Giáo án Đại số 9 - Chương II : Hàm số bậc nhất trường THCS Yên Mỹ

Ngaứy soaùn: /10/2011 Ngaứy daùy: / /2011 Tuaàn 10: Tieỏt 19: CHệễNG II: HAỉM SOÁ BAÄC NHAÁT Đ1. NHAẫC LAẽI VAỉ BOÅ SUNG CAÙC KHAÙI NIEÄM VEÀ HAỉM SOÁ I. Muùc tieõu: * Kiến thức: - Nắm các khái niệm về "hàm số". "biến số", cách cho một hàm số bằng bảng và công thức, cách viết một hàm số, giá trị của hàm số y = f(x) tại x0 được ký hiệu f(x0) - Đồ thị hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x; f(x)) trên mặt phẳng toạ độ. * Kĩ năng:- HS tính thành thạo các giá trị của hàm số khi cho trước biến số, biết biểu diễn các cặp số (x ; y) trên mặt phẳng toạ độ. * Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác, khoa học. II. Phửụng tieọn daùy hoùc: - GV: Giaựo aựn, baỷng phuù, phaỏn maứu, thửụực, maựy tớnh boỷ tuựi. - HS: Chuaồn bũ, oõn laùi kieỏn thửực ủaừ hoùc ụỷ lụựp 7, baỷng nhoựm vaứ buựt vieỏt, maựy tớnh boỷ tuựi.. III. Tieỏn trỡnh baứi daùy: Hoaùt ủoọng cuỷa thaày Hoaùt ủoọng cuỷa troứ Ghi baỷng Hoaùt ủoọng 1: Giụựi thieọu noọi dung chửụng II 5 phuựt -GV: ễÛ lụựp 7 chuựng ta ủaừ ủửụùc laứm quen vụựi caực khaựi nieọm haứm soỏ, moọt soỏ vớ duù haứm soỏ ễÛ lụựp 9 ngoaứi oõn taọp caực kieỏn thửực treõn ta coứn boồ sung moọt soỏ khaựi nieọm : Haứm soỏ ủoàng bieỏn, nghũch bieỏn , ủửụứng thaỳng song song vaứ xeựt kyừ haứm soỏ y = ax + b (a 0). -HS nghe GV trỡnh baứy, mụỷ phaàn phuù luùc Tr 129 ủeồ theo doừi Hoaùt ủoọng 2: Khaựi nieọm veà haứm soỏ 15 phuựt ? Khi naứo ủaùi lửụùng y ủgl haứm soỏ cuỷa ủaùi lửụùng x thay ủoồi ? Haứm soỏ coự theồ ủửụùc cho baống maỏy caựch. Haừy lieọt keõ -GV yeõu caàu HS nghieõn cửựu vớ duù 1(a,b) Tr 124 SGK. ? Haừy giaỷi thớch vỡ sao y laứ haứm soỏ cuỷa x ? Haừy giaỷi thớch vỡ sao coõng thửực y = 2x laứ moọt haứm soỏ. ? Tửụng tửù caực coõng thửực khaực? -HS: Neỏu ủaùi lửụùng y phuù thuoọc vaứo ủaùi lửụùng thay ủoồi x sao cho vụựi moói giaự trũ cuỷa x ta luoõn xaực ủũnh ủửụùc moọt giaự trũ tửụng ửựng cuỷa y thỡ y ủgl haứm soỏ cuỷa x vaứ x ủgl bieỏn soỏ. -HS: baống baỷng vaứ coõng thửực -HS: ẹaùi lửụùng y phuù thuoọc vaứo ủaùi lửụùng thay ủoồi x sao cho vụựi moói giaự trũ cuỷa x ta luoõn xaực ủũnh ủửụùc moọt giaự trũ tửụng ửựng cuỷa y -HS traỷ lụứi nhử treõn 1/ Khaựi nieọm haứm soỏ -Neỏu ủaùi lửụùng y phuù thuoọc vaứo ủaùi lửụùng thay ủoồi x sao cho vụựi moói giaự trũ cuỷa x ta luoõn xaực ủũnh ủửụùc moọt giaự trũ tửụng ửựng cuỷa y thỡ y ủgl haứm soỏ cuỷa x vaứ x ủgl bieỏn soỏ. - Haứm soỏ coự theồ ủửụùc cho baống baỷng hoaùc coõng thửực. -Vớ duù (SGK). ? Baỳng naứy coự xaực ủũnh y laứ haứm soỏ cuỷa x khoõng, vỡ sao x 3 4 3 5 8 y 6 8 4 8 16 -GV: Bieồu thửực 2x xaực ủũnh vụựi moùi giaự trũ cuỷa x, neõn haứm soỏ y= 2x, bieỏn soỏ x coự theồ laỏy caực giaự trũ tuứy yự -GV: Hửụựng daón HS xeựt caực coõng thửực coứn laùi. -GV: Giụựi thieọu caựch vieỏt y = f(x) =2x ? Em hieồu nhử theỏ naứo veà f(0), f(1), f(a) -GV: Yeõu caàu HS laứm ? 