Giáo án Đại số 7 Tuần 16 năm học 2012- 2013

Tuần 16 Tiết : 33 Ngày soạn: 06/12/2012 Ngày dạy: 10/12/2012 Bài 7: ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ y = a.x (a ¹ 0) I/ Mục tiêu: 1.Kiến thức: - Học sinh hiểu được khái niệm đồ thị của hàm số , đồ thị của hàm số y = a.x (a ¹ 0). - Học sinh thấy được ý nghĩa của đồ thị trong thực tiễn và trong nghiên cứu hàm số. 2. Kỹ năng: - Biết cách vẽ đồ thị của hàm số y = ax. 3. Thái độ: Cẩn thận, yêu thích bộ môn II/ Phương tiện dạy học: - GV: Bảng phụ . - HS: Thước thẳng. III/ Tiến trình tiết dạy: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS GHI BẢNG Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ: Hàm số được cho bởi bảng sau x -2 -1 0 0,5 1,5 y 3 2 -1 1 -2 a/ Viết các cặp giá trị tương ứng (x; y) của hàm trên? b/ Vẽ hệ trục toạ độ và xác định các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng của x và y ở câu a? Hoạt động 2: Giới thiệu bài mới: Gọi các điểm trên lần lượt là A, B, C, D. Có nhận xét gì về vị trí của các điểm trên ? Hoạt động 3: I/ Đồ thị của hàm số là gì? Tập hợp các điểm trên gọi là đồ thị của hàm số y = f(x) đã cho. Vậy đồ thị của hàm số y = f(x) là gì ? Gv treo bảng phụ có ghi định nghĩa đồ thị của hàm số lên bảng. Yêu cầu Hs vẽ đồ thị đã cho trong bài kiểm tra bài cũ vào vở . Vậy để vẽ đồ thị của hàm số y = f(x) , ta phải thực hiện các bước nào? Hoạt động 4: II/ Đồ thị của hàm số y = ax: Xét hàm số y = 2.x, có dạng y = a.x với a = 2. Hàm số này có bao nhiêu cặp số ? Chính vì hàm số y = 2.x có vô số cặp số nên ta không thể liệt kê hết tất cả các cặp số của hàm số. Để tìm hiểu về đồ thị của hàm số này, hãy thực hiện theo nhóm bài tập ?2. Các điểm biểu diễn các cặp số của hàm số y = 2.x cùng nằm trên một đt đi qua gốc toạ độ. Từ khẳng định trên, để vẽ được đồ thị của hàm số y = ax (a ¹ 0), ta cần biết mấy điểm của đồ thị ? Làm bài tập ?4. Hs vẽ đồ thị hàm số y = -1,5 x Hoạt động 4: Củng cố: Nhắc lại thế nào là đồ thị của hàm số. Đồ thị của hàm số y = a.x (a ¹ 0), cách vẽ đồ thị hàm số y = a.x. a/ Các cặp giá trị của hàm trên là:(0;0); (1;-2); (2;-4); (3;-6); (4;-8). b/ y Các điểm A, B, C, D , O cùng nằm trên một đường thẳng. Đồ thị của hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x;y) trên mặt phẳng toạ độ. Hs vẽ đồ thị của hàm trên vào vở. +Vẽ hệ trục toạ độ. + Xác định trên mặt phẳng toạ độ các điểm biểu diễn các cặp giá trị (x, y) của hàm số. Hàm số này có vô số cặp số (x,y). Các nhóm làm bài tập ?2 vào bảng phụ. Các cặp số: (-2,-4); (-1;-2); (0;0); (1;2); (2;4). Vẽ đồ thị. Các điểm còn lại nằm trên đt qua hai điểm (-2,-4); (2,4). Các nhóm trình bày bài giải. Để vẽ được đồ thị của hàm số y = ax (a ¹ 0), ta cần biết hai điểm phân biệt của đồ thị. Hs làm bài tập ?4 . Vẽ đồ thị hàm y = -1,5x vào vở. I/ Đồ thị của hàm số là gì? Đồ thị của hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x;y) trên mặt phẳng toạ độ. VD: Hàm số được cho bởi bảng sau x -2 -1 0 0,5 1,5 y 3 2 -1 1 -2 a/ Các cặp giá trị của hàm trên là:(0;0); (1;-2); (2;-4); (3;-6); (4;-8). b/ y II/ Đồ thị của hàm số y = ax : VD: Vẽ đồ thị hàm số y = 2.x. Lập bảng giá trị: x -2 -1 0 1 2 y -4 -2 0 2 4 y Đồ thị của hàm số y = a.x (a¹ 0) là một đường thẳng đi qua gốc toạ độ. Nhận xét: Để vẽ được đồ thị của hàm số y = ax (a ¹ 0), ta cần biết một điểm khác điểm gốc O của đồ thị. Nối điểm đó với gốc toạ độ ta có đồ thị cần vẽ. VD: Vẽ đồ thị hàm số : y = -1,5.x . * Hướng dẫn bài về nhà: Học thuộc lý thuyết, làm bài tập 39; 40/ 71. IV.LƯU Ý KHI SỬ DỤNG GIÁO ÁN: . . . ********************************************************************** Tiết : 34 Ngày soạn: 06/12/2012 Ngày dạy :11/12/2012 LUYỆN TẬP I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Củng cố khái niệm đồ thị của hàm số.Đồ thị của hàm số y = a.x(a ¹ 0) 2. Kỹ năng: - Rèn kỹ năng vẽ đồ thị của àm số y = a.x(a ¹ 0). Biết kiểm tra một điểm thuộc đồ th, điểm không thuộc đồ thị hàm số.Biết cách xác định hệ số a khi biết đồ thị của hàm số. - Thấy được ứng dụng của đồ thị trong thực tế. 3. Thái độ: Cẩn thận, yêu thích bộ môn II/ Phương tiện dạy học: - GV: thước thẳng có chia cm, phấn màu, bảng phụ. - HS: Thước thẳng, giấy kẻ ô vuông. III/ Tiến trình tiết dạy: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS GHI BẢNG Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ: 1/ Đồ thị của hàm số là gì? Vẽ trên cùng một hệ trục đồ thị của các hàm: y = 2.x; y = x Hai đồ thị này nằm trong góc phần tư nào? Điểm M(0,5;1); N(-2;4) có thuộc đồ thị của hàm y = 2x ? Hoạt động 2: Giới thiệu bài luyện tập: Bài 1: (bài 41/ 72) Gv nêu đề bài. Điểm M(x0; y0) thuộc đồ thị của hàm số y = f(x) nếu y0 = f(x0). Xét điểm A . Thay x = vào y = -3.x. => y = (-3).= 1. Vậy điểm A thuộc đồ thị hàm số y = -3.x. Tương tự như vậy hãy xét điểm B? Bài 2 :(bài 42) Gv nêu đề bài. Yêu cầu Hs vẽ đồ thị của hàm trên vào vở. Đọc tọa độ của điểm A ? Nêu cách tính hệ số a? Xác định điểm trên toạ độ có hoành độ là ? Xác định điểm trên toạ độ có tung độ là -1? Bài 3: ( bài 44) Gv nêu đề bài. Yêu cầu Hs giải bài tập này theo nhóm. Gv kiểm tra phần làm việc của nhóm. Kiểm tra kết quả và nhận xét, đánh giá. Yêu cầu Hs trình bày lại bài giải vào vở. Bài 4: ( bài 43) Gv nêu đề bài. Nhìn vào đồ thị, hãy xác định quãng đường đi được của người đi bộ? Của xe đạp? Thời gian của người đi bộ và của xe đạp? Tính vận tốc của xe đạp và của người đi bộ? Hoạt động 3: Củng cố: Nhắc lại cách giải các bài trên Hs phát biểu định nghĩa đồ thị hàm số. y O x Tương tự như khi xét điểm A, học sinh thay x = vào hàm số y = -3.x. => y = (-3).