Giáo án Đại số 9 - Tuần 14 - Trường THCS Nguyễn Trãi

Tuần 14 Tiết 27 § 5. HỆ SỐ GÓC CỦA ĐƯỜNG THẲNG y = ax + b MỤC TIÊU : -HS nắm vững khái niệm góc được tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox, khái niệm hệ số góc của đường thẳng y = ax + b và hiểu được rằng hệ số góc của đường thẳng lên qua mật thiết với góc tạo bởi đường thẳng đó và trục Ox. -HS biết tính góc a hợp bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox trong trường hợp hệ số góc a > 0 theo công thức a = tg a. Trường hợp a < 0 có thể tính góc a một cách gián tiếp. CHUẨN BỊ : GV : Chuẩn bị bảng phụ vẽ sẵn hình 10; hình 11 SGK. HS: vở ghi,SGK,bảng nhóm HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP : Kiểm tra bài cũ : HS1 : Sữa bài 24 SGK/tr.55.câu a) a) Do y = (2m + 1)x + 2k – 3 là hàm số bậc nhất nên 2m + 1 ≠ 0, tức là m ≠ . Hai đường thẳng y = 2x + 3k và y = (2m + 1)x + 2k – 3 cắt nhau khi và chỉ khi 2m + 1 ≠ 2, tức là m ≠ Vậy điều kiện của m là m ≠ và m ≠ . HS2 : lên bảng Sửa câu b) b) Hai đường thẳng y = 2x + 3k và y = (2m + 1)x + 2k – 3 song song với nhau khi và chỉ khi : HS3 : lên bảng làm câu c) c) Lập luận tương tự như câu b), ta được điều kiện để hai đường thẳng trên trùng nhau là : m = và k = -3 Bài mới : HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HĐ1 : Khái niêm hệ số góc của đường thẳng y = ax + b (a ≠ 0) a) Góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox. GV : Nêu vấn đề : Khi vẽ đường thẳng y = ax + b (a ≠ 0) trên mặt phẳng tọa độ Oxy thì trục Ox tạo với đường thẳng này bốn góc phân biệt có đỉnh chung là giao điểm của đường thẳng này và trục Ox. Vậy khi nói góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b (a ≠ 0) và trục Ox ta cần phải hiểu đó là góc nào ? Gv đưa ra bảng phụ có vẽ sẵn hình 10 SGK rồi nêu khái niệm về góc a tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox như SGK trang 56 Gv : Chú ý cho HS hiểu được khi a > 0 thì a là góc nhọn, khi a < 0 thì a là góc tù. b) Hệ số góc : GV : Với cách hiểu góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox như trên, ta thấy rằng : Các đường thẳng song song với nhau sẽ tạo với trục Ox các góc bằng nhau. Vậy các đường thẳng có cùng hệ số a (a là hệ số của x) thì tạo với trục Ox các góc như thế nào ? GV : Đặt vấn đề : Các đường thẳng có hệ số a khác nhau thì tạo với trục Ox các góc như thế nào ? GV : Đưa ra bảng phụ có vẽ sẵn hình 11 SGK và cho HS trả lời ? SGK a) a2 a3 a1 Gv : Chốt lại : - Khi hệ số a dương (a > 0) thì góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox là góc nhọn. Hệ số a càng lớn thì góc càng lớn nhưng vẫn nhỏ hơn 900. - Khi hệ số a âm (a < 0) thì góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox là góc tù. Hệ số a càng lớn thì