1 ? Theỏ naứo laứ haứm haống, vớ duù? -HS: Khoõng, vỡ ửựng vụựi moọt giaự trũ x = 3 ta coự hai giaự trũ tửụng ửựng cuỷa y laứ 6 vaứ 4 -HS: Laứ giaự trũ cuỷa haứm soỏ taùi x = 0; 1; 2; a -HS: f(0) = 5; f(a) = 0,5a + 5 f(1) = 5,5 -Khi x thay ủoồi maứ y luoõn nhaọn moọt giaự trũ khoõng ủoồi thỡ haứm soỏ y ủgl haứm haống. Vớ duù y = 2 HS laứm ? 1 -HS: f(0) = 5; f(a) = 0,5a + 5 f(1) = 5,5 -Khi x thay ủoồi maứ y luoõn nhaọn moọt giaự trũ khoõng ủoồi thỡ haứm soỏ y ủgl haứm haống. Vớ duù y = 2 Hoaùt ủoọng 3: ẹoà thũ cuỷa haứm soỏ 13 phuựt -GV: Yeõu caàu HS laứm ? 2 (keỷ saỹn 2 heọ truùc toùa ủoọ) -Goùi 2 HS ủoàng thụứi leõn baỷng moói HS laứm caõu a, b -Yeõu caàu HS dửụựi lụựp laứm vaứo vụỷ -GV cuứng HS kieồm tra baứi cuỷa hai HS treõn baỷng. ? Theỏ naứo laứ ủoà thũ haứm soỏ y = f(x) ? ẹoà thũ haứm soỏ ụỷ baứi ?2 laứ gỡ ? ẹoà thũ haứm soỏ y = 2x laứ gỡ A O y=2x b) 2/ ẹoà thũ haứm soỏ : a) F E C B A D O Hoaùt ủoọng 4: Haứm soỏ ủoàng bieỏn – Nghũch bieỏn 10 phuựt -GV yeõu caàu HS laứm ? 3 ? Bieồu thửực 2x + 1 xaực ủũnh vụựi nhửừng giaự trũ naứo cuỷa x ? Khi x taờng daàn caực giaự trũ tửụng ửựng cuỷa y ntn > haứm soỏ ủoàng bieỏn -GV ủửa khaựi nieọm haứm soỏ nghũch bieỏn -HS ủieàn vaứo baỷng -HS: Bieồu thửực 2x + 1 xaực ủũnh vụựi moùi giaự trũ cuỷa x cuừng taờng -HS: x taờng -> y giaỷm -> nghũch bieỏn 3/ Haứm soỏ ủoàng bieỏn, haứm soỏ nghũch bieỏn: (SGK) Hoaùt ủoọng 5: Hửụựng daón veà nhaứ 2 phuựt +Hoùc baứi theo vụỷ ghi vaứ SGK; BTVN: 1 ->3 Tr 45 SGK; 1 – 3 SBT Tr 56 +Chuaồn bũ baứi mụựi Ngaứy soaùn: /10/2011 Ngaứy daùy: / /2011 Tuaàn 10: Tieỏt 20: Đ2. HAỉM SOÁ BAÄC NHAÁT I. Muùc tieõu: * Kiến thức: - Hàm số bậc nhất là hàm số có dạng y = ax + b trong đó hệ số a luôn khác 0 - Hàm số bậc nhất y = ax + b luôn xác đinh với mọi giá trị của biến x thuộc R. - Hàm số bậc nhất y = ax+b đồng biến trên R khi a>0, nghịch biến khi a<0. * Kĩ năng:- HS hiểu và chứng minh được hàm số y=3x+1 đồng biến trên R, hàm số y=-3x+1 nghịch k biến trên R. Từ đó thừa nhận trường hợp tổng quát: hàm số y=ax đồng biến trên R khi a> 0, nghịch biến trên R khi a<0. * Thái độ: Hàm số xuất phát từ nghiên cứu thực tế. II. Phửụng tieọn daùy hoùc: - GV: Giaựo aựn, baỷng phuùveừ heọ truùc toùa ủoọ, phaỏn maứu, thửụực,com pa, maựy tớnh boỷ tuựi. - HS: Chuaồn bũ, oõn laùi kieỏn thửực ủaừ hoùc,compa, baỷng nhoựm vaứ buựt vieỏt, maựy tớnh boỷ tuựi.. III. Tieỏn trỡnh baứi daùy: Hoaùt ủoọng cuỷa thaày Hoaùt ủoọng cuỷa troứ Ghi baỷng Hoaùt ủoọng 1: Kieồm tra baứi cuừ 5 phuựt ? Haứm soỏ laứ gỡ, cho vớ duù veà haứm soỏ cho bụỷi coõng thửực ? Khaựi nieọm haứm soỏ ủoàng bieỏn ? Khaựi nieọm haứm soỏ nghũch bieỏn -Moọt HS leõn baỷng kieồm tra -HS traỷ lụứi nhử SGK. Hoaùt ủoọng 2: Khaựi nieọm veà haứm soỏ baọc nhaỏt 15 phuựt -GV: ẹaởt vaỏn ủeà ủeồ xeựt baứi toaựn -GV: ẹửa baứi toaựn leõn maứn hỡnh ? 1 ? Sau 1 giụứ, oõ toõ ủi ủửụùc ? Sau t giụứ, oõ toõ ủi ủửụùc ? Sau t giụứ, oõtoõ caựch trung taõm HN laứ : s = -GV yeõu caàu HS laứm ? 