Giáo án Đại số 9

Ngày soạn : Tiết 18 : kiểm tra chương I A. Mục tiêu : - Kiểm tra lại việc các em đã nắm kiến thức trong chương, từ đó có kế hoạch để bổ sun4g những thiếu sót mà các em mắc phải. - Rèn kĩ năng tính toán. - Giáo dục tính cẩn thận, thật thà. B. Phương pháp : Quan sát và quản lý học sinh làm bài. C. Chuẩn bị của thầy và trò : - Thầy : soạn bài - Trò : Ôn lại kiến thức trong chương I. C. Tiến trình dạy học : I. ổn định tổ chức : II. Bài cũ : III. Bài mới : GV tiến hành phát đề cho HS. Đề kiểm tra Đề 1: I. Trắc nghiệm : Chọn kết qủa đúng. 1. bằng : A. 3a B. -3a C. 3 2. bằng : A. 1- B. -1 C. +1 3. Nếu - = 2 thì x bằng : A. 4 B. C. 2 II. Tự luận : 1. Chứng minh đẳng thức : = -2 2. Cho biểu thức P = a. Tìm điều kiện của x để P có nghĩa. b. Rút gọn P. c.Tìm x để P = - d. Tìm giá trị của P với x = Biểu điểm : I. Trắc nghiệm : (3 điểm) 1C; 2B; 3A; II. Tự luận : 1. (2 điểm ) 2. a. x>0, x ạ4 (1 điểm) b. P = - (2 điểm) c. x = (1 điểm) d. (1 điểm) Đề 2 : I. Trắc nghiệm : Chọn kết qủa đúng. 1. bằng : A. -5a B. 5 C. 5a 2. bằng : A. 1- B. 1+ C. -1 3. Nếu - = 3 thì x bằng : A. 3 B. 9 C. II. Tự luận : 1. Chứng minh đẳng thức : = - 2. Cho biểu thức Q = a. Tìm điều kiện của x để P có nghĩa. b. Rút gọn P. c.Tìm x để P = - d. Tìm giá trị của P với x = Biểu điểm : I. Trắc nghiệm : (3 điểm) 1B; 2C; 3B II. Tự luận : 1. (2 điểm ) 2. a. a>0, a ạ2 (1 điểm) b. Q = - (2 điểm) c. a = (1 điểm) d. (1 điểm) IV. Thu bài. V. Dặn dò : Về xem bài 1 chương 2 Ngaỡy soaỷn : chổồng ii : Haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt Tióỳt : 19 nhàừc laỷi vaỡ bọứ sung caùc khaùi nióỷm vóử haỡm sọỳ A. Muỷc tióu : - Vóử kióỳn thổùc cồ baớn : HS õổồỹc ọn laỷi vaỡ phàúi nàừm vổợng caùc nọỹi dung sau : - Caùc khaùi nióỷm vóử "haỡm sọỳ", "bióỳn sọỳ"; haỡm sọỳ coù thóứ õổồỹc cho bàũng baớng, bàũng cọng thổùc. - Khi y laỡ haỡm sọỳ cuớa x, thỗ coù thóứ vióỳt y = f (x); y = g(x) ... giaù trở cuớa haỡm sọỳ y= f(x) taỷi x0, x1 ... õổồỹc kyù hióỷu laỡ f (x0), f(x1) ... - Âọử thở cuớa haỡm sọỳ y = f (x) laỡ tỏỷp hồỹp tỏỳt caớ caùc õióứm bióứu dióựn caùc càỷp giaù trở tổồng ổùng (x; f(x) trón màỷt phàúng toaỷ õọỹ. - Bổồùc õỏửu nàừm õổồỹc khaùi nióỷm haỡm sọỳ õọửng bióỳn trón R, nghởch bióỳn trón R. - Vóử kộ nàng : Sau khi ọn tỏỷp, yóu cỏửu cuớa HS bióỳt caùch tờnh vaỡ tờnh thaỡnh thaỷo caùc giaù trở cuớa haỡm sọỳ khi cho trổồùc bióỳn sọỳ; bióỳt bióứu dióựn caùc càỷp sọỳ (x; y) trón màỷt phàúng toaỷ õọỹ; bióỳt veợ thaỡnh thaỷo õọử thở haỡm sọỳ y = ax. B. Phổồng phaùp : Nóu vaỡ giaới quyóỳt vỏỳn õóử C. CHUÁỉN Bậ cuớa gv vaỡ hs: - GV : Baớng phuỷ. Veợ truồùc baớng phuỷ vờ duỷ 1a, 1b vaỡ (?3) vaỡ baớng õaùp aùn cuớa (?3) lón giỏỳy trong õóứ phuỷc vuỷ vióỷc ọn khaùi nióỷm haỡm sọỳ vaỡ daỷy khaùi nióỷm haỡm sọỳ õọửng bióỳn, haỡm sọỳ nghởch bióỳn. - HS : ọn laỷi phỏửn haỡm sọỳ õaợ hoỹc ồớ lồùp 7. Mang theo maùy tờnh boớ tuùi Casio fx 220 (hoàỷc Casio 500 MS) õóứ tờnh nhanh giaù trở cuớa haỡm sọỳ. D. caùc bổồùc lón lồùp : I. Äỉn õởnh tọứ chổùc : II. Baỡi cuợ : (3 phuùt) GV : lồùp 7 chuùng ta õaợ õổồỹc laỡm quen vồùi khaùi nióỷm haỡm sọỳ, khaùi nióỷm màỷt phàúng toaỷ õọỹ, õọử thở haỡm sọỳ y = ax. Åớ lồùp 