Giáo án Đại số 9 Tuần 13+14 - Lê Thị Hiền

TUẦN 13 Ngày dạy:.../11/2013 Tiết 25. ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG, ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU A. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Biết được điều kiện hai đường thẳng cắt nhau, trùng nhau, song song với nhau. áp dụng kiến thức đã học vào bài tập cụ thể 2. Kĩ năng: - Nhận biết được hai đường thẳng cắt nhau,trùng nhau, song song. - Vận dụng vào tìm giá trị của tham số trong các bài toán bậc nhất sao cho hai đường thẳng cắt nhau, song song, trùng nhau 3. Thái độ: Tích cực hoạt động giải toán, chính xác B. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Bảng phụ vẽ sẵn trục toạ độ Oxy 2. Học sinh: Ôn lại cách vẽ đồ thị y = ax + b C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC I/ Tổ chức Sĩ số 9A : II/ Kiểm tra ? Nêu các bước vẽ đồ thị y = ax + b - GV đánh giá, nhận xét III/ Bài mới 1/ Đường thẳng song song Yêu cầu HS làm ?1 ? 1 Yêu cầu gì - GV treo bảng phụ vẽ sẵn trục Oxy ơ ? Vì sao hai đường thẳng này song song với nhau ? Khi nào đt y= ax + b song song với y = a'x + b' ? Khi b = b' thì 2 đường thẳng này như thế nào ? Từ đó phát biểu tổng quát - GV chốt kiến thức HS đọc ?1 * Vẽ đồ thị y = 2x + 3 và y = 2x -2 lên cùng một mp toạ độ - HS lên bảng vẽ * y= 2x +3; * y = 2x - 2; HS: Vì chúng cùng song song với đường thẳng y=2x -HS: Khi a = a' và b b' - HS: trả lời - HS đọc nội dung tổng quát *Tổng quát( SGK) y = ax + b và y = a'x + b' + Song song khi a=a', bb' + Trùng nhau khi a=a', b=b' 2. Đường thẳng cắt nhau - Yêu cầu HS làm ?2 ? Tìm các cặp đường thẳng song song trong các cặp đường thẳng sau: y = 0,5x + 2; y = 0,5x – 1; y = 1,5x + 2 ?Vậy nó xảy ra trường hợp nào ? Khi nào 2 đường thẳng cắt nhau - Yêu cầu HS phát biểu nội dung tổng quát - GV chuẩn hóa kiến thức ? Nếu aa', b=b' thì 2 đường thẳng này có đặc điểm gì - HS đọc ?2 - HS: Hai đường thẳng song song y= 0,5x+2 và y= 0,5x -1 Vì a = a'= 0,5; bb' -Đường thẳng y= 0,5x + 2 và y = 1,5x+2 không song song, không trùng nhau - HS: Vậy đường thẳng y =0,5x+2 và y = 1,5x+2 cắt nhau khi aa' - HS phát biểu TQ *Tổng quát:(SGK) y=ax+b và y=a'x+b' cắt nhau khi aa' - HS: Đọc chú ý: (SGK) - Nếu aa', b=b' thì 2 đường này có cùng tung độ gốc 3. Bài toán áp dụng Yêu cầu HS đọc bài toán ? Bài toán cho biết gì ? Yêu cầu tìm gì - GV hướng dẫn HS giải ? Khi nào 2 đường thẳng này là hàm số bậc nhất ? Điều kiện để hai đường thẳng cắt nhau - Gọi HS trình bày, GV đánh giá, nhận xét và bổ sung ? Điều kiện để hai đường thẳng song song với nhau - GV chốt lại cách giải và cách làm - HS đọc bài toán - HS: Cho y =2mx +3; y= (m+1)x +2 Tìm m để +Hai đường thẳng cắt nhau +Hai đường thẳng song song Các hàm số trên là hàm số bậc nhất khi: HS: a, Điều kiện của m để hai đường thẳng