2 ? Haừy ủieàn vaứo baỷng T 1 2 3 4 S=50t+8 58 108 158 208 ? Giaỷi thớch taùi sao ủaùi lửụùng s laứ haứm soỏ cuỷa t ? Neỏu thay s=y; t=x ta coự coõng thửực naứo. ? Neỏu thay 50=a; 8 =b ta coự coõng thửực naứo => haứm soỏ baọc nhaỏt ? Vaọy haứm soỏ baọc nhaỏt laứ gỡ? -HS ủoùc to ủeà baứi leõn maứn hỡnh -HS: Traỷ lụứi -Sau 1 giụứ, oõ toõ ủi ủửụùc 50 (km) -Sau t giụứ, oõ toõ ủi ủửụùc 50t (km) -Sau t giụứ, oõtoõ caựch trung taõm HN laứ : s = 50t + 8 (km) -HS ủieàn keỏt quaỷ vaứo baỷng -Vỡ ủaùi lửụùng s phuù thuoọc vaứo t -HS traỷ lụứi mieọng 1/Khaựi nieọm haứm soỏ baọc nhaỏt a) Baứi toaựn : SGK b)Khaựi nieọm : Haứm soỏ baọc nhaỏt laứ haứm soỏ ủửụùc cho bụỷi coõng thửực: y = ax + b Vụựi a , b laứ nhửừng soỏ cho trửụực vaứ a 0 ? Caực haứm soỏ sau ủaõy coự phaỷi laứ haứm soỏ baọc nhaỏt hay khoõng. Vi sao. Neỏu laứ haứm soỏ baọc nhaỏt haừy cho bieỏt heọ soỏ a, b -GV lửu yự HS heọ soỏ b = 0 a) ẹuựng (a=-5; b =1) b) Khoõng c) ẹuựng (a = ẵ; b = 0) d) Khoõng : e) Khoõng : Vỡ chửa coự ủieàu keọn f) Khoõng : Vỡ a = 0. Hoaùt ủoọng 3: Tớnh chaỏt 13 phuựt -GV: Xeựt haứm soỏ y = f(x) =-3x+1 ? Tỡm TXẹ cuỷa haứm soỏ ? Chửựng minh haứm soỏ nghũch bieỏn treõn R -GV gụùi yự HS neỏu caàn thieỏt -Laỏy x1,x2 thuoọc R sao cho x1<x2 ? Caàn chửựng minh ủieàu gỡ ? f(x1) > hay < f(x2) ? Haừy tớnh f(x1); f(x2) -GV: Yeõu caàu HS hoaùt ủoọng ?3 -GV: Trửụứng hụùp toồng quaựt haứm soỏ baọc nhaỏt y=ax+b ủoàng bieỏn khi naứo, nghũch bieỏn khi naứo -Moọt vaứ HS nhaộc laùi -GV: Choỏt laùi vaỏn ủeà vaứ lửu yự ủeỏn heọ soỏ a> => ..; a TXẹ: D= R -HS hoaùt ủoọng nhoựm TXẹ: D= R -Moọt HS ủoùc to cho lụựp nghe 2/ Tớnh chaỏt a) Xeựt haứm soỏ y = f(x) =-3x+1 TXẹ: D= R b) Xeựt haứm soỏ y = f(x) =3x+1 TXẹ: D= R *Toồng quaựt: SGK Hoaùt ủoọng 4: Cuỷng coỏ 10 phuựt GV: cho hoùc snh quan xaựt laiù caực haứm soỏ baọc nhaỏt ủaừ xeựt -trong caực haứm soỏ baọc nhaỏt treõn haứm soỏ naứo ủoàng bieỏn? Haứm soỏ naứo nghũch bieỏn? Vỡ sao? HS: Haứm soỏ ủoàng bieỏn :b, c Haứm soỏ nghũch bieỏn : a, d Hoaùt ủoọng 5: Hửụựng daón veà nhaứ 2 phuựt +Hoùc baứi theo vụỷ ghi vaứ SGK + BTVN: 9,10,11,12,13 sgk +Chuaồn bũ baứi mụựi Ngaứy soaùn: /10/2011 Ngaứy daùy: / /2011 Tuaàn 11: Tieỏt 21: Đ LUYEÄN TAÄP I. Muùc tieõu: * Kiến thức: - Củng cố tính chất của hàm số bậc nhất và các dạng bài tập liên quan - Hàm số bậc nhất y = ax + b luôn xác đinh với mọi giá trị của biến x thuộc R. - Hàm số bậc nhất y = ax+b đồng biến trên R khi a>0, nghịch biến khi a<0. * Kĩ năng:- Rèn kỹ năng làm các bài tập vè hàm số bậc nhất - HS hiểu và chứng minh được hàm số y=ax đồng biến trên R khi a> 0, nghịch biến trên R khi a<0 trong các trường hợp cụ thể. * Thái độ: Hàm số xuất phát từ nghiên cứu thực tế. II. Phửụng tieọn daùy hoùc: - GV: Giaựo aựn, baỷng phuùù, phaỏn maứu, thửụực, com pa, maựy tớnh boỷ tuựi. - HS: Chuaồn bũ, oõn laùi kieỏn thửực ủaừ hoùc,compa, baỷng nhoựm vaứ buựt vieỏt, maựy tớnh boỷ tuựi.. III. Tieỏn trỡnh baứi daùy: Hoaùt ủoọng cuỷa thaày Hoaùt ủoọng cuỷa troứ Ghi baỷng Hoaùt ủoọng 1: Kieồm tra baứi cuừ 10 phuựt -HS1: ? ẹũnh nghúa haứm soỏ baọc nhaỏt -Chửừa baứi 6(c,d,e) -HS2: ? Tớnh chaỏt haứm soỏ baọc nhaỏt -Chửừa baứi 9 trang 48 SGK -HS3: ? Chửừa baứi 10 Tr 48 SGK -HS1: -HS traỷ lụứi nhử SGK -6c> Khoõng laứ haứm soỏ baọc nhaỏt -6(d,e) laứ haứm soỏ baọc nhaỏt -HS2: traỷ lụứi nhử SGK -ẹS: Haứm soỏ ủoàng bieỏn m>2. Haứm soỏ nghũch bieỏn khi m<2 -HS3: ẹS: y = 100 – 4x. -HS tửù ghi Hoaùt ủoọng 2: Luyeọn taọp 33 phuựt Baứi 12 Tr 48 SGK. Cho haứm soỏ y = ax +3. Tỡm a khi bieỏt x =1; y=2,5 ? Em laứm baứi naứy nhử theỏ naứo ? Thay x = 1; y = 2,5 vaứo ủaõu ? Moọt HS leõn baỷng giaỷi. Baứi 8 Tr 57 SBT Cho haứm soỏ -HS: Thay x = 1; y = 2,5 vaứo haứm soỏ y = ax+3 ta ủửụùc : 2,5 = a.1+3 a = 2,5 – 3 a = - 0,5 Vaọy a = -0,5 -HS: Traỷ lụứi mieọng a) Haứm soỏ ủoàng bieỏn vỡ a= 3 - >0 b) x = 0 => y = 1 x =1 => y = 4 - x = = > y = 3 - 1 x = 3 + => y = 8 c) (3 - )x + 1 = 0 -HS leõn baỷng tớnh Baứi 12 Tr 48 SGK. Cho haứm soỏ y = ax +3. Tỡm a khi bieỏt x =1; y=2,5 -Giaỷi- Thay x = 1; y = 2,5 vaứo haứm soỏ y = ax+3 ta ủửụùc : 2,5 = a.1+3 a = 2,5 – 3 a = - 0,5 Vaọy a = -0,5 Baứi 8 Tr 57 SBT a) Haứm soỏ ủoàng bieỏn vỡ a= 3 - >0 b) x = 0 => y = 1 x =1 => y = 4 - x = = > y = 3 - 1 x = 3 + => y = 8 Baứi 13 Tr 48 SGK : Vụựi nhửừng giaự trũ naứo cuỷa m thỡ moói haứm soỏ sau laứ haứm soỏ baọc nhaỏt -GV goùi 2 HS leõn baỷng trỡnh baứy -GV nhaọn xeựt baứi laứm cuỷa nhoựm Baứi 11 Tr 48 SGK : Haừy bieồu dieón caực ủieồm sau ủaõy treõn maởt phaỳỷng toùa ủoọ A(-3;0); B(-1;1); C(0;3); D(1;1); E(3;0); F(1;-1); G(0;-3); H(-1;-1) -GV goùi 2 em HS leõn baỷng, moói em bieồu dieón 4 caõu -HS dửụựi lụựp laứm vaứo vụỷ -HS hoaùt ủoọng nhoựm. -Keỏt quaỷ : a) (d1) laứ haứm soỏ baọc nhaỏt b) (d2) laứ haứm soỏ baọc nhaỏt Baứi 13 Tr 48 SGK : Vụựi nhửừng giaự trũ naứo cuỷa m thỡ moói haứm soỏ sau laứ haứm soỏ baọc nhaỏt -Giaỷi- a) (d1) laứ haứm soỏ baọc nhaỏt b) (d2) laứ haứm soỏ baọc nhaỏt Baứi 11 Tr 48 SGK : Haừy bieồu dieón caực ủieồm sau ủaõy treõn maởt phaỳỷng toùa ủoọ A(-3;0); B(-1;1); C(0;3); D(1;1); E(3;0); F(1;-1); G(0;-3); H(-1;-1) -GV treo baỷng. Haừy gheựp moọt oõ ụỷ coọt beõn traựi vụựi moọt oõ ụỷ coọt beõn phaỷi ủeồ ủửụùc keỏt quaỷ ủuựng. A. Moùi ủieồm treõn maởt phaỳng toaù ủoọ coự tung ủoọ baống 0 1. ẹeàu thuoọc truùc hoaứnh Ox, coự phửụng trỡnh y = 0 ẹaựp aựn gheựp A – 1 B. Moùi ủieồm treõn maởt phaỳng toaù ủoọ coự hoaứnh ủoọ baống 0 2. ẹeàu thuoọc tia phaõn giaực cuỷa goực phaàn tử thửự nhaỏt hoaởc 3 coự phửụng trỡnh laứ y = x B – 4 C. Baỏt kyứ ủieồm naứo naốm treõn maởt phaỳng toùa ủoọ coự hoaứnh ủoọ vaứ tung ủoọ baống nhau 3. ẹeàu thuoọc tia phaõn giaực cuỷa goực phaàn tử thửự II hoaởc IV coự phửụng trỡnh laứ y =- x C – 2 D. Baỏt kyứ ủieồm naứo naốm treõn maởt phaỳng toùa ủoọ coự hoaứnh ủoọ vaứ tung ủoọ ủoỏi nhau 4. ẹeàu thuoọc truùc tung Oy, coự phửụng trỡnh y = 0 D - 3 Hoaùt ủoọng 3: Hửụựng daón veà nhaứ 2 phuựt +Hoùc baứi theo ụỷ ghi vaứ SGK +BTVN: 14 Tr 48 SGK ; 11; 12; 13 Tr 58 SBT +OÂn kieỏn thửực ủoà thũ cuỷa haứm soỏ +Chuaồn bũ baứi mụựi Ngaứy soaùn: /10/2011 Ngaứy daùy: / /2011 Tuaàn 11: Tieỏt 22: Đ3. ẹOÀ THề CUÛA HAỉM SOÁ y = ax + b (a 0) I. Muùc tieõu: * Kiến thức : hiểu được đồ thị của hàm số y = ax + b (a ạ 0) là 1 đường thẳng luôn cắt trục tung tại điểm có tung độ là b