9, ngoaỡi ọn tỏỷp laỷi caùc kióỳn thổùc trón ta coỡn bọứ sung thóm mọỹt sọỳ khaùi nióỷm: haỡm sọỳ õọửng bióỳn, haỡm sọỳ nghởch bióỳn, õổồỡng thàúng song song vaỡ xeùt kộ mọỹt haỡm sọỳ cuỷ thóứ y = ax+b (aạ0). HS nghe GV trỗnh baỡy, mồớ phỏửn muỷc luỷc tr 129 SGK õóứtheo doợi. Tióỳt hoỹc naỡy ta seợ nhàừc laỷi vaỡ bọứ sung caùc khaùi nióỷm haỡm sọỳ III. Baỡi mồùi : Hoỹat õọỹng cuớa thỏửy vaỡ troỡ Nọỹi dung kióỳn thổùc Hoaỷt õọỹng 1 KHAẽI NIÃÛM HAèM SÄÚ (20 phuùt) GV cho HS ọn laỷi caùc khaùi nióỷm vóử haỡm sọỳ bàũng caùch õổa ra caùc cỏu hoới : - Khi naỡo õaỷi lổồỹng y õổồỹc goỹi laỡ haỡm sọỳ cuớa õaỷi lổồỹng thay õọứi x ? Nóỳu õaỷi lổồỹng y phuỷ thuọỹc vaỡo õaỷi lổồỹng thay õọứi x sao cho vồùi mọựi giaù trở cuớa x ta luọn xaùc õởnh õổồỹc mọỹt giaù trở tổồng ổùng cuớa y thỗ y õổồỹc goỹi laỡ haỡm sọỳ cuớa x vaỡ x õổồỹc goỹi laỡ bióỳn sọỳ. - Haỡm sọỳ coù thóứ õổồỹc cho bàũng nhổợng caùch naỡo ? Haỡm sọỳ coù thóứ õổồỹc cho bàũng baớng hoàỷc bàũng cọng thổùc - GV yóu cỏửu HS nghión cổùu vờ duỷ 1a, 1b SGK tr 42 Vờ duỷ 1: a. y laỡ haỡm sọỳ cuớa x cho bàũng baớng - GV õổa baớng phuỷ vióỳt sàún vờ duỷ laỡ 1b Vờ duỷ laỡ : y laỡ haỡm sọỳ cuớa x õổồỹc cho bàũng baớng. Em haợy giaới thờch vỗ sao y laỡ haỡm sọỳ cuớa x ? X 1 2 3 4 y 6 4 2 1 Vờ duỷ laỡ : y laỡ haỡm sọỳ cuớa x õổồỹc cho bàũng baớng. Em haợy giaới thờch vỗ sao y laỡ haỡm sọỳ cuớa x ? Vỗ coù õaỷi lổồỹng y phuỷ thuọỹc vaỡo õaỷi lổồỹng thay õọứi x, sao cho vồùi mọựi giaù trở cuớa x ta luọn xaùc õởnh õổồỹc chố mọỹt giaù trở tổồng ổùng cuớa y. Vờ duỷ 1b (cho thóm cọng thổùc, y = ): y laỡ haỡm sọỳ cuớa x õổồỹc cho bồới mọỹt trong bọỳn cọng thổùc. Em haợy giaới thờch vỗ sao cọng thổùc y = 2x laỡ mọỹt haỡm sọỳ ? b. y laỡ haỡm sọỳ cuớa x cho bàũng cọng thổùc y = 2x; y = 2x+3, y = - Caùc cọng thổùc khaùc tổồng tổỷ. - GV õổa baớng giỏỳy trong vióỳt sàún vờ duỷ 1c (baỡi 1b SBT tr 56): Trong baớng sau caùc giaù trở tổồng ổùng cuớa x vaỡ y. Baớng naỡy coù xaùc õởnh y laỡ haỡm sọỳ cuớa x khọng ? vỗ sao? X 3 4 3 5 8 Y 6 8 4 8 16 Baớng trón khọng xaùc õởnh y laỡ haỡm sọỳ cuớa x, vỗ: ổùng vồùi mọỹt giaù trở x = 3 ta coù 2 giaù trở cuớa y laỡ 6 vaỡ 4 GV: Qua vờ duỷ trón ta thỏỳy haỡm sọỳ coù thóứ õổồỹc cho bàũng baớng nhổng ngổồỹc laỷi khọng phaới baớng naỡo ghi caùc giaù trở tổồng ổùng cuớa x vaỡ y cuợng cho ta mọỹt haỡm sọỳ cuớa x. Nóỳu haỡm sọỳ õổồỹc cho bàũng cọng thổùc y=f(x), ta hióứu ràũng bióỳn sọỳ x chố lỏỳy nhổợng giaù trở maỡ taỷi õoù f (x) xaùc õởnh Åớ vờ duỷ 1b, bióứu thổùc 2x xaùc õởnh vồùi moỹi gờa trở cuớa x, nón haỡm sọỳ y= 2x, bióỳn sọỳ x coù thóứ lỏỳy caùc giaù trở tuyỡ yù. GV hổồùng dỏựn HS xeùt caùc cọng thổùc coỡn laỷi. - ÅÍ haỡm sọỳ y = 2x + 3, bióỳn sọỳ x coù thóứ lỏỳy caùc giaù trở tuyỡ yù, vỗ sao ? Bióứu thổùc 2x + 3 xaùc õởnh vồùi moỹi giaù trở cuớa x. - ÅÍ haỡm sọỳ y = , bióỳn sọỳ x coù thóứ lỏỳy caùc giaù trở naỡo ? vỗ sao ? Bióỳn ọỳ x chố lỏỳy nhổuợng giaù trở x ạ 0. Vỗ bióứu thổùc khọng xaùc õởnh khi x = 0 => y = xaùc õởnh vồùi x ạ0 - Hoới nhổ trón vồùi haỡm sọỳ y = Bióỳn sọỳ x chố lỏỳy nhổợng giaù trở x ³1 nón y = xaùc õởnh khi x ³ 1 Cọng thổùc y=2x ta coỡn coù thóứ vióỳt y=f(x) = 2x. Em hióứu nhổ thóỳ naỡo vóử kyù hióỷu f(0), f(1)... f(a) ? y=2x coù thóứ vióỳt y = f(x) = 2x. f(0), f(1)... f(x)... - GV yóu cỏửu HS laỡm (?1). Cho haỡm sọỳ y=f(x) = x + 5 Tờnh : f(0); f(1); f(a) F(0) = 5, f(a) = a +5 F(1) = 5,5 - Thóỳ naỡo laỡ haỡm hàũng ? Cho vờ duỷ ? - Khi x thay õọứi maỡ y luọn nhỏỷn mọỹt giaù trở khọng õọứi thỗ haỡm sọỳ y õổồỹc goỹi laỡ haỡm hàũng. - Nóỳu HS khọng nhồù, GV gồỹi yù: cọng thổùc y =0x+2 coù õàỷc õióứm gỗ ? - Khi x thay õọứi maỡ y luọn nhỏỷn giaù trở khọng õọứi y = 2. - Vờ duỷ : y = 2 laỡ mọỹt haỡm hàũng Hoaỷt õọỹng 2 ÂÄệ THậ CUÍA HAèM SÄÚ (10 phuùt) GV yóu cỏửu HS laỡm baỡi (?2). Keớ sàún 2 hóỷ toaỷ õọỹ Oxy lón baớng (baớng coù sàún lổồùi ọ vuọng (?2)a. Bióứu dióựn thổùc caùc õióứm sau trón màỷt phàúng toaỷ õọỹ : A (; 6), B(; 4) C(1; 2). D (2; 1); E (3; ); F (4; ) - GV goỹi 2 HS õọửng thồỡi lón baớng, mọựi HS laỡm mọỹt cỏu a, b. - GV yóu cỏửu HS dổồùi lồùp laỡm baỡi (?2) vaỡo vồớ. b. Veợ õọử thở cuớa haỡm sọỳ y = 2x. Vồùi x = 1 => y = 2 => A (1;2) thuọỹc õọử thở haỡm sọỳ y = 2x. GV vaỡ HS cuỡng kióứm tra baỡi cuớa 2 baỷn trón baớng. - Thóỳ naỡo laỡ õọử thở cuớa haỡm sọỳ y = f (x) ? - Tỏỷp hồỹp tỏỳt caớ caùc õióứm bióứu dióựn caùc càỷp giaù trở tổồng ổùng (x; f(x) trón màỷt phàúng toaỷ õọỹ õổồỹc goỹi laỡ õọử thở cuớa haỡm sọỳ y = f (x) - Em haợy nhỏỷn xeùt caùc càỷp sọỳ cuớa (?2) a, laỡ cuớa haỡm sọỳ naỡo trong caùc vờ duỷ trón ? - Cuớa vờ duỷ 1. A. Âổồỹc cho bàũng baớng tr42 - Âọử thở cuớa haỡm sọỳ - Âọử thở cuớa haỡm sọỳ õoù laỡ gỗ ? Laỡ tỏỷp hồỹp caùc õióứm A,B, C,D, E, F trong màỷt phàúng toaỷ õọỹ Oxy. - Âọử thở haỡm sọỳ y = 2x laỡ gỗ ? - Âọử thở cuớa haỡm sọỳ y = 2x - Laỡ õổồỡng thàúng OA trong màỷt phàúng toaỷ õọỹ Oxy. Hoaỷt õọỹng 3 HAèM SÄÚ ÂÄệNG BIÃÚN, NGHậCH BIÃÚN (10 phuùt) GV yóu cỏửu HS laỡm (?3) + Yóu cỏửu caớ lồùp tờnh toaùn vaỡ õióửn buùt chỗ vaỡo baớng ồớ SGK tr 43 Âióửn vaỡo baớng tr 43 SGK - GV õổa õaùp aùn in sàún lón baớng phuỷ õóứ HS õọỳi chióỳu, sổớa chổợa. X -2,5 -1,5 -1 -0,5 0 0,5 1 1,5 y = 2x + 1 -4 -2 -1 0 1 2 3 4 y = -2x + 1 6 5 3 2 1 0 -1 -2 * Xeùt haỡm sọỳ y = 2x + 1 Bióứu thổùc 2x+1 xaùc õởnh vồùi nhổợng giaù trở naỡo cuớa x ? + bióứu thổùc 2x + 1 xaùc õởnh vồùi moỹi x ẻR Haợy nhỏỷn xeùt : Khi x tàng dỏửn caùc giaù trở tổồng ổùng cuớa y = 2x +1 thóỳ naỡo ? + Khi x tàng dỏửn thỗ caùc giaù trở tổồng ổùng cuớa y = 2x +1 cuợng tàng GV giồùi thióỷu : Haỡm sọỳ y = 2x +1 õọửng bióỳn trón tỏỷp R - Xeùt haỡm sọỳ y =-2x +1 tổồng tổỷ + Bióứu thổùc -2x + 1 xaùc õởnh vồùi moỹi xẻR + Khi x tàng dỏửn thỗ caùc giaù trở tổồng ổùng cuớa y = -2x + 1 giaớm dỏửn. GV giồùi thióỷu : Haỡm sọỳ y = 2x + 1 nghởch bióỳn trón tỏỷp R - GV õổa khaùi nióỷm õổồỹc in sàún cuớa SGK tr 44 lón baớng phuỷ Phỏửn "Mọỹt caùch tọứng quaùt" tr 44 SGK IV. Cuớng cọỳ : Nàừm chàừc caùc kióỳn thổùc õaợ hoỹc trong baỡi. V. Hổồùng dỏựn vóử nhaỡ ( 2 phuùt) - Nàừm vổợng nhổợng khaùi nióỷm haỡm sọỳ, õọử thở haỡm sọỳ, haỡm sọỳ õọửng bióỳn, nghởch bióỳn. - Baỡi tỏỷp sọỳ 1; 2; 3 tr 44, 45 SGK. Sọỳ 1; 3 tr 56 SBT. Xem trổồùc baỡi 4 tr 45 SGK. Hổồùng dỏựn baỡi 3 tr 45 SGK. Caùch 1 : Lỏỷp baớng nhổ (?3) SGK. Caùch 2 : Xeùt haỡm sọỳ y = f (x) = 2x. Lỏỳy x1,x2 ẻ R sao cho