Giáo án Đại số 7 - Tuần 5 - Tiết 9 - Bài 7 : Tỷ lệ thức

TUẦN 5 Tiết : 9 Ngày soạn : / / 2008 Ngày dạy : / / 2008 Bài 7 : TỶ LỆ THỨC I. Mục tiêu : - Học sinh hiểu được khái niệm đẳng thức , nắm được định nghĩa tỷ lệ thức, các tính chất của tỷ lệ thức . - Nhận biết hai tỷ số có thể lập thành tỷ lệ thức không .biết lập các tỷ lệ thức dựa trên một đẳng thức . II. ChuÈn bÞ. - GV: SGK. - HS: SGK, biết định nghĩa tỷ số của hai số . III. Tiến trình tiết dạy : ho¹t ®éng cđa thÇy ho¹t ®éng cđa trß Hoạt động1: KiĨm tra bµi cị (5’). ? ThÕ nµo lµ tû sè cđa hai sè? ? So s¸nh hai tØ sè: vµ ? Gv: = gäi lµ mét tû lƯ thøc. VËy thÕ nµo lµ tû lƯ thøc c« trß ta cïng nghiªn cøu bµi ngµy h«m nay. Hoạt động 2 : Định nghĩa (13’). Gv giới thiệu khái niệm đẳng thức: Từ ví dụ trên ta thấy nếu có hai tỷ số bằng nhau ta có thể lập thành một tỷ lệ thức ? Vậy em hãy nêu định nghĩa tỷ lệ thức ? Gv: Giíi thiƯu kÝ hiƯu tû lƯ thøc. Gv: a, d gäi lµ ngo¹i tû, b,c gäi lµ trung tû. Làm bài tập ?1 GV: Để xác định xem hai tỷ số có thể lập thành tỷ lệ thức không, ta thu gọn mỗi tỷ số và so sánh kết quả của chúng. ? NhËn xÐt bµi cđa b¹n? Gv: Nh­ vËy muèn biÕt hai tû sè cã lËp thµnh mét tû lƯ thøc hay kh«ng ta chØ viƯc rĩt gän c¸c tû sè vµ so s¸nh kÕt qu¶. NÕu kÕt qu¶ b»ng nhau th× lËp ®­ỵc tû lƯ thøc, nÕu kÕt qu¶ kh¸c nhau th× kh«ng lËp ®­ỵc tû lƯ thøc. Gv: Cho tû lƯ thøc , t×m x? ? §Ĩ t×m x ta lµm nh­ thÕ nµo? Gv: VËy tû lƯ thøc cã tÝnh chÊt g× kh«ng chĩng ta nghiªn cøu phÇn 2 Hoạt động 3: Tính chất (17’) GV: Khi cã tØ lƯ thøc mµ a, b, c, d Ỵ Z, b vµ d ≠ 0 th× theo ®Þnh nghÜa hai ph©n sè b»ng nhau ta cã ad = bc. Ta xÐt xem tÝnh chÊt nµy cã ®ĩng víi tØ lƯ thøc nãi chung hay kh«ng? Gv: Ta xÐt vÝ dơ (B¶ng phơ). GV: Cho HS lµm ?2 ? B»ng c¸ch t­¬ng tù tõ tye lƯ thøc h·y suy ra ad = cb? Gv: §©y chÝnh lµ néi dung cđa tÝnh chÊt 1 Gv nêu ví dụ trong SGK . Yêu cầu Hs nghiên cứu ví dụ nêu trong SGK, sau đó rút ra kết luận ? Gv hướng dẫn cách chứng minh tổng quát : Cho , theo ví dụ trên, ta nhân hai tỷ số với tích bd : Gv: Từ tỷ lệ thức ta rút ra được a.d = b.c, vËy ngược lại nếu có a.d = b.c ta có thể lập được tỷ lệ thức Gv: H·y xem c¸ch lµm cđa SGK, tõ ®¼ng thøc 18.36 = 24.27 => ®Ĩ ¸p dơng. Gv: T­¬ng tù tõ ad = cb vµ a, b, c, d ≠ lµm thÕ nµo ®Ĩ cã: ? Gv: Ngoµi ra ta cßn thĨ suy ra c¸c tû lƯ thøc kh¸c. GV ®­a b¶ng phơ víi néi dung: Tõ ad = cb víi a, b, c, d 0: + Chia c¶ hai vÕ cho cd =>(2) + Chia c¶ hai vÕ cho ab =>(3) + Chia c¶ hai vÕ cho ac =>(4) ? NhËn xÐt vÞ trÝ cđa c¸c ngo¹i tØ vµ trung tØ cđa tØ lƯ thøc (2) so víi tØ lƯ thøc (1)? ? T­¬ng tù nhËn xÐt vÞ trÝ cđa c¸c ngo¹i tØ vµ trung tØ cđa biĨu thøc (3) vµ (4) so víi biĨu thøc (1) Gv tổng kết bằng sơ đồ trang 26 . Nêu ví dụ áp dụng (b¶ng phơ). Gv: §­a ra vÝ dơ yªu c©ud HS thùc hiƯn. Hoạt động 5 : Củng cố (5’). Nhắc lại định nghĩa tỷ lệ thức . Các tính chất của tỷ lệ thức . Làm bài tập áp dụng 44 ; 46 b; 46c và 47 b / 26 . - 1 HS lªn b¶ng tr¶ lêi vµ thùc hiƯn, häc sinh d­íi líp lµm ra nh¸p. - HS: Th­¬ng trong phÐp chia a cho b gäi lµ tû sè cđa hai sè a vµ b. Ký hiƯu: a: b hay Ta cã: =; = => = 1. Định nghĩa - HS: Tỷ lệ thức là đẳng thức của hai tỷ số . * TQ: hay a:b = c :d Trong đó : a, d gọi là ngoại tỷ . b, c gọi là trung tỷ . ?1 - Hai häc sinh lªn b¶ng thùc hiƯn a) Ta cã: => VËy t¹o thµnh mét tû lƯ thøc. b) vµ Ta cã: ; => ≠ (Kh«ng lËp ®­ỵc tû lƯ thøc) - HS: Dùa vµo tÝnh chÊt hai ph©n sè b»ng nhau ®Ĩ t×m x. - 1 HS lªn b¶ng thùc hiƯn, d­íi líp lµm ra nh¸p. => 5.x =4.20 => x = 2. Tính chất - 1 HS ®äc to vÝ dơ cho c¶ líp nghe. - 1 HS lªn b¶ng thùc hiƯn. => a. Tính chất 1: ( Tính chất cơ bản của tỷ lệ thức) Nếu thì a .d = b . c VD : Tìm x biết : Giải : Ta có : x .3,6 = (-2).27 x = - 54 : 3,6 x = - 15 b. Tính chất 2 - 1 HS ®äc to. HS thùc hiƯn: Cã ad = cb chia c¶ hai vÕ víi bd (1)(§K bd 0) * TQ: Nếu a . d = b .c và a, b, c, d # 0 ta có : - HS: Ngo¹i tØ gi÷ nguyªn, ®ỉi chç trung tØ. - HS: (1) vµ (3) Trung tØ gi÷u nguyªn, ®ỉi chç ngo¹i tØ. - HS: (1) vµ (4) §ỉi chç x¶ ngo¹i tØ lÉn trung tØ. Bµi 47(a)- SGK – 26: Lập các tỷ lệ thức có thể được từ đẳng thức : 6 .63 = 9 .42? Giải : Ta có thể lập các tỷ lệ thức sau : IV. BTVN : Học thuộc bài và làm các bài tập 45; 48; 49 / 26 . Hướng dẫn : Giải các bài tập trên tương tự như các ví dụ trong bài học . V. Rút kinh nghiệm .. .. .. TUẦN 5 Tiết : 10 Ngày soạn : / / 2008 Ngày dạy : / / 2008 LUYỆN TẬP I. Mục tiêu : - Củng cố lại khái niệm tỷ lệ thức .các tính chất của tỷ lệ thức . - Vận dụng được các tính chất đó vào trong bài tập tìm thành phần chưa biết trong một tỷ lệ thức , thiết lập các tỷ lệ thức từ một đẳng thức cho trước. II. ChuÈn bÞ - GV: SGK , bảng phụ có ghi bài tập 50 / 27 . - HS: SGK, thuộc bài và làm bài tập đầy đủ . III. Tiến trình tiết dạy : ho¹t ®éng cđa thÇy ho¹t ®éng cđa trß Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ (8’) Nêu định nghĩa tỷ lệ thức ? Xét xem các tỷ số sau có lập thành tỷ lê thức ? a/ 2,5 : 9 và 0,75 : 2,7 ? b/ -0,36 :1,7 và 0,9 : 4 ? Nêu và viết các tính chất của tỷ lệ thức ? Tìm x biết : Hoạt động 2 :Luyên tập (35’) Bài 1: Từ các tỷ số sau có lập được tỷ lệ thức ? Gv nêu đề bài . Nêu cách xác định xem hai tỷ số có thể lập thành tỷ lệ thức không ? Yêu cầu Hs giải bài tập 1? Gọi bốn Hs lên bảng giải . Gọi Hs nhận xét bài giải của bạn . Bài 2: Lập tỷ lệ thức từ đẳng thức cho trước : Yêu cầu Hs đọc đề bài . Nêu cách giải ? Gv kiểm tra bài giải của Hs . Bài 3: Gv nêu đề bài . Hướng dẫn cách giải : Xem các ô vuông là số chưa biết x , đưa bài toán về dạng tìm thành phần chưa biết trong tỷ lệ thức . Sau đó điền các kết quả tương ứng với các ô số bởi các chữ cái và đọc dòng chữ tạo thành. Bài 4 : ( bài 52) Gv nêu đề bài . Từ tỷ lệ thức đã cho, hãy suy ra đẳng thức ? Từ đẳng thức lập được , hãy xác định kết quả đúng ? Hoạt động 3 : Củng cố (3’) Nhắc lại cách giải các bài tập trên. Bài 1: Từ các tỷ số sau có lập thành tỷ lệ thức ? a/ 3,5 : 5,25 và 14 : 21 Ta có : Vậy : 3,5 : 5,25 = 14 :21 và 2,1 : 3,5 Ta có : Vậy : c/ 6,51 : 15,19 = 3 : 7 d/ Bài 2 Bài 2: Lập tất cả các tỷ lệ thức có thể được từ bốn số sau ? a/ 1,5 ; 2 ; 3,6 ; 4,8 Ta có : 1,5 . 4,8 = 2 . 3,6 Vậy ta có thể suy ra các tỷ lệ thức sau : b/ 5 ; 25; 125 ; 625. Bài 3 : (bài 50) B. . I . N. 14 : 6 = 7 : 3 H. 20 : (-25) = (-12) : 15 T. ; Ư. Y. . Ê’ . . U. ; L. Ơ . ; C. 6:27=16:72 Tác phẩm : Binh thư yếu lược . Bài 4: Chọn kết quả đúng: Từ tỷ lệ thức , với a,b,c,d #0 . Ta có : a .d = b .c . Vậy kết quả đúng là : C. . IV/ BTVN : Làm bài tập 53/28 và 68 / SBT . V/ Rút kinh nghiệm .. .. ..