cắt nhau: Vậy là giá trị cần tìm HS: b, Điều kiện của m để hai đường thẳng song song: 2m=m+1 - Vậy m=1 là giá trị cần tìm HS làm bài vào vở IV/Củng cố - Yêu cầu HS làm bài 20 ? Bài toán yêu cầu gì - GV đưa nội dung bài 20 lên bảng phụ ? Điều kiện để hai đường thẳng cắt nhau, song song là gì - GV chuẩn hóa kiến thức Bài 20/54 3 cặp đường thẳng cắt nhau là: a a' 3 cặp đường thẳng song song nhau là: a = a', b b' V/ Hướng dẫn về nhà - Học bài và làm bài 21, 22/54 - Hướng dẫn bài 22 Làm tương tự như bài tập áp dụng - Hướng dẫn bài 21: Hai đường thẳng song song khi TUẦN 13 Ngày dạy:.../11 /2013 Tiết 26. LUYỆN TẬP A. MỤC TIÊU 1. Kiến thức : Củng cố khắc sâu cho học sinh về hai đường thẳng cắt nhau, song song, và trùng nhau. áp dụnh kiến thức để tìm giá trị tham số của hàm số đã cho trong các hàm số là hầm số bậc nhất sao cho hai đường thẳng cắt nhau, song song, trùng nhau 2. Kĩ năng : Biết cách xác định hệ số a,b trong một bài toán cụ thể, có kỹ năng vẽ đồ thị bậc nhất và tìm điều kiện để hai đường thẳng cắt nhau, song song, trùng nhau 3. Thái độ: Tích cực hoạt động giải toán, tính toán cẩn thận ,chính xác B. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Bảng phụ vẽ sẵn trục toạ độ Oxy 2. Học sinh: Ôn lại cách vẽ đồ thị y = ax + b C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC I/ Tổ chức Sĩ số 9A : II/ Kiểm tra - Nêu các điều kiện để hai đường thẳng cắt nhau, song song là gì - Gv đánh giá, nhận xét và bổ sung. III/ Bài mới Dạng 1. Xác định hệ số a,b của hàm số y=ax+b. - Yêu cầu HS làm bài 22/55 ? Bài toán cho biết gì,yêu cầu gì ? Nêu cách làm 22a ? Nêu cách giải bài tập 22b - Gọi HS thực hiện. GV đánh giá, nhận xét và bổ sung - Yêu cầu HS làm bài 23/55 ? Bài toán cho biết gì? Yêu cầu gì ? Nêu cách làm - Yêu cầu HS lên bảng làm Gọi HS thực hiện. GV đánh giá, nhận xét và bổ sung - GV: chốt lại kiến thức và cách giải Dạng 2: Bài tập vẽ đồ thị - Yêu cầu HS làm bầi tập 25/55 ? Bài toán cho biết gì, yêu cầu gì? ? Nêu cách vẽ - Gọi 1 học sinh lên bảng vẽ ? Điểm M, N có tung độ y = ? ? Tìm toạ độ điểm M, N ta làm thế nào ? Nêu cách tìm tọa độ điểm M, N - GV nhận xét và chốt lại kiến thức của bài *Bài 22/sgk - HS làm bài tập 22 HS: y = ax+3 song song y =-2x a) Vì đồ thị y= ax +3 song song với đường thẳng y = - 2x => a = -2 b, Khi x = 2, y =7 thay vào đồ thị ta có: 7 = a.2 + 3 2a =7-3 a = 2 - HS cùng giải và nhận xét *Bài 23/sgk/55 - HS nêu nội dung HS: a)- Vì đồ thị y = 2x +b cắt trục tung tại điểm y =- 3, x=0 Nên: -3 = 2.0+b => b = -3 +Với b = -3 thì hàm số có dạng: y = 2x - 3 b)- Vì đồ thị đi qua A(1;5) Nên: 5 = 2.1 + b => b = 3 Với b = 3 thì hàm số có dạng: y=2x + 3 - HS cùng giải và nhận xét Bài 25/55 HS: Nêu cách vẽ HS: lên bảng vẽ *y=, *y=, HS: Thay y = 1 vào phương trình tìm x - Từ đó viết tọa độ điểm M, N