x1 < x2. => f(x1) = 2x1; f (x2) = 2x2 Ta coù : x1 2x1 f(x1) < f(x2) Tổỡ x1 f(x1) haỡm sọỳ y = 2x õọửng bióỳn trón tỏỷp xaùc õởnh R. Vồùi haỡm sọỳ y = f(x) = -2x, tổồng tổỷ. Ngaỡy soaỷn : Tióỳt : 20 luyóỷn tỏỷp A. Muỷc tióu : - Tióỳp tuỷc reỡn luyóỷn kộ nàng tờnh giaù trở cuớa haỡm sọỳ, kộ nàng veợ õọử thở haỡm sọỳ, kộ nàng "õoỹc" õọử thở. - Cuớng cọỳ caùc khaùi nióỷm "haỡm sọỳ", "bióỳn sọỳ", "õọử thở cuớa haỡm sọỳ", haỡm sọỳ õọửng bióỳn trón R, haỡm sọỳ nghởch bióỳn trón R. - Hoỹc sinh coù thaùi õọỹ hoỹc tọỳt. B. Phổồng phaùp : Gồỹi mồớ C. CHUÁỉN Bậ cuớa gv vaỡ hs: - GV : Baớng phuỷ ghi kóỳt quaớ baỡi tỏỷp 2, cỏu hoới, hỗnh veợ. Baớng phuỷ veợ sàún hóỷ truỷc toaỷ õọỹ, coù lổồùi ọ vuọng. Thổồùc thàúng, compa, phỏỳn maỡu, maùy tờnh boớ tuùi. - HS : Än tỏỷp caùc kióỳn thổùc coù lión quan: "haỡm sọỳ", "õọử thở cuớa haỡm sọỳ", haỡm sọỳ õọửng bióỳn, haỡm sọỳ nghởch bióỳn trón R. Baớng nhoùm. - Thổồùc keớ, compa, maùy tờnh boớ tuùi Casio fx 220 hoàỷc Casio fx500A D. caùc bổồùc lón lồùp : I. Äỉn õởnh tọứ chổùc : II. Baỡi cuợ : ( 15 phuùt) GV nóu yóu cỏửu kióứm tra HS1: Haợy nóu khaùi nióỷm haỡm sọỳ. Cho 1 vờ duỷ vóử haỡm sọỳ õổồỹc cho bàũng mọỹt cọng thổùc - Mang maùy tờnh boớ tuùi lón chổợa baỡi tỏỷp 1 SGk tr 44. GV õổa õóử baỡi õaợ chuyóứn thaỡnh baớng lón maỡn hỗnh, boớ bồùt giaù trở cuớa x). Giaù trở cuớa x Haỡm sọỳ -2 -1 0 1 y = f (x) = x -1 - 0 y = f (x) = x + 3 1 2 3 3 3 Traớ lồỡi cỏu c. Vồùi cuỡng mọỹt giaù trở cuớa bióỳn sọỳ x, giaù trở cuớa haùmọỳ y =g (x) luọn luọn lồùn hồn giaù trở cuớa haỡm sọỳ y = f(x) laỡ 3 õồn vở. HS2: a. Haợy õióửn vaỡo chọự (...) cho thờch hồỹp a. Âióửn vaỡo chọự (...) Cho haỡm sọỳ y = f(x) xaùc õởnh vồùi moỹi giaù trở cuớa x thuọỹc R Cho haỡm sọỳ y = f(x) xaùc õởnh vồùi moỹi giaù trở cuớa x thuọỹc R - Nóỳu giaù trở cuớa bióỳn x ... maỡ giaù trở tổồng ổùng f9x) ... thỗ haỡm sọỳ y = f(x) õổồỹc goỹi laỡ ... trón R - Nóỳu giaù trở cuớa bióỳn x tàng lón maỡ giaù trở tổồng ổùng f(x) cuợng tàng lón thỗ haỡm sọỳ y = f(x) õổồỹc goỹi laỡ haỡm sọỳ õọửng bióỳn trón R - Nóỳu giaù trở cuớa bióỳn x ... maỡ giaù trở tổồng ổùng cuớa f(x) ... thỗ haỡm sọỳ y= f(x) õổồỹc goỹi laỡ ... trón R Nóỳu giaù trở cuớa bióỳn x tàng lón maỡ giaù trở tổồng ổùng cuớa f(x) laỷi giaớm õi thỗ haỡm sọỳ y=f(x) õổồỹc goỹi laỡ haỡm sọỳ nghởch bióỳn trón R. b. Chổợa baỡi 2 SGk tr 45: - GV õổa õóử baỡi lón baớng (boớ bồùt giaù trở cuớa x) - GVd dổa õaùp aùn lón baớng vaỡ cho HS nhỏỷn xeùt baỡi laỡm cuớa baỷn. x -2,5 -2 -1,5 1 -0,5 0 0,5 y= - x+3 4,25 4 3,75 3,5 3,25 3 2,75 Traớ lồỡi cỏu b. Haỡm sọỳ õaợ cho nghởch bióỳn vỗ khi x tàng lón, giaù trở tổồng ổùng f(x) laỷi giaớm õi. - GV goỹi HS3 lón baớng chổợa baỡi 3 (goỹi trổồùc khi HS1 laỡm baỡi tỏỷp). Trón baớng õaợ veợ sàún hóỷ toaỷ õọỹ Oxy coù lổồùi ọ vuọng 0,5dm a. Veợ trón cuỡng mọỹt màỷt phàúng toaỷ õọỹ õọử thở cuớa haỡm sọỳ y = 2x vaỡ y =-2x. - Vồùi x=1 => y = 2 => A (1; 2) thuọỹc õọử thở haỡm sọỳ y = 2x. Vồùi x=1 => y = -2 => B (1; -2) thuọỹc õọử thở haỡm sọỳ y = -2 Âọử thở haỡm sọỳ y=2x laỡ õổồỡng thàúng OA. Âọử thở haỡm sọỳ y = -2 laỡ õổồỡng thàúng OB b. Trong hai haỡm sọỳ õaợ cho, haỡm sọỳ naỡo õọửng bióỳn ? Haỡm sọỳ naỡo nghởch bióỳn ? Vỗ sao - HS vaỡ GV nhỏỷn xeùt, cho õióứm b. Trong hai haỡm sọỳ õaợ cho haỡm sọỳ y=2x õọửng bióỳn vỗ khi giaù trở cuớa bióỳn x tàng lón thỗ giaù trởtổồng ổùng cuớa haỡm sọỳ y=2x cuợng tàng lón. Haỡm sọỳ y=-2x nghởch bióỳn vỗ ... III. Baỡi mồùi : (28 phuùt) Hoỹat õọỹng cuớa thỏửy vaỡ troỡ Nọỹi dung kióỳn thổùc LUYÃÛN TÁÛP (28 phuùt) Baỡi 4 tr 45 SGK GV õổa õóử baỡi coù õuớ hỗnh veợ lón baớng phuỷ HS hoaỷt õọỹng nhoùm GV cho HS hoaỷt õọỹng nhoùm khoaớng 6 phuùt Sau goỹi õaỷi dióỷn 1 nhoùm lón trỗnh baỡy laỷi caùc bổồùc laỡm - Veợ hỗnh vuọng caỷnh 1 õồn vở, õốnh O, õổồỡng cheùo OB coù õọỹ daỡi bàũng - Trón tia Ox õàỷt õióứmC sao cho OC = OB= - Veợ hỗnh chổợ nhỏỷt coù mọỹt õốnh laỡ O, caỷnh OC = , caỷnh CD = 1=> õổồỡng cheùo OD = - Trón tia Oy õàỷt õióứm E sao cho OE= OD = Nóỳu HS chổa bióỳt trỗnh baỡy caùc bổồùc laỡm thỗ GV cỏửn hổồùng dỏựn - Xaùc õởnh õióứm A (1; ) - Veợ õổồỡng thàúng OA, õoù laỡ õọử thở haỡm sọỳ y = x Sau õoù GV hổồùng dỏựn HS duỡng thổồùc keớ, compa veợ laỷi õọử thở y = x - Baỡi sọỳ5 tr 45 SGK GV õổa õóử baỡi lón baớng. - GV veợ sàún mọỹt hóỷ toa ỷõọỹ Oxy lón baớng (coù sàún lổồùi ọ vuọng), goỹi mọỹt HS lón baớng Cỏu a. Vồùi x=1 =. Y=2=> C(1;2) thuọỹc õọử thở haỡm sọỳ y=2x - GV õổa cho 2 HS, mọựi em 1 tồỡ giỏỳy trong õaợ keớ sàún toaỷõọỹ Oxy coù lổồùi ọ vuọng Vồùi x=1=> y=1 =. D(1; 1) thuọỹc õọử thở haỡm sọỳ y=x=> õổồỡng thàúng OD laỡ õọử thở haỡm sọỳ y=x, õổồỡng thàúng OC laỡ õọử thởi haỡm sọỳ y=2x. - GV yóu cỏửu em trón baớng vaỡ caớ lồùp laỡm cỏu a). Veợ õọử thở cuớa caùc haỡm sọỳ y = x vaỡ y =2x trón cuỡng mọỹt màỷt phàúng toaỷ õọỹ. HS vaỡ GV nhỏỷn xeùt õọử thở HS veợ b. GV veợ õổồỡng thàúng song song vồùi truỷc Ox theo yóu cỏửu õóử baỡi. + Xaùc õởnh toaỷ õọỹ õióứm A, B A (2; 4); B(4; 4) + Haợy vióỳt cọng thổùc tờnh chu vi P cuớa DABO PDABO = AB + BO + OA + Trón hóỷ Oxy, AB = ? Ta coù : AB = 2 (cm) + Haợy tờnh OA, OB dổỷa vaỡo sọỳ lióỷu ồớ õọử thở OB = OA = => POAB = 2 + 4 + 2 ằ 12,13 (cm) - Dổỷa vaỡo õọử thở, haợy tờnh dióỷn tờch S cuớa DOAB ? - Tờnh dióỷn tờch S cuớa DOAB S= - Coỡn caùch naỡo khaùc tờnh SOAB ? Caùch 2: SOAB = SO4B - SO4A = = 8-4=4 (cm2) IV. Cuớng cọỳ : Nàừm chàừc caùc daỷng baỡi tỏỷp õaợ luyóỷn. V. Hổồùng dỏựn vóử nhaỡ (2 phuùt) - ọn laỷi caùc kióỳn thổùc õaợ hoỹc : Haỡm sọỳ, haỡm sọỳ õọửng bióỳn, nghởch bióỳn trón r. - Laỡm baỡi tỏỷp vóử nhaỡ: sọỳ 6, 7 tr 45, 46 SGK. Sọỳ 4,5 tr 56, 57 SBT. - Âoỹc trổồùc baỡi"Haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt". Ngaỡy soaỷn : Tióỳt : 21 Đ2 : haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt A. Muỷc tióu : * Vóử kióỳn thổùc cồ baớn, yóu cỏửu HS nàừm vổợng caùc kióỳn thổùc sau : - Haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt laỡ haỡm sọỳ coù daỷng y = ax +b; a ạ 0. - Haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt y = ax + b luọn xaùc õởnh vồùi moỹi giaù trở cuớa bióỳn sọỳ x thuọỹc R - Haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt y=ax + b õọửng bióỳn trón R khi a > 0, nghởch bióỳn trón R khi a<0 * Vóử kộ nàng : Yóu cỏửu HS hióứu vaỡ chổùng minh õổồỹc haỡm sọỳ y =-3x+1 nghởch bióỳn trón R, haùmọỳ y = 3x+1 õọửng