song song với đường thẳng y = ax nếu b ạ 0 hoặc trùng với đường thẳng y = ax nếu b = 0 * Kỹ năng : HS vẽ đồ thị hs y = ax + b bằng cách xác định 2 điểm phân biệt thuộc đồ thị. * Thái độ : cẩn thận ,chính xác,linh hoạt II. Phửụng tieọn daùy hoùc: - GV: Giaựo aựn, baỷng phuùù, phaỏn maứu, thửụực, com pa, maựy tớnh boỷ tuựi. - HS: Chuaồn bũ, oõn laùi kieỏn thửực ủaừ hoùc,compa, baỷng nhoựm vaứ buựt vieỏt, maựy tớnh boỷ tuựi.. III. Tieỏn trỡnh baứi daùy: Hoaùt ủoọng cuỷa thaày Hoaùt ủoọng cuỷa troứ Ghi baỷng Hoaùt ủoọng 1: Kieồm tra baứi cuừ 5 phuựt ? Theỏ naứo laứ ẹTHS y = f(x) ? ẹTHS y = ax (a 0) laứ gỡ ? Haừy neõu caựch veừ -HS dửụựi lụựp nhaọn xeựt, boồ sung, GV cho ủieồm -HS: Laứ taọp hụùp caực ủieồm bieồu dieón caực caởp giaự trũ tửụng ửựng (x;f(x)) treõn MPTẹ -ẹTHS y = ax (a 0) laứ moọt ủửụứng thaỳng ủi qua goỏc toùa ủoọ -Cho x = 1 => y = a =>A(1;a) -HS tửù ghi Hoaùt ủoọng 2: ẹoà thũ haứm soỏ y = ax + b (b_ 0) 15 phuựt -GV ủửa leõn baỷng phuù ? 1 -GV veừ saỹn treõn baỷng phuù moọt heọ truùc toùa ủoọ vaứ goùi 1 HS leõn baỷng bieồu dieón. -GV yeõu caàu HS dửụựi lụựp laứm vaứo vụỷ ? Nhaọn xeựt gỡ veà vũ trớ caực ủieồm A; B; C. ? Nhaọn xeựt gỡ veà vũ trớ caực ủieồm A’; B’; C’. ? tửự giaực AA’BB’CC’ laứ hỡnh gỡ -GV ruựt ra nhaọn xeựt : Neỏu A; B; C cuứng naốm treõn moọt ủửụứng thaỳng (d) thỡ A’; B’ ; C’ cuứng naốm treõn moọt ủửụứng thaỳng (d’) song song (d) -GV: Yeõu caàu HS laứ ? 2 -HS caỷ lụựp duứng vieỏt chỡ ủieàn vaứo keỏt quaỷ. -HS laứm ? 1 O A B C A’ B’ C’ -Moọt HS leõn baỷng bieồu dieón -HS laộng nghe vaứ tửù ghi vaứo vụỷ x -4 -3 -2 -1 -0,5 0 0,5 1 2 3 4 y=x -8 -6 -4 -2 -1 0 1 2 4 6 8 y=2x+3 -5 -3 -1 1 2 3 4 5 7 9 11 -HS neõu toồng quaựt SGK 1)ẹoà thũ haứm soỏ y= ax+b (a 0) a) Toồng quaựt: ẹoà thũ Haứm soỏ y = ax + b (a 0) laứ moọt ủửụứng thaỳng: -Caột truùc tung taùi ủieồm coự tung ủoọ baống b; -Song song vụựi ủửụứng thaỳng y = ax, neỏu b 0; truứng neỏu b = 0. b) Chuự yự: (GK) Hoaùt ủoọng 3: Caựch veừ ủoà thũ haứm soỏ y = ax + b 23 phuựt -GV neõu caựch veừ: ? Khi b = 0 thỡ haứm soỏ y = ax+ b trụỷ thaứnh y = ax coự veừ ủửụùc khoõng ? khi b 0 vaứ a 0 thỡ sao Ta cho x = 0 => y = b=> A(0;b) Cho y=0=>x = => B(;0) Trong thửùc haứnh ta thửụứng xaực ủũnh 2 ủieồm ủaởc bieọt laứ giao ủieồm cuỷa ủoà thũ vụựi hai truùc toùa ủoọ. -GV yeõu caàu HS ủoùc caực bửụực veừ ẹTHS y = ax+b (a 0) Tr 51 SGK . -GV hửụựng daón HS laứm ? 3 ? Veừ ủoà thũ haứm soỏ a) y = 2x – 3 b) y = -2x +3 ? cho x = 0 = y = => A(; ) ? cho y = 0 => x = =>B(; ) ? Haừy bieồu dieón hai ủieồm A; B treõn maởt phaỳng toùa ủoọ -Hai HS leõn baỷng veừ -GV choỏt laùi nhử trong SGK? -HS traỷ lụựi mieọng. -HS nghe vaứ tửù ghi -HS:Cho x=0=>y =3 => A(0;-3) Cho y = 0=>x = 3/2= > B(3/2;0) B A b) Veừ ẹTHS y = -2x + 3 (d1) Cho x=0=>y =3 => A(0;3) Cho y = 0=>x = 3/2= > B(3/2;0) A B (d1) 2/ Caựch veừ ủoà thũ haứm soỏ y = ax + b (a 0) Bửụực 1: Ta cho x = 0 => y = b=>A(0;b) Cho y=0=>x = =>B(;0) Bửụực 2: Veừ ủửụứng thaỳng ủi qua hai ủieồm A; B ta ủửụùc ủoà thũ haứm soỏ y = ax+b. Laứm ? 