Giáo án dạy Vật lý 6 tuần 25: Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt

Tuần 25 Ngày soạn: Tiết 25 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT I. Mục tiêu: - Nhận biết được sự co giãn vì nhiệt khi bị ngăn cản có thể gây ra lực rất lớn. Tìm được thí dụ thực tế về hiện tượng này. Mô tả được cấu tạo và hoạt động của băng kép. Giải thích được một số ứng dụng đơn giản về sự nở vì nhiệt. - Phân tích hiện tượng để rút ra nguyên tắc hoạt động của băng kép. Rèn kỹ năng quan sát, so sánh. - Rèn tính cẩn thận, trung thực, ý thức tập thể trong việc thu thập thông tin trong nhóm. II. Chuẩn bị: - Mỗi nhóm: hai băng kép, một giá thí nghiệm, một đèn cồn. - Cả lớp: một bộ dụng cụ TNvề lực xuất hiện do sự co giãn vì nhiệt, một lọ cốn, một chậu nước, khăn lau. H20.2, H20.3, H20.5 (SGK). III. Tổ chức hoạt động trên lớp: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung 1. Hoạt động 1: Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới.(6’) - Kiểm tra sỉ số ? Nêu kết luận về sự nở vì nhiệt của chất khí? Chữa bài tập 20.2 (SBT). - GV treo H20.2 và nêu câu hỏi: Em có nhận xét gì về chõ tiếp nối giữa hai đầu thanh ray xe lửa? - Tại sao người ta lại phải làm như vậy? GV đặt vấn đề vào bài - Báo cáo sỉ số. - Trả lời. - HS quan sát hình vẽ, nhận xét về chỗ tiếp nối giữa hai đầu thanh ray xe lửa và dự đoán nguyên nhân. 2. Hoạt động 2: Quan sát lực xuất hiện trong sự có giãn vì nhiệt (12p) - GV giới thiệu dụng cụ và làm thí nghiệm như hướng dẫn trong SGK: đốt nóng thanh kim loại khoảng 4 phút. - Hướng dẫn HS quan sát và trả lời câu hỏi C1 và C2 - Hướng dẫn HS đọc câu hỏi và quan sát H21.1b để dự đoán hiện tượng xảy ra. GV làm thí nghiệm kiểm chứng. Yêu cầu HS quan sát hiện tượng. - Điều khiển HS thảo luận hoàn thành kết luận. - HS quan sát thí nghiệm do GV làm để trả lời câu C1, C2. - Thảo luận cả lớp để thống nhất câu trả lời. - HS quan sát H21.1b và đoán hiện tượng xảy ra khi phủ khăn lạnh lên thanh kim loại. Quan sát thí nghiệm do GV làm. Từ đó trả lời C3 - HS thảo luận và hoàn thành phần kết luận. I- Lực xuất hiện trong sự co giãn vì nhiệt 1- Quan sát thí nghiệm 2- Trả lời câu hỏi C1: Thanh thép nở ra (dài ra) C2: Khi bị giãn nở vì nhiệt, nếu bị ngăn cản thanh thép có thể gây ra lực rất lớn. C3: Khi co lại vì nhiệt, nếu bị ngăn cản thnah thép có thể gây ra lực rất lớn. 3- Kết luận C4: a) Khi thanh thép nở ra vì nhiệt nó gây ra lực rất lớn. b) Khi thanh thép co lại vì nhiệt nó cũng gây ra lực rất lớn. 3. Hoạt động 3: Vận dụng (7ph) - GV nêu từng câu hỏi C5 và C6 để HS suy nghĩ rồi chỉ định HS trả lời ( Kết hợp quan sát tranh vẽ H21.2 và H21.3) - GV điều khiển lớp thảo luận về các câu trả lời. Chú ý sử dụng đúng thuật ngữ. - HS trả lời và thảo luận để thống nhất câu trả lời C5, C6. 4- Vận dụng C5: Chỗ tiếp nối hai đầu thanh ray xe lửa có để một khe hở. Khi nhiệt độ tăng đường ray dài ra. Nếu không để khe hở, sự nở vì nhiệt của đường ray sẽ bị ngăn cản gây lực lớn làm cong đường ray. C6: Hai gối đỡ có cấu tạo không giống nhau. Một gối đỡ được đặt trên các con lăn để tạo điều kiện cho cầu dài ra mà không bị ngăn cản khi nhiệt độ tăng. 4. Hoạt động 4: Nghiên cứu về băng kép (11ph) - GV giới thiệu cấu tạo của băng kép. - Hướng dẫn HS lắp thí nghiệm: điều chỉnh băng kép vừa khớp với ngọn lửa. - Hướng dẫn HS làm thí nghiệm - Tổ chức thảo luận về các câu trả lời C7, C8, C9. - HS lắp và tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn của GV ở nhóm. - Trả lời và thảo luận các câu trả lời C7, C8, C9 II- Băng kép 1- Quan sát thí nghiệm 2- Trả lời câu hỏi C7: Đồng và thép nở vì nhiệt khác nhau. C8: Băng kép luôn cong về phía thanh thép. Đồng nở ra vì nhiệt nhiều hơn thép nên đồng dài hơn, nằm phía ngoài vòng cung. C9: Nếu làm cho băng kép lạnh đi thì băng kép công về phía thanh đồng. Đồng co lại nhiều hơn thép nên thanh đồng ngắn hơn, đồng nắm phía trong vòng cung. 5. Hoạt động 5: Vận dụng (4ph) - GV cho HS quan sát H21.5 và yêu cầu HS giải thích hoạt động của băng kép ở bàn là. - HS quan sát hình vẽ và giải thích hoạt động của băng kép ở bàn là. 3- Vận dụng C10: Khi đủ nóng, băng kép cong về phía thanh thép làm ngắt mạch điện. Thanh đồng nắm dưới. 6. Hoạt động 6: Củng cố Dặn dò (5’) - GV khắc sâu những kiến thức cơ bản (phần ghi nhớ). - Giới thiệu nội dung phần: Có thể em chưa biết. - Học bài và làm bài tập 20.1 đến 20.6 (SBT). - Giải thích một số hiện tượng về sự nở vì nhiệt trong thực tế. - Đọc trước bài 22: Nhiệt kế- Nhiệt giai .