bióỳn trón r. Tổỡ õoù thổỡa nhỏỷn trổồỡng hồỹp tọứng quaùt : Haỡm sọỳ y = ax+b õọửng bióỳn trón R khi a>0, nghởch bióỳn trón R khi a < 0. * Vóử thổỷc tióựn : HS thỏỳy tuy Toaùn laỡ mọỹt mọn khoa hoỹc trổỡu tổồỹng nhổng caùc vỏỳn õóử trong Toaùn hoỹc noùi chung cuợng nhổ vỏỳn õóử haỡm sọỳ noùi rióng laỷi thổồỡng xuỏỳt phaùt tổỡ vióỷc nghión cổùu caùc baỡi toaùn thổỷc tóỳ. B. Phổồng phaùp : Nóu vaỡ giaới quyóỳt vỏỳn õóử C. CHUÁỉN Bậ cuớa gv vaỡ hs: - GV : Baớng phuỷ ghi baỡi toaùn cuớa SGK. Baớng phuỷghi ?1;?2; ?3; ?4 õaùp aùn ? 3, baỡi tỏỷp 8 SGK. - HS : baớng nhoùm. D. caùc bổồùc lón lồùp : I. Äỉn õởnh tọứ chổùc : II. Baỡi cuợ : (5 phuùt) GV yóu cỏửu kióứm tra a. Haỡm sọỳ laỡ gỗ ? Haợy cho mọỹt vờ duỷ vóử haỡm sọỳ õổồỹc cho bồới cọng thổùc. - Nóu khaùi nióỷm haỡm sọỳ tr 42 SGK b. Âióửn vaỡo chọự (...) b. Âióửn vaỡo chọự (...) Cho haỡm sọỳ y= f(x) xaùc õởnh bồới moỹi x thuọỹc R Vồùi moỹi x1, x2 bỏỳt kyỡ thuọỹc R. Nóỳu x1 <x2 maỡ f(x1) < f(x2) thỗ haỡm sọỳ y=f(x) .......................... trón R. Âọửng bióỳn Nóỳu x1 f(x2) thỗ haỡm sọỳ y=f(x) .......................... trón R. Nghởch bióỳn III. Baỡi mồùi : Hoỹat õọỹng cuớa thỏửy vaỡ troỡ Nọỹi dung kióỳn thổùc Hoaỷt õọỹng 1 KHAẽI NIÃÛM VÃệ HAèM SÄÚ BÁÛC NHÁÚT (15 phuùt) GV õàỷt vỏỳn õóử : Ta õaợ bióỳt khaùi nióỷm haỡm sọỳ vaỡ bióỳt lỏỳy vờ duỷ vóử haỡm sọỳ õổồỹc cho bồới mọỹt cọng thổù. Họm nay ta seợ hoỹc mọỹt haỡm sọỳ cuỷ thóứ, õoù laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt. Vỏỷy haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt laỡ gỗ, noù coù tờnh chỏỳt nhổ thóỳ naỡo, õoù laỡ nọỹi dung baỡi hoỹc họm nay. - Âóứ õi õóỳn õởnh nghộa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt, ta xeùt baỡi toaùn thổỷc tóỳ sau : - GV õổa baỡi toaùn lón baớng. Trung tỏm Haỡ Nọỹi Bóỳn xe Huóỳ 8 km (?1) Âióửn vaỡo chọự trọỳng (...) cho õuùng - Sau mọỹt giồỡ, ọ tọ õi õổồỹc : 50 km - Sau mọỹt giồỡ, ọ tọ õi õổồỹc ... - Sau t giồỡ, ọ tọ õi õổồỹc : 50t (km) - Sau t giồỡ, ọ tọ caùch trung tỏm Haỡ Nọỹi laỡ: s= ... - Sau t giồỡ, ọ tọ caùch trung tỏm Haỡ Nọỹi laỡ: s= 50t + 8 (km) - GV yóu cỏửu HS laỡm (?2) (?2) Âióửn baớng T 1 2 3 4 ... S=50t+8 58 108 158 208 ... - GV goỹi HS khaùc nhỏỷn xeùt baỡi laỡm cuớa baỷn - Em haợy giaới thờch taỷi sao õaỷi lổồỹng s laỡ haỡm sọỳ cuớa t ? Vỗ : Âaỷi lổồỹng s phuỷ thuọỹc vaỡo t ặùng vồùi mọựi giaù trở cuớa t, chố coù mọỹt giaù trở tổồng ổùng cuớa S. Do õoù s laỡ haỡm sọỳ cuớa t. - GV lổu yù HS trong cọng thổùc S = 50t+8 Nóỳu thay s bồới chổợ y, t bồới chổợ x ta coù cọng thổùc haỡm sọỳ quen thuọỹc : y=50x+8. Nóỳu thay 50 bồới a vaỡ 8 bồới b thỗ ta coù y=ax+b (aạ0) laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt. Vỏỷy haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt laỡ gỗ ? Âởnh nghộa Haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt laỡ haỡm sọỳ õổồỹc cho bồới cọng thổùc : y=ax+b, trong õoù a, b laỡ caùc sọỳ cho trổồùc vaỡ a ạ0 - GV yóu cỏửu HS õoỹc laỷi õởnh nghộa - GV õổa lón baớng Baỡi tỏỷp. Caùc haỡm sọỳ sau coù phaới laỡ haỡm so bỏỷc nhỏỳt khọng ? Vỗ sao a. y = 1-5x; b. y = + 4 c. y= x d. y= 2x2 + 3 e. y= mx + 2 f. y = 0.x + 7 - GV cho HS suy nhgộ 