3 a) Veừ ẹTHS y = 2x - 3 (d) Cho x=0=>y =3 => A(0;-3) (d) B A Cho y = 0=>x = 3/2= > B(3/2;0) b) Veừ ẹTHS y = -2x + 3 (d1) Cho x=0=>y =3 => A(0;3) Cho y = 0=>x = 3/2= > B(3/2;0) A B (d1) Hoaùt ủoọng 4: Hửụựng daón veà nhaứ 2 phuựt +Hoùc baứi theo vụỷ ghi vaứ SGK. +BTVN: baứi 15; 16 Tr 51 SGK vaứ soỏ 14 Tr 58 SBT +Naộm vửừng keỏt luaọn veà ẹTHS y = ax + b (a 0). +Chuaồn bũ baứi mụựi Ngaứy soaùn: /11/2011 Ngaứy daùy: / /2011 Tuaàn12: Tieỏt 23: Đ LUYEÄN TAÄP I. Muùc tieõu: * Kiến thức: HS được củng cố đồ thị hàm số y = ax+b (a0) là một đường thẳng luụn luụn cắt trục tung tại điểm cú cú tung độ là b, song song với đường thẳng y = ax nếu b 0 hoặc trựng với đường thẳng y = ax nếu b = 0. * Kĩ năng: HS vẽ thành thạo đồ thị hàm số y = ax + b (a 0) bằng cỏch xỏc định hai điểm phõn biệt thuộc đồ thị hàm số * Thỏi độ: Cẩn thận, chớnh xỏc, hứng thỳ học tập. II. Phửụng tieọn daùy hoùc: - GV: Giaựo aựn, baỷng phuùù, phaỏn maứu, thửụực, com pa, maựy tớnh boỷ tuựi. - HS: Chuaồn bũ, oõn laùi kieỏn thửực ủaừ hoùc,compa, baỷng nhoựm vaứ buựt vieỏt, maựy tớnh boỷ tuựi.. III. Tieỏn trỡnh baứi daùy: Hoaùt ủoọng cuỷa thaày Hoaùt ủoọng cuỷa troứ Ghi baỷng Hoaùt ủoọng 1: Kieồm tra baứi cuừ 10 phuựt -HS1: Chửừa baứi taọp 15 Tr 51 SGK a) Veừ ẹTHS y =2x+5; y = 2x/3; y = -x/3 +5 treõn cuứng moọt heọ truùc toùa ủoọ. b) Tửự giaực OABC laứ hỡnh gỡ, vỡ sao -Keỏt qua (d1) (d2) (d3) (d4) O A B C -Tử giaực OABC laứ hỡnh bỡnh haứnh vỡ: (d2)//(d1); (d3)//(d4) Tửự giaực coự hai caởp caùnh ủoỏi song song laứ hỡnh bỡnh haứnh. Baứi 15 Tr 51 SGK (d1) (d2) (d3) (d4) O A B C -Tử giaực OABC laứ hỡnh bỡnh haứnh vỡ: (d2)//(d1); (d3)//(d4) Tửự giaực coự hai caởp caùnh ủoỏi song song laứ hỡnh bỡnh haứnh. Hoaùt ủoọng 2: Luyeọn taọp 33 phuựt Baứi 16 (a,b) Tr 51 SGK -Moọt HS leõn baỷng trỡnh baứy. ? ẹieồm A thuoọc ủửụứng thaỳng naứo Suy ra yA = (1) ? ẹieồm A thuoọc ủửụứng thaỳng naứo Suy ra yA = (2) Tửứ (1) vaứ (2) suy ra ủieàu gỡ (2xA + 2 = xA => xA = > yA = ) -Neỏu HS khoõng laứm ủửụùc thỡ GV hửụựng daón. B O C H (d) (d1) A -HS: ẹieồm A(-2;-2) -HS: y = 2 -ẹieồm C(2;2) Baứi 16 (a,b) Tr 51 SGK B O C H (d) (d1) A -HS: ẹieồm A(-2;-2) -ẹieồm C(2;2) ? Haừy tớnh dieọn tớch tam giaực ABC (HS coự theồ tớch caựch khaực) ? Tam giaực ABC laứ tam giaực gỡ ? Neõu coõng thửực tớnh dieọn tớch ? Haừy keỷ ủửụứng cao xuaỏt phaựt tửứ A. ? Vaọy SABC = ? Tớnh chu vi cuỷa tam giaực ABC. Baứi 18 Tr 52 SGK (ẹửa ủeà baứi leõn baỷng phuù) -GV yeõu caàu HS hoaùt ủoọng nhoựm a) ? Muoỏn tỡm b trửụực tieõn ta phaỷi laứm gỡ b) ? Muoỏn tỡm a trửụực heỏt ta phaỷi laứm gỡ. ? ẹieồm A(-1;3) thuoọc ủoà thũ thỡ ta coự ủửụùc caựi gỡ -GV kieồm tra vieọc hoaùt ủoọng cuỷa caực nhoựm -GV nhaọn xeựt, ủaựnh giaự vaứ cho ủieồm -HS: Tam giaực thửụứng +S = ẵ a.h AH = 4; BC = 2 Vaọy SABC = 4 (ủvdt) -Keỏt quaỷ: a) Thay x = 4; y =11 vaứo y = 3x+b ta coự: 11 = 3.4 +b =>b = - 1 Vaọy haứm soỏ caàn tỡm laứ y=3x-1 b) Thay x = -1; y = 3 vaứo y=ax+5 ta ủửụùc 3=a(-1)+5=>a = 5 -3 = 2 Haứm soỏ phaỷi tỡm laứ: y=2x+5 Ta coự S = ẵ a.h h = 4; a = 2 Vaọy SABC = 4 (ủvdt) Baứi 18 Tr 52 