= 1 ¹ -1. Vậy B không thuộc đồ thị hàm số y = -3.x. Hs vẽ đồ thị vào vở. Toạ độ của A là A(2;1) Hs nêu cách tính hệ số a: Thay x = 2; y = 1 vào công thức y = a.x, ta có: 1 = a.2 => a = . Hs lên bảng xác định trên hình vẽ điểm B . Hs khác lên bảng xác định điểm C . Các nhóm thảo luận và giải bài tập vào bảng con. Trình bày bài giải của nhóm mình. Hs ghi lại bài giải vào vở. Thời gian đi của người đi bộ là 4(h); Thời gian đi của xe đạp là 2(h). Quãng đường người đi bộ đi là 20 km; của xe đạp là 30 km. Hs lên bảng tính vận tốc của người và xe. Bài 1: Xét điểm A . Thay x = vào y = -3.x. => y = (-3).= 1. Vậy điểm A thuộc đồ thị hàm số y = -3.x. Xét điểm B . Thay x = vào y = -3.x. => y = (-3).= 1 ¹ -1 . Nên điểm B không thuộc đồ thị hàm số y = -3.x. Bài 2: a/ Hệ số a ? A(2;1). Thay x = 2; y = 1 vào công thức y = a.x, ta có: 1 = a.2 => a = . b/ Đánh dấu điểm trên đồ thị có hoành độ bằng .Có tung độ bằng -1 Điểm B ; Điểm C Bài 3: y O x a/ f(2) = -1; f(-2) = 1; f(4) = -2 b/ y = -1 thì x = 2. y = 0 thì x = 0. y = 2,5 thì x = -5 c/ y đương Û x âm. y âm Û x dương. Bài 4: a/ Thời gian đi của người đi bộ là 4(h);của xe đạp là 2(h) Quãng đường người đi bộ đi là 20 km; của xe đạp là 30 km. b/ Vận tốc người đi bộ là: 20 : 4 = 5(km/h) Vận tốc xe đạp là: 30 : 2 = 15(km/h). * Hướng dẫn bài về nhà: Giải các bài tập còn lại ở SGK. Chuẩn bị cho bài ôn tập thi HKI. IV.LƯU Ý KHI SƯ ÛDỤNG GIÁO ÁN: . . *********************************************************************** Tiết : 35 Ngày dạy : 06/12/2012 Ngày soạn: 12/12/2012 ÔN TẬP CHƯƠNG II ( Tiết 1) I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Củng cố lại các kiến thức đã học trong chương II như : đại lượng tỷ lệ thuận, đại lượng tỷ lệ nghịch, định nghĩa hàm số, mặt phẳng toạ độ, thế nào là đồ thị của hàm số 2. Kỹ năng: - Củng cố kỹ năng giải bài toán về đại lượng tỷ lệ thuận, đại lượng tỷ lệ nghịch, kỹ năng biểu diễn một điểm trên mặt phẳng toạ độ, hoặc xác định toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ.kỹ năng vẽ đồ thị hàm số y = a.x. 3. Thái độ: Cẩn thận, yêu thích bộ môn II/ Phương tiện dạy học: - GV: Câu hỏi ôn tập, một số bài tập áp dụng, bảng phụ. - HS: bảng con, thuộc lý thuyết chương II. III/ Tiến trình tiết dạy: §¹i l­ỵng tØ lƯ thuËn §¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch §Þnh nghÜa -NÕu () th× ta nãi y tØ lƯ thuËn víi x theo hƯ sè tØ lƯ k -NÕu hay () th× ta nãi y tØ lƯ nghÞch víi x theo hƯ sè tØ lƯ a Chĩ ý -Khi y tØ lƯ thuËn víi x theo hƯ sè tØ lƯ k () th× x tØ lƯ thuËn víi y theo hƯ sè tØ lƯ -Khi y tØ lƯ nghÞch víi x theo hƯ sè tØ lƯ a (), th× x tØ lƯ nghÞch víi y theo hƯ sè tØ lƯ a VÝ dơ -Chu vi cđa tam gi¸c ®Ịu tØ lƯ thuËn víi ®é dµi c¹nh x cđa tam gi¸c ®Ịu -DiƯn tÝch cđa 1 hcn lµ a. §é dµi 2 c¹nh x vµ y cđa h×nh ch÷ nhËt tØ lƯ nghÞch víi nhau TÝnh chÊt x x1 x2 x3 ...... y y1 y2 y3 ...... a) b) ; ; ........... x x1 x2 x3 ...... y y1 y2 y3 ...... a) b) ; ; ............ Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 2: Gi¶i BT vỊ ®¹i l­ỵng tØ lƯ thuËn, tØ lƯ nghÞch GV nªu bµi tËp , yªu cÇu häc sinh ®äc vµ lµm bµi tËp -NÕu x vµ y lµ 2 ®¹i l­ỵng tØ lƯ thuËn th× ta cã ®iỊu g× ? -Gäi mét häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp -GV nªu tiÕp bµi tËp 2, yªu cÇu häc sinh lµm -Gäi mét häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i cđa bµi tËp -GV yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ tãm t¾t BT 49 (SGK) -Hai thanh KL cã khèi l­ỵng b»ng nhau, cã nhËn xÐt g× vỊ thĨ tÝch vµ khèi l­ỵng riªng cđa chĩng ? -LËp tØ lƯ thøc ? -VËy thanh KL nµo cã thĨ tÝch lín h¬n vµ lín h¬n bao nhiªu lÇn ? -GV yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ị bµi bµi tËp 50 (SGK) -Nªu c«ng thøc tÝnh V cđa bĨ -V kh«ng ®ỉi, vËy S vµ h lµ 2 ®¹i l­ỵng quan hƯ ntn ? -Khi chiỊu dµi vµ chiỊu réng ®Ịu gi¶m ®i 1 nưa th× dt ®¸y bĨ thay ®ỉi ntn ? -ChiỊu cao ph¶i thay ®ỉi ntn? GV kÕt luËn. GV dïng b¶ng phơ nªu bµi tËp 51 (SGK), yªu cÇu häc sinh ®äc to¹ ®é c¸c ®iĨm -GV yªu cÇu häc sinh lµm tiÕp bµi tËp 52 -Yªu cÇu mét häc sinh lªn b¶ng biĨu diƠn c¸c ®iĨm A, B, C trªn mỈt ph¼ng to¹ ®é - lµ tam gi¸c g× ? -GV yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ị bµi bµi tËp 53 (SGK) -Qu·ng ®­êng dµi 140 (km), V§V ®i víi vËn tèc 35 km/h th× hÕt sè thêi gian lµ ? -GV h­íng dÉn häc sinh vÏ ®å thÞ cđa chuyĨn ®éng víi quy ­íc: Trªn trơc Ox 1 ®¬n vÞ t­¬ng øng víi 1(h), trªn trơc Oy 1 ®¬n vÞ t­¬ng øng víi 20 (km) -Dïng ®å thÞ cho biÕt nÕu x = 2(h) th× y b»ng ? km -GV yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 54 (SGK) -Nªu c¸ch vÏ ®å thÞ hµm sè y = ax () ? -Gäi 3 häc sinh lÇn l­ỵt lªn b¶ng vÏ ®å thÞ cđa 3 hµm sè trªn cïng 1 trơc to¹ ®é. -GV yªu cÇu häc sinh lµm Häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ lµm bµi tËp 1 HS: Ta cã: () Mét häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i cđa bµi tËp Häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ lµm bµi tËp 2 -Mét häc sinh lªn b¶ng lµm tiÕp bµi tËp -Häc sinh líp nhËn xÐt bµi b¹n -Häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ tãm t¾t bµi tËp 49 (SGK) HS: ThĨ tÝch vµ khèi l­ỵng riªng cđa chĩng lµ 2 ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch HS: Häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ lµm bµi tËp 50 (SGK) HS: ->S vµ h lµ 2 ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch HS: Dt ®¸y gi¶m ®i 4 lÇn ->ChiỊu cao t¨ng lªn 4 lÇn Häc sinh quan s¸t h×nh vÏ, ®äc to¹ ®é c¸c ®iĨm A, B, C, D, E, F Häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ lµm bµi tËp 52 (SGK) -Mét häc sinh lªn b¶ng biĨu diƠn c¸c ®iĨm A, B, C trªn mỈt ph¼ng to¹ ®é Häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ lµm bµi tËp 53 (SGK) HS: Häc sinh vÏ ®å thÞ cđa chuyĨn ®éng theo h­íng dÉn cđa GV HS x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cđa y b»ng ®å thÞ Häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ lµm bµi tËp 54 (SGK) HS: Nªu c¸ch vÏ ®å thÞ cđa hµm sè y = ax () Ba häc sinh lÇn l­ỵt lªn b¶ng vÏ ®å thÞ cđa 3 hµm sè trªn cïng 1 hƯ trơc to¹ ®é Häc sinh ®äc ®Ị bµi vµ lµm bµi tËp 55 (SGK) HS: Thay hoµnh ®é ®iĨm A vµo c«ng thøc hµm sè tÝnh gi¸ trÞ t­¬ng øng cđa y, so s¸nh vµ kÕt luËn. Mét häc sinh lªn b¶ng lµm tiÕp bµi tËp -Häc sinh líp nhËn xÐt bµi b¹n Bµi to¸n 1: Cho x vµ y lµ hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ thuËn x -4 -1 0 2 3 y 8 2 0 -4 -6 a) §iỊn vµo « trèng b) TÝnh hƯ sè tØ lƯ -V× x vµ y tØ lƯ thuËn, nªn cã: () -Víi thay vµo CT trªn ta ®­ỵc: Bµi to¸n 2: Cho x vµ y lµ hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch x -5 -3 -2 6 y -6 -10 -15 5 a) §iỊn vµo « trèng: b) T×m hƯ sè tØ lƯ: -V× x vµ y tØ lƯ nghÞch, nªn ta cã: () Thay vµo CT trªn ta ®­ỵc: Bµi 49 (SGK) Tãm t¾t: So s¸nh: V1 vµ V2 ? Gi¶i: V×: Nªn thĨ tÝch vµ khèi l­ỵng riªng cđa chĩng lµ hai ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch VËy V cđa thanh s¾t lín h¬n vµ lín h¬n kho¶ng 1,45 lÇn V cđa thanh ch×. Bµi 50 (SGK) Ta cã: (S: dt ®¸y h: chiỊu cao bĨ V× V kh«ng ®ỉi S vµ h lµ 2 ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch -Khi chiỊu dµi vµ chiỊu réng ®Ịu gi¶m ®i mét nưa th× dt ®¸y bĨ gi¶m ®i 4 lÇn. -§Ĩ V kh«ng ®ỉi th× chiỊu cao h ph¶i t¨ng lªn 4 lÇn Bµi 51 (SGK) ; ; ; ; ; ; Bµi 52 (SGK) Ta cã: vu«ng t¹i B Bµi 53 (SGK) -Gäi thêi gian ®i cđa vËn ®éng viªn lµ x (h). §K: V× vËn ®éng viªn ®i víi vËn tèc , ®i hÕt q/® . VËy thêi gian ®i cđa V§V lµ: Bµi 54 (SGK) VÏ ®å thÞ Bµi 55: §iĨm nµo sau ®©y ko thuéc ®å thÞ hµm sè * VËy A ko thuéc ®å thÞ h/sè * Víi VËy B thuéc ®å thÞ hµm sè * Víi VËy C ko thuéc ®å thÞ hµm sè thuéc ®å thÞ hµm sè *H­íng dÉn vỊ nhµ ¤n tËp theo b¶ng tỉng kÕt “§¹i l­ỵng tØ lƯ thuËn, ®¹i l­ỵng tØ lƯ nghÞch” vµ c¸c d¹ng bµi tËp TiÕt sau «n tËp vỊ: Hµm sè, ®å thÞ cđa hµm sè y = f(x); y = ax (), x¸c ®Þnh to¹ ®é cđa mét ®iĨm cho tr­íc vµ ng­ỵc l¹i x¸c ®Þnh ®iĨm khi biÕt to¹ ®é cđa nã. BTVN: 51, 52, Gỵi ý: Bµi 52 (SGK) + VÏ hƯ trơc to¹ ®é Oxy + BiĨu diƠn c¸c ®iĨm A, B, C trªn mỈt ph¼ng täa ®é + X¸c ®Þnh d¹ng cđa tam gi¸c ABC IV.LƯU Ý KHI SƯ ÛDỤNG GIÁO ÁN: HẾT GIÁO ÁN TUẦN 16 Giao Thuỷ, ngày tháng 12 năm 2012