1 õóỳn 2 phuùt rọửi goỹi mọỹt sọỳ HS traớ lồỡi lỏửn lổồỹt. y = 1- 5x laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt vỗ noù laỡ haỡm sọỳ õổồỹc cho bồới cọng thổùc y=ax+b; a=-5 ạ0 - Nóỳu laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt, haợy chố ra hóỷ sọỳ a, b ? y = +4 khọng laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt vỗ khọng coù daỷng y = ax +b - GV lổu yù HS chuù yù vờ duỷ c. hóỷ sọỳ b = 0, haỡm sọỳ coù daỷng y = ax (õaợ hoỹc ồớ lồùp 7). y = x laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt (giaới thờch tổong tổỷ nhổ cỏu a) y = 2x2+3 khọng phaới laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt. y=mx+2 khọng phaới laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt vỗ chổa coù õióửu kióỷn mạ 0 y = 0.x+7 khọng laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt vỗ coù daỷng y = ax +b nhổng a = 0 Hoaỷt õọỹng 2 tờnh chỏỳt (22 phuùt) - Âóứ tỗm hióứu tờnh chỏỳt cuớa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt, ta xeùt vờ duỷ sau õỏy : Vờ duỷ : Xeùt haỡm sọỳ y = f(x) =-3x+1 - GV hổồùng dỏựn HS bàũng õổa ra caùc cỏu hoới. + Haỡm sọỳ y = -3x+1 xaùc õởnh vồùi nhổợng giaù trở naỡo cuớa x ? Vỗ sao ? - Haỡm sọỳ y = -2x +1 xaùc õởnh vồùi moỹi giaù trở cuớa x ẻ R, vỗ bióứu thổùc -3x+1 xaùc õởnh vồùi moỹi giaù trở cuớa x thuọỹc R. - Haợy chổùng minh haỡm sọỳ y= -3x+1 nghởch bióỳn trón R ? - Nóỳu HS chổa laỡm õổồỹc, GV coù theớ gồỹờy : + Ta lỏỳy x1, x2 ẻR sao cho x1 f (x2). - Lỏỳy x1, x2 ẻR sao cho x1 < x2 => f(x1) = -3x1 + 1 f(x2) = -3x2 + 1 + Haợy tờnh f (x1), f(x2). Ta coù : x1 < x2 => -3x1 > -3x2. => -3x1 + 1> -3x2+1 => f(x1) > f(x2) Vỗ x1 f(x2) nón haỡm sọỳ y =-3x+1 nghởch bióỳn trón R. - GV õổa lón baớng phuỷ baỡi giaới theo caùch trỗnh baỡy cuớa SGK - GV yóu cỏửu HS laỡm (?3) - HS hoaỷt õọỹng theo nhoùm. (?3) Cho haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt y = f(x) = 3x+1 Khi a ạa/ vaỡ b=b/ thỗ hai õổồỡng thàúng càừt nhau taỷi mọỹt õióứm trón truỷc tung coù tung õọỹ laỡ b Cho x hai giaù trở bỏỳt kyỡ x1, x2 sao cho x1<x2. Haợy chổùng minh f(x1) < f(x2) rọửi ruùt ra kóỳt luỏỷn haỡm sọỳ õọửng bióỳn trón R. - GV cho HS hoaỷt õọỹng theon hoùm tổỡ 3 õóỳn 3 phuùt rọửi goỹi õaỷi dióỷn 2 nhoùm lón trỗnh baỡy laỡm cuớa nhoùm mỗnh Lỏỳy x1, x2 ẻR sao cho x1, x2 => f(x1) = 3x1 +1 f(x2) = 3x2+ 1 Ta coù x1<x2 => 3x1 < 3x2 (GV nón choỹn 2 nhoùm coù 2 caùch trỗnh baỡy khaùc nhau nóỳu coù) => 3x1 + < 3x2 +1 => f (x1) < f(x2) Tổỡ x1 f(x1) < f(x2) suy ra haỡm sọỳ y =f(x) =3x+1 õọửng bióỳn trón R. - GV: Theo chổùng minh trón haỡm sọỳ y = -3x+1 nghởch bióỳn trón R, haỡm sọỳ y = 3x+1 õọửng bióỳn trón R Haỡm sọỳ y = -3x+1 coù hóỷ sọỳ a =-30 haỡm sọỳ nghởch bióỳn. Vỏỷy tọứng quaùt, haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt y = ax +b õọửng bióỳn khi naỡo ? nghởch bióỳn khi naỡo ? - Khi a<0, haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt y = ax+b nghởch bióỳn trón R. - Khi a>0, haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt y=ax+b õọửng bióỳn trón R. - GV õổa phỏửn "tọứng quaùt ồớ SGK lón baớng - 1 HS õổùng lón õoỹc to. - GV chọỳt laỷi : ÅÍ trón, phỏửn (?3) ta chổùng minh haỡm sọỳ y = 3x+1 õọửng bióỳn theo khaùi nióỷm haỡm sọỳ õọửng bióỳn, sau khi coù kóỳt luỏỷnnaỡy, õóứ chố ra haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt õọửng bióỳn hay nghởch bióỳn ta chố cỏửn xem xeùt a>0 hay a<0 õóứ kóỳt luỏỷn. - Quay laỷi baỡi tỏỷp * Haợy xem xeùt trong caùc haỡm sọỳ sau, haỡm sọỳ naỡo õọửng bióỳn, haỡm sọỳ naỡo nghởch bióỳn,? Vỗ sao a. Haỡm sọỳ y=-5x+1 nghởch bióỳn vỗ a = -5<0 b. y = x õọửng bióỳn vỗ a = >0 c. Haỡm sọỳ y = mx+2 (mạ0) õọửng bióỳn khi m>0, nghởch bióỳn khi m<0 - GV cho HS laỡm baỡi (?4) Cho vờ duỷ vóử haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt trong caùc trổồỡng hồỹp sau : a. Haỡm sọỳ õọửng bióỳn. b. Haỡm sọỳ nghởch bióỳn + GV yóu cỏửu HS laỡm vióỷc caù nhỏn, moợi em tỗm 1 vờ duỷ, daợy phaới laỡm cỏu a, daợy traùi laỡm cỏu b. + Goỹi mọỹt sọỳ HS õoỹc vờ duỷ cuớa mỗnh, GV vióỳt lón baớng. + Goỹi 1 HS nhỏỷn xeùt baỡi cuớa baỷn vaỡ yóu cỏửu giaới thờch vỗ sao caùc haỡm sọỳ õoù õọửng bióỳn hay nghởch bióỳn (choỹn 1 vờ duỷ õọửng bióỳn, mọỹt vờ duỷ nghởch bióỳn). - GV nhàừc laỷi caùc kióỳn thổùc õaợ hoỹc gọửm: õởnh nghộa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt, tờnh chỏỳt haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt. IV. Cuớng cọỳ : Nàừm caùc kióỳn thổùc õaợ hoỹc ồớ trong baỡi V. Hổồùng dỏựn vóử nhaỡ ( 3 phuùt) - Nàừm vổợng õởnh nghộa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt, tờnh chỏỳt cuớa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt. - Baỡi tỏỷp vóử nhaỡ sọỳ 10 SGK tr 48, sọỳ 6,8 SBT tr 57. - Hổồùng dỏựn baỡi 10 SGK. - Chióửu daỡi ban õỏửu laỡ 30 (cm). Sau khi bồùt x (cm), chióửu daỡi laỡ 30-x (cm) - Cọng thổùc tờnh chu vi laỡ : P = (daỡi + rọỹng) x 2 Ngaỡy soaỷn : Tióỳt : 22 luyóỷn tỏỷp A. Muỷc tióu : - Cuớng cọỳ õởnh nghộa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt, tờnh chỏỳt cuớa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt. - Tióỳp tuỷc reỡn luyóỷn kyợ nàng "nhỏỷn daỷng" haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt, kyợ nàng aùp duỷng tờnh chỏỳt haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt õóứ xem xeùt haỡm sọỳ õoù coù õọửng bióỳn hay nghởch bióỳn trón R (xeùt tờnh bióỳn thión cuớa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt), bióứu dióựn õióứm trón màỷt phàúng toaỷ õọỹ. - HS coù yù thổùc xỏy dổỷng baỡi tọỳt. B. Phổồng phaùp : Âaỡm thoaỷi vaỡ gồỹi mồớ. C. CHUÁỉN Bậ cuớa gv vaỡ hs: - GV : Veợ sàún toaỷ õọỹ Oxy coù lổồùi ọ vuọng. Ghi baỡi giaới 13 SGK vaỡ caùc õóử baỡi tỏỷp. Thổồùc thàúng coù chia khoaớng, óke, phỏỳn maỡu. - HS : Baớng nhoùm, thổồùc keớ, óke D. caùc bổồùc lón lồùp : I. Äỉn õởnh tọứ chổùc : II. Baỡi cuợ : (13 phuùt) GV Goỹi 3 HS lón baớng kióứm tra. - Haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt laỡ haỡm sọỳ õổồỹc cho bồới cọng thổùc y =ax+b trong õoù a, b laỡ caùc sọỳ cho trổồùc vaỡ aạ0 HS1: Âởnh nghộa haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt ? Chổợa baỡi 6 (c, d, e) SBT 6c) y= 5-2x2 khọng laỡ haùmọỳ bỏỷc nhỏỳt vỗ khọng coù daỷng y=ax+b 6d. y = (x+1 laỡ haỡm sọỳ bỏỷc nhỏỳt coù daỷng y=ax+b; a = ạ0, b =1 Haỡm sọỳ õọửng bióỳn vỗ a>0 6e. y= (x-) y=x- laỡ haỡm sọỳ bỏỷc n