SGK a) Thay x = 4; y =11 vaứo y = 3x+b ta coự: 11 = 3.4 +b =>b = - 1 Vaọy haứm soỏ caàn tỡm laứ y=3x-1 b) Thay x = -1; y = 3 vaứo y=ax+5 ta ủửụùc 3=a(-1)+5=>a = 5 -3 = 2 Haứm soỏ phaỷi tỡm laứ: y=2x+5 Hoaùt ủoọng 3: Hửụựng daón veà nhaứ 2 phuựt +Xem laùi caực baứi taọp ủaừ chửừa +BTVN: 17 + 19 Tr 51 + 52 SGK +Hửụựng daón baứi 19 SGK. +Chuaồn bũ baứi mụựi IV-Lưu ý :Cần hình thành cho HS phương pháp tìm TĐGĐ của 2 đt bằng phương pháp đại số Ngaứy soaùn: /11/2011 Ngaứy daùy: / /2011 Tuaàn 12: Tieỏt 24: Đ4. ẹệễỉNG THAÚNG SONG SONG VAỉ ẹệễỉNG THAÚNG CAẫT NHAU I. Muùc tieõu: * Kiến thức: Biết điều kiện hai đường thẳng y = ax + b (a 0) và y = a’x + b’ (a’0) cắt nhau khi và chỉ khi a a’; song song với nhau khi và chỉ khi a = a’, b b’; trựng nhau khi và chỉ khi a = a’, b = b’. * Kĩ năng: HS biết chỉ ra cặp đường thẳng song song, cắt nhau. HS biết vận dụng lý thuyết vào việc tỡm cỏc giỏ trị của tham số trong cỏc hàm số bậc nhất sao cho đồ thị chỳng là hai đường thẳng cắt nhau, song song, trựng nhau. * Thỏi độ: Cẩn thận, chớnh xỏc, hứng thỳ học tập II. Phửụng tieọn daùy hoùc: - GV: Giaựo aựn, baỷng phuùù, phaỏn maứu, thửụực, com pa, maựy tớnh boỷ tuựi. - HS: Chuaồn bũ, oõn laùi kieỏn thửực ủaừ hoùc,compa, baỷng nhoựm vaứ buựt vieỏt, maựy tớnh boỷ tuựi.. III. Tieỏn trỡnh baứi daùy: Hoaùt ủoọng cuỷa thaày Hoaùt ủoọng cuỷa troứ Ghi baỷng Hoaùt ủoọng 1: Kieồm tra baứi cuừ 5 phuựt ? Veừ treõn cuứng moọt maởt phaỳng toùa ủoọ ủoà thũ haứm soỏ y = 2x (d1); y = 2x+3 (d2) ? Neõu nhaọn xeựt veà hai ủoà thũ naứy -GV nhaọn xeựt cho ủieồm ? Hai ủửụứng thaỳng thỡ coự maỏy vũ trớ -GV: ẹaởt vaỏn ủeà -HS veừ: (d1) -HS: ẹTHS y = 2x+3 song song vụựi ẹTHS y = 2x. Vỡ coự cuứng heọ soỏ a = 2 vaứ 3 0. -HS tửù ghi Hoaùt ủoọng 2: ẹửụứng thaỳng song song 15 phuựt -GV yeõu caàu HS toaứn lụựp laứm ?1 vaứo vụỷ ? Hai ủửụứng thaỳng y = 2x + 3 vaứ y = 2x -2 cuứng song song vụựi ủửụứng thaỳng naứo. Vỡ sao? ? Chuựng caột truùc tung taùi ủieồm naứo ? Hai ủieồm ủoự coự khaực nhau khoõng ? Khi naứo thỡ chuựng truứng nhau -GV giụựi thieọu 2 ủửụứng thaỳng song song, truứng nhau. -HS:(0;3) khaực (0; -2) -Coự -HS nghe vaứ phaựt bieồu laùi 1. ẹửụứng thaỳng song song: -ẹửụứng thaỳng y=ax+b(d)(a 0) -ẹửụứng thaỳng y=a’x+b’(d’)(a’ 0 * (d)//(d’) * (d) (d’) Hoaùt ủoọng 3: ẹửụứng thaỳng caột nhau 13 phuựt -GV cho HS laứ ?2 ? Tỡm caực caởp ủửụứng thaỳng song song, truứng nhau trong caực ủửụứng thaỳng sau: y = 0,5x+2(d1); y = 0,5x+1(d2); y =1,5x+2(d3) ? Haừy giaỷi thớch. -GV veừ saỹn ẹT baứ haứm soỏ treõn baỷng. (d2) (d1) (d3) -GV: Moọt caựch toồng quaựt: ẹửụứng thaỳng y=ax+b(d)(a 0) vaứ ủửụứng thaỳng y=a’x+b’(d’)(a’ 0) caột nhau khi naứo -GV ủửa keỏt luaọn leõn baỷng phuù -HS: (d1) // (d2) vỡ coự heọ soỏ a baống nhau, heọ soỏ b khaực nhau -HS: (d1) vaứ (d3) khoõng song song, cuừng khoõng truứng nhau, chuựng phaỷi caột nhau -Tửụng tửù (d2) vaứ (d3) cuừng caột nhau -HS: caột nhau khi a a’ -Moọt vaứi HS nhaộc laùi keỏt luaọn 2. ẹửụứng thaỳng caột nhau ẹửụứng thaỳng y=ax+b(d)(a 0) vaứ ủửụứng thaỳng y=a’x+b’(d’)(a’ 