HS: lên bảng làm bài b) Hoành độ điểm M là Vậy M( + Hoành độ điểm N là Vậy N( HS: nhận xét IV/Củng cố - Nêu cách vẽ đồ thị hàm số y=ax+b với a khác 0 ? - Điều kiện để hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau? V/ Hướng dẫn về nhà Học bài và làm bài tập 26/55 a) x = 2 thay vào y = 2x -1 => y. + Thay x, y vào hàm số y = ax – 4 tìm a. - Ôn cách tính góc khi biết tan TUẦN 14 Ngày dạy:.../11 /2013 Tiết 27. HỆ SỐ GÓC CỦA ĐƯỜNG THẲNG y = ax + b ( a 0 ) A. MỤC TIÊU Học sinh biết được: - Học sinh nắm vững khái niệm góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox và khái niệm hệ số góc của đường thẳng y = ax + b. - Biết cách tính góc a hợp bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox trong trường hợp hệ số góc a > 0 theo công thức a = tana. Trường hợp a < 0, tính gián tiếp. - Rèn kĩ năng vẽ đồ thị hàm số, tính góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox - Học sinh có ý thức tự giác học tập B. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Thước thẳng 2. Học sinh: Thước thẳng. Ôn lại cách vẽ đồ thị y = ax + b C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC I/ Tổ chức Sĩ số 9A : II/ Kiểm tra ? Vẽ đồ thị các hàm số sau trên cùng hệ trục toạ độ: y = 2x + 3, y = -3x + 1 và y = 2x – 2 - Gv đánh giá, nhận xét và bổ sung. III/ Bài mới Khái niệm hệ số góc của đường thẳng y = ax + b (a 0) - GV đưa ra hình vẽ 10/SGK trên bảng phụ +) Từ đó g/v nêu khái niệm góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox như SGK - Hãy quan sát và nhận xét về số đo góc a trong các trường hợp a > 0 và a < 0 +) Các đường thẳng // với nhau (có cùng hệ số a) thì góc tạo bởi các đường thẳng đó với trục Ox như thế nào ? Þ Kết luận +) GV yêu cầu HS thảo luận làm ?1 theo nhóm trong các trường hợp a > 0; a < 0 - GV vẽ hình 11 (bảng phụ) - GV yêu cầu HS phát biểu nhận xét, chú ý (Sgk) - Nhận xét kết quả thảo luận của các nhóm khác, qua đó GV khái quát sự tương quan giữa hệ số góc với góc tạo bởi đường thẳng đó với trục Ox và đưa ra chú ý như Sgk. - Khi hệ số a > 0 (a < 0) thì góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox như thế nào ? - GV nhấn mạnh vì sao a được gọi là hệ số góc của đường thẳng y = ax + b (vì có sự liên hệ giữa hệ số a với góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox nên người ta gọi a là hệ số góc của đường thẳng y = ax + b) - Lưu ý: Khi b = 0, ta có hàm số : y = ax. Trong trường hợp này ta nói rằng a là hệ số góc của đường thẳng y = ax. a. Góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox: +) HS quan sát hình vẽ và ghi nhớ khái niệm - Hs quan sát và nhận xét về số đo góc a trong các trường hợp a > 0 và a < 0 HS: - Nếu a > 0 thì a là góc nhọn - Nếu a < 0 thì a là góc tù b. Hệ số góc: Các đường thẳng có cùng hệ số a thì với trục Ox các góc bằng nhau Hình 11a: Nhận thấy: 0 < a1 < a2 < a3 00 < <<< 900 Hình 11 b: Nhận thấy: a1 < a2 < a3 < 0 900 < <<< 1800 Chú ý: (Sgk-57) Đường thẳng y = ax + b ( a0) +) a là hệ số góc +) b là tung độ gốc. 2. Ví dụ - Gv giới thiệu VD1 (Sgk-57) * Gợi ý: Muốn tính được góc tạo bởi đồ thị hàm số với trục Ox ta cần tính dựa vào TSLG nào ? - Gọi đại diện các nhóm lên bảng trình bày ví dụ 1 - HS dưới lớp làm bài vào vở - Gv nhận xét và sửa chữa sai sót và cách trình bày +) HS thảo luận nhóm nghiên cứu VD 1 Ví dụ 1: Cho hàm số y = 3x + 2 (d) a) Vẽ đồ thị hàm số y = 3x + 2 -Khi x = 0 => y = 2, ta được A(0;2) -Khi y = 0 => x = , ta được B(;0) A B - Vẽ đường thẳng đi qua hai điểm A và B ta được đồ thị của hàm số y = 3x + 2 b) Gọi a là góc tạo bởi (d) và trục Ox Ta có: = a » 71034’ IV. Củng cố - Qua bài học hôm nay các em cần nắm chắc những kiến thức gì ? - Gv hệ thống lại các kiến thức trong bài và lưu ý cách trình bày lời giải. - Hs nhắc lại các điều khái niệm về góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b với trục Ox và hệ số góc - Nhắc lại cách tính góc a tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox trong các trường hợp : a > 0, a < 0. - Giải bài tập 27/SGK: V. Hướng dẫn về nhà Nắm chắc các kiến thức liên quan đến hệ số góc và các bài tập Xem lại các ví dụ, bài tập đã làm ở lớp. Làm bài 27; 29 (Sgk/ 58),chuẩn bị các bài tập giờ sau “Luyện tập”. TUẦN 14 Ngày dạy:.../11 /2013 Tiết 28. LUYỆN TẬP A. MỤC TIÊU -HS củng cố mối liên hệ giữa hệ số a và góc(góc tạo bởi đg thẳng y = ax + b và trục Ox) - HS biết xác định hệ số góc a, hàm số y = ax+b, vẽ đồ thị hàm số y = ax+b, tính góc , tính chu vi và diện tíc tam giác trên MPTĐ. -Rèn cho hs óc quan sát, vẽ hình, tính toán, tư duy -HS có thái độ học tập tích cực, cẩn thận. B. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Thước thẳng 2. Học sinh: Thước thẳng. Ôn lại cách vẽ đồ thị y = ax + b C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC I/ Tổ chức Sĩ số 9A : II/ Kiểm tra ? Nêu khái niệm hệ số góc của đường thẳng y=ax+b (a 0) Cho y = 2x – 3. Xác định hệ số góc của đường thẳng và tính góc ? Kq: tan GV đánh giá, nhận xét và bổ sung. Dạng 1. Xác định hệ số góc. Vẽ đồ thị hàm số - Gọi HS đọc bài 27 ? Muốn xác định hệ số a ta làm thế nào Gọi HS lên làm phần a ? Nhắc lại cách vẽ đồ thị hàm số y=ax+b (a 0) - Gọi HS khác lên vẽ đồ thị hàm số - GV đánh giá, nhận xét và bổ sung Dạng 2. Vẽ đồ thị hàm số. Tính góc, chu vi diện tích tam giác - GV : Giới thiệu bài 30 (Sgk- 59) - GV Yêu cầu 2 h/s đọc - GV gọi hs lên bảng vẽ đồ thị (câu a) và đánh tên các điểm A, B, C theo yêu cầu của đề bài. - GV, HS nhận xét +) Hãy xác định toạ độ của các điểm A; B; C trên mặt phẳng toạ độ Oxy. +) Nhắc lại cách tính số đo các góc ,, ta làm ntn ? - 1 HS trình bày bảng - Hs dưới