Giáo án Đại số Lớp 9 Tuần 13 - Nguyễn Thái Hoàn

Tuần 13 Tiết 25 Ngày dạy: Đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau I.Mục tiêu: -Về kiến thức cơ bản , học sinh nắm vững điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b ( a ạ 0) và y = a’x + b’ (a’ ạ 0) cắt nhau , song song với nhau , trùng nhau . - Về kỹ năng , HS biết vận dụng lý thuyết vài việc giải các bài toán tìm giá trị của các tham số đã cho trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là hai đường thẳng cắt nhau , song song với nhau , trùng nhau . II-Chuẩn bị: -GV: Bảng phụ kẻ ô vuông , giấy kể ô vuông .Thước thẳng có chia khoảng,com pa Giấy kẻ ô vuông , bút màu . -HS: Giấy kẻ ô vuông , bút màu. III-Tiến trình dạy học: 1-ổn định lớp. 2-Kiểm tra bài cũ. -HS1:Vẽ đồ thị hàm số y = 2x + 3 và y = 2x – 2 trên cùng mặt phẳng Oxy . -HS2:Vẽ đồ thị hàm số y = 2x + 3 và y = x + 1 trên cùng mặt phẳng Oxy . 3-Bài mới: 1-Đường thẳng song song - Qua bài tập ở phần kiểm tra bài cũ em có nhận xét gì về hai đường thẳng y = 2x + 3 và y = 2x – 2 . - GV treo bảng phụ vẽ hình 9 ( sgk ) lên bảng và cho HS nhận xét . HS vẽ hình vào vở . - GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi trong ?1 ( sgk ) từ đó rút ra kết luận chung . - Hai đường thẳng y = ax + b ( a ạ 0 ) và y = a’x + b’ ( a’ ạ 0) song song với nhau khi nào ? vì sao ? - Khi nào thì hai đường thẳng y = ax + b và y = a’x + b’ trùng nhau ? vì sao ? - Vậy ta có kết luận gì ? ? 1 ( sgk ) - Vẽ y = 2x + 3 : + Điểm cắt trục tung : P ( 0 ; 3) + Điểm cắt trục hoành : Q ( ) - Vẽ y = 2x – 2 : + Điểm cắt trục tung : P( 0 ; -2 ) + Điểm cắt trục hoành:Q(1;0) * Nhận xét ( sgk ) + a//b a = a’ và b ạ b’ + a= b a = a’ và b = b’ 2-Đường thẳng cắt nhau - GV ra bài toán gọi HS đọc đề bài sau đó suy nghĩ tìm cách giải . - Hai đường thẳng cắt nhau khi nào ? Từ đó ta có điều gì ? Lập a ạ a’ sau đó giải pt tìm m . - Hai đường thẳng song song với nhau khi nào ? thoả mãn điều kiện gì ? từ đó lập pt tìm m . - Gợi ý : Dựa vào công thức của hai hàm số trên xác định a , a’ và b , b’ sau đó theo điều kiện của hàm số bậc nhất tìm m để a ạ 0 và a’ ạ 0 . Từ đó kết hợp với điều kiện cắt nhau và song song của hai đường thẳng ta tìm m Giải : y = 2mx + 3 ( a = 2m và b = 3 ) y = ( m + 1)x + 2 ( a’ = m + 1; b’ = 2) Hàm số trên là hàm bậc nhất đ a ạ 0 và a’ ạ 0 . đ2m ạ0 và m + 1 ạ 0đm ạ 0 và m ạ - 1 Để hai đường thẳng trên cắt nhau đ a ạ a’đ 2m ạ m + 1 đ m ạ 1 . Vậy với m ạ 0 , m ạ - 1 và m ạ 1 thì hai đồ thị hàm số trên cắt nhau . Để hai đường thẳng trên cắt nhau đ a = a’ và b ạ b’ . Theo bài ra ta có b = 3 và b’ = 2đb ạ b’ Vậy hai đường thẳng trên song song khi a = a’ đ 2m = m +1 đ m = 1 . Kết hợp với các đ/kiện trên ta có m = 1 là giá trị cần tìm . 4-Củng cố Nêu điều kiện để hai đường thẳng song song , cắt nhau , trùng nhau . Bài tập 20 ( sgk ) GV treo bảng phụ hướng dẫn. HS suy nghĩ và tìm cặp đường thẳng song song và cắt nhau : Cặp đường thẳng song song . (a) // (e) ; (b) // (d) ; ( c) // ( g ) . Cặp đường thẳng cắt nhau : (a) cắt (b) ; ( c) cắt ( d) ; ( e) cắt (g) . 5-Hướng dẫn về nhà -Nắm chắc các điều kiện song song và cắt nhau của đồ thị hàm số bậc nhất -Xem lại các ví dụ và bài tập đã chữa , giải các bài tập trong sgk ( 54 , 55 ) . BT 54( sgk ) – viết điều kiện song song , cắt nhau . Từ đó suy ra giá trị cần tìm . Tuần 13 Tiết 26 Ngày dạy: Luyện tập I.Mục tiêu: -Học sinh được củng cố điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b ( a ạ 0 ) và y = a’x + b’ a’ ạ 0 ) cắt nhau , song song với nhau , trùng nhau . -Về kỹ năng : HS biết xác định các hệ số a , b trong các bài toán cụ thể . Rèn kỹ năng vẽ đồ thị hàm số bậc nhất . Xác định được giá trị của các tham số đã cho trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là hai đường thẳng cắt nhau , song song với nhau , trùng nhau . II-Chuẩn bị: -GV: Bảng phụ có kẻ sẵn ô vuông để tiện vẽ đồ thị . Thước kẻ , phấn màu . -HS: Giấy kẻ ô vuông , thước kẻ , com pa III-Tiến trình dạy học: 1-ổn định lớp. 2-Kiểm tra bài cũ. A-Đề bài: Bài 1:Câu nào đúng, câu nào sai? a)Đường thẳng y = 2.x + 5 song song với đường thẳng y = x + 5. b)Đường thẳng y = 2.x + 5 song song với đường thẳng y = 2.x - 1. c)Đường thẳng y = 4 - 3.x cắt đường thẳng y = 3.x - 4. d)Đường thẳng y + 2.x - 1 = 0 trùng với đường thẳng y = -2.x + 1. Bài 2: Cho hai hàm số bậc nhất : y = ( 1 - 2.m )x + 2 và y = ( m - 2 )x + 1. a)Tìm m để đồ thị hai hàm số đã cho song song? b)Tìm m để đồ thị hai hàm số đã cho cắt nhau? c)Với trường hợp hai đường thẳng cát nhau,tìm toạ độ giao điểm hai đt trên theo m? B-Đáp án biểu điểm: Bài 1: 4đ Mỗi ý đúng được 1đ: a-S ; b-Đ ; c-Đ ; d-Đ. Bài 2: 6đ. Mỗi phần 2đ a) Hai đường thẳng song song khi: 1 - 2.m = m - 2 và 22 ≠ 1. Hay m = 1. b) Hai đường thẳng cắt nhau khi : 1 - 2.m ≠ m - 2 . Hay m ≠ 1. c) Phương trình hoành độ: ( 1 - 2.m )x + 2 = ( m - 2 )x + 1. ( m - 2 )x - (1-2m )x =3 3( m-1).x=3 x=1/(m-1) ( với m≠1) => y=( m - 2 ) .1/(m-1) + 1. 3-Bài mới: 1-Giải bài tập 23 ( sgk – 55 ) - Để xác định hệ số b như thế nào ? - Đồ thị hàm số cắt trục tung đ Giá trị của x và y là bao nhiêu ? - Hãy thay x = 0 và y = - 3 vào công thức của hàm số để tìm b . - Đồ thị hàm số đi qua điểm A ( 1 ; 5 ), ta có gì ? - GV gọi HS lên bảng trình bày lời giải , các HS khác nhận xét . GV chữa và chốt lại bài a) Đồ thị hàm số cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng–3 đ với x = 0 thì y = -3 .Thay vầo công thức của hàm số ta có : - 3 = 2 . 0 + b đ b = -3 . Vậy với b=-3 thoả mãn điều kiện đề bài b) Vì đồ thị của hàm số đi qua điểm A(1;5)đx =1; y=5đ 5=2.1+bđb=3 Vậy với b = 3 thì đồ thị của hàm số đi qua điểm A ( 1 ; 5 ) Bài tập 24 ( sgk – 55 ) Cho y=2x+3k và y=( 2m+1)x+2k–3 . - Hai đường thẳng cắt nhau đ cần có điều kiện gì ? Từ đó ta có đẳng thức nào ? Tìm được m bằng bao nhiêu ? - HS làm bài GV nhận xét sau đó chốt lại cách làm . - Tương tự với điều kiện hai đường thẳng song song , trùng nhau ta suy ra được các đẳng thức nào ? từ đó tìm được gì ? - GV cho HS làm tương tự với các điều kiện song song , trùng nhau đ HS đi tìm m và k . - GV gọi HS lên bảng trình bày lời giải . Các HS khác nhận xét . y=(2m+1)x+2k–3 là hàm số bậc nhất ta phải có : a ạ 0 đ 2m + 1 ạ 0 đ m . a) Để hai đường thẳng cắt nhauđ a ạ a’ Hay ta có :2 ạ 2m + 1đ 2m ạ 1đ m Vậy với m (I) thì hai đường thẳng trên cắt nhau . b)Để hai đường thẳng trên song song ta phải có : a = a’ và b ạ b’ . hay ta có : (II) c) Để hai đường thẳng trên trùng nhau ta phải có : a = a’ và b = b’ . Từ hai điều kiện (I) và (II) ta suy ra m thì hai đường thẳng trên trùng nhau . Bài tập 25 ( sgk – 55 ) - GV yêu cầu HS nêu cách vẽ đồ thị hàm số bậc nhất sau đó lấy giấy kẻ ô vuông để vẽ hai đồ thị của hai hàm số trên . - GV treo bảng phụ kẻ sẵn ô vuông để HS lên bảng trình bày . - GV chốt và nhấn mạnh lại cách vẽ đồ thị hàm số bậc nhất . - Vẽ y = : + Điểm cắt trục tung P ( 0 ; 2 ) + Điểm cắt trục hoành : Q ( - 3 ; 0 ) - Vẽ y = + Điểm cắt trục tung P’( 0 ; 2 ) + Điểm cắt trục hoành Q’ ( ; 0) 4-Củng cố -Nêu điều kiện để hai đường thẳng song song , cắt nhau , trùng nhau . 5-Hướng dẫn về nhà Nắm chắc các điều kiện song song và cắt nhau của đồ thị hàm số bậc nhất . Xem lại các ví dụ và bài tập đã chữa , giải các bài tập trong sgk ( 56, 57 ) .