Giáo án dạy học Vật lý 8 tiết 20: Cơ năng

Ngày soạn: / / TIẾT20 BÀI 16: CƠ NĂNG A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Tìm được ví dụ minh họa cho các khái niệm cơ năng, thế năng, động năng 2. Kĩ năng: Thấy được một cách định tính, thế năng hấp dẫn của vật phụ thuộc và độ cao của vật so với mặt đất và động ănng của vật phụ thuộc và khối lượng và vận tốc của vật. Tìm được ví dụ minh họa 3. Thái độ : Trung thực trong khi làm TN B. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Trực quan - vấn đáp - hoạt động nhóm C. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH: 1. Giáo viên: Tranh mô tả thí nghiệm (Hình 16.1a, 16.1b SGK) Thiết bị TN mô tả hình 16.3SGK 2. Học sinh : Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS: Bộ TN hình 16.2 SGK D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: I. Ổn định tổ chức: + Ổn định lớp: + Kiểm tra sĩ số: II. Kiểm tra bài cũ: HS1: Công suất được xác định như thế nào? HS2: Công thức tính công suất? Đơn vị công suất? III. Nội dung bài mới: 1. Đặt vấn đề: Hằng ngày, ta thường nghe nói đến từ năng lượng. Vậy năng lượng là gì? Nó tồn tại dưới dạng nào ? Trong bài này, chúng ta sẽ tìm hiểu dạng năng lượng đơn giản nhất là cơ năng 2. Triển khai bài: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu khái niệm cơ năng GV: Khi nào ta nói vật có cơ năng? HS: Vật có cơ năng khi vật đó có khả năng thực hiện công GV: Đơn vị của cơ năng? HS: Jun (J) GV: Vật có khả năng thực hiện công càng lớn thì cơ năng của vật càng lớn I. Cơ năng - Vật có cơ năng khi vật đó có khả năng thực hiện công - Đơn vị của cơ năng là Jun (J) HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành khái niệm thế năng GV: Treo hình vẽ 16.1a, b. Thông báo quả nặng A đứng yên trên mặt đất không có khả năng sinh công Quả nặng A trong trường hợp b có cơ năng không? Tại sao? HS: Thảo luận nhóm, quan sát hình 16.1b, trả lời C1 GV: Gọi 2 nhóm trình bày Nhóm khác nhận xét và bổ sung HS: Thực hiện theo hướng dẫn GV: Chốt câu trả lới và thông báo: Cơ năng trong trường hợp này gọi là thế năng GV: Nếu đưa quả nặng A lên càng cao thì khả năng thực hiện công như thế nào? Cơ năng của vật như thế nào? HS: Khả năng thực hiện công càng lớn, cơ năng càng lớn GV: Thông báo về thế năng hấp dẫn Vậy khi vật nằm trên mặt đất thì thế năng hấp dẫn bằng bao nhiêu? HS: Thế năng hấp dẫn bằng 0 GV: Gọi 1 HS đọc to phần chú ý SGK, sau đó GV nhấn mạnh lại từng nội dung HS: Đọc chú ý GV: Phát dụng cụ TN hình 16.2. Yêu cầu HS tìm cách để khẳng định lò xo có cơ năng HS: Hoạt động nhóm + Nhận dụng cụ + Tìm cách làm TN để khẳng định lò xo có cơ năng GV: Hướng dẫn các nhóm làm TN GV: Cơ năng trong trường hợp này gọi là thế năng đàn hồi. Vậy cơ năng sinh ra trong trường hợp nào gọi là thế năng đàn hồi? HS: Khi cơ năng của vật phụ thuộc vào độ biến dạng của nó II. Thế năng 1. Thế năng hấp dẫn C1: Quả nặng A có cơ năng vì nó có khả năng sinh công. - Vật ở vị trí càng cao so với mặt đất thì cồng mà vật có khả năng thực hiện càng lớn nghĩa là thế năng của vật càng lớn - Thế năng được xác định bởi vị trí của vật so với mặt đất gọi là thế năng hấp dẫn - Khi vật nằm ở trên mặt đất thì thế năng hấp dẫn của vật bằng 0 - Thế năng hấp dẫn phụ thuộc vào độ cao và khối lượng của vật 2. Thế năng đàn hồi Cơ năng của vật phụ thuộc vào độ biến dạng của vật gọi là thế năng đàn hồi HOẠT ĐỘNG 3: Hình thành khái niệm động năng GV: Dự đoán hiện tượng xãy ra khi làm TN như hình 16.3 HS: Dự đoán GV: Làm TN kiểm tra dự đoán HS: Quan sát và đối chiếu với dự đoán GV: Hiện tượng xãy ra như thế nào? HS: Quả cầu A đập vào miếng gỗ B, làm miếng gỗ B chuyển động một đoạn GV: Chứng minh rằng quả cầu A đang chuyển động có khả năng sinh công HS: Miếng gỗ B chuyển động tức là quả cầu A đã thực hiện công GV: Hoàn thành C5 vào vở HS: Hoàn thành C5 GV: Hướng dẫn HS trao đổi thống nhất GV: Làm TN như trên nhưng để quả cầu A lăn từ vị trí cao hơn HS: Quan sát hiện tượng xãy ra. Trả lời C6 GV: Hướng dẫn và chốt câu trả lời GV: Làm TN 3: Tháy quả cầu A bằng quả cầu A’ có khối lượng lớn hơn HS: Quan sát hiện tượng xãy ra. Trả lời C7 GV: Hướng dẫn và chốt câu trả lời GV: Qua các thí nghiệm vừa tìm hiểu các em hãy cho biết động năng phụ thuộc những yếu tố nào? Và phụ thuộc như thế nào? HS: Phụ thuộc vào vận tốc và khối lượng GV: Nhận mạnh động năng phuỵ thuộc vào vận tốc và khối lượng III. Động năng 1. Khi nào vật có động năng Thí nghiệm 1: * Thí nghiệm * Nhận xét: Một vật chuyển động có khả năng thực hiện công tức là có cơ năng. Cơ năng của vật do chuyển động mà có gọi là động năng 2. Động năng của vật phụ thuộc những yếu tố nào? Thí nghiệm 2 * Thí nghiệm * Nhận xét: Động năng của quả cầu A phụ thuộc vào vận tốc của nó. Vận tốc càng lớn thì động năng càng lớn Thí nghiệm 3 * Thí nghiệm * Nhận xét: Động năng phụ thuộc vào khối lượng của vật. Khối lượng của vật càng lớn thì động năng của vật càng lớn Kết luận: Động năng của vật phụ thuộc vận tốc và khối lượng của nó HOẠT ĐỘNG 4: IV. Củng cố: HS đọc ghi nhớ, đọc có thể em chưa biết V. Dặn dò : Học bài cũ, làm bài tập SBT Nghiên cứu bài mới: