Giáo án Địa lí Lớp 11 - Bài 15: Thủy quyển. một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông, một số sông lớn trên Trái Đất

Ngày soạn : 3/11/2007 Ngày giảng: 5/11/2007 Tiết: 15 : Thủy quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên trái đất I) Mục tiêu bài học: 1) Về kiến thức: Sau bài học HS cần hiểu rõ : -các vòng tuần hoàn nước trên trái đất - Những nhân tố ảnh hưởng tới tốc độ dòng chảy - Những nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước của một con sông - Một số kiểu sông 2) Về kĩ năng: - Phân biệt được mối quan hệ giữa các nhân tố tự nhiên với chế độ dòng chảy của một con sông 3) Về thái độ hành vi: Có ý thức bảo vệ rừng, bảo vệ các hồ chứa nước II) Thiết bị dạy học 1) Thầy: - Giáo án , SGK - Bản đồ tự nhiên thế giới - Phóng to H 15 SGK 2) Trò Học bài cũ, chuẩn bị trước bài mới III) Hoạt động dạy và học 1) Kiểm tra bài cũ:Không 2 )Giảng bài mới: Quá trình luân chuyển nước trên trái đất diễn ra như thế nào , chế độ nước của một con sông chịu ảnh hưởng của những nhân tố tự nhiên khác ra sao? Hoạt động của thầy và trò t Nội dung chính ? Bằng kiến thức đã học em hãy cho biết thuỷ quyển là gì? Nước trên lục địa và đại dương với nước ngầm có quan hệ với nhau như thế nào ? à nghiên cứu mục 2 GV yêu cầu HS nghiên cứu kĩ H15 sơ đồ tuàn hoàn của nước ( SGK tr 56) ? Dựa vào H 15 hãy trình bày vòng tuần hoàn lớn của nước trên trái đất? Ngay tên ao hồ , sông suối nước lại vừa chảy vừa bốc hơi vừa thấm vào đất tạo thành các dòng chảy ngầm ? Dòng chảy trên mặt và dòng chảy ngầm sẽ đưa nước về đâu? Nước lại về nơi xuất phát ban đầu và quá trình bốc hơi lại bắt đầu như một cỗ máy vĩ đại của thiên nhiên ? Tại sao nói chế độ mưa , băng tuyết và nước ngầm lại ảnh hưởng tới chế độ nước sông? ? Lấy VD về mối quan hệ giữa chế độ nước sông và mưa? - Sông Hồng Việt Nam Mùa lũ ( Tháng 6 đến t 10) gần trùng khớp với mùa mưa ( th 5 , th 10) - Mùa cạn gần trùng với mùa khô VD Sông ôbi, lêna khi mùa xuân đến nhiệt độ tăng làm băng tuyết tan , mực nước sông dâng cao GV chia lớp thành 6 nhóm nghiên cứu theo các vấn đề sau - Sự ảnh hưởng của từng nhân tố đến chế độ nước sông - lấy dẫn chứng so sánh: lòng sông dốc với lòng sông thoải, sông chảy ở miền đá ít thấm nước với miền đá thấm nước mạnh Nhóm 1 , 2 nghiên cứu địa thế Nhóm 3,4 thực vật Nhóm 5,6 hồ đầm GV yêu cầu đại diện các nhóm lên trình bày GV chuẩn kiến thức cho HS ? Dựa vào kiến thức , bản đồ tự nhiên Việt Nam hãy cho biết vì sao mực nước lũ ở các sông ngòi miền trung thường lên rất nhanh? do có độ dốc cao và sông có nhiều phụ lưu cung cấp nước vào 1 dòng chảy chính ? Tại sao nói thực vật có vai trò điều hoà dòng chảy của dông , giảm lũ lụt? - một phần khá lớn nước mưa được giữ lại trên các tán cây - một phần thấm nhanh dưới đất nhờ rễ cây - một phần được thảm mục giữ lại àtích cực trồng rừng phòng hộ và bảo vệ rừng đầu nguồn nhằm