Giáo án dạy Vật lý 6 tuần 8: Trọng lực - Đơn vị lực

Tuần 8 Ngày soạn: Tiết 8 TRỌNG LỰC - ĐƠN VỊ LỰC I. Mục tiêu: - Hiểu được trọng lực (trọng lượng) là gì. Nêu được phương và chiều của trọng lực. - Nắm được đơn vị đo cường độ lực là Niutơn (N). - Biết vận dụng kiến thức thu thập được vào thực tế và kĩ thuật: Sử dụng dây dọi để xác định phương thẳng đứng. - Có ý thức vận dụng kiến thức vào cuộc sống. II. Chuẩn bị: - Mỗi nhóm: 1 giá thí nghiệm, 1 dây dọi, 1 quả nặng, 1 lò xo, 1 khay nước, 1 êke. III. Tổ chức hoạt động trên lớp: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung 1. Hoạt động 1: Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới.(6’) - Kiểm tra sỉ số - Hiện tượng gì quan sát được khi có lực tác dụng lên một vật? - Sự biến dạng là gì? Khi nào thì sự biến dạng xảy ra? - Giới thiệu như SGK - Báo cáo sỉ số - Trả lời Hoạt động 2: Phát hiện sự tồn tại của trọng lực (8’) - Hướng dẫn HS làm thí nghiệm,quan sát và nhận xét hiện tượng xảy ra. + Thí nghiệm a: Chú ý quan sát độ dài của lò xo trước và sau khi treo quả nặng Hiện tượng gì xảy ra khi treo quả nặng vào một đầu của lò xo? Yêu cầu HS phân tích lực tác dụng lên quả nặng (C1). + Thí nghiệm b: Hướng dẫn cho HS thảo luận để thấy được sự biến đổi chuyển động của viên phấn khi bắt đầu rơi và nhận ra lực đã gây ra sự biến đổi đó. - Yêu cầu HS chọn từ thích hợp trong khung điền vào chỗ trống trong câu C3. - Tổ chức cho HS thảo luận để thống nhất câu trả lời và hợp thức hoá các kết luận. - Trọng lực là gì? - HS nhận dụng cụ, tiến hành 2 thí nghiệm, quan sát và nhận xét hiện tượng xảy ra để trả lời câu hỏi của GV và trả lời câu C1, C2 (Phân tích được phương và chiều của lực tác dụng lên vật). Hình 8.1 - Cá nhân HS tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong câu C3. - HS thảo luận để thống nhất câu trả lời C3: (1) cân bằng (2) trái đất (3) biến đổi (4) trái đất I. TRỌNG LỰC LÀ GÌ? 1. Thí nghiệm: . Treo quả nặng vào lò xo, ta thấy lò xo bị dãn ra. Lúc đó lò xo tác dụng lực vào lò xo theo phương thẳng đứng, có chiều từ dưới lên trên. b. Cầm một viên phấn trên cao, rồi đột nhiên buông tay ra. Ta thấy viên phấn chuyển động nhanh dần, điều đó chứng tỏ có lực tác dụng vào viên phấn, lực đó có phương thẳng đứng và chiều hướng xuống đất. C3: Lò xo bị dãn dài ra đã tác dụng vào quả nặng một lực kéo lên phía trên. Thế mà quả nặng vẫn đứng yên. Vậy phải có một lực nữa tác dụng vào quả nặng hướng xuống dưới để cân bằng với lực của lò xo. Lực này do Trái Đất tác dụng lên quả nặng. - Khi viên phấn được buông ra, nó bắt đầu rơi xuống. Chuyển động của nó đã bị biến đổi. Vậy phải có một lực hút viên phấn xuống phía dưới. Lực này do Trái Đất tác dụng lên viên phấn. 2. Kết luận: a. Trái Đất tác dụng lực hút lên mọi vật. Lực này gọi là trọng lực. b. Người ta còn gọi cường độ (độ lớn của trọng lực tác dụng lên một vật là trọng lượng của vật. Hoạt động 3: Tìm hiểu về phương và chiều của trọng lực (9’). - Hướng dẫn HS quan sát và nắm được thông tin về dây dọi . - Quả nặng treo vào dây dọi chịu tác dụng của những lực nào? Có phương và chiều như thế nào? - Tại sao quả nặng đứng yên ? - Tổ chức cho HS thảo luận hoàn thiện câu C4. - Trọng lực có phương và chiều như thế nào? (Hoàn thiện câu C5) Hình 8.2 - HS nắm được thông tin về dây dọi và phương thẳng đứng. - HS trả lời các câu hỏi GV yêu cầu: Quả nặng chịu tác dụng của 2 lực cân bằng: trọng lực và lực kéo của sợi dây. - HS tìm từ thích hợp để điền vào chỗ tróng trong câu C4: (1) cân bằng (2) dây dọi (3) thẳng đứng (4) từ trên xuống dưới II. PHƯƠNG VÀ CHIỀU CỦA TRỌNG LỰC 1. Phương và chiều của trọng lực: Treo dây dọi lên giá, ta thấy phương của dây dọi là phương thẳng đứng. a. Khi quả nặng treo trên dây dọi đứng yên thì trọng lượng của quả nặng đã cân bằng với lực kéo của sợi dây. Do đó, phương của trọng lực cũng là phương của dây dọi, tức là phương từ trên xuống dưới. b. Căn cứ vào hai thí nghiệm ở hình 26 và 27 ta có thể kết luận là chiều của trọng lực hướng từ trên xuống dưới. 2. Kết luận: Trọng lực có phương thẳng đứng và có chiều từ trên xuống dưới. Hoạt động 4: Tìm hiểu về đơn vị lực (8’) - GV hướng dẫn HS đọc và thu thập thông tin. - Một vật có khối lượng 1kg thì có trọng lượng là bao nhiêu? - Thông báo: Trên thực tế trọng lượng của quả cân 100g chỉ là 0,98 N - Đơn vị đo độ mạnh (cường độ) lực là Niutơn.(Kí hiệu : N ) - Trọng lượng của quả cân 100g là 1N III. ĐƠN VỊ LỰC Để đo độ mạnh (cường độ) của lực, trong hệ thống đo lường hợp pháp của Việt Nam dùng đơn vị là Newton (N). Trọng lượng quả nặng 100g được tính tròn là 1N, trọng lượng quả nặng 1kg tính tròn là 10N. Hoạt động 5: Vận dụng (7’). - Hướng dẫn HS làm thí nghiệm và trả lời câu C6. (Yêu cầu HS tự đưa ra phương án thực hiện). - HS làm thí nghiệm câu C6 và rút ra kết luận: Phương thẳng đứng vuông góc với phương nằm ngang. IV. VẬN DỤNG - Treo dây dọi lên giá. - Dùng eke để xác định góc tạo bởi phương của dây dọi và phương nằm ngang. 6. Hoạt động 6: Củng cố Dặn dò (7’) - Trọng lực là gì? Phương và chiều của trọng lực? - Cường độ của trọng lực gọi là gì ? - Đơn vị của lực? - Một vật có khối lượng 5kg thì có trọng lượng là bao nhiêu? - Yêu cầu HS tìm hiểu nội dung phần: Có thể em chưa biết - Học bài và làm bài tập 8.1- 8.4 (SBT).