0) caột nhau khi a a’ hay * (d) caột (d’) a a’ Hoaùt ủoọng 4: Cuỷng coỏ 10 phuựt ? Haứm soỏ y = 2mx + 3 vaứ y=(m+1)x+2 coự a, b, a’, b’ baống bao nhieõu ? Tỡm ủieàu kieọn cuỷa m ủeồ 2 haứm soỏ laứ haứm soỏ baọc nhaỏt. -GV cho HS hoaùt ủoọng nhoựm caõu a vaứ caõu b. -GV kieồm tra hoaùt ủoọng nhoựm cuỷa HS. -GV nhaọn xeựt ủaựnh giaự, kieồm tra baứi laứm cuỷa vaứi nhoựm -HS: +a = 2m; b = 3; +a’ = m + 1; b = 2 +m 0 vaứ m -1 -HS: Kyự hieọu: a)(d1) caột (d2) a a’ 2m m+1 m 1 -Keỏt hụùp ủieàu kieọn treõn 2 ủửụứng thaỳng caột nhau khi vaứ chổ khi m 0;m -1 vaứ m 1 b)(d1) // (d2) a = a’(vỡ ủaừ coự b b’) 2m = m+1 m = 1 (TMẹK) 3. Baứi toaựn aựp duùng: Cho haứm soỏ y = 2mx + 3(d1) vaứ y=(m+1)x+2 (d2) a) Tỡm m ủeồ hai ủửụứng thaỳng treõn caột nhau. b) Tỡm m ủeồ hai ủửụứng thaỳng treõn song song vụựi nhau +a = 2m; b = 3; +a’ = m + 1; b = 2 +m 0 vaứ m -1 -HS: Kyự hieọu: a)(d1) caột (d2) a a’ 2m m+1 m 1 Hoaùt ủoọng 5: Hửụựng daón veà nhaứ 2 phuựt +Hoùc baứi theo vụỷ ghi vaứ SGK. +BTVN: 22 – 24 Tr 55 SGK ;18 – 19 SBT Tr 59 SGK +Chuaồn bũ baứi mụựi IV-Lưu ý:Cần chú ý đến điều kiện hệ số là tham số Ngaứy soaùn: /11/2011 Ngaứy daùy: / /2011 Tuaàn 13 Tieỏt 25: Đ LUYEÄN TAÄP I. Muùc tieõu: * Kiến thức: Củng cố các kiến thức về đường thẳng song song, đường thẳng trùng nhau, cắt nhau. * Kĩ năng: HS biết chỉ ra cặp đường thẳng song song, cắt nhau. HS biết vận dụng lý thuyết vào việc tỡm cỏc giỏ trị của tham số trong cỏc hàm số bậc nhất sao cho đồ thị chỳng là hai đường thẳng cắt nhau, song song, trựng nhau. * Thỏi độ: Cẩn thận, chớnh xỏc, hứng thỳ học tập II. Phửụng tieọn daùy hoùc: - GV: Giaựo aựn, baỷng phuùù, phaỏn maứu, thửụực, com pa, maựy tớnh boỷ tuựi. - HS: Chuaồn bũ, oõn laùi kieỏn thửực ủaừ hoùc,compa, baỷng nhoựm vaứ buựt vieỏt, maựy tớnh boỷ tuựi.. III. Tieỏn trỡnh baứi daùy: Hoaùt ủoọng cuỷa thaày Hoaùt ủoọng cuỷa troứ Ghi baỷng Hoaùt ủoọng 1: Kieồm tra baứi cuừ 10 phuựt ? Neõu ủieàu kieọn veà caực heọ soỏ ủeồ hai ủửụứng thaỳng y = ax + b (a 0) vaứ y = a’x + b’ (a’ 0) song song, truứng, caột nhau. -HS1: +ẹTHS y=ax+3 song song vụựi ủửụứng thaỳng y = -2x a=-2 (ủaừ coự 3 khaực 0) -HS tửù ghi Hoaùt ủoọng 2: Luyeọn taọp 33 phuựt Baứi 23 Trang 55 SGK a) ? Laứm sao xaực ủũnh ủửụùc heọ soỏ b ? ẹTHS caột truùc tung taùi ủieồm coự tung ủoọ baống -3 thỡ ủieồm ủoự naốm ụỷ ủaõu. ? Khi ủoự x = ; y = b) ẹTHS ủi qua ủieồm A(1; 5) em hieồu nhử theỏ naứo ? ẹieồm A coự thuoọc ẹTHS khoõng ? Vaọy x = ; y = => b a) -HS: ẹieồm ủoự naốm treõn truùc hoaứnh. x=0 vaứ y = -3 => b = -3 Baứi 23 Trang 55 SGK a) ẹTHS y = 2x+b caột truùc tung taùi ủieồm coự tung ủoọ baống – 3,vaọy b = -3 b) ẹTHS y = 2x+b ủi qua A(1;5) 5 = 2.1 + b b = 3 Baứi 24 tr 55 SGK (GV ủửa ủeà baứi leõn baỷng phuù) -GV goùi3 HS leõn baỷng trỡnh baứy + y = 2x+3(d) + y=(m+1)x + 2k – 3(d’) ? ẹieàu kieọn ủeồ (d’) laứ haứm soỏ baọc nhaỏt. ? (d) caột (d’) ? (d)// (d’) ? (d) (d’) -GV nhaọn xeựt, uoỏn naộn vaứ cho ủieồm. Baứi 25 tr 55 SGK. a) Veừ ẹTHS sau treõn cuứng moọt heọ truùc toùa ủoọ ? coự nhaọn xeựt gỡ 2 ủửụứng thaỳ