lớp làm vào vở +) Tính chu vi và diện tích của D ABC ta làm như thế nào ? - GV hướng dẫn: Áp dụng định lí Py-ta-go cho các tam giác; vuông tại O ta tính được các cạnh AC; BC, từ đó ta tính được chu vi và diện tích của - GV Yêu cầu 1 HS trình bày bảng, hs nhận xét +) GV Khắc sâu lại cách giải các bài tập đã chữa và cách làm các dạng bài tập trên. Dạng 3. Xác định hàm số bậc nhất - Đọc và tóm tắt đề bài 29 (Sgk - 59) +) Để xác định được hàm số bậc nhất trong bài ta làm như thế nào ? - HS dưới lớp thảo luận nhóm tìm lời giải và nêu cách giải. - GV yêu cầu 3 h/s lên bảng cùng làm 3 phần tương ứng a); b); c) - GV : Chốt lại lời giải và cách trình bày? - GV đánh giá, nhận xét và bổ sung Bài 27/58 - HS: + Thay x, y vào hàm số + Giải PT bậc nhất. Tìm a - HS: Thực hiện a) Từ A(2 ;6) x= 2, y = 6 Thay vào hàm số y = ax + b ta được: 6 = 2a +3 a = 1,5 Với a = 1,5 thì hàm số có dạng HS: Trả lời HS : b) Vẽ đồ thị Ta có: A(0;3); B(-2;0) thuộc đồ thị - HS dưới lớp vẽ đồ thị vào vở HS : a) Vẽ đồ thị 2 hàm số y = x + 2 (d) và y = - x + 2 (d’) *) Vẽ đồ thị hàm số y = - x + 2 (d’) Cho x = 0 y = 2 C( 0; 2) y = 0 x = 2 B ( 2; 0) Đồ thị hàm số y = - x + 2 là đường thẳng đi qua 2 điểm : C ( 0; 2) và B ( 2; 0) *) Vẽ đồ thị hàm số y = x + 2 (d) Cho x = 0 y = 2 C ( 0; 2) y = 0 x = - 4 A(-4; 0) Đồ thị hàm số y =x + 2 là đường thẳng đi qua 2 điểm C ( 0; 2); A ( - 4; 0) - HS : Nhắc lại cách tính độ lớn của góc và lên bảng giải. HS: b) Dựa vào đồ thị các hàm số ta có toạ độ các điểm là: A (- 4 ; 0); B (2 ; 0) ; C (0 ; 2). Tan A = Þ » 270 ; tan B = 1 = 450 = 1800 - ( + ) = 1080 c) Tính các cạnh AC = cm, BC = cm (theo py -ta-go) AB = 6cm Chu vi là: P() = 6 + + » 13,3 cm - Diện tích là: S = = 6cm2 Bài 29/59 HS: + Thay x, y vào hàm số, giải phương trình, tìm b - HS dưới lớp thảo luận nhóm - HS: a) Khi a = 2 y = 2x + b (1) - Thay x = 1,5 ; y = 0 vào (1) ta được b = - 3 (1) là y = 2x - 3 HS : b) Tương tự thay a = 3, x = 2, y = 2 hàm số là y = 3x - 4 HS: c) +) Do đồ thị hàm số y = ax + b song song với đường thẳng y = x Þ a = +) Do đồ thị hàm số y = ax + b đi qua điểm B (1; ) nên thay x = 1; và y = + 5 vào hàm số y = ax + b = .1 + b b = -= 5 Công thức hàm số là: y = x + 5.- - - HS dưới lớp làm vào vở và theo dõi nhận xét sửa sai IV/ Củng cố - GV khắc sâu lại các kiến thức cơ bản trong giờ luyện tập và phương pháp giải các bài tập đó. +) Xác định các hàm số bậc nhất +)Tính số đo các góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b với trục Ox V/ Hướng dẫn về nhà Nắm chắc cách xác định hàm số y = ax + b khi cho biết một số điều kiện và cách tính góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b với trục Ox Xem lại các bài tập đã chữa. Làm các BT còn lại 31 (Sgk / 59) Làm trước các câu hỏi ôn tập chương II và chuẩn giờ sau “Ôn tập chương II”