩ số lớp + Chia nhóm thực hành: Mỗi lớp 4 nhóm, cử nhóm trưởng và thư ký. § GV: Hãy nêu mục tiêu thực hành Nhắc lại. + Mục tiêu: (SGK) + Nội quy: – Thực hành theo sự hướng dẫn của GV. – Chú ý an toàn khi thực hành: không dùng dụng giỡn; làm việc theo quy trình; chấp hành sự phân công của nhóm trưởng. § GV: Chia nhóm: 4 nhóm + Chỉ định nhóm trưởng và giao nhiệm vụ cho từng nhóm. § GV: Cho đại diện các nhóm nhận dụng cụ, vật liệu, thiết bị thực hành. § HS: Lớp trưởng báo cáo § HS: Nhắc lại mục tiêu bài học. § HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV. § HS: Cử thành viên trong nhóm nhận dụng cụ thực hành. 2. Hoạt động 2: (10 phút) Lập bảng quy trình lắp đặt. 1. Lập bảng quy trình lắp đặt mạch điện bảng điện: § GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm, nghiên cứu nội dung các công đoạn của quy trình và lập bảng quy trình lắp đặt mạch điện bảng điện theo các bước sau: § HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV + Nghiên cứu nội dung quy trình + Lập bảng quy trình. Vạch dấu Khoan lỗ BĐ Đi dây MĐ Lắp TBĐ vào BĐ Kiểm tra Các công đoạn Nôi dung công việc Dung cụ Yêu cầu kỹ thuật Vạch dấu - Bố trí thiết bị điện trên bảng điện - Vạch dấu các lỗ khoan - Thước, mũi vạch hoặc bút chì - Bố trí thiết bị hôp lý - Vạch dấu chính xác Khoan lỗ bảng điện - Chọn mũi khoan cho lỗ luồn và lỗ vít (F5 và F2) - Khoan - Mũi khoan -Máy khoan - Khoan chính xác lỗ khoan - Lỗ khoan thẳng. Đi dây mạch điện - Nối dây các thiết bị điện trên bảng điện, - Nối dây ra đèn - Kìm tuốt dây - Kìm tròn, kìm điện, băng dính - Nối dây đúng sơ đồ - Mối nối đúng yêu cầu kỹ thuật. Lắp thiết bị điện vào bảng điện - Vít cầu chì, công tắc và ổ điện vào vị trí đã được đánh dấu trên bảng điện - Tuốc nơ vít - Kìm - Lắp thiết bị đúng vị trí - Các thiết bị được lắp chắc đẹp. Kiểm tra - Lắp đặt thiết bị và đi dây đúng sơ đồ mạch điện. - Nối nguồn - Vận hành thử mạch điện - Bút thử điện - Mạch điện đúng sơ đồ - Mạch điện làm việc tốt đúng yêu cầu kỹ thuật. 4. Hoạt động4: (6 phút) Thực hành lắp bảng điện mạch điện. § GV: Làm mẫu những thao tác mới hình thành kỹ năng cho HS. § HS: Quan sát để nắm cách lắp đặt § GV: Yêu cầu HS thực hành theo nhóm, lưu ý HS về an toàn lao động + Lưu ý: § HS: Thực hành theo nhomù, tiến hành lắp bảng điện theo quy trình – Vạch dấu bố trí thiết bị, lỗ khoan phải chính xác để đảm bảo tính kỹ thuật và mỹ thuật. – Khi khoan lỗ : Lỗ luồn dây ; lỗ bắt vít ; lỗ khoan phải chính xác – Khi nối các thiết bị: Các đầu dây nối không được thừa ra dễ gây nguy hiểm; nối dây vào đui đèn, phải làm một vòng nút bên trong – Các thiết bị sau khi nối dây phải được vít chặt – Phải đảm bảo tính chính xác của sơ đồ nguyên lý. § GV: Kiểm tra mạch điện của từng nhóm, sau đó GV mới đóng nguồn cho vận hành thử. + Hướng dẫn HS tự kiểm tra § GV: Kiểm tra đánh giá và cho điểm sản phẩm (nêu còn đủ thời gian) hoặc thu sản phẩm chấm sau. § GV: Đóng điện đèn không cháy, cho HS kiểm tra. + Đèn có bị đứt không + Đường dây có điện không + Kiểm tra việc tiếp điện ở công tắc, cầu chì, đui đèn. § HS: Tự kiểm tra 4. Hoạt động4: (6 phút) Tổng kết bài học § GV: Tổng kết các kiến thức cơ bản: Để lắp mạch điện bảng điện cho tốt ta cần thiết tiến hàn đủ các bước (ngoài chuẩn bị dụng cụ, ) § HS: Lắng nghe để cũng cố kiến thức và nắm chắc hơn cách lắp đặt + Vẽ sơ đồ (NL, LĐ) + Lập bảng dự trù theo mẫu bảng + Lắp TBĐ vào bảng điện, đầu dây vào đui đèn. + Lấy dấu đường đi của mạch điện, vị trí bảng điện điện + Tiến hành đi dây + Đấu mạch điện theo sơ đồ + Kiểm tra, đua nguồn § GV: Nhận xét bài học thực hành + Về tinh thần, thái độ, tác phong làm việc, thực hiện an toan lao động, ý thức bảo vệ môi trường. 5. Hoạt động 5: (4 phút) Hướng dẫn ở nhà - Học bài và thực hành lại (nếu có điều kiện) - PHT: Mẫu bảng dự trù dụng cụ, (trang 35); Bảng quy trình lắp đặt (mẫu)