giảm thiên tai lũ lụt ? Tác dụng của hồ đầm trong việc điều hoà chế độ nước sông? GV chia lớp thành 6 nhóm Nhóm 1, 3 nghiên cứu sông Nin Nhóm 2, 5 nghiên cứu sông Iênitxây Nhóm 4, 6 nghiên cứu sông Amadôn các nhóm nghiên cứu theo nội dung GV đã kẻ bảng GV yêu cầu đại diện các nhóm lên trình bày GV chuẩn kiến thức cho HS bằng bảng chuẩn bị sẵn 10 5 5 4 5 5 4 5 I) Thuỷ quyển 1) Khái niệm: Là lớp nước trên trái đất gồm : nước trong các biển và đại dương, nước trên lục địa và hơi nước trong khí quyển a) Vòng tuần hoàn nhỏ - Nước biển bốc hơi tạo thành mây , mây tạo thành mưa rơi xuống biển b) Vòng tuần hoàn lớn + Nước biển bốc hơi tạo thành mây, mây gặp gió đưa vào sâu trong lục địa. ở vùng vĩ độ thấp , núi thấp mây gặp lạnh tạo thành tuyết + Nước rơi xuống lục địa Một phần được bốc hơi ngay lên khí quyển Một phần thấm qua tầng đá thấm nước tạo nước ngầm Một phần tạo nước trên mặt : ao, hồ II) Một số nhân tố ảnh hưỏng tới chế độ nước sông Chế độ mưa , băng tuyêt và nước ngầm ở miền khí hậu khô nóng , những nơi địa hình thấp của khu vực khí hậu ôn đớiàthuỷ chế sông phụ thuộc vào chế độ mưa ở miền khí hậu lạnh, những sông bắt nguồn từ núi caoà thuỷ chế sông phụ thuộc vào lượng băng tuyết tan ở những vùng đất đá bị thấm nhiều thì nước ngầm đóng vai trò đáng kể Địa thế thực vật , hồ đầm a)Địa thế ở miền núi khi có mưa ,lũ lên nhanh nước sông chảy nhanh hơn ở đồng bằng b) Thực vật Vai trò điều hoà dòng chảy của sông giảm lũ lụt c) Hồ đầm Điều hoà chế độ nước sông III) Một số sông lớn trên trái đất 1 ) Sông Nin 2) Sông Amadôn 3) Sông Iênixây Tên sông Nơi bắt nguồn Cửa sông đổ ra Chảy qua các khu vực khí hậu nào Diện tích lưu vực ( km 2) Chiều dài sông Nguồn cung cấp nước Nin Hồ Victoria Địa trung hải Xích đại , cận xích đạo, cận nhiệt châu phi 2.811.000 6685 Mưa , nước ngầm Amadôn Dãy Anđéc Đại tây dương Xích đạo châu phi 7.170.000 6437 Mưa , nước ngầm Iênitxây Dãy xaian Biển Cara,Bắc băng dương Ôn đới lạnh châu á 2.580.000 4102 Băng tuyết , mưa III) Hướng dẫn học và làm bài về nhà: 2’ 1 Điền từ thích hợp vào chỗ trống: nước sông chảy nhanh hay chậm tuỳ thuộc vào ...của sông và..... của lòng sông 2 Câu nào sau đây sai: a) Sông Nin là sông dài nhất thế giới b) Amadôn là sông lớn nhất thế giới c) Mỗi năm sông Vônga đóng băng gần 4 tháng d) Nguồn cung cấp nước chủ yếu của sông Iênitxây là nước mưa và nước ngầm IV) Phần bổ sung sau bài học: Trả lời câu hỏi SGK Chuẩn bị trước bài mới Một số sông lớn trên trái đất Tên sông Nơi bắt nguồn Cửa sông đổ ra Chảy qua các khu vực khí hậu nào Diện tích lưu vực ( km 2) Chiều dài sông (km). Nguồn cung cấp nước Nin Hồ Victoria Địa trung hải Xích đạo , cận xích đạo, cận nhiệt châu phi 2.811.000 6685 Mưa , nước ngầm Amadôn Dãy Anđéc Đại tây dương Xích đạo châu phi 7.170.000 6437 Mưa , nước ngầm Iênitxây Dãy xaian Biển Cara, BBD Ôn đới lạnh châu á 2.580.000 4102 Băng tuyết , mưa