góc càng lớn nhưng vẩn nhỏ 1800. GV : giới thiệu chú ý SGK tr. 57. HĐ2 : Ví dụ : GV : Nêu ví dụ 1 : Cho hàm số y = 3x + 2 a) Vẽ đồ thị của hàm số. b) Tính góc tạo bởi đường thẳng y = 3x + 2 và trục Ox (làm tròn đến phút). GV : Cho HS đọc ví dụ 1. GV : Cho HS ghi rõ cách trình bày như SGK. GV : Nêu ví dụ 2 : Cho hàm số y = - 3x + 3. a) Vẽ đồ thị của hàm số. b) Tính góc tạo bởi đường thẳng y = -3x + 3 và trục Ox ( làm tròn đến phút). GV : Cho HS hoạt động nhóm. GV : Chốt lại vấn đề về cachs tính trực tiếp góc a hợp bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox trong trường hợp a > 0 và cách tính gián tiếp góc a trong trường hợp a < 0 ( a = 1800 - a’ với a’ < 900 và tga’ = - a). a a y x y x HS : Các đường thẳng có cùng hệ số a (a hệ số của x) thì tạo với trục Ox các góc bằng nhau. HS : a) a1 < a2 < a3 < 900 Hệ số : 0,5 < 1 < 2 Hệ số a dương càng lớn thì góc càng lớn nhưng vẩn nhỏ hơn 900. b1 b3 b2 x y b) b1 < b2 < b3 <1800 Hệ số : -2 < -1 < -0,5 Hế số a âm càng lớn thì góc càng lớn nhưng nhỏ hơn 1800. HS : đọc nhận xét SGK/ tr.57. HS : đọc chú ý SGK. 1 HS lên bảng. a) Cho x = 0 Þ y = 2, ta được A(0 ; 2). Cho y = 0 Þ x = , ta được B Vẽ đường thẳng đi qua hai điểm A và B, ta được đồ thị của hàm số đã cho. b) Gọi góc tạo bởi đường thẳng y = 3x + 2 và trục Ox là a, ta có góc AB0 bằng a. Xét ta giác vuông OAB, ta có (3 chính là hệ số góc của đường thẳng y = 3x + 2). Vậy a » 71034’. a Đại diện 2 nhóm lên trình bày.a) Cho x = 0 Þy = 3, Ta được : A(0 ; 3) Cho y = 0 Þ x = 1 Ta được : B(1 ; 0) Vẽ đường thẳng đi qua Hai điểm A và B ta được đồ thị của hàm số đã cho. b) Gọi a là góc tạo bởi đường thẳng y = -3x + 3 và trục Ox , ta có a = . Xét tam giác vuông OAB, ta có : (3 là giá trị tuyệt đối cảu hệ số góc -3 của đường thẳng y = -3x + 3) Vậy : a = 1800 - » 108026’ HĐ4 : Củng cố : Làm bài 27 SGK: (Đưa đề bài lên bảng phụ) HĐ 5 : Hướng dẫn học ở nhà. Học thuộc SGK. Làm các bài tập 28, 29, 30, 31(SGK tr. 54,55) Tieát 28: LUYEÄN TAÄP I.Muïc Tieâu: -Reøn luyeän kó naêng giaûi baøi taäp cho hs -Hs ñöôïc cuûng coá, khaéc saâu kieán thöùc moät caùch vöõng chaéc thoâng qua vieäc giaûi caùc baøi taäp II.Chuaån Bò: -Gv chuaån bò ñaùp aùn caùc baøi taäp trong sgk,phieáu hoïc taäp -Hs laøm tröôùc caùc baøi taäp ôû nhaø III.Noäi Dung: Hoaït ñoäng cuûa gv Hoaït ñoäng cuûa hs Hoaït ñoäng 1: Gv kieåm tra baøi cuõ:cho ñöôøng thaúng y = ax+b haõy cho bieát heä soá goùc seõ nhö theá naøo neáu a > 0 ? a < 0? Hoaït ñoäng 2: Giaûi baøi 27/56, gv goïi hai hs trình baøy baøi,moät em laøm caâu a,moät em laø caâu b ( hs laøm caâu b, trình baøy caùch giaûi,veõ ñoà thò vaøo heä toaï ñoä ñaõ gv chuaån bò ôû nhaø x Gv goïi hs ñöùng taïi choã nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn, sau ñoù gv keát luaän vaø cho hs ñieåm Hoaït ñoäng 3: Gv gọi moät hs trình baøy caùch veõ ñoà thò cuûa haøm soá vaø veõ vaøo heä toaï ñoä gv ñaõ chuaån bò ôû nhaø x Gv cho hs chia nhoùm theo toå , caùc em thaûo luaän nhoùm laøm baøi vaøo phieáu hoïc taäp vaø gv goïi hs trình baøy treân baûng, gv cho hs nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn, vaø gv keát luaän cho hs ñieåm Hoaït ñoäng 4: Giaûi baøi taäp 29/56 gv cho hs thaûo luaän theo nhoùm caùc em cuøng laøm baøi vaøo phieáu hoïc taäp, sau ñoù gv goïi ba hs moãi em trình baøy moät caâu , gv cho hs nhaän xeùt sau ñoù gv keát luaän vaø cho hs ñieåm Hoaït ñoäng 5: Giaûi baøi 30/56 gv treo baûng phuï veõ saün heä toaï ñoä, goïi hai hs trình baøy caùch veõ vaø veõ vaøo heä toaï ñoä Gv goïi ba hs leân trình baøy caâu 30b Gv cho hs neâu caùch tìm chu vi cuûa tam giaùc ? coâng thöùc tính dieän tích tam giaùc ? sau ñoù gv goïi hai hs trình baøy baøi moãi em laøm moät caâu (moät hs tìm chu vi, moät hs tìm dieän tích),gv keát luaän vaø cho hs ñieåm Hoaït ñoäng 1: Hs traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa gv Hoaït ñoäng 2 : Baøi 27/56: Hai hs trình baøybaøi treân baûng caùc hs khaùc laøm vaøo phieáu hoïc taäp a/Theo ñeà baøi ta coù :6 = a.2+3 a= 1,5 b/Ñoà thò cuûa haøm soá y = 1,5x+3 : x Hoaït ñoäng 3: Moät hs trình baøy baøi28a treân baûng, caùc hs khaùc laøm vaøo phieáu hoïc taäp Hs chia nhoùm theo yeâu caàu cuûa gv, thaûo luaän trong nhoùm vaø cöû ñaïi dieän nhoùm trình baøy baøi treân baûng Baøi 28/56: a/Ñoà thò cuûa haøm soá y= -2x+3 x b/laø goùc keà buø vôùi goùc ta coù: tg= vaäy Hoaït ñoäng 4: Baøi29/56: Hs thaûo luaän nhoùm vaø ba hs ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy baøi Goïi caùc haøm soá caàn tìm laø :y = ax+b a/Theo ñeà baøi ta coù: 0 = 2.1,5+b neân: b = -3 vaäy haøm soá phaûi tìm laø: y= 2x-3 b/ Do ñoà thò cuûa haøm soá ñi qua A(2;2) vaø a= 3 neân: 2 = 3.2+b neân b = -4. vaäy haøm soá phaûi tìm laø: y= 3x - 4 c/Ñoà thò haøm soá song song vôùi ñöôøng thaúng : y= vaø ñi qua B(1;) neân: a= ; vaø vaäy haøm soá laø:y= Hoaït ñoäng 5: Hai hs leân baûng trình baøy caùch veõ vaø thöïc hieän veõ ñoà thò Ba hs leân baûng trình baøymoåi em tìm soá ño cuûa moät goùc Hs traû lôøi caâu hoûi cuûa gv Hs thaûo luaän nhoùm vaø ñaïi dieän nhoùm trình baøy baøi Hs ghi nhöõng yeâu caàu cuûa gv ,thöïc hieän ôû nhaø Baøi 30/56: a/Ñoà thò cuûa hsoá y=vaø y= -x+2 laø: b/Ta coù:A(-4;0);B(2;0);C(0;2) neân: c/Goïi chu vi, dieän tích cuûa ABC laø P;S aùp duïng ñlyù pitago trong tam giaùc vuoâng OAC vaø OBC ta coù : Laïi coù:AB= OA+OB= 4+2= 6(cm) Vaäy chu vi laø P =AB+AC+BC = Dieän tích laø: S = (cm2) Hoạt ñoäng 6: Höôùng daãn hoïc ôû nhaø: Laøm tieáp baøi